Elise Ann Allen, trong bản tin 22 tháng 12 năm 2025 của tạp chí Crux, cho rằng: Có lẽ người ta có thể tóm tắt cuộc gặp gỡ cấp cao của các Hồng Y dưới thời Đức Giáo Hoàng Leo XIV vào tháng tới bằng một câu trong bài hát nổi tiếng “East Bound and Down” của Jerry Reed, được sử dụng trong bộ phim Smokey and the Bandit năm 1977: “Chúng ta còn một chặng đường dài phía trước và thời gian thì lại rất ngắn.”
Đã có rất nhiều sự chú ý dành cho công nghị Hồng Y đặc biệt này, vì đây sẽ là công nghị Hồng Y đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Leo kể từ khi đắc cử và được kỳ vọng sẽ cung cấp một kế hoạch chi tiết cho một số ưu tiên hàng đầu của ngài khi ngài hoàn thành những công việc còn dang dở của người tiền nhiệm và bắt đầu đi sâu hơn vào chương trình nghị sự của riêng ngài.
Hội nghị dự kiến diễn ra vào ngày 7-8 tháng 1 – một ngày sau khi Đức Giáo Hoàng Leo chính thức kết thúc Năm Thánh Hy vọng với việc đóng cửa thánh tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô vào ngày lễ Hiển Linh 6 tháng 1.
Điều này chắc chắn sẽ mang lại cho các Hồng Y, và cả thế giới, những hiểu biết quan trọng về tư tưởng và ưu tiên của vị giáo hoàng mới, nhưng nó cũng có thể là một thách thức đối với các Hồng Y, những người chỉ có hai ngày để thảo luận và chia sẻ quan điểm về một số chủ đề mở và rộng lớn nhất đã xuất hiện trong những năm gần đây.
Trong thư Giáng sinh gửi các Hồng Y, ký ngày 12 tháng 12, lễ Đức Mẹ Guadalupe, mà Crux đã được xem, Đức Giáo Hoàng Leo đã nêu ra bốn điểm thảo luận chính cho cuộc gặp gỡ kéo dài hai ngày, với dự kiến mỗi ngày sẽ tập trung vào hai vấn đề.
Cụ thể, Đức Giáo Hoàng yêu cầu các Hồng Y đọc và suy gẫm về một số văn bản giáo huấn cũng như “một số chủ đề đặc biệt quan trọng”:
• Đọc lại Tông huấn Evangelii Gaudium năm 2013 của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, để có động lực mới mẻ và vui mừng hơn trong việc rao giảng Tin Mừng.
• Nghiên cứu sâu Tông Hiến năm 2022 của Đức Giáo Hoàng Phanxicô cải cách Giáo triều Rôma Praedicate Evangelium, đặc biệt chú trọng đến “mối quan hệ nội tại hỗ tương tồn tại giữa Giáo hội hoàn vũ và Giáo hội địa phương” (điều 4).
• Thượng hội đồng và tính đồng nghị, như những công cụ hợp tác hiệu quả với Giám mục Rôma trong những vấn đề quan trọng, vì lợi ích của toàn thể Giáo hội.
• Phụng vụ: Suy tư thần học, lịch sử và mục vụ chi tiết “để giữ gìn truyền thống tốt đẹp, đồng thời mở ra con đường tiến bộ chính đáng” (Công đồng Vatican II, Hiến chương Sacrosanctum Concilium, 23).
Đức Giáo Hoàng Leo trong thư của mình – được gửi bằng tiếng Ý với bản dịch sang tiếng Anh – đã nói với các Hồng Y rằng công nghị “sẽ là một khoảnh khắc hiệp thông và bác ái, suy tư và chia sẻ, nhằm hỗ trợ và cố vấn cho Đức Giáo Hoàng trong trách nhiệm đầy thách thức của việc cai quản Giáo hội hoàn vũ.”
Nếu xét đến những gì Đức Giáo Hoàng Leo đã nói và làm kể từ khi được bầu chọn, thì không có chủ đề thảo luận nào trong công nghị là điều đáng ngạc nhiên.
Vào ngày 8 tháng 5, khi được bầu chọn, Đức Giáo Hoàng Leo đã chỉ ra rằng ngài dự định tiếp tục con đường đồng nghị của người tiền nhiệm, nói rằng, “chúng ta muốn trở thành một Giáo hội đồng nghị, một Giáo hội tiến về phía trước” và cùng nhau tìm kiếm hòa bình, và gần gũi với người nghèo và người đau khổ.
Trong cuộc gặp với các Hồng Y ngày 10 tháng 5, chỉ hai ngày sau khi đắc cử, ngài đã chỉ ra Evangelii Gaudium như một bản phác thảo “xuất sắc” về hướng đi mà Giáo hội đã theo đuổi kể từ Công đồng Vatican II năm 1962-1965, một hướng đi mà ngài nói rằng mình cảm thấy được kêu gọi để tiếp tục.
Tương tự, trong cuộc phỏng vấn độc quyền với tôi (Alise Allen) cho cuốn tiểu sử gần đây của tôi về ngài, León XIV: ciudadano del mundo, misionero del siglo XXI, Đức Leo đã ca ngợi một số yếu tố trong chương trình nghị sự về tính đồng nghị của Đức Giáo Hoàng Phanxicô là “một tầm nhìn tiên tri thực sự cho Giáo hội ngày nay và ngày mai”.
Trong cuộc phỏng vấn, ngài cũng đề cập đến các cuộc tranh luận về phụng vụ, cụ thể là tranh chấp ad intra về việc Đức Giáo Hoàng Phanxicô hạn chế Thánh lễ Latinh truyền thống, nói rằng ngài đã bắt đầu gặp gỡ với các nhóm khác nhau về chủ đề này.
Cho đến nay, việc đưa tin về công nghị sắp tới có xu hướng bỏ qua những điểm rộng hơn của Evangelii Gaudium, Predicate Evangelium và tính đồng nghị, và hầu như chỉ tập trung vào cuộc tranh luận về phụng vụ truyền thống.
Không có gì bí mật kể từ khi được bầu, Đức Giáo Hoàng Leo đã nhận được vô số yêu cầu, và không ít áp lực, từ nhiều nhóm và cá nhân khác nhau để mở rộng lại việc tiếp cận Thánh lễ truyền thống.
Trong cuộc phỏng vấn của chúng tôi, Đức Giáo Hoàng Leo đã đề cập đến “cuộc chiến phụng vụ” đang diễn ra trong Giáo Hội Công Giáo hoàn cầu, ngài nói rằng “mọi người luôn nói ‘Thánh lễ Latinh’. Vâng, bạn có thể cử hành Thánh lễ bằng tiếng Latinh ngay bây giờ. Nếu đó là nghi thức của Công đồng Vatican II thì không có vấn đề gì.”
Ngài nói: “Rõ ràng, giữa Thánh lễ Tridentine và Thánh lễ Vatican II, Thánh lễ của Đức Phaolô VI, tôi không chắc nó sẽ đi về đâu. Rõ ràng là rất phức tạp”.
Ngài bày tỏ sự tiếc nuối rằng “mọi người đã sử dụng phụng vụ như một cái cớ để thúc đẩy các chủ đề khác. Nó đã trở thành một công cụ chính trị, và điều đó thật đáng tiếc.”
Đức Giáo Hoàng Leo đổ lỗi một phần cho những lạm dụng của nghi thức Novus Ordo sau Công đồng Vatican II, nhưng cũng than phiền về sự cực đoan của phe phản đối, lưu ý rằng vấn đề đã trở nên “phân cực đến mức mọi người không sẵn lòng lắng nghe lẫn nhau.”
Ngài đặt câu hỏi: “Chúng ta đã trở nên phân cực, đến nỗi thay vì có thể nói, nếu chúng ta cử hành phụng vụ Vatican II một cách đúng đắn, liệu bạn có thực sự thấy nhiều sự khác biệt giữa trải nghiệm này và trải nghiệm kia không?”.
Về những gì Đức Giáo Hoàng Leo dự định làm, ngài đã thẳng thắn nói trong cuộc phỏng vấn của chúng tôi rằng ngài không có kế hoạch cụ thể nào về cách xử lý cuộc tranh luận về Thánh lễ Latinh truyền thống, nhưng sẽ tiếp cận vấn đề với tinh thần “đồng nghị”, bằng cách ngồi lại và lắng nghe tất cả các bên.
Việc lắng nghe ý kiến – về phụng vụ và nhiều vấn đề khác – chính là điều mà Đức Giáo Hoàng Leo hướng đến trong công nghị sắp tới, bằng cách thực hiện lời hứa coi Hồng Y đoàn như những cộng sự và cố vấn thân cận của mình khi cân nhắc những vấn đề quan trọng hiện nay.
Trong cuộc gặp gỡ với các Hồng Y vào ngày 10 tháng 5 sau khi được bầu chọn, Đức Giáo Hoàng Leo nói rằng ngài muốn tổ chức “một cuộc đối thoại… để lắng nghe những lời khuyên, đề xuất, ý kiến cụ thể nào đã được thảo luận trong những ngày dẫn đến Mật nghị Hồng Y.”
Các Hồng Y “là những cộng sự thân cận nhất của Giáo hoàng,” ngài nói thế, và gọi đây là nguồn an ủi đối với ngài “khi chấp nhận một gánh nặng rõ ràng vượt xa khả năng hạn chế của tôi, cũng như đối với bất cứ ai trong chúng ta.”
Ngài nói: “Sự hiện diện của các ngài nhắc nhở tôi rằng Chúa, Đấng đã giao phó cho tôi sứ mệnh này, sẽ không bỏ rơi tôi một mình trong việc gánh vác trách nhiệm này. Trên hết, tôi biết rằng tôi luôn có thể trông cậy vào sự giúp đỡ của Người”.
Công nghị đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Leo là bước đi đầu tiên của ngài trong việc kêu gọi sự giúp đỡ và hỗ trợ của các Hồng Y khi ngài đánh giá hướng đi cần thực hiện trong việc điều hành chính phủ một cách nghiêm túc hơn, sau khi kết thúc năm thánh và nhiều dự án, đề xuất còn tồn đọng trên bàn làm việc của ngài khi nhậm chức.
Ngoài những tranh chấp phụng vụ đang diễn ra, Đức Giáo Hoàng Leo đã hé lộ chương trình nghị sự của ngài cho công nghị trong cuộc gặp với các Hồng Y ngày 10 tháng 5, nói với họ rằng ngài muốn họ đổi mới “cam kết trọn vẹn” của mình đối với con đường đã được lựa chọn sau Công đồng Vatican II.
“Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã trình bày một cách tài tình và cụ thể điều đó trong Tông huấn Evangelii Gaudium,” ngài nói, và nhấn mạnh một số “điểm cơ bản” của văn kiện này.
Ngài nói, những điểm này bao gồm:
• trở lại vị trí tối cao của Chúa Kitô trong việc rao giảng (xem số 11)
• sự hoán cải truyền giáo của toàn thể cộng đồng Kitô giáo (xem số 9)
• sự phát triển trong tính hiệp thông và đồng nghị (xem số 33)
• chú trọng đến sensus fidei 9Ca3m thức đức tin) (xem số 119-120), đặc biệt là trong những hình thức chân thực và bao quát nhất, chẳng hạn như lòng đạo đức bình dân (xem số 123)
• tình yêu thương chăm sóc những người thấp kém nhất và bị ruồng bỏ (xem số 53)
• đối thoại can đảm và tin tưởng với thế giới đương thời trong các thành phần và thực tại khác nhau của nó (xem số 84; Công đồng Vatican II, Hiến chương Mục vụ Gaudium et Spes, 1-2)
Ngài nói: “Đây là những nguyên tắc Tin Mừng luôn luôn truyền cảm hứng và hướng dẫn đời sống và hoạt động của Gia đình Thiên Chúa. Trong những giá trị này, dung mạo thương xót của Chúa Cha đã được tỏ lộ và tiếp tục được tỏ lộ nơi Con nhập thể của Người, niềm hy vọng tối thượng của tất cả những ai thành tâm tìm kiếm…” “Chân lý, công lý, hòa bình và bác ái”.
Việc đọc kỹ lại những điểm này có thể cho thấy hướng đi mà cuộc thảo luận của các Hồng Y vào tháng Giêng có thể sẽ theo.
Đức Giáo Hoàng Leo đã công bố bức thư tông đồ đầu tiên của ngài, Dilexi te, về vấn đề nghèo đói và đã nhiều lần lên án sự bất bình đẳng về thu nhập, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác với thế giới công nghệ lớn và trí tuệ nhân tạo.
Ngài đã nói rõ trong cuộc phỏng vấn của chúng tôi rằng ngài không coi việc giải quyết các vấn đề của thế giới là vai trò của mình, mà là để khuyến khích các Kitô hữu trong đức tin và trong việc rao giảng Tin Mừng một cách vui tươi.
Đức Giáo Hoàng Leo cũng cho biết ngài đặt mục tiêu tiếp tục một số cải cách của Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong Predicate Evangelium, đặc biệt là làm cho Giáo triều Rôma hợp tác hơn ở bình diện liên bộ, và rằng ngài sẽ tiếp tục suy tư về vai trò của các hội đồng giám mục và quyền lực phẩm trật trong một Giáo hội đồng nghị.
Trong cuộc phỏng vấn, ngài định nghĩa tính đồng nghị là “một thái độ, một sự cởi mở, một sự sẵn lòng thấu hiểu. Nói về Giáo hội hiện nay, điều này có nghĩa là mỗi thành viên của Giáo hội đều có tiếng nói và vai trò của mình thông qua cầu nguyện, suy niệm… đối thoại và tôn trọng lẫn nhau.”
Vì vậy, xét về những gì sẽ diễn ra vào ngày 7 tháng 1, người quan sát nên chú ý đến nhiều hơn là một cuộc tranh luận về phụng vụ.
Mặc dù đó sẽ là một yếu tố của cuộc thảo luận, nhưng bức tranh lớn hơn, và có thể nói là quan trọng hơn nhiều, có lẽ sẽ là cuộc thảo luận về bản sắc của Giáo hội, và của Giáo triều Rôma, và làm thế nào để Giáo hội có thể truyền đạt Tin Mừng một cách hiệu quả hơn. Trong bối cảnh những thách thức hiện đại.
Đây là những vấn đề mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã mở ra thảo luận trong Thượng Hội đồng Giám mục về Tính Đồng nghị, và giờ đây Đức Giáo Hoàng Leo đang tiếp tục giải quyết chúng theo cách thức và phương pháp riêng của mình.
Hiện tại chưa rõ có bao nhiêu Hồng Y dự kiến sẽ tham dự cuộc họp kéo dài hai ngày, và hình thức thảo luận sẽ như thế nào, nhưng có một điều rõ ràng: các Hồng Y, và cả Đức Giáo Hoàng Leo, có rất nhiều điều cần thảo luận và thời gian thì có hạn.
Với chương trình nghị sự rộng lớn và thời gian ngắn ngủi dành cho việc suy gẫm tập thể, khó có khả năng bất cứ quyết định lớn nào sẽ được đưa ra từ cuộc thảo luận tháng Giêng, nhưng chắc chắn Đức Giáo Hoàng Leo sẽ thu được nhiều góc nhìn để hướng dẫn ngài trong những quyết định cuối cùng mà ngài sẽ đưa ra.