Cử Tri Pháp Bầu Nghị Viện Âu Châu Năm 2019
Theo nghị quyết số 2019-188 do Nghị viện u châu (Parlement européen, tiếng Pháp, và European Parliament, tiếng Anh) chấp thuận ngày 13.03.2019, các cuộc tuyển cử Dân biểu đại diện cho 28 quốc gia thành viên Liên hiệp u châu (viết tắt : Liên u) tại Nghị viện u châu nhiệm kỳ 2019-2024 sẽ được tổ chức trong thời gian từ ngày 23 đến 26.05.2019.
Nước Pháp sẽ tổ chức Tuyển cử vào Chúa Nhật ngày 26.05.2019, đúng vào ngày toàn dân nước này mừng ‘Fête des Mères’.
Tuy nhiên, do nằm ở những múi giờ khác nhau, nên sẽ có những nơi phải tổ chức vào ngày 25.05.2019 tại Saint-Pierre-et-Miquelon, Saint-Martin, Saint-Barthélémy, Guadeloupe, Martinique, Guyane, Polynésie thuộc Pháp. Các kết quả chỉ được tuyên bố sau 20 giờ ngày 26.05.2019.
I. THỂ THỨC TUYỂN CỬ.
A. Chính phủ đã cải tổ thể thức đầu phiếu tuyển cử Nghị viện u châu năm 2019 bằng luật số 2018-509 ngày 25.06.2018 qui định chỉ có một đơn vị tuyển cử toàn quốc, chấm dứt thể thức phân chia nước Pháp thành 8 đơn vị như trước đây.
B. Ðây là cuộc phổ thông đầu phiếu một vòng theo tỷ lệ. Những ghế được chia giữa các liên danh ứng cử đạt được ít nhất 5% tổng số phiếu hợp lệ. Việc chia ghế trong liên danh the thứ tự ứng cử viên trên lá phiếu. Nếu một dân biểu đắc cử năm 2019 rời nhiệm vụ hay qua đời, chiêác ghế này được trao cho ứng viên kế tiếp trên phiếu bầu.
C. Số ứng viên kỷ lục lên đến 2.686 họp thành 34 liên danh. Chúng tôi ước tính tối đa chỉ tám liên danh về đầu được chia ghế. Trên lá phiếu, có 79 tên ứng cử viên, nhưng số dân biểu dành cho Pháp chỉ là 74. Bốn người còn lại chỉ tượng trưng cho số dân biểu dành cho Pháp sau khi Anh Quốc chính thức rời Liên u.
II. THƯ CHUNG CÁC GIÁM MỤC PHÁP.
Ngày 25.03.2019, Uûy ban thường trực Hội đồng Giám mục Pháp đã ký ban hành Thư chung mang tựa đề : ‘Những cuộc tuyển cử âu châu : u châu nào chúng ta muốn ?’ ( Élections européennes : quelle Europe voulons-nous ?) :
Các cuộc bầu cử dân biểu Nghị viện u châu sắp diễn ra trong bối cảnh khó khăn, cả ở cấp quốc gia lẫn châu lục. Ðiều quan trọng đối với chúng tôi (quý Giám mục) là mời người Công Giáo, lẫn mọi công dân, tham gia các cuộc bầu chọn các dân biểu âu châu, không vì các vấn đề quốc gia, nhưng còn về hiệu năng các dự án đề nghị bởi các liên danh cho cử tri.
Quyền hạn Nghị viện đã được gia tăng lên trong thời gian qua, nên nhiều quyết định Nghị viện ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày chúng ta, thông qua các chính sách chung (ví dụ: nông nghiệp), trao đổi hàng hóa và dịch vụ, lưu thông người, việc thiết lập một loại tiền tệ chung EURO, sự hài hòa của các quy định, chính sách thương mại quốc tế.
u châu đã từng là lục địa mang dấu tích lịch sử đau thương và xung khắc. Không dưới ba cuộc chiến tranh Pháp-Đức, hai cuộc thế chiến và các chế độ độc tài trong thế kỷ XXù. Giáo Hội Công Giáo luôn quan tâm đến sự củng cố hòa bình trong việc xây dựng u châu. Chúng ta hãy nhớ rằng cuộc chiến cũng đang tiếp diễn trước u châu, ngày hôm qua ở Balkan, hôm nay ở Ukraine.
Lịch sử dù khó khăn và phức tạp này cũng đã giúp cho u châu có thể tiến tới tầm nhìn về con người và xã hội, gồm các giá trị và nguyên tắc chung giữa các nước (nhân quyền, tôn trọng cá nhân, đoàn kết và tìm kiếm Công ích), Trong đó, nhiều giá trị đến từ Kitô giáo ‘Không ai và cộng đồng, như Ðức Thánh Cha Phanxicô nói, là nền tảng u châu mà chúng ta là Kitô hữu muốn và có thể đóng góp để xây dựng. Những viên đá của tòa nhà này được gọi là: đối thoại, hòa nhập, đoàn kết, phát triển và hòa bình’. Vấn đề người tị nạn, Ðức Phanxicô đã nhắc nhở các nhà lãnh đạo u châu: ‘Chúng tôi không thể nghĩ rằng quá trình di cư là một tiến trình không có sự phân biệt và vô quy tắc, nhưng chúng tôi không thể dựng lên những rào cản thờ ơ hay sợ hãi’.
Các vấn đề hiện tại của cuộc tranh luận u châu là câu hỏi về vị trí lục địa này trên thế giới và trong hoạt động của một nền kinh tế toàn cầu hóa. Hơn cả những gì chúng ta nghĩ và tưởng tượng, u châu được các quốc gia khác đang xây dựng (Nam Mỹ, Châu Á ...) mong đợi và theo dõi.
Hai mươi năm qua, thế giới đã thay đổi sâu sắc và rõ ràng là nó không còn tập trung vào u châu nữa. Như vậy, liệu những gì u châu có thể mang đến cho thế giới trong sự hiểu biết về con người, về phẩm giá không thể thay đổi, về các quyền cơ bản, về năng lực đoàn kết và quan hệ của họ, vẫn có thể được khẳng định vào ngày mai và được đề xuất như một lý tưởng trên các lục địa khác. Với những thay đổi rất nhanh về tình trạng quân bình địa vị chính trị giữa các cường quốc. Chúng ta ủng hộ quan hệ quốc tế được tổ chức tốt và quy luật hơn, cả về chính trị lẫn kinh tế và thương mại. Ðó là u châu hôm nay không còn nghi ngờ gì nữa về thực thi những điều then chốt và mũi nhọn.
Chúng ta phải giúp công dân u châu nhận ra đặc tính những sự lựa chọn được đưa ra để u châu đáp ứng nhiều sự mong đợi của họ mà còn cho sứ mệnh chính họ trong sự phát triển toàn cầu. Người Công Giáo Pháp và u châu hãy cầu nguyện chư Thánh bảo trợ lục địa để dân cư và các dân cử của họ.
III. NƯỚC PHÁP LÀ QUỐC GIA PHÁP TRỊ.
Cám ơn Tiền Nhân đã qui định khi dịch ‘La France’ là ‘Pháp’ và trong tiếng Việt, chữ Pháp cũng có nghĩa là ‘luật’. Pháp trị là Ðiều Hành Việc Nước bằng Pháp Luật được ghi trong Hiến Pháp, luật căn bản, các Ðạo luật và Sắc luật cùng những văn kiện dưới Luật.
Tối ngày 07.05.2017, kết quả vòng 2 tuyển cử Tổng thống nhiệm kỳ 2017-2022 được tuyên bố : ông Emmanuel Macron ‘En marche’ (Tiến bước) thắng ‘knock out’ (hạ đo ván) bà Marine LePen ‘Front national’ (Mặt trận quốc gia) với số bách phân 66,10% - 33,90% số phiếu hợp lệ. Ðại đa số đồng bào hân hoan và tin tưởng vị Tổng thống trẻ của toàn dân Pháp. Thế giới ngưỡng mộ… Chánh phủ Édouard Philippe được chỉ định với ông Francois Bayrou, từng là Tổng trưởng Quốc gia Giáo dục 3 lần với các chính phủ hữu phái, làm Tôång trưởng Tư pháp và hai Tổng trưởng đảng Modem, nhưng, đúng một tháng sau, cả ba đều rời khỏi chính phủ. Tại sao ? Ðồng thời, cử tri Pháp tín nhiệm Quốc hội đa số ‘Tiến bước’ với phần lớn dân biểu ‘novices’ (tập sự).
Thời gian trôi dần… Các nghiệp đoàn thợ thuyền đã thất bại khi biểu tình chống sắc luật (ordonnance) cải tổ Luật Lao động. Hậu quả, chính phủ mất đại diện cho dân bởi các chính đảng và nghiệp đoàn để lắng nghe qua Quốc hội và thương lượng với người dân. Ðó là lý do phát sinh phong trào Gilets Jaunes (Aùo Vàng), biểu tình, bị du đảng nhập vào, từ 27 tuần qua.
Nhờ đa số dân biểu tập sự, dự luật ‘ngân sách 2018’ được thông qua nhanh chóng, nhưng đồng bào cho là ‘bất công’ giữa người giàu và nghèo, giữa những công dân đang đi làm và những người đi hưu hay trẻ sơ sinh và còn đang đi học (trợ cấp gia đình và lương hưu chỉ gia tăng 0,30%, thay vì theo mức lạm phát, tức 1,70% cho năm 2018).
Cuối cùng, giá xăng dầu tăng cao đã tạo thành giọt nước tràn ly, đặc biệt cho những người phải đi là xa với lương SMIC, nhiều khi còn không được trọn thời gian. Ngày 17.11.2018, Phong trào Aùo Vàng xuống đường, chiếm các bùng binh (rond-point) để đòi được tăng sức mua (pouvoir d’achat). Họ không muốn đăng ký vì sợ sự trà trộn của những người đập phá (casseurs) mà họ phải chịu trách nhiệm khi đăng ký với tên mình. Thay vì áp dụng Luật như là một quốc gia pháp trị.
Luật định : « Các cuộc biểu tình trên đường phố phải đăng ký tại cơ quan công quyền địa phương (Mairie hay Préfecture), ít nhất 3 ngày trước sự kiện, phải ghi rõ : lý do, địa điểm, ngày giờ, hành trình và chữ ký của những người trách nhiệm để cảnh sát được cử đến để giữ trật tự, yểm trợ ban tổ chức.
Chế tài. Ðiều 431.9 Hình luật qui định : « Nếu vi phạm không đăng ký hay đăng ký sai, hình phạt từ đến 6 tháng và 7.500 euros ».
Sau những cuộc biểu tình ở Paris và nhiều thành phố trên nước Pháp ngày 17.11.2018 mà theo số liệu bộ Nội vụ công bố, có gần 290.000 người tham dự, có một người chết và 528 người bị thương, trong đó có 92 cảnh sát và hiến binh (gendarme), tối ngày 18.11.2018, trên đài truyền hình France 2, Thủ tướng Edouard Philippe tuyên bố ông thấu hiểu nỗi lo buồn của người biểu tình, nhưng sẽ tiếp tục duy trì mục tiêu mà chính phủ đã đề ra.
Cũng trên Ðài này, Tổng trưởng Nội vụ Christophe Castaner chỉ trích là phong trào đấu tranh ‘Áo vàng’ đã ‘hoàn toàn chệch hướng’ và kêu gọi người biểu tình tôn trọng nguyên tắc tự do lưu thông và cảnh báo lực lượng an ninh sẽ sớm được triển khai để giải tỏa các chốt trên các tuyến đường một cách có hệ thống và có phương pháp, tránh để xảy ra xô xát với người biểu tình. Ðến nay, ngày 17.02.2019, lời cảnh cáo vẫn chưa có hiệu quả hoàn toàn.
Tuyệt nhiên, Nhà nước Pháp không tôn sùng cái gọi là Cảnh sát trị hay Công an trị mà kêu gọi đối xử nhau bằng tình Huynh Ðệ (Fraternité), nhưng vì nhiệm vụ bảo vệ an ninh (nước Pháp đang trong tình trạng khủng bố đe dọa) và trật tự (an toàn để đồng bào sống và làm việc), cảnh sát và hiến binh Pháp đã phục vụ một cách tận tâm đáng phục. Số giờ làm việc phụ trôi mà các chính phủ thời các Tổng thống F. Hollande (Xã hội) và E. Macron (Tiến bước) chưa trả tiền lương lên đến hàng triệu giờ chứng minh điều đó. Sức người có hạn, bị buộc phải làm việc căn thẳng, việc tự kiểm hành động trở nên khó khăn giữa một bên là nhà nước cai trị và đồng bào bị trị mà chính cá nhân và gia đình họ là những thành phần. Ngoài ra, họ còn phải chịu trách nhiệm về hành động trước Tổng Thanh tra Cảnh sát Quốc gia (IGPN, Inspection générale de la Police nationale) và Tòa án. Trong 4 tháng đầu năm 2019, 28 cảnh sát đã tự tử, có trường hợp với vũ khí công vụ. Thật vô cùng thương tiếc cho gia đình người quá cố.
Tiếp theo, tối ngày 10.12.2018, để trả lời các đòi hỏi của phong trào Aùo Vàng, Tổng thống E. Macron đã ban bố các giải pháp sau :
1. Tăng 100 euro cho công nhân hưởng lương SMIC ;
2. Bỏ CSG (Contribution sociale généralisée) đánh trên hưu bổng từ 1.200 đến 2.000 euros/tháng ;
3. Tiền lương giờ phụ trội được miễn thuế và đóng góp an ninh xã hội ;
4. Tiền thưởng Bất thường, còn gọi là ‘tiền thưởng Macron’ cho nhân viên không lãnh lương tháng quá 3 lần SMIC, được hưỏng sự miễn thuế và đóng an ninh xã hội.
Sau đó, lưỡng viện Lập pháp phải phải thông qua nhanh chóng chỉ trong hai ngày 21 và 22.1018. Ước lượng ngân sách phải chi tiêu khoảng 10 tỷ euros. Luật Ngân sách tài khóa 2019 bị thay đổi để phải tăng mức bội chi.
Cuối cùng, Tổng thống E. Macron quyết định tổ chức cuộc Thảo luận lớn Toàn quốc (Grand Débat National) từ ngày 15.01.2019 và kéo dài hai tháng. Tiến trình đã hoàn tất. Nhiều sự bớt thuế lợi tức được hứa. Các cuộc biểu tình Jilets Jaunes vẫn tiếp diễn dù số người tham gia ngày càng ít đi. Họ cho rằng lực lượïng an ninh ngày càng võ lực hơn.
IV. THỂ THỨC PH N CHIA GHẾ.
Việc phân chia này được thực hiện theo thể thức liên danh với đại diện tỉ lệ theo trung bình cao nhất (représentation proportionnelle à la plus forte moyenne).
Kể tử ngày 01.04.2014, theo điều L.65 Luật Bầu cử, được điều chỉnh bởi luật số 2014-172 ngày 21.02.2014, cho phép công nhận các phiếu trắng (vote blanc) trong các cuộc đầu phiếu khác với phiếu bất hợp lệ và vẫn được tính riêng với số phiếu hợp lệ (có ý nghĩa, suffrages exprimés). Cuộc bầu cử Nghị viện u châu này là lần bỏ phiếu đầu tiên mà điều luật này được áp dụng.
A. Thí dụ.
Trong một đơn vị bầu cử được tổ chức để chọn 10 dân biểu và có 5 liên danh ứng cử: Mít, Xoài, Thơm, Nhãn và Mận. Mỗi liên danh có 10 ứng cử viên.
Cuộc kiểm phiếu có kết quả 600 000 phiếu hợp lệ được chia như sau:
- liên danh Mít thu được 200 000 phiếu;
- liên danh Xoài thu được 180 000 phiếu;
- liên danh Thơm thu được 175 000 phiếu;
- liên danh Nhãn thu được 25 000 phiếu, tức 4,17% số phiếu hợp lệ ;
- liên danh Mận thu được 20 000 phiếu, tức 3,33% số phiếu hợp lệ.
Hai liên danh Nhãn và Mận không đạt được 5% số phiếu hợp lệ không được chia ghế (tức không có ứng cử viên đắc cử).
Sau đó, để tiến hành việc phân chia phiếu, chúng ta phải trừ ra số phiếu thu được bởi 2 liên danh Nhãn và Mận [(600.000 – (25.000 + 20.000)] = 555.000 phiếu. Từ đó, tính thương số bầu cử (quotient électoral) bằng chia tổng số phiếu 3 liên danh về đầu cho số ghế cần chia : 555.000/10 = 55.500, tức mỗi ghế tương đương với 55.500 phiếu. Như vậy, lần lượt các liên danh được chia ghế theo số phiếu của mình để có ghế như sau:
- liên danh Mít được chia: 200.000/55.500 = 3,6036 hay 3 ghế và dư 0,6036 tương đương 33.500 phiếu ;
- liên danh Xoài được chia: 180.000/55.500 = 3,2432 hay 3 ghế và dư 0,2432 tương đương 13.500 phiếu ;
- liên danh Thơm được chia: 175.000/55.500 = 3,1531 hay 3 ghế và dư 0,1531 tương đương 8.497 phiếu.
Như thế, chúng ta đã chia được 9 ghế đầu. Chiếc ghế thứ 10 được chia bằng so sánh các số đại diện tỉ lệ theo trung bình cao nhất hay, giản dị, so các số phiếu dư. Ở đây, liên danh Mít với 33.500 phiếu cao hơn 13.500 và 8.497 của hai liên danh Xoài và Thơm và được chia thêm chiếc ghế thứ 10.
Kết quả chung cuộc: liên danh Mít chiếm 4 ghế, liên danh Xoài được 3 ghế và liên danh Thơm cũng được 3 ghế.
V. THĂM DÒ DÂN Ý
Thăm dò dân ý cuối cùng do viện thống kê Ipsos Sopra Steria thực hiện trong các ngày 22 và 23.05.2019, từ mẫu số 3.355 người Pháp tuổi từ 18 trở lên và có ghi tên danh sách cử tri, cho các đài Truyền hình France Télévisions và đài Phát thanh Radio France, công bố ngày 24.05.2019 cho thấy kết quả của các liên danh về đầu như sau :
- Le Rassemblement national thu được 24,5% số người đưôc hỏi hứa đầu phiếu cho ;
- La République en marche, được tăng cường bởi MoDem và Agir được 23% ;
- Les Républicains 13% ;
- Europe Ecologie Les Verts 9% ;
- France Insoumise 7,5% ;
- Parti Socialiste Place publique 5,5%.
Chỉ những liên danh đạt được từ 5% số phiếu hợp lệ trở lên mới được chia ghế tại Nghị viện u châu. Các liên danh khác lần lượt là :
- Debout la France 3,5% ;
- Génération.s 3% ;
- PCF (cộng sản Pháp) 2,5%
- UDI 1,5% …
(Các liên danh thu được từ 3% phiếu hợp lệ trở lên được bồi hoàn chi phí vận động tranh cử.)
Ngoài ra, chỉ khoảng từ 43 đến 47% người được phỏng vấn trả lời ‘chắc chắn sẽ đi đầu phiếu’. Có tin dự đoán có đến 70% số cử tri ở lứa tuổi 18 – 33 sẽ tham gia bầu cử ngày 26.05.2019 vì, nhân ngày ‘Fête des Mères’, họ phải đi mừng lễ Mẹ và tham dự tiệc tùng với gia đình.
Kết luận. Sau ngày 07.05.2017, bà Marine Le Pen đã ăn năn những điều sơ suất trong cuộc tranh luận với ông Emmanuel. Do đó, đảng Front national được đổi tên thành Rassemblement national (Tập hợp quốc gia) và tránh chê bai đồng tiền chung u châu EURO. Bà đang chờ phục thù, theo hầu hết các thăm dò dân ý tiên đoán lên danh Rassemblement national sẽ về trước En Marche trong gang tấc. Nên phải chờ ít nhất sau 20 giờ ngày 26.05.2019, chiến thắng mới trở thành Sự Thật.
Phần các cử tri, không như ngày 07.05.2017, nếu không thích Le Pen lẫn Macron, họ có thể chọn từ liên danh Les Républicains mang tên ‘Union de la Droite et du Centre’ (hạng thứ 3 trong bản thăm dò dân ý trên đây và 31 liên danh khác, nhưng có nhiều liên danh chúng ta muốn bầu chọn họ phải in phiếu từ internet và mang đến phòng phiếu để đặt vào thùng phiếu.
Hà Minh Thảo
Theo nghị quyết số 2019-188 do Nghị viện u châu (Parlement européen, tiếng Pháp, và European Parliament, tiếng Anh) chấp thuận ngày 13.03.2019, các cuộc tuyển cử Dân biểu đại diện cho 28 quốc gia thành viên Liên hiệp u châu (viết tắt : Liên u) tại Nghị viện u châu nhiệm kỳ 2019-2024 sẽ được tổ chức trong thời gian từ ngày 23 đến 26.05.2019.
Nước Pháp sẽ tổ chức Tuyển cử vào Chúa Nhật ngày 26.05.2019, đúng vào ngày toàn dân nước này mừng ‘Fête des Mères’.
Tuy nhiên, do nằm ở những múi giờ khác nhau, nên sẽ có những nơi phải tổ chức vào ngày 25.05.2019 tại Saint-Pierre-et-Miquelon, Saint-Martin, Saint-Barthélémy, Guadeloupe, Martinique, Guyane, Polynésie thuộc Pháp. Các kết quả chỉ được tuyên bố sau 20 giờ ngày 26.05.2019.
I. THỂ THỨC TUYỂN CỬ.
A. Chính phủ đã cải tổ thể thức đầu phiếu tuyển cử Nghị viện u châu năm 2019 bằng luật số 2018-509 ngày 25.06.2018 qui định chỉ có một đơn vị tuyển cử toàn quốc, chấm dứt thể thức phân chia nước Pháp thành 8 đơn vị như trước đây.
B. Ðây là cuộc phổ thông đầu phiếu một vòng theo tỷ lệ. Những ghế được chia giữa các liên danh ứng cử đạt được ít nhất 5% tổng số phiếu hợp lệ. Việc chia ghế trong liên danh the thứ tự ứng cử viên trên lá phiếu. Nếu một dân biểu đắc cử năm 2019 rời nhiệm vụ hay qua đời, chiêác ghế này được trao cho ứng viên kế tiếp trên phiếu bầu.
C. Số ứng viên kỷ lục lên đến 2.686 họp thành 34 liên danh. Chúng tôi ước tính tối đa chỉ tám liên danh về đầu được chia ghế. Trên lá phiếu, có 79 tên ứng cử viên, nhưng số dân biểu dành cho Pháp chỉ là 74. Bốn người còn lại chỉ tượng trưng cho số dân biểu dành cho Pháp sau khi Anh Quốc chính thức rời Liên u.
II. THƯ CHUNG CÁC GIÁM MỤC PHÁP.
Ngày 25.03.2019, Uûy ban thường trực Hội đồng Giám mục Pháp đã ký ban hành Thư chung mang tựa đề : ‘Những cuộc tuyển cử âu châu : u châu nào chúng ta muốn ?’ ( Élections européennes : quelle Europe voulons-nous ?) :
Các cuộc bầu cử dân biểu Nghị viện u châu sắp diễn ra trong bối cảnh khó khăn, cả ở cấp quốc gia lẫn châu lục. Ðiều quan trọng đối với chúng tôi (quý Giám mục) là mời người Công Giáo, lẫn mọi công dân, tham gia các cuộc bầu chọn các dân biểu âu châu, không vì các vấn đề quốc gia, nhưng còn về hiệu năng các dự án đề nghị bởi các liên danh cho cử tri.
Quyền hạn Nghị viện đã được gia tăng lên trong thời gian qua, nên nhiều quyết định Nghị viện ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày chúng ta, thông qua các chính sách chung (ví dụ: nông nghiệp), trao đổi hàng hóa và dịch vụ, lưu thông người, việc thiết lập một loại tiền tệ chung EURO, sự hài hòa của các quy định, chính sách thương mại quốc tế.
u châu đã từng là lục địa mang dấu tích lịch sử đau thương và xung khắc. Không dưới ba cuộc chiến tranh Pháp-Đức, hai cuộc thế chiến và các chế độ độc tài trong thế kỷ XXù. Giáo Hội Công Giáo luôn quan tâm đến sự củng cố hòa bình trong việc xây dựng u châu. Chúng ta hãy nhớ rằng cuộc chiến cũng đang tiếp diễn trước u châu, ngày hôm qua ở Balkan, hôm nay ở Ukraine.
Lịch sử dù khó khăn và phức tạp này cũng đã giúp cho u châu có thể tiến tới tầm nhìn về con người và xã hội, gồm các giá trị và nguyên tắc chung giữa các nước (nhân quyền, tôn trọng cá nhân, đoàn kết và tìm kiếm Công ích), Trong đó, nhiều giá trị đến từ Kitô giáo ‘Không ai và cộng đồng, như Ðức Thánh Cha Phanxicô nói, là nền tảng u châu mà chúng ta là Kitô hữu muốn và có thể đóng góp để xây dựng. Những viên đá của tòa nhà này được gọi là: đối thoại, hòa nhập, đoàn kết, phát triển và hòa bình’. Vấn đề người tị nạn, Ðức Phanxicô đã nhắc nhở các nhà lãnh đạo u châu: ‘Chúng tôi không thể nghĩ rằng quá trình di cư là một tiến trình không có sự phân biệt và vô quy tắc, nhưng chúng tôi không thể dựng lên những rào cản thờ ơ hay sợ hãi’.
Các vấn đề hiện tại của cuộc tranh luận u châu là câu hỏi về vị trí lục địa này trên thế giới và trong hoạt động của một nền kinh tế toàn cầu hóa. Hơn cả những gì chúng ta nghĩ và tưởng tượng, u châu được các quốc gia khác đang xây dựng (Nam Mỹ, Châu Á ...) mong đợi và theo dõi.
Hai mươi năm qua, thế giới đã thay đổi sâu sắc và rõ ràng là nó không còn tập trung vào u châu nữa. Như vậy, liệu những gì u châu có thể mang đến cho thế giới trong sự hiểu biết về con người, về phẩm giá không thể thay đổi, về các quyền cơ bản, về năng lực đoàn kết và quan hệ của họ, vẫn có thể được khẳng định vào ngày mai và được đề xuất như một lý tưởng trên các lục địa khác. Với những thay đổi rất nhanh về tình trạng quân bình địa vị chính trị giữa các cường quốc. Chúng ta ủng hộ quan hệ quốc tế được tổ chức tốt và quy luật hơn, cả về chính trị lẫn kinh tế và thương mại. Ðó là u châu hôm nay không còn nghi ngờ gì nữa về thực thi những điều then chốt và mũi nhọn.
Chúng ta phải giúp công dân u châu nhận ra đặc tính những sự lựa chọn được đưa ra để u châu đáp ứng nhiều sự mong đợi của họ mà còn cho sứ mệnh chính họ trong sự phát triển toàn cầu. Người Công Giáo Pháp và u châu hãy cầu nguyện chư Thánh bảo trợ lục địa để dân cư và các dân cử của họ.
III. NƯỚC PHÁP LÀ QUỐC GIA PHÁP TRỊ.
Cám ơn Tiền Nhân đã qui định khi dịch ‘La France’ là ‘Pháp’ và trong tiếng Việt, chữ Pháp cũng có nghĩa là ‘luật’. Pháp trị là Ðiều Hành Việc Nước bằng Pháp Luật được ghi trong Hiến Pháp, luật căn bản, các Ðạo luật và Sắc luật cùng những văn kiện dưới Luật.
Tối ngày 07.05.2017, kết quả vòng 2 tuyển cử Tổng thống nhiệm kỳ 2017-2022 được tuyên bố : ông Emmanuel Macron ‘En marche’ (Tiến bước) thắng ‘knock out’ (hạ đo ván) bà Marine LePen ‘Front national’ (Mặt trận quốc gia) với số bách phân 66,10% - 33,90% số phiếu hợp lệ. Ðại đa số đồng bào hân hoan và tin tưởng vị Tổng thống trẻ của toàn dân Pháp. Thế giới ngưỡng mộ… Chánh phủ Édouard Philippe được chỉ định với ông Francois Bayrou, từng là Tổng trưởng Quốc gia Giáo dục 3 lần với các chính phủ hữu phái, làm Tôång trưởng Tư pháp và hai Tổng trưởng đảng Modem, nhưng, đúng một tháng sau, cả ba đều rời khỏi chính phủ. Tại sao ? Ðồng thời, cử tri Pháp tín nhiệm Quốc hội đa số ‘Tiến bước’ với phần lớn dân biểu ‘novices’ (tập sự).
Thời gian trôi dần… Các nghiệp đoàn thợ thuyền đã thất bại khi biểu tình chống sắc luật (ordonnance) cải tổ Luật Lao động. Hậu quả, chính phủ mất đại diện cho dân bởi các chính đảng và nghiệp đoàn để lắng nghe qua Quốc hội và thương lượng với người dân. Ðó là lý do phát sinh phong trào Gilets Jaunes (Aùo Vàng), biểu tình, bị du đảng nhập vào, từ 27 tuần qua.
Nhờ đa số dân biểu tập sự, dự luật ‘ngân sách 2018’ được thông qua nhanh chóng, nhưng đồng bào cho là ‘bất công’ giữa người giàu và nghèo, giữa những công dân đang đi làm và những người đi hưu hay trẻ sơ sinh và còn đang đi học (trợ cấp gia đình và lương hưu chỉ gia tăng 0,30%, thay vì theo mức lạm phát, tức 1,70% cho năm 2018).
Cuối cùng, giá xăng dầu tăng cao đã tạo thành giọt nước tràn ly, đặc biệt cho những người phải đi là xa với lương SMIC, nhiều khi còn không được trọn thời gian. Ngày 17.11.2018, Phong trào Aùo Vàng xuống đường, chiếm các bùng binh (rond-point) để đòi được tăng sức mua (pouvoir d’achat). Họ không muốn đăng ký vì sợ sự trà trộn của những người đập phá (casseurs) mà họ phải chịu trách nhiệm khi đăng ký với tên mình. Thay vì áp dụng Luật như là một quốc gia pháp trị.
Luật định : « Các cuộc biểu tình trên đường phố phải đăng ký tại cơ quan công quyền địa phương (Mairie hay Préfecture), ít nhất 3 ngày trước sự kiện, phải ghi rõ : lý do, địa điểm, ngày giờ, hành trình và chữ ký của những người trách nhiệm để cảnh sát được cử đến để giữ trật tự, yểm trợ ban tổ chức.
Chế tài. Ðiều 431.9 Hình luật qui định : « Nếu vi phạm không đăng ký hay đăng ký sai, hình phạt từ đến 6 tháng và 7.500 euros ».
Sau những cuộc biểu tình ở Paris và nhiều thành phố trên nước Pháp ngày 17.11.2018 mà theo số liệu bộ Nội vụ công bố, có gần 290.000 người tham dự, có một người chết và 528 người bị thương, trong đó có 92 cảnh sát và hiến binh (gendarme), tối ngày 18.11.2018, trên đài truyền hình France 2, Thủ tướng Edouard Philippe tuyên bố ông thấu hiểu nỗi lo buồn của người biểu tình, nhưng sẽ tiếp tục duy trì mục tiêu mà chính phủ đã đề ra.
Cũng trên Ðài này, Tổng trưởng Nội vụ Christophe Castaner chỉ trích là phong trào đấu tranh ‘Áo vàng’ đã ‘hoàn toàn chệch hướng’ và kêu gọi người biểu tình tôn trọng nguyên tắc tự do lưu thông và cảnh báo lực lượng an ninh sẽ sớm được triển khai để giải tỏa các chốt trên các tuyến đường một cách có hệ thống và có phương pháp, tránh để xảy ra xô xát với người biểu tình. Ðến nay, ngày 17.02.2019, lời cảnh cáo vẫn chưa có hiệu quả hoàn toàn.
Tuyệt nhiên, Nhà nước Pháp không tôn sùng cái gọi là Cảnh sát trị hay Công an trị mà kêu gọi đối xử nhau bằng tình Huynh Ðệ (Fraternité), nhưng vì nhiệm vụ bảo vệ an ninh (nước Pháp đang trong tình trạng khủng bố đe dọa) và trật tự (an toàn để đồng bào sống và làm việc), cảnh sát và hiến binh Pháp đã phục vụ một cách tận tâm đáng phục. Số giờ làm việc phụ trôi mà các chính phủ thời các Tổng thống F. Hollande (Xã hội) và E. Macron (Tiến bước) chưa trả tiền lương lên đến hàng triệu giờ chứng minh điều đó. Sức người có hạn, bị buộc phải làm việc căn thẳng, việc tự kiểm hành động trở nên khó khăn giữa một bên là nhà nước cai trị và đồng bào bị trị mà chính cá nhân và gia đình họ là những thành phần. Ngoài ra, họ còn phải chịu trách nhiệm về hành động trước Tổng Thanh tra Cảnh sát Quốc gia (IGPN, Inspection générale de la Police nationale) và Tòa án. Trong 4 tháng đầu năm 2019, 28 cảnh sát đã tự tử, có trường hợp với vũ khí công vụ. Thật vô cùng thương tiếc cho gia đình người quá cố.
Tiếp theo, tối ngày 10.12.2018, để trả lời các đòi hỏi của phong trào Aùo Vàng, Tổng thống E. Macron đã ban bố các giải pháp sau :
1. Tăng 100 euro cho công nhân hưởng lương SMIC ;
2. Bỏ CSG (Contribution sociale généralisée) đánh trên hưu bổng từ 1.200 đến 2.000 euros/tháng ;
3. Tiền lương giờ phụ trội được miễn thuế và đóng góp an ninh xã hội ;
4. Tiền thưởng Bất thường, còn gọi là ‘tiền thưởng Macron’ cho nhân viên không lãnh lương tháng quá 3 lần SMIC, được hưỏng sự miễn thuế và đóng an ninh xã hội.
Sau đó, lưỡng viện Lập pháp phải phải thông qua nhanh chóng chỉ trong hai ngày 21 và 22.1018. Ước lượng ngân sách phải chi tiêu khoảng 10 tỷ euros. Luật Ngân sách tài khóa 2019 bị thay đổi để phải tăng mức bội chi.
Cuối cùng, Tổng thống E. Macron quyết định tổ chức cuộc Thảo luận lớn Toàn quốc (Grand Débat National) từ ngày 15.01.2019 và kéo dài hai tháng. Tiến trình đã hoàn tất. Nhiều sự bớt thuế lợi tức được hứa. Các cuộc biểu tình Jilets Jaunes vẫn tiếp diễn dù số người tham gia ngày càng ít đi. Họ cho rằng lực lượïng an ninh ngày càng võ lực hơn.
IV. THỂ THỨC PH N CHIA GHẾ.
Việc phân chia này được thực hiện theo thể thức liên danh với đại diện tỉ lệ theo trung bình cao nhất (représentation proportionnelle à la plus forte moyenne).
Kể tử ngày 01.04.2014, theo điều L.65 Luật Bầu cử, được điều chỉnh bởi luật số 2014-172 ngày 21.02.2014, cho phép công nhận các phiếu trắng (vote blanc) trong các cuộc đầu phiếu khác với phiếu bất hợp lệ và vẫn được tính riêng với số phiếu hợp lệ (có ý nghĩa, suffrages exprimés). Cuộc bầu cử Nghị viện u châu này là lần bỏ phiếu đầu tiên mà điều luật này được áp dụng.
A. Thí dụ.
Trong một đơn vị bầu cử được tổ chức để chọn 10 dân biểu và có 5 liên danh ứng cử: Mít, Xoài, Thơm, Nhãn và Mận. Mỗi liên danh có 10 ứng cử viên.
Cuộc kiểm phiếu có kết quả 600 000 phiếu hợp lệ được chia như sau:
- liên danh Mít thu được 200 000 phiếu;
- liên danh Xoài thu được 180 000 phiếu;
- liên danh Thơm thu được 175 000 phiếu;
- liên danh Nhãn thu được 25 000 phiếu, tức 4,17% số phiếu hợp lệ ;
- liên danh Mận thu được 20 000 phiếu, tức 3,33% số phiếu hợp lệ.
Hai liên danh Nhãn và Mận không đạt được 5% số phiếu hợp lệ không được chia ghế (tức không có ứng cử viên đắc cử).
Sau đó, để tiến hành việc phân chia phiếu, chúng ta phải trừ ra số phiếu thu được bởi 2 liên danh Nhãn và Mận [(600.000 – (25.000 + 20.000)] = 555.000 phiếu. Từ đó, tính thương số bầu cử (quotient électoral) bằng chia tổng số phiếu 3 liên danh về đầu cho số ghế cần chia : 555.000/10 = 55.500, tức mỗi ghế tương đương với 55.500 phiếu. Như vậy, lần lượt các liên danh được chia ghế theo số phiếu của mình để có ghế như sau:
- liên danh Mít được chia: 200.000/55.500 = 3,6036 hay 3 ghế và dư 0,6036 tương đương 33.500 phiếu ;
- liên danh Xoài được chia: 180.000/55.500 = 3,2432 hay 3 ghế và dư 0,2432 tương đương 13.500 phiếu ;
- liên danh Thơm được chia: 175.000/55.500 = 3,1531 hay 3 ghế và dư 0,1531 tương đương 8.497 phiếu.
Như thế, chúng ta đã chia được 9 ghế đầu. Chiếc ghế thứ 10 được chia bằng so sánh các số đại diện tỉ lệ theo trung bình cao nhất hay, giản dị, so các số phiếu dư. Ở đây, liên danh Mít với 33.500 phiếu cao hơn 13.500 và 8.497 của hai liên danh Xoài và Thơm và được chia thêm chiếc ghế thứ 10.
Kết quả chung cuộc: liên danh Mít chiếm 4 ghế, liên danh Xoài được 3 ghế và liên danh Thơm cũng được 3 ghế.
V. THĂM DÒ DÂN Ý
Thăm dò dân ý cuối cùng do viện thống kê Ipsos Sopra Steria thực hiện trong các ngày 22 và 23.05.2019, từ mẫu số 3.355 người Pháp tuổi từ 18 trở lên và có ghi tên danh sách cử tri, cho các đài Truyền hình France Télévisions và đài Phát thanh Radio France, công bố ngày 24.05.2019 cho thấy kết quả của các liên danh về đầu như sau :
- Le Rassemblement national thu được 24,5% số người đưôc hỏi hứa đầu phiếu cho ;
- La République en marche, được tăng cường bởi MoDem và Agir được 23% ;
- Les Républicains 13% ;
- Europe Ecologie Les Verts 9% ;
- France Insoumise 7,5% ;
- Parti Socialiste Place publique 5,5%.
Chỉ những liên danh đạt được từ 5% số phiếu hợp lệ trở lên mới được chia ghế tại Nghị viện u châu. Các liên danh khác lần lượt là :
- Debout la France 3,5% ;
- Génération.s 3% ;
- PCF (cộng sản Pháp) 2,5%
- UDI 1,5% …
(Các liên danh thu được từ 3% phiếu hợp lệ trở lên được bồi hoàn chi phí vận động tranh cử.)
Ngoài ra, chỉ khoảng từ 43 đến 47% người được phỏng vấn trả lời ‘chắc chắn sẽ đi đầu phiếu’. Có tin dự đoán có đến 70% số cử tri ở lứa tuổi 18 – 33 sẽ tham gia bầu cử ngày 26.05.2019 vì, nhân ngày ‘Fête des Mères’, họ phải đi mừng lễ Mẹ và tham dự tiệc tùng với gia đình.
Kết luận. Sau ngày 07.05.2017, bà Marine Le Pen đã ăn năn những điều sơ suất trong cuộc tranh luận với ông Emmanuel. Do đó, đảng Front national được đổi tên thành Rassemblement national (Tập hợp quốc gia) và tránh chê bai đồng tiền chung u châu EURO. Bà đang chờ phục thù, theo hầu hết các thăm dò dân ý tiên đoán lên danh Rassemblement national sẽ về trước En Marche trong gang tấc. Nên phải chờ ít nhất sau 20 giờ ngày 26.05.2019, chiến thắng mới trở thành Sự Thật.
Phần các cử tri, không như ngày 07.05.2017, nếu không thích Le Pen lẫn Macron, họ có thể chọn từ liên danh Les Républicains mang tên ‘Union de la Droite et du Centre’ (hạng thứ 3 trong bản thăm dò dân ý trên đây và 31 liên danh khác, nhưng có nhiều liên danh chúng ta muốn bầu chọn họ phải in phiếu từ internet và mang đến phòng phiếu để đặt vào thùng phiếu.
Hà Minh Thảo