Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã tiếp các thành viên của Ủy ban Giáo hoàng về Khoa học Lịch sử vào ngày 20 tháng 4, nhân kỷ niệm 70 năm thành lập dưới thời Đấng Đáng kính Piô XII.
Nhân dịp này, ngài nói với các nhà sử học: “Thật tốt khi anh chị em cộng tác với những người khác, mở rộng các mối quan hệ khoa học và con người, đồng thời tránh các hình thức cô lập về mặt tinh thần và định chế. Tôi khuyến khích anh chị em duy trì cách tiếp cận phong phú này, dựa trên sự lắng nghe liên tục và chăm chú, thoát khỏi bất cứ ý thức hệ nào—các ý thức hệ giết chết—và tôn trọng sự thật.”
Đối chiếu “nền văn minh gặp gỡ” với “những cám dỗ của chủ nghĩa cá nhân ích kỷ và sự khẳng định mang tính ý thức hệ về quan điểm riêng của một người [điều đó] thúc đẩy sự bất lịch thiệp của việc đối đầu”, Đức Giáo hòng nói với các thành viên của ủy ban rằng “thật tốt khi anh chị em, 70 năm sau khi thành lập, làm chứng cho việc có thể chống lại những cám dỗ như vậy, sống với niềm đam mê, bằng nghiên cứu, kinh nghiệm phục hồi của việc phục vụ sự hiệp nhất.”
Sau đây là nguyên văn diễn từ của Đức Phanxicô với các thành viên của ủy ban giáo trình về khoa học lịch sử, tại Hội trường mật nghị, thứ Bảy, 20 tháng 4 năm 2024
Anh chị em thân mến, xin chào anh chị em buổi sáng và chào mừng!
Tôi vui mừng được chào đón anh chị em nhân dịp cuộc họp toàn thể của anh chị em, trong đó anh chị em đang kỷ niệm 70 năm thành lập Ủy ban Giáo hoàng.
Tôi chào linh mục chủ tịch, Cha Marek Inglot, và tôi xin chào từng người trong số anh chị em, cám ơn vì cuộc gặp gỡ và sự phục vụ của anh chị em. Anh chị em đến từ nhiều quốc gia khác nhau và từ ba châu lục, mỗi anh chị em đều có chuyên môn quý giá của riêng mình. Bằng cách này, anh chị em đảm bảo tầm vóc quốc tế và tính chất đa ngành của Ủy ban, nơi các hoạt động nghiên cứu, hội nghị và xuất bản của Ủy ban là một phần của động lực đa văn hóa hữu hiệu và có mục đích. Bộ sách tuyệt đẹp “Các Công báo và Tài liệu”, do Văn phòng Thư ký của Ủy ban Giáo hoàng chỉ đạo, cũng kỷ niệm việc xuất bản tập thứ 70 trong năm nay.
Điều này chứng tỏ cam kết tìm kiếm sự thật lịch sử trên phạm vi hoàn cầu, trên tinh thần đối thoại với những mẫn cảm lịch sử khác nhau và những truyền thống nghiên cứu đa dạng. Thật tốt khi anh chị em cộng tác với những người khác, mở rộng các mối quan hệ khoa học và con người, đồng thời tránh các hình thức cô lập về tinh thần và định chế. Tôi khuyến khích anh chị em duy trì cách tiếp cận phong phú này, dựa trên sự lắng nghe liên tục và chăm chú, thoát khỏi bất cứ ý thức hệ nào – các ý thức hệ hệ giết người – và tôn trọng sự thật. Tôi nhắc lại những gì tôi đã nói với anh chị em nhân dịp kỷ niệm 60 năm của anh chị em: “Khi gặp gỡ và làm việc cùng với các nhà nghiên cứu thuộc mọi nền văn hóa và tôn giáo, anh chị em có thể đưa ra một đóng góp cụ thể cho cuộc đối thoại giữa Giáo hội và thế giới hiện đại” (Diễn văn, ngày 12 tháng 4, 2014).
Phong cách này góp phần phát triển điều tôi gọi là “ngoại giao văn hóa”: nó rất hợp thời. Ngày nay, cần thiết hơn bao giờ hết trong bối cảnh xung đột hoàn cầu từng phần nguy hiểm đang diễn ra mà chúng ta không thể thụ động theo dõi. Do đó, tôi mời gọi anh chị em tiếp tục công việc nghiên cứu lịch sử của mình bằng cách mở ra những chân trời đối thoại, nơi anh chị em có thể mang ánh sáng hy vọng của Tin Mừng, niềm hy vọng đó không làm thất vọng (x. Rm 5:5).
Tôi thích nghĩ về mối quan hệ giữa Giáo hội và các sử gia theo nghĩa gần gũi. Quả thực, có một mối liên hệ sống động giữa Giáo Hội và lịch sử. Thánh Phaolô VI đã phát triển một suy tư sâu sắc về khía cạnh này, khi nhìn thấy điểm gặp gỡ đặc biệt giữa Giáo hội và các sử gia trong việc cùng nhau tìm kiếm sự thật và cùng phục vụ sự thật. Nghiên cứu và phục vụ. Đây là những lời ngài nói với các sử gia vào năm 1967: “Có thể ở đây điểm gặp gỡ chính giữa anh chị em và chúng tôi được tìm thấy […], giữa chân lý tôn giáo mà Giáo hội là nơi lưu trữ và sự thật lịch sử”, sự thật, mà anh chị em là những người phục vụ tốt lành và tận tụy: toàn bộ dinh thự của Cơ đốc giáo, học thuyết, đạo đức và sự thờ phượng của nó, cuối cùng tất cả đều dựa trên việc làm chứng. Các Tông Đồ của Chúa Kytô làm chứng về điều họ đã thấy và đã nghe. […] Điều này cho thấy một thực thể có tính chất tâm linh và tôn giáo như Giáo Hội Công Giáo quan tâm đến việc tìm kiếm và khẳng định sự thật lịch sử đến mức nào […] Giáo hội cũng có một lịch sử, và tính cách lịch sử trong nguồn gốc của Giáo hội có tầm quan trọng mang tính quyết định đối với Giáo hội” (Bài phát biểu ngỏ với những người tham gia tại Phiên họp Toàn thể của Ủy ban Quốc tế về Khoa học Lịch sử, ngày 3 tháng 6 năm 1967).
Giáo hội hành trình xuyên qua lịch sử, bên cạnh những người nữ cũng như nam ở mọi thời đại, và không thuộc về bất cứ nền văn hóa cụ thể nào, nhưng mong muốn làm sinh động, bằng chứng từ hiền lành và can đảm của Tin Mừng, trung tâm của mọi nền văn hóa, để cùng nhau xây dựng nền văn minh gặp gỡ. Thay vào đó, sự cám dỗ của chủ nghĩa cá nhân ích kỷ và sự khẳng định mang tính ý thức hệ về quan điểm riêng của mình đã thúc đẩy hành vi bất lịch thiệp của việc đối đầu. Thật tốt khi bảy mươi năm sau khi thành lập, anh chị em đã làm chứng về khả năng chống lại những cám dỗ như vậy, sống với niềm đam mê, bằng nghiên cứu, kinh nghiệm phục hồi của việc phục vụ sự hiệp nhất, sự hiệp nhất tổng hợp và hài hòa mà Chúa Thánh Thần bày tỏ cho chúng ta vào Lễ Ngũ Tuần.
Bảy mươi năm trước, trong biến cố được Chúa Thánh Thần chúc phúc là Công đồng Vatican II, Thánh Phaolô VI đã thốt ra những lời gây tiếng vang như một lời cảnh cáo chống lại bất cứ lời xu nịnh nào về tính tự qui chiếuu về mình của giáo hội, mà việc phục vụ của anh chị em phải xa tránh, và nói: “Hãy không để ai […] nghĩ rằng Giáo hội […] chỉ sống cho chính mình để tự mãn, và quên cả Chúa Kitô, Đấng mà Giáo hội nhận được mọi sự, Đấng mà Giáo hội mắc nợ mọi thứ, và cả nhân loại, mà Giáo hội vốn được sinh ra để phục vụ. Giáo Hội đứng giữa Chúa Kitô và cộng đồng nhân loại, không thu mình vào mình, không như một tấm màn mờ đục che khuất tầm nhìn, không có mục đích trong chính mình, nhưng trái lại không ngừng nỗ lực để trở thành tất cả của Chúa Kitô, trong Chúa Kitô, cho Chúa Kitô, trở thành tất cả mọi người, giữa mọi người, vì mọi người, một người trung gian thực sự khiêm tốn và xuất sắc giữa Đấng Cứu Thế và nhân loại” (Diễn văn khai mạc Khóa họp thứ ba của Công đồng Vatican II, 14 tháng 9 năm 1964, 17).
Nhân dịp kỷ niệm 70 năm của anh chị em, tôi mong muốn anh chị em sắp xếp công việc của mình phù hợp với những lời này: mong rằng việc nghiên cứu lịch sử của anh chị em sẽ giúp anh chị em trở thành những bậc thầy trong nhân loại và là tôi tớ của nhân loại. Tôi chân thành ban phép lành của tôi cho anh chị em và những người thân yêu của anh chị em, và tôi xin anh chị em cầu nguyện cho tôi. Cảm ơn anhh chị em.