Cha Raymond J. de Souza, trên The Catholic Thing, ngày 19 tháng 7, 2024, cho hay: Ứng cử viên phó tổng thống J.D. Vance là một người trở lại đạo. Qua Công Giáo vào năm 2019. Và qua Chủ nghĩa Trump vào khoảng thời gian giữa quan điểm Không bao giờ Trump của ông năm 2016 và thời điểm bắt đầu chiến dịch tranh cử vào Thượng viện năm 2021. Ông hạnh phúc với tư cách là một người Công Giáo và rất vui mừng khi trở thành người biện hộ nhiệt thành, thông minh và ăn nói rõ ràng nhất cho Trump tại Thượng viện.
Phần lớn đã được viết về việc chuyển đổi sang Chủ nghĩa Trump, bao gồm cả một bài viết đầy thiện cảm vào năm 2022 trên Tạp chí Washington Post. Vance không chỉ áp dụng các chính sách của Trump mà còn cả phong cách chính trị của ông ấy. Trong vòng hai giờ sau vụ ám sát, trước khi kẻ xả súng được biết đến, Vance đã tweet rằng “lời hùng biện của chiến dịch Biden đã trực tiếp dẫn đến âm mưu ám sát của Tổng thống Trump”. Chưa đầy 48 giờ sau, ông là ứng cử viên phó tổng thống của Trump.
Tốc độ và cường độ chuyển đổi của Vance sang Trump dẫn đến kết luận rằng ông là một kẻ cơ hội vô nguyên tắc. Nhưng những người khác đã thay đổi quan điểm của họ. Ronald Reagan và George H.W. Bush đều thay đổi quan điểm về việc phá thai, còn Reagan thì chuyển từ Đảng Dân chủ sang Đảng Cộng hòa. Ted Kennedy và Joe Biden cũng thay đổi quan điểm về việc phá thai theo hướng khác. Và Biden về hôn nhân đồng tính. Vì vậy, thực tại đơn thuần về một sự chuyển đổi chính trị không nhất thiết chứng tỏ chủ nghĩa cơ hội.
Đạo Công Giáo của Vance ít thu hút được sự chú ý hơn, nhưng bản thân ông đã viết gần 7,000 từ giải thích điều đó trong The Lamp với tựa đề gây tò mò “Tôi đã tham gia cuộc kháng cự như thế nào”. Chống lại cái gì? Chesterton hẳn đã nói về tội lỗi. Vance đồng ý với điều đó, nhưng người đọc nghi ngờ rằng “sự kháng cự” cũng bao gồm cả khía cạnh chính trị.
Vance viết: “Bạn tôi Oren Cass đã xuất bản một cuốn sách lập luận rằng các nhà hoạch định chính sách của Mỹ đã tập trung quá nhiều vào việc thúc đẩy tiêu dùng thay vì năng suất hoặc một số thước đo phúc lợi khác”. “Và thực sự, chính cái nhìn sâu sắc này, hơn bất cứ điều gì khác, cuối cùng đã dẫn không những đến Kitô giáo mà còn đến Công Giáo.”
Vance tiếp tục: “Tôi dần dần bắt đầu coi Công Giáo là cách thể hiện gần gũi nhất với đạo Kitô [của bà tôi]”. “Bị ám ảnh bởi đức hạnh, nhưng nhận thức được rằng đức hạnh được hình thành trong bối cảnh của một cộng đồng rộng lớn hơn; thông cảm với những người hiền lành và nghèo khó trên thế giới mà không đối xử với họ như những nạn nhân; bảo vệ trẻ em và gia đình cũng như những thứ cần thiết để đảm bảo họ phát triển. Và trên hết: một đức tin tập trung quanh một Chúa Kitô, Đấng đòi hỏi chúng ta phải hoàn thiện ngay cả khi Người yêu thương vô điều kiện và dễ dàng tha thứ.”
Các linh hồn bắt đầu con đường đến với Giáo Hội Công Giáo từ nhiều điểm xuất phát khác nhau. Đối với bộ óc thần học siêu việt của Avery Dulles, đó thực sự là việc chiêm ngưỡng một nụ mới trên cây. Đối với Vance, chính sách công có cái nhìn sâu sắc rằng GDP bình quân đầu người không phải là thước đo duy nhất của lợi ích chung.
Những người Công Giáo ủng hộ tự do kinh tế – tôi nghĩ tới Michael Novak– cũng đồng ý với điều đó. Vance lập luận rằng giáo huấn xã hội Công Giáo hướng tới một nền chính trị sẵn sàng can thiệp vào nền kinh tế để thúc đẩy phúc lợi kinh tế và xã hội của giai cấp công nhân.
Vance nói với Matthew Schmitz cho hồ sơ tại First Things: “Có toàn bộ thế giới quan về kinh tế và đạo đức của Kitô giáo hoàn toàn bị loại bỏ khỏi chính trị Mỹ hiện đại, và tôi nghĩ điều quan trọng là phải cố gắng đưa điều đó trở lại”. “Cái nhìn sâu sắc cốt lõi của Kitô giáo về chính trị là cuộc sống vốn có phẩm giá và giá trị. Nếu bạn thực sự tin vào điều đó, bạn muốn có những biện pháp bảo vệ pháp lý nhất định cho những người dễ bị tổn thương nhất trong xã hội của mình, nhưng bạn cũng muốn đảm bảo rằng người lao động nhận được mức lương công bằng khi họ làm công việc công bằng.”
Vance lập luận, trên cơ sở Công Giáo, về một chính sách kinh tế tiến bộ có nguồn gốc sâu xa từ đạo Công Giáo Hoa Kỳ, có lẽ được minh họa rõ nhất bởi Đức Ông John A. Ryan vào nửa đầu thế kỷ XX.
Hồ sơ của Washington Post cho biết: “Vance đã trở thành một trong những đại diện chính trị hàng đầu của một phong trào thuyết phục trí thức-dân túy mới nổi, hướng về cánh hữu về văn hóa và cánh tả về kinh tế”. “Được biết đến như là chủ nghĩa bảo thủ quốc gia hay đôi khi là ‘chủ nghĩa hậu tự do’, nó – nói một cách rộng rãi – mang nặng tính Công Giáo, chắc chắn chống thức tỉnh [anti-woke], hoài nghi về doanh nghiệp lớn, chủ nghĩa dân tộc về thương mại và biên giới, và gần với thủ tướng Hungary Viktor Orban.”
Nhưng “quyền về văn hóa” của Vance không rõ ràng bằng việc ông để lại quyền về kinh tế. Trong bài phát biểu trước Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa, giới thiệu bản thân cho nước Mỹ, ông đã có thời gian trìu mến nhớ lại 19 khẩu súng ngắn đã nạp đạn trong ngôi nhà của Mamaw quá cố của ông, nhưng không có một dòng chữ nào về sự thánh thiêng của cuộc sống. Các bài phát biểu của tổng thống và phó tổng thống tại Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa trong nhiều thập niên đã bao gồm ít nhất một câu phò sinh chiếu lệ.
Cùng số báo First Things tháng 5 năm 2024, trong đó Schmitz khuyên các tín đồ tôn giáo “hãy trông cậy vào những nhà lãnh đạo như J.D. Vance” bao gồm một tiểu luận khác, “Chống lại thuốc phá thai”. Vance từng có quan điểm ủng hộ sự sống mạnh mẽ. Bây giờ ông ủng hộ việc tiếp cận việc viên thuốc phá thai mà nhờ đó, gần một nửa số ca phá thai được thực hiện. Trước hết, đó không phải việc trở lại Công Giáo của ông nổi bật, mà là sự chuyên đổi qua chủ nghĩa Trump của ông.
Bài phát biểu tại Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa của Vance đều đều, nhưng vui vẻ và đáng yêu. Rõ ràng ông không thể tin được rằng ở tuổi ba mươi chín ông lại ở trong liên danh quốc gia. Tuy nhiên, không có gì đặc biệt về một nhà tư tưởng tinh tế về văn hóa, kinh tế, chính trị và tôn giáo. Có rất nhiều khẩu hiệu của Trump. Và ông đã sử dụng một khẩu hiệu khác, có lẽ là vô tình – hoặc có lẽ là cố ý.
“Việc làm tốt với mức lương tốt” là khẩu hiệu của Michael Dukakis năm 1988 khi ông tranh cử với George H.W. Bush vào cuối chính quyền Reagan. Vance cũng đã sử dụng nó. Thật phù hợp, bởi vì Vance cũng đang chống lại George Bush - cả hai người họ - nhằm chống lại thương mại tự do và Chiến tranh Iraq năm 2003. Ông cũng đang chống lại Reagan, với quan điểm cho rằng Ukraine nên bị cắt đứt và để tự mình chiến đấu với Nga, và liên minh NATO không đáng để Mỹ tham gia.
Đó là một cách tiếp cận của Công Giáo – nếu đó là một cách tiếp cận của Công Giáo – đối với nền chính trị đã không được nhìn thấy trong một thời gian rất dài.
Đã có bảy người Công Giáo xuất hiện trong liên danh tranh cử phó tổng thống của Đảng Cộng hòa hoặc Đảng Dân chủ: William Miller (R) năm 1964; Ed Muskie (D) năm 1968; Sargent Shriver (D) năm 1972; Geraldine Ferraro (D) năm 1984; Joe Biden (D) năm 2008; Paul Ryan (R) năm 2012 và Tim Kaine (D) năm 2016. Bây giờ Vance (R) đứng thứ tám.
Ngoài ra còn có Mike Pence (R) vào năm 2016, là người Công Giáo nhưng đã chuyển sang Thệ Phản.
Không phải tất cả đều là những nhân vật có tầm quan trọng lâu dài, nhưng Ferraro, Shriver, Ryan và Vance mang đến một loạt tương phản thú vị. Shriver, người đã can đảm ủng hộ sự sống cho đến những năm về già ngay cả khi Đảng Dân chủ ngày càng cực đoan trong việc phá thai, là một người Công Giáo theo quan điểm đồng thuận cũ của John Ryan – bảo thủ về mặt văn hóa và tiến bộ về kinh tế.
Mười hai năm sau, Đảng Dân chủ đề cử Ferraro, một nhà cấp tiến về kinh tế và tự do về văn hóa. Biden cũng ở trong khuôn mẫu tương tự.
Năm 2012, Ryan là người bảo thủ cả về văn hóa và kinh tế. Quả thực, quan điểm kinh tế của Ryan đã gợi lên nhiều bình luận về việc liệu chủ nghĩa tự do có thể phù hợp với truyền thống xã hội Công Giáo hay không.
Bây giờ đến Vance, một nhà kinh tế tiến bộ, người kết hợp các chính sách tái phân phối và thuế quan với niềm đam mê súng đạn và trục xuất hàng loạt người nhập cư bất hợp pháp. Ông tắt tiếng nhân chứng ủng hộ sự sống của mình. Đó là sự bảo thủ về mặt văn hóa hay chỉ đơn giản là sùng bái chủ nghĩa Trump?
Và hãy xem xét sự tương phản với Pence, người luôn trung thành tuyệt đối với Trump cho đến ngày 6 tháng 1. Ông đã chống lại lời mời của Trump nhằm phá hoại nghĩa vụ hiến pháp của mình trong việc chứng nhận cuộc bầu cử. Trong cuốn hồi ký So Help Me God, Pence nói rõ rằng việc giữ lời thề hiến pháp bắt nguồn từ đức tin Kitô của ông. Ngược lại, Vance đến ôm lấy Trump cùng lúc Pence rời xa ông ta.
Bất chấp bài phát biểu của mình tại Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa, Vance không hề mệt mỏi trước những khẩu hiệu. Ông sẽ cung cấp cho chúng ta những tiểu luận dài và những cuộc phỏng vấn dài, như ông đã làm với Ross Douthat gần đây. Liệu ông có trình bày rõ ràng một tổng hợp Công Giáo mới, khác với các lựa chọn phó tổng thống vào năm 2012, Biden và Ryan? Liệu ông có đề xuất một lựa chọn khác với lựa chọn dành cho những người Công Giáo trẻ tuổi bảo thủ lớn lên vào những năm 1980 và được Reagan và Thánh Gioan Phaolô Cả hướng dẫn không? Vance sinh vào những năm 1980 và bùng nổ trên chính trường vào thời Trump và Đức Phanxicô. Vance có đưa ra lựa chọn Trump- Phanxicô cho người Công Giáo, thay vì Reagan- Gioan Phaolô không?
Giống như Đức Thánh Cha, Vance có chính sách “cờ trắng” đối với Ukraine và là người chỉ trích gay gắt các lợi ích tài chính. Ông cũng không bị “ám ảnh” với việc phá thai. Cả hai đều gần gũi với những người ở bên lề, bị các thế lực kinh tế và chính trị đè bẹp, và cũng bị ảnh hưởng bởi một nền văn hóa độc hại. Tất nhiên có sự khác biệt quan trọng về chính sách nhập cư và khí hậu, nhưng vào thời Reagan- Gioan Phaolô cũng có những bất đồng.
J.D. Vance là người thú vị nhất trong số bốn ứng cử viên của đảng lớn vào năm 2024. Ông đặt ra những câu hỏi thú vị nhất về sự tham gia của Công Giáo vào chính trị. Những câu trả lời mà ông đưa ra sẽ rất đáng được xem xét kỹ lưỡng.