Chương mười lăm: Tìm kiếm một ngôn ngữ chính xác
Một sai lầm của ngôn ngữ ngày nay
1. “Người của Giáo hội sẽ không bao giờ là Giáo hội”{1}. Người ta biết rõ điều này và họ cũng biết rõ điều này. Tuy nhiên, đôi khi xảy ra việc họ hành động hoặc dường như hành động như thể mình là Giáo hội. Và cách mà ngôn ngữ hiện tại sử dụng hạn từ "Giáo hội" khiến chúng ta phạm sự nhầm lẫn tương tự. Ở đây, dường như đối với tôi, có một điểm cần phải xem xét kỹ lưỡng.
Khi đề cập tới bất cứ xã hội loài người nào, thí dụ chúng ta hãy nói về một nhà nước hoặc một quốc gia, ngôn ngữ thường gán cho xã hội đang bàn điều được nhân viên chỉ đạo của nó thực hiện. Khi một Đại sứ của Pháp đến thăm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của nước mà ông được cử đến, ông nói với vị bộ trưởng chẳng hạn như thế này: "Pháp không thể chịu đựng một sự sỉ nhục như vậy" hoặc "Pháp từ chối tham gia vào một thỏa thuận như vậy" Pháp! Đâu phải là nước Pháp; đó chỉ là Quay d’Orsay [Bộ Ngoại giao Pháp] và là chính phủ Pháp, không ai nhầm lẫn về điều này. Ngôn ngữ không chính xác, nhưng sự không chính xác này - "Pháp" thay vì "nhân viên chỉ đạo của Pháp" - là bình thường và không có nguy hiểm gì cả, bởi vì nó đề cập đến tính tập thể, đến Quốc gia Pháp, vốn chắc chắn có những đặc điểm tâm lý và đạo đức, nhưng chính nó không phải là một ngôi vị theo nghĩa bản thể học hoặc siêu hình học của hạn từ này.
Ngược lại, nếu nói tới một ngôi vị, thí dụ về một giáo sư rất bận rộn, và về viên thư ký phụ trách thư từ của ông ta, sẽ không hiếm khi người thư ký này trả lời một người nào đó yêu cầu một cuộc hẹn với vị giáo sư: "Giáo sư không thể tiếp bạn" và câu trả lời này có thể sai và trái với mong muốn của chính giáo sư, trong trường hợp thí dụ, người yêu cầu cuộc hẹn có một số thông tin hữu ích để cung cấp cho công việc của ông; trong khi giáo sư viết một báo cáo mà thư ký của ông đọc cho học viện nào đó, người ta chắc chắn đã được nghe các suy nghĩ của chính giáo sư và các quan điểm ông muốn truyền đạt.
2. Liên quan tới Giáo hội hiện nay, một định chế, giống như một quốc gia, vốn là một tập thể nhân bản, nhưng không giống như tất cả các tập thể nhân bản khác, đã nhận được từ Thiên Chúa một tư cách ngôi vị siêu nhiên, từ nhiều thế kỷ qua, người ta đã có thói quen nói "một quyết định của Giáo hội" hoặc "một hành động của Giáo hội" mỗi khi nhân viên chỉ đạo của Giáo hội đưa ra một hành động hoặc đạt tới một quyết định nào đó.
Đó là vì người ta theo xu hướng tự nhiên của ngôn ngữ (như trong trường hợp một đại sứ nói "Pháp" dựa trên quyết định của chính phủ Pháp), và cũng vì điều này làm cho việc thực thi thẩm quyền dễ dàng hơn và tạo uy tín hơn cho những người thực thi nó. Nhưng lúc đó ngôn ngữ được sử dụng không những thiếu chính xác trong công thức của nó; tính không chính xác mà nó bao gồm tự nó nguy hiểm và có khả năng dẫn đến sai lầm. Nó có nguy cơ khiến người ta quên rằng không giống như tất cả các tập thể hay xã hội đơn thuần tự nhiên, Giáo hội, Thân thể của Chúa Kitô, Hiền thê của Chúa Kitô, Sự Viên mãn của Chúa Kitô, có đời sống riêng và tư cách ngôi vị của mình vượt lên trên các hoạt động của nhân sự mình và chỉ phát biểu qua các nhân sự này khi chính Giáo Hội sử dụng họ một cách như công cụ, tóm lại, sự thiếu chính xác của ngôn ngữ đang bàn có nguy cơ khiến chính mầu nhiệm của Giáo hội bị coi thường trên thực tế.
Chỉ cần đọc lịch sử của Giáo hội hoặc sách giáo khoa thần học là thấy thường xuyên xiết bao việc sử dụng hiện nay đã gán cho "Giáo hội" một hành động hoặc một quyết định của nhân viên chỉ đạo của mình, mà không phân biệt liệu người này hành động như nguyên nhân chính hay như tác nhân được Giáo Hội sử dụng như công cụ, được ngôi vị của Giáo hội sử dụng. Điều này không làm phiền các sử gia của Giáo hội. Nhưng đối với tôi, dường như, trong một thời gian dài, điều này đã gây phiền phức cho các nhà thần học không ít: ít nhất có ý tưởng mơ hồ và trong tiềm thức cho rằng các hành động và quyết định của các nhân sự trong Giáo hội, ngay cả khi người này hoạt động như một nguyên nhân chính, và do đó, có thể sai lầm, là những hành vi và quyết định của chính "Giáo hội" và tạo trách nhiệm cho Giáo Hội, há chúng không có khuynh hướng, nếu không bào chữa cho những sai lầm và những sai sót của nhân sự Giáo hội, ít nhất cũng đã trình bày chúng dưới góc độ ít bất lợi nhất có thể, mà không tuyên bố thẳng thắn rằng chúng là những sai lầm và sai sót được xác định chính xác, và đôi khi là những lỗi rất nghiêm trọng đó sao? Có lẽ vì cùng một lý do mà, theo hiểu biết của tôi, cả những nhóm dân cư từng là nạn nhân của các cuộc Thập tự chinh, cũng như dân tộc con trưởng, tức dân tộc của Chúa Giêsu và của Mẹ Maria chưa được những người có thẩm quyền trong Giáo hội lên tiếng cầu xin một cách long trọng sự tha thứ cho các Kitô hữu về tội ác mà những người này đã phạm đối với họ.
3. Hôm nay tình hình đã hoàn toàn đảo ngược. Nhưng hơn bao giờ hết, người ta vẫn tiếp tục gây ra sự nhầm lẫn giữa chính Giáo hội và nhân sự của Giáo hội; và, lần này, là để nói rằng cuối cùng Giáo hội nhận ra mình sai lầm, cuối cùng Giáo hội thú nhận tính có thể sai lầm của mình, cuối cùng người ta có thể tuyên bố rằng Giáo hội đã không ngừng tích lũy những sai lầm trong các thời đại đa dạng của lịch sử của mình; và nếu Công đồng Vatican II tuyên bố Giáo Hội là thánh thiện bất khả khuyết, thì trên thực tế, Giáo Hội vẫn thường xuyên mắc lỗi lầm, thậm chí còn là một tội nhân. Một cách dứt khoát, Giáo Hội là một xã hội loài người giống như những xã hội khác, một xã hội chỉ có tính nhân bản mà đôi khi được Chúa Thánh Thần nâng đỡ, phần lớn nhờ các nhà thần học được ban tặng đặc sủng tiên tri, những người đã tự xây dựng mình thành một huấn quyền, - một huấn quyền "khoa học", - mà với nó, huấn quyền thực sự duy nhất sẽ được nhân thừa.
Do đó, sự thiếu chính xác của ngôn ngữ mà người ta cố tình sử dụng để quy cho "Giáo hội" những sai lầm và những sai sót do nhân sự của Giáo hội phạm phải không chỉ nguy hiểm và có khả năng dẫn đến sai lầm; nó đã trở nên độc hại một cách rõ ràng, bởi vì nó làm sai lạc sự suy nghĩ bằng cách làm nó mù quáng trước điều Giáo hội thực sự là trong thực tại.
Giáo hội, - duy nhất, thánh thiện, Công Giáo và tông truyền, - Giáo hội phổ quát được xem xét trong tính toàn vẹn của nó, như chúng ta đã thấy, cùng là một ngôi vị duy nhất dưới hai trạng thái khác nhau, - lữ hành trên trái đất và hạnh phúc trên Thiên đàng. Và một mặt, trong toàn thể trật tự bí tích (trong đó linh mục hành động dưới sự điều động trực tiếp của Thiên Chúa toàn năng, đồng thời, dưới một mối liên hệ khác, cũng là công cụ của ngôi vị Giáo hội), mặt khác, khi (do các nhân sự cao cấp của Giáo hội giảng dạy, dưới sự trợ giúp không thể sai lầm của Chúa Thánh Thần, với tư cách là tác nhân công cụ của ngôi vị Giáo hội), huấn quyền phát biểu với một thẩm quyền tuyệt đối và bất phản hồi, - nói cách khác khi Đức Giáo Hoàng "giảng dạy một mình (huấn quyền long trọng, không thể thông truyền cho các thánh bộ Rôma)", hoặc "kết hợp với các giám mục tụ tập trong Công đồng chung (huấn quyền long trọng)", hoặc "đồng thời với các giám mục phân tán khắp thế giới (huấn quyền thông thường) "{2} - chỉ trong những hoạt động đa dạng này, chúng ta mới được cung cấp một cách dứt khoát và hoàn toàn rõ ràng để thấy ngôi vị Giáo Hội hành động và nghe chính Giáo hội lên tiếng. Và Giáo Hội này, - mặc dù ở đây trên trái đất này, gồm các chi thể tội lỗi, cũng như một nhân sự nắm giữ thẩm quyền của mình, nhưng có thể sai lầm khi nó chỉ hoạt động như một nguyên nhân chính, - theo tôi, chính Giáo hội này có những đặc tính không thể mất là vô ngộ cũng như thánh thiện.
Đó là điều bị nhiều tác giả và diễn giả ngày nay coi thường hơn bao giờ hết; họ là những người tự tin ở mình, những scientifici doctores mới, những người, khi tiếp tục nhầm lẫn trong ngôn ngữ của họ, giống như tổ tiên của họ, ngôi vị và nhân sự, và là các nạn nhân, một cách còn nghiêm trọng hơn tổ tiên của họ nhiều, của cùng sự nhầm lẫn này trong suy nghĩ của họ, giờ đây đã chuyển sang phía bên kia hàng rào, cố gắng hủy hoại càng nhiều càng tốt thẩm quyền của Rôma, - một thẩm quyền, như Jean Bréhal đã nhận xét, không là gì khác mà là chính thẩm quyền của Giáo Hội hoàn vũ.
Ngày nay, đối với bất cứ ai mong muốn thực sự duy trì trong tâm trí mình cảm thức về Giáo hội, và niềm tin vào Giáo hội, tôi nghĩ, trước hết và trên hết trong suy nghĩ của họ, nhưng cũng trong cả ngôn ngữ của họ nữa, họ cần dứt khoát chấm dứt sự nhầm lẫn giữa ngôi vị của Giáo hội và nhân sự của Giáo hội, một điều mà người ta đã bảo vệ sai lầm trong một thời gian dài.
Nếu đó không phải chỉ là sự kiện của những con người thuộc Giáo hội, các vị Giáo hoàng và các nhà thuyết giáo (hành động như các nguyên nhân chính), mà là sự kiện của chính Giáo hội, vào thời Trung cổ, đã khuấy động trong tâm hồn các Kitô hữu lòng nhiệt thành đối với Thánh chiến, trong khi bỏ qua việc lên án các vụ tống tiền và cướp bóc của các cuộc Thập tự chinh; nếu cùng thời kỳ đó không phải là các hoàng tử và Giáo chủ, mà chính Giáo hội là người đã khiến người Do Thái phải chịu một chế độ vô nhân đạo, nếu chính Giáo hội là người thiết lập Tòa Lạc giáo thời trung cổ, và chịu trách nhiệm về Tòa Lạc giáo Tây Ban Nha, về tất cả các phán quyết của Tòa Lạc giáo Rôma và của các thánh bộ Rôma; nếu chính Giáo hội lên án Galileo; nếu chính Giáo hội, mặc dù phiên tòa diễn ra không hợp lệ, là người đã đưa Gioanna thành Arc lên giàn hỏa, dù phải phong thánh cho cô sau này; nếu phải quy cho chính Giáo hội các thói quen của tòa án và sự liên đới rõ ràng với các quyền lực của thế giới này, vốn che khuất khuôn mặt thực sự của ngôi vị Giáo hoàng vào những thời điểm mà nó có chủ quyền trần thế để thực thi{3}; nếu chính Giáo Hội đã thiêu sống Savonarola và Giordano Bruno, và "tra khảo" Campanella tận tình đến mức ông ta chỉ thoát khỏi bị lên án bằng cách giả điên; nếu chính Giáo hội đã làm tất cả những điều này, thì lúc đó, vâng, người ta có thể hài lòng khi coi Giáo hội là một nữ hoàng già nua kiêu kỳ và khá tàn ác, cũng thủ cựu, sách nhiễu, say mê các đặc quyền của mình và bị ám ảnh bởi mối quan tâm đến quyền lực, hoặc vẻ ngoài của quyền lực, người mong muốn bằng bất cứ giá nào được phục tùng trong khi thường xuyên đưa ra các quyết định sai lầm và các mệnh lệnh thường đầy sai lầm, - tất cả những phán xét cao ngạo, vô dụng này được đưa ra từ một hiểu lầm vô lý và gây hại một cách bất xứng cho người thực sự vốn là vương quốc của Thiên Chúa đã bắt đầu ở giữa chúng ta.
Chỉnh sửa ngôn ngữ càng nhiều càng tốt, và, dù sao, chỉnh sửa suy nghĩ
1. Điều tự nó được yêu cầu là chỉnh sửa ngôn ngữ của chúng ta để diễn đạt chính xác, hay nói cách khác chỉ sử dụng những chữ "Giáo hội", "một quyết định của Giáo hội", "một hành động của Giáo hội," khi chúng ta nói về ngôi vị của Giáo hội tự hành động ở đây trên trái đất qua tính công cụ của các thừa tác viên của mình.
Tôi nghĩ một cách tổng quát rằng điều này không phải là không thể, và trong những trường hợp mà nhân sự của Giáo hội không phải là tác nhân công cụ của Giáo hội, thì, để chỉ ra điều mà nhân sự này làm, người ta có thể sử dụng những hạn từ khác ngoài hạn từ "Giáo hội": người ta có thể nói, thí dụ, hoặc "thẩm quyền giáo hội”, hoặc "hàng linh mục” hoặc “hàng giáo phẩm" hoặc " các vị Giáo hoàng” hoặc “vị Giáo hoàng này hay vị Giáo Hoàng nọ" (Pastor đã viết cuốn Histoire des Papes [Lịch sử các vị Giáo hoàng], hoặc "Thánh bộ Rôma" hoặc "Giáo triều Rôma", hoặc "Hàng Giám mục của quốc gia này hay của quốc gia nọ", hoặc "các nhà lãnh đạo tôn giáo", hoặc "hàng giáo sĩ cao cấp", v.v., chưa kể hạn từ "cha sở" thân thương đối với Péguy, người từng đặt vào đó sự dịu dàng đồng thời một sự thiếu tin tưởng nào đó của nông dân.
Việc tìm kiếm chữ thích hợp trong trường hợp đặc thù này hoặc trường hợp đặc thù nọ chắc chắn sẽ đòi hỏi một nỗ lực chú ý rất lớn và một cuộc đấu tranh thường xuyên chống lại các dễ dãi về ngôn ngữ, nhưng sẽ rất đáng công.
Tôi hiểu rõ rằng đôi khi người ta sẽ không thành công trong việc phá bỏ những thói quen cũ và cách sử dụng từ vựng đã thành thánh thiêng do quen dùng, và cứ thế, người ta sẽ luôn luôn nói "Giáo hội và Nhà nước." Có điều việc sử dụng hạn từ "Giáo hội" ở những chỗ trong đó điều đang được bàn không phải là Una, sancta, catholica et apostolica [Duy nhất, thánh thiện, Công Giáo và tông truyền] trong tính phổ quát của nó, - là chính Giáo hội hoặc ngôi vị của Giáo hội, - mà là nhân sự của Giáo hội hành động như một nguyên nhân chính, và do đó có thể sai lầm, là một sự lạm dụng ngôn ngữ có khả năng làm lạc hướng tinh thần người ta, và là điều ta hết sức cần thiết phải cố gắng chấm dứt {4}.
2. Tuy nhiên, bất kể từ vựng cuối cùng có ra sao, và bất cứ điều gì có thể xẩy ra cho các gợi ý mà tôi trình bầy ở đây về ngôn ngữ, và điều mà tôi muốn la lên từ mái nhà (nhưng tôi biết rõ rằng sự chính xác của nó sẽ không ngăn cản nó vẫn là hư ảo), trong yếu tính, điều quan trọng là phải duy trì trong tư tưởng sự phân biệt giữa chính Giáo hội, hoặc ngôi vị của Giáo hội, và nhân sự của Giáo hội.
Những cuốn sách tựa đề "Lịch sử Giáo hội" nói với chúng ta về nhân sự của Giáo hội nhiều hơn là về chính ngôi vị của Giáo hội. Tuy nhiên, thuật ngữ "Lịch sử của Giáo hội" tự nó là bình thường và chính đáng, vì Giáo hội trên trái đất hiện hữu trong thời gian, và vì Giáo hội là ngôi vị của Giáo hội dưới một trong hai trạng thái của nó, nên ngôi vị của Giáo Hội thấy mình luôn ở hậu cảnh của những điều các tác phẩm có tên như thế kể cho chúng ta biết. Bổn phận của các tác giả của chúng và độc giả của chúng là phải cảnh giác, và không bao giờ quên sự khác biệt giữa chính Giáo hội và nhân sự của Giáo hội trong suy nghĩ của họ.
Ngôi vị của Giáo hội ở trong thời gian như thế nào
1. Xét theo trạng thái vinh quang hoặc ân sủng viên mãn, ngôi vị của Giáo hội sống trong vĩnh cửu, đối với việc Hưởng Nhan Thiên Chúa (vision béatifique), còn, đối với các sự kiện cũng xảy ra ở đó, trong khoảng thời gian mà người ta gọi là aevum (*) hoặc éviternité [hữu thủy vô chung]. Xét theo trạng thái lữ hành, Giáo Hội ở trong thời gian, - giống như chúng ta, với chúng ta trên trái đất.
Theo mức thời gian tiến tới, Giáo Hội cũng tiến theo, qua các định nghĩa tín điều mới mà các Công đồng và các Giáo hoàng phán ban hành ex cathedra, trong việc minh nhiên hóa chính chân lý thần linh mà Giáo Hội có trách nhiệm đề xuất với chúng ta. Giáo Hội thanh tẩy chính mình, không phải về sự thánh thiện của mình, vốn ở điểm cao nhất vào thời Đức Trinh Nữ vô nhiễm nhận Thánh Gioan làm con, vào thời các tông đồ và vào thời các vị tử đạo, nhưng, trong khi số lượng các thành viên của Giáo Hội nối tiếp nhau từ thế hệ này sang thế hệ khác phát triển không ngừng, về phần sự tiến bộ trong họ của việc đức tin soi sáng các hoạt động cao hơn của lý trí, và các hoạt động đa dạng của cuộc sống con người, - cũng như về phần sự tiến bộ và làm sâu sắc hơn, nơi những người tốt hơn trong số họ (mặc dù tất cả, một cách nào đó, đều là những người tội lỗi), việc ý thức được các đòi hỏi của Tin Mừng và bản chất của việc làm phải được các Kitô hữu hoàn tất ở dưới thế này.
Đúng là cùng một lúc, những dịp phạm tội cũng mang các hình thức mới cho con người. Trong Thời Đại Các Tông Đồ, người ta cho rằng Ngày Tái Lâm sắp đến gần. Há người ta lại không thể nghĩ rằng Ngày Tái Lâm bị trì hoãn từ thế kỷ này sang thế kỷ nọ nhờ sự đền tội mà Giáo hội không ngừng phải làm vì tội lỗi của con người đó sao?
2. Đời sống của Giáo hội trên trái đất thuộc một trật tự vượt trên trật tự của văn hóa hoặc văn minh, nhưng nó liên hệ chặt chẽ và thường xuyên trao đổi với các nền văn hóa hoặc nền văn minh đa dạng đang phân chia thế giới; và khi trải qua các thời đại văn hóa đa dạng của nền văn hóa, nó mang lại nhiều điều cho mỗi nền văn hóa và nhận được nhiều điều từ nó.
Vào thời Trung cổ, nền văn hóa của thời đại đã tạo cho Giáo hội và nhân sự của Giáo hội một tặng phẩm quý giá với việc nghiên cứu phê bình các nền triết học Hy Lạp và các nền triết học Ả Rập cần được thần học đồng hóa và biến đổi. Nhưng nó đã mang đến cho Giáo hội và nhân sự của Giáo hội một tặng phẩm rất tồi tệ với ý tưởng, thịnh hành lúc đó, cho rằng các phương tiện vũ lực, và các biện pháp trừng phạt trần thế, và sự cưỡng bức thể lý phải được sử dụng để phục vụ tôn giáo.
Trong thời hiện đại, nền văn hóa của thời đại đã mang đến cho Giáo hội và nhân sự của Giáo hội một tặng phẩm rất đẹp đẽ với cảm thức tôn trọng của nó đối với các nghiên cứu khoa học và với việc nó công bố quyền tự do lương tâm; nhưng nó cũng đã mang đến cho Giáo hội và nhân sự của Giáo Hội một tặng phẩm rất tồi tệ với những nền triết lý sai lầm của nó, và hơn nữa, những năm cuối cùng, với việc hạ nhân phẩm đầy qủy quái có cao ngạo thay thế máy tính và máy điện tử bằng trí hiểu trong chính lĩnh vực suy nghĩ và tự do: để soạn một bản giao hưởng chẳng hạn hoặc một kế hoạch kiến trúc, hoặc để soạn các tác phẩm xã hội học tôn giáo, - tại sao không phải là sách giáo khoa thần học đa nguyên? - thậm chí để trình bầy trên một tấm thiệp, cho một cô gái hay một cậu trai, những đặc điểm của người chồng hoặc người vợ được chọn, thậm chí, trong một số trường hợp nhất định, để đưa ra phán đoán về giá trị của một ơn gọi...
3. Ngôi vị của Giáo hội ở đó, trước mắt chúng ta, hiển nhiên đang làm việc, qua huấn quyền khi giảng dạy một cách không thể sai lầm. Giáo Hội ở đó, trước mắt chúng ta, hiển nhiên đang làm việc - và một cách tuyệt vời! - qua Hy tế Thánh lễ, Giáo Hội ở đó qua các Bí tích, qua mỗi Bí tích Rửa tội, mỗi phép giải tội được lãnh nhận, mỗi việc hiệp thông trong Mình và Máu Chúa Kitô. Và Giáo Hội cũng ở đó, trước mắt chúng ta, dưới một phương thức biểu lộ không xác định và không hoàn hảo, nhờ ân sủng và lòng bác ái mà Thiên Chúa ban cho một cách vô hình khi con người không rời bỏ nó, và là sự tham dự vào linh hồn và sự sống của Giáo hội, và tự diễn dịch một cách ít nhiều có thể nhận thấy thành những hành vi được chúng khiến thực hiện. Ngôi vị của Giáo hội ở đó trước mắt chúng ta, dưới một hình thức biểu lộ không xác định và không hoàn hảo, mỗi khi hoàn thành một công việc tốt, một hành động công lý hoặc thương xót, một lời soi sáng và an ủi, phát ra từ một trái tim có Thiên Chúa ngự. Ngôi vị của Giáo hội ở đó trước mắt chúng ta dưới một phương thức biểu lộ không hoàn hảo, mỗi khi, trong cuộc sống hàng ngày, và trong chừng mực mà chúng ta có thể đánh giá nó, một thành viên trong nhân sự của Giáo hội, - cho dù người này, dưới sự thúc đẩy đặc biệt của Chúa Thánh Thần, hành động trong tư cách công cụ của Giáo hội, hoặc cả khi họ hành động trong tư cách nguyên nhân chính, - thực hiện tốt thừa tác vụ của mình và sử dụng tốt thẩm quyền của mình.
Cuối cùng, ngay cả khi một trong những thành viên nhân sự của Giáo Hội sử dụng không tốt thẩm quyền pháp lý hoặc thẩm quyền đạo đức của họ, thì ngôi vị của Giáo hội vẫn ở đó một cách phần nào gián tiếp, không hoàn toàn khiến Giáo Hội phải chịu trách nhiệm về điều mà họ thực hiện nhưng phản bội tinh thần của Giáo Hội (thậm chí chính đức tin của Giáo Hội, như trong một số trước tác rởm ngày nay), Giáo Hội ở đó theo nghĩa: chính Giáo Hội, bằng một Bí tích, đã phong ban cho họ thẩm quyền họ đang nắm giữ. Từ đó, chúng ta có nghĩa vụ lương tâm phải tuân theo (trừ trường hợp đó là hành vi bị Thiên Chúa cấm đoán nhưng đã được quy định ở đó) các quy định được ban hành cho chúng ta bởi các nhân viên của Giáo hội thực thi thẩm quyền pháp lý của mình một cách hợp lệ, cả khi, hành động như một nguyên nhân chính, xảy ra việc họ sai lầm trong trường hợp này hoặc trường hợp nọ.
4. Điểm cốt yếu vẫn cần được nói tới, và tôi cảm thấy rất không xứng đáng để nói về nó. Nếu trong tư cách Giáo hội của trái đất, ngôi vị của Giáo hội ở trong thời gian, thì, trước hết, chính là để Giáo Hội, Nhiệm thể của Chúa Kitô và Hiền thê của Chúa Kitô, tiếp tục trong đó, mọi thời, công trình cứu chuộc mà Chúa Kitô đã hoàn thành một lần và mãi mãi trên Thập giá. Đó là mầu nhiệm vĩ đại của việc đồng cứu chuộc. Cho đến tận thế, Cuộc Thương Khó của Chúa vẫn tiếp tục ở đây trên thế gian nơi các vị tử đạo của Người, nơi các Thánh của Người, nơi các bạn hữu của Người, ngay cả nơi những người bạn bất toàn nhất của Người, miễn là họ yêu mến Người thật sự. Hợp nhất bằng tình yêu với những đau khổ của Người và với tình yêu của Người, chúng kết hợp thành một với Người để áp dụng từng chút một, từng bước của lịch sử nhân loại, những công phúc vô hạn của Chúa Giêsu. Như vậy đau khổ của họ là đau khổ của Người, và tình yêu của họ là tình yêu của Người.
Kết luận của cuốn sách này: Một vài nhận xét liên quan đến nó
1. Tôi có ý tưởng này là cuốn sách này sẽ làm hài lòng tất cả mọi người, ý tôi là tất cả những người ngày nay đã có chủ trương đứng về "bên phải" hoặc đứng về "bên trái." (Và điều này không làm tôi phật lòng, mặc dù tôi chắc chắn không có ý định này khi viết nó.) Nó sẽ làm một số người không hài lòng vì tầm quan trọng hàng đầu mà tôi vốn gán cho ngôi vị của Giáo hội, những người khác vì tính tự do được tôi dùng nói đến nhân sự của Giáo Hội.
Và, tuy nhiên, về tư cách ngôi vị mà Thiên Chúa đã ban cho Giáo hội của Người một cách siêu nhiên (và về điểm này, theo ý kiến của tôi, đa số các nhà thần học đã không khẳng định đủ), người ta có thể nói, bằng các từ ngữ tương đương, điều Jean de Saint-Thomas {5} nói liên quan đến một điểm gây tranh luận khác: mặc dù trong những người trung thành (chúng ta đừng nói đến những kẻ hiểu biết giả mạo) nhiều người không lưu ý hoặc ít lưu ý đến nó hoặc ít quan tâm đến nó speculative et in actu signato (một cách suy lý và bằng hành vi biểu tượng), trong sự phản tỉnh suy lý của họ và cách trong đó họ tự phát biểu, tuy nhiên không ai hoài nghi nó in ipso exercitio et quasi practice (trong thực hành và gần như thực hành), trong chuyển động tự phát của tư tưởng và trong thực tiễn sống thực sự.
Còn đối với nhân sự của Giáo hội, mỗi người sẵn sàng ghi nhận, qua loa, rằng, theo câu nói được trích dẫn ở đầu chương này, "Người của Giáo hội sẽ không bao giờ là Giáo hội". Nhưng khi đụng tới việc phản tỉnh suy lý và những tuyên bố lịch sử, người ta thường do dự lưu ý một cách đủ chắc chắn tầm ý nghĩa thực sự của sự khác biệt này, đặc biệt trong điều liên quan tới mức độ nghiêm trọng của những rủi ro mà khi họ hành động như một nguyên nhân chính, người của Giáo Hội cũng bị giáp mặt như mỗi người chúng ta; tuy nhiên, lúc đó, khi mối quan tâm đến sự thật và chính việc chú ý đến mầu nhiệm thánh thiêng của Giáo hội phải dẫn đến việc người ta nói thẳng, bỏ qua những bức màn tôn kính e ngại mà những phong tục truyền thống tốt đẹp đòi hỏi người ta phải che chở chúng, về những lỗi lầm và sai lầm mà người của Giáo hội, khi họ hành động như nguyên nhân chính, có thể phạm phải, và trên thực tế, họ thường đã phạm phải và hiện tại họ vẫn còn phạm phải vì những lý do hoàn toàn ngược lại với những lý do trước đây - và đó không phải là những lỗi lầm và sai lầm của chính Giáo hội.
2. Tôi đã viết những trang này trong khi làm việc chống lại đồng hồ (ở tuổi của tôi thực sự có nghĩa vụ phải làm như vậy). Về những điểm đặc thù này nọ, rất có thể chúng chứa những lỗi lầm mà tôi chỉ có thể yêu cầu được sửa chữa. Nhưng liên quan đến các chủ đề chính mà chúng xoay chung quanh, - khái niệm về ngôi vị của Giáo hội, vốn là một ngôi vị duy nhất và như nhau ở trên trời và ở dưới đất, và trong đó sự thánh thiện và không thể sai lầm vốn cố hữu; sự khác biệt giữa ngôi vị của Giáo hội và nhân sự của Giáo hội; sự khác biệt giữa nhân sự của Giáo hội hành động như nguyên nhân công cụ của Giáo Hội (mà tiếng nói được nó làm cho người ta lắng nghe và qua đó chính Giáo hội hành động) và nhân sự của Giáo hội hành động như nguyên nhân chính (khi đó nó có nguy cơ có thể sai lỗi và sai lầm), - liên quan đến những chủ đề đa dạng này, các xác tín của tôi hoàn toàn chắc chắn: đến mức tôi dám hy vọng sẽ làm một số người chia sẻ chúng- trong số những người - nhiều hơn người ta nghĩ, nhưng là những người mà các phương tiện truyền thông đại chúng hầu như không tiết lộ sự hiện hữu cho chúng ta - ở giữa cơn bão ý tưởng ngu xuẩn được lan truyền rộng rãi, phải chịu đựng nhiều đau khổ trong đức tin của họ, và mong muốn chấm dứt chúng với việc phi huyền thoại hóa các tín điều và việc thế tục hóa, hoặc phàm tục hóa, một Kitô giáo mà các tiến sĩ và linh hướng mới của chúng ta muốn giao phó trong tay các nhà xã hội học, các nhà phân tâm học, các nhà cấu trúc luận, các người theo chủ nghĩa Herbert Marcuse (**), các nhà hiện tượng học, và các nhà tiên phong của chế độ kỹ trị.
3. Những gì tôi cố gắng cung cấp ở đây là chứng từ cuối cùng của một ông già neo đơn đã được giúp đỡ trong sự yếu đuối của mình bởi người đàn bà luôn truyền cảm hứng cho công việc của mình.
Như tôi đã viết ở trên, tôi có ý tưởng là ngày nay nó sẽ làm nhiều người hài lòng. Nhưng ai biết được? Trong năm mươi năm nữa, có lẽ người ta sẽ thấy rằng tất cả những điều này đã được nói ra một cách rất kém cỏi, nhưng, xét cho cùng, nó không ngu ngốc đến như vậy.
________________________________________________________________________________________________________________
(*) Aevum. 1. Từ điển Đức tin Kitô giáo Pháp Việt dịch là “Một kiếp, một đời. (Do từ Hy lạp aiôn = quãng thời gian. Thời gian tồn tại của một hữu thể, không thay đổi về bản thể nhưng có thể có biến đổi về tùy thể và có những hành động kế tiếp nhau. Đó là thời gian tồn tại của bản thể tinh thần (Sum.theol. I.10.5)// Trong văn chương giáo phụ và phụng vụ, có thể dùng theo nghĩa rộng và được hiểu là tính vĩnh viễn”. 2. Từ điển Triết Thần của các Cha Ngô Minh, Nguyễn Thế Minh và Vũ Kim Chính, Dòng Tên, định nghĩa ngắn gọn hơn: “Nơi có bắt đầu mà không có cùng tận, cảnh huống của tạo vật vượt không gian và thời gian”, nói tóm lại là hữu thủy vô chung.
(**) Marcusiste: theo tôn giáo cá nhân chủ nghĩa của Herbert Marcuse. Theo thuyết này, niềm tin vào việc theo sát qui luật là sai, người ta được phép làm và nói điều họ muốn một cách hợp lý.
{1} Ph. Dunand, mục "Jeanne d'Arc," Dict. d'Apol., cột 1251.
{2} Charles Journet, Sđd., Tập I, Ấn bản 2, các tr. 451-452. Xem ở trên, Ch. XI, trang 247, và chú thích 15 của Ch. VII.
{3} Người ta thường nghe nói rằng vào thời kỳ nắm quyền trần thế, một số vị Giáo hoàng đã không ngần ngại sử dụng các biện pháp thiêng liêng như vạ tuyệt thông trong các cuộc xung đột chính trị hoặc chiến tranh với một số kẻ thù. Tôi muốn lưu ý ở đây rằng nếu chúng ta xem xét mọi điều một cách chặt chẽ, thì lịch sử sẽ không đưa ra bất cứ điển hình nào về một lỗi lầm như vậy; trái lại, người ta quan sát thấy sự chú ý cực độ của các vị Giáo hoàng luôn luôn tôn trọng sự khác biệt giữa hai lĩnh vực. Tính ưu tiên dành cho các phương tiện đàn áp đã gây ra một số lượng lớn các phán quyết và vạ tuyệt thông mà người ta có quyền phán xét là quá đáng, nhưng không liên quan gì đến việc qui hướng các cánh tay thiêng liêng để phục vụ lợi ích trần gian.
Về các Giáo hoàng Nicôla I (858-867) và Gioanna VIII, những vụ tượng trưng cho tuyệt đỉnh của ngôi vị Giáo hoàng trong Thời Đầu Trung Cổ, xem W. Ullemann, The Growth of Papal Government in the Middle Ages [Sự lớn mạnh của Chính phủ Giáo hoàng trong thời Trung cổ], 1962.
{4} Giả sử rằng người ta sẽ giải quyết được sự mơ hồ nguy hiểm này, thì, trong các mối liên hệ khác, hạn từ "Giáo Hội" sẽ vẫn giữ nguyên sự mơ hồ mà Jean Bréhal đã lưu ý từ lâu, và điều này không gây bất lợi, vì nó không gây rủi ro khiến tâm trí ta ra sai lạc. Hạn từ này, trước hết, chỉ rõ Giáo hội hoàn vũ trong mầu nhiệm riêng của nó, vốn là đối tượng đức tin của chúng ta và là điều được cuốn sách này nhấn mạnh rất nhiều. Nhưng nó cũng chỉ "Giáo hội" (Công Giáo) này hay Giáo Hội (Công Giáo) nọ của một nghi lễ nào đó; và "Giáo Hội" địa phương này hay “Giáo Hội” địa phương nọ, "Giáo Hội Lyon" chẳng hạn; và "Giáo hội" bất đồng này hay “Giáo Hội’ bất đồng nọ, như “Giáo Hội Anh giáo” chẳng hạn.
Khi nói theo cách riêng của mình về sự mơ hồ của hạn từ "Giáo Hội", Bréhal thậm chí cho rằng sự đơn sơ của Gioanna thành Arc có nguy cơ khiến cô hiểu lầm "Giáo Hội" mà các thẩm phán của Rouen đã yêu cầu cô phục tùng là "Nhà thờ" mà người ta thường đến vào mỗi Chúa nhật. Nhưng ở đây, Bréhal hơi phóng đại một chút.
{5} Curs. theol., II-II, q. 1, a. 7; disp. 2, a. 2, số 10 và 40; t. VII, các trang 233 và 248. Cf. Ch. Journet, sđd., I, tr. 444.