Theo J.D. Flynn và Luke Coppen của trang mạng The Pillar, tác phẩm di cảo của Đức Bênêđictô XVI, “Kitô giáo là gì,” được chính thức ra mắt vào ngày 20 tháng 1, vài tuần sau khi ngài qua đời ở tuổi 95.
Cuốn sách, cho đến nay chỉ có bằng tiếng Ý, đã thu hút rất nhiều sự chú ý, không chỉ vì nó tập hợp những bài viết cuối cùng của một trong những nhà thần học vĩ đại nhất của thời hiện đại. Cuốn sách cũng đang được thảo luận vì những báo cáo cho rằng Đức cố giáo hoàng người Đức chỉ muốn các tiểu luận được xuất bản sau khi ngài qua đời, vì “sự ồn ào giết người” xung quanh việc xuất bản các tác phẩm khác sau khi ngài từ chức vào năm 2013.
Sự chú ý của giới truyền thông cũng tập trung vào việc Đức Bênêđictô đề cập đến “các nhóm đồng tính luyến ái” trong các chủng viện, trong một bài tiểu luận về cuộc khủng hoảng lạm dụng của giáo sĩ, đã được xuất bản trước đó vào năm 2019.
Cuốn sách mới nói gì? Và nội dung của nó độc đáo ra sao? Đó là nội dung bài viết của hai ký giả này.
Hướng dẫn từng chương
Lời tựa
Elio Guerriero, giám đốc người Ý của tạp chí thần học Communio, giải thích nguồn gốc của cuốn sách. Trước đây từng cộng tác với Đức Bênêđictô XVI trong một tập sách nói về cuộc đối thoại giữa Do Thái giáo và Kitô giáo, ông vốn khuyến khích vị giáo hoàng hưu trí xuất bản một cuốn sách gồm các bài viết của ngài kể từ khi ngài từ chức. Đức Bênêđictô XVI nói rằng ngài sẽ suy nghĩ về điều đó.
Guerriero viết rằng, Đức Bênêđictô sau đó đã bị bối rối vào năm 2020 bởi cuộc tranh cãi xung quanh sự đóng góp của ngài cho một cuốn sách về sự độc thân của linh mục do Đức Hồng Y Robert Sarah giám sát.
Nhưng trong một lá thư gửi cho Guerriero đề ngày 13 tháng 1 năm 2021, Đức Bênêđíctô nói rằng ngài muốn các tác phẩm sau khi từ chức của mình được xuất bản — nhưng chỉ với điều kiện chúng phải xuất hiện sau khi ngài qua đời. Ngài viết: “Sự giận dữ của những nhóm chống lại tôi ở Đức mạnh đến mức chỉ cần một lời nói nhỏ nhất của tôi xuất hiện cũng lập tức gây ra một vụ náo động giết người từ phía họ”.
Đức Bênêđictô bắt đầu duyệt lại các bản văn, bao gồm cả việc mở rộng suy tư đã xuất bản trước đây của ngài về chức linh mục. Ngài bày tỏ sự hài lòng rất lớn với tiểu luận này trong cuộc gặp với Guerriero vào ngày 28 tháng 6 năm 2021, trước lễ kỷ niệm 70 năm thụ phong của ngài.
Để bộ sưu tập có cảm giác hoàn chỉnh hơn, Đức Bênêđíctô đã viết thêm các phần về các tôn giáo ngoài Kitô giáo và về Bí tích Thánh Thể. Trong khi các bản văn ban đầu được viết bằng tiếng Đức, Guerriero đã dịch chúng sang tiếng Ý, tiếng mà Đức Bênêđíctô muốn làm ngôn ngữ qui chiếu.
Lời nói đầu
Trong lời nói đầu ngắn gọn đề ngày 1 tháng 5 năm 2022, Đức Bênêđíctô giải thích rằng ngài không có ý định viết nữa sau khi từ chức giáo hoàng, nhưng từ từ cầm bút trở lại sau cuộc bầu cử Đức Phanxicô. Sau đó, ngài đưa ra một cái nhìn tổng quan ngắn gọn về sáu chương của cuốn sách. Ngài nói rằng ngài đã viết các bài này tại Đan viện Mater Ecclesiae, nơi nghỉ hưu của ngài trong Vườn Vatican, và giao việc xuất bản chúng cho Guerriero vì tác giả người Ý đã viết tiểu sử ngài và có tiếng về chuyên môn thần học.
Chương 1
Với tiêu đề “Các tôn giáo và đức tin Kitô giáo”, chương này mở đầu bằng một đoạn văn có tên “Tình yêu ở nguồn gốc sứ mệnh.” Bản văn bao gồm một bài giảng của Đức Bênêđictô vào ngày 21 tháng 10 năm 2014, đánh dấu lễ khánh thành đại sảnh đường của Giáo hoàng Đại học Urban, đã được trùng tu và đặt tên để vinh danh ngài. Nó được trình bày nguyên vẹn, không thay đổi.
Sau đó, Đức Bênêđíctô thêm vào một bản văn ngắn khác gọi là “Tôn giáo là gì,” với mục đích, theo ngài, là làm sáng tỏ khái niệm về các tôn giáo mà Kitô giáo tìm cách tham gia đối thoại. Nó được hoàn thành vào ngày 19 tháng 3 năm 2022 và chưa được xuất bản trước đó.
Chương 2
Với tiêu đề “Các yếu tố nền tảng của đạo Kitô”, chương này đề cập đến bản chất và tương lai của thuyết độc thần. Nó mở đầu bằng một tiểu luận, được hoàn thành vào ngày 29 tháng 12 năm 2018, có tên là “Thuyết độc thần và lòng khoan dung”, mà một số nhà bình luận coi là điểm nổi bật của cuốn sách.
Trong bản văn, Đức Bênêđíctô than thở “sự bất khoan dung ngày càng tăng được thực hiện chính dưới danh nghĩa khoan dung” trong các xã hội phương Tây. Ngài viết, “Sự không khoan dung của thời hiện đại rõ ràng này đối với đức tin Kitô giáo chưa biến thành cuộc bách hại công khai. Nhưng nó tự trình bầy một cách độc đoán hơn bao giờ hết, nhằm mục đích đạt được, với các luật lệ tiếp theo, sự tuyệt chủng của những gì yếu tính là Kitô giáo”.
Tiếp theo tiểu luận trên là một suy tư ngắn gọn về điều mà Đức Bênêđictô coi là thiếu sót của nhiều nỗ lực đối thoại giữa người Hồi giáo và Kitô hữu. Bản văn, có tựa đề “Đối thoại Kitô giáo-Hồi giáo,” đã được hoàn thành vào ngày 1 tháng 3 năm 2018, nhưng không được xuất bản cho đến nay.
Sau đó là bài “Âm nhạc và phụng vụ,” một bản văn do Đức Bênêđíctô XVI soạn tác nhân dịp nhận bằng tiến sĩ danh dự từ Đại học Giáo hoàng Gioan Phaolô II và Học viện Âm nhạc ở Kraków, Ba Lan, tại Castel Gandolfo vào ngày 4 tháng 7 năm 2015.
Tiếp theo là bài “Thần học về phụng vụ”, một lời tựa mà Đức Bênêđictô viết cho ấn bản tiếng Nga của tập thứ 11 trong toàn bộ tác phẩm của ngài. Bản văn được hoàn thành vào ngày 11 tháng 7 năm 2015.
Chương 3
Với tiêu đề “Người Do Thái và Người Kitô hữu trong cuộc đối thoại,” chương này mở đầu bằng tiểu luận dài “Ân sủng và ơn gọi không hối tiếc: Nhận xét về chuyên luận De Iudaeis,” lấy cảm hứng từ một cuốn sách của nhà thần học Franz Mußner “về ý nghĩa tích cực lâu dài của Cựu Ước.” Bản văn được hoàn thành vào ngày 26 tháng 10 năm 2017 và được xuất bản trong ấn bản tháng 7-8 năm 2018 của tạp chí Communio.
Tiếp theo tiểu luận là một cuộc trao đổi thư giữa Đức Bênêđíctô và Giáo sĩ Arie Folger, Giáo sĩ trưởng của Vienna, Áo, vào tháng 8 và tháng 9 năm 2018, suy tư về các chủ đề được nêu ra trong bài báo Communio. Các bức thư trước đây đã được xuất bản bằng tiếng Ý trong cuốn sách năm 2019 Ebrei e Cristiani, sự hợp tác giữa Đức Bênêđíctô và Elio Guerriero.
Chương 4
Với tiêu đề “Các chủ đề của thần học tín lý,” chương này mở đầu bằng cuộc phỏng vấn Đức Bênêđictô do cha Dòng Tên Daniele Libanori thực hiện (nay là Giám Mục Phụ Tá của Roma). Cuộc trao đổi, có tựa đề “Đức tin không phải là một ý tưởng, nhưng là cuộc sống,” đã diễn ra để đánh dấu một hội nghị chuyên đề ở Rome về sự công chính hóa bằng đức tin vào năm 2015. Bản văn được đăng trên tờ L'Osservatore Romano vào ngày 16 tháng 3 năm 2016, được dịch sang tiếng Ý bởi Cha Jacques Servais, Dòng Tên. Nó cũng xuất hiện trong cuốn sách năm 2016 của Libanori, “Per mezzo della fede” [nhờ đức tin] Đức Bênêđictô nói rằng mục đích của ngài trong cuộc phỏng vấn là để giải thích làm thế nào chúng ta có thể hiểu được sự đau khổ và cái chết của Chúa Giêsu Kitô ngày nay.
Tiếp theo là một tiểu luận quan trọng có tên “Chức linh mục Công Giáo”, một phiên bản duyệt lại của bản văn đã được xuất bản trong cuốn sách “Từ sâu thẳm trái tim chúng ta” của Đức Hồng Y Sarah năm 2020. Đức Bênêđíctô nói rằng ngài muốn tạo cho bản văn một “trọng tâm mới”, lấp đầy những gì ngài tin là khoảng trống trong bản văn Presbyterorum ordinis của Công đồng Vatican II về chức linh mục. Bản văn sửa đổi và mở rộng đã được hoàn thành vào ngày 17 tháng 9 năm 2019.
Tiếp theo là một bản văn có tựa đề “Ý nghĩa của việc rước lễ,” trong đó Đức Bênêđictô đề cập đến cuộc tranh luận về việc rước lễ liên phái giữa người Công Giáo và người Tin lành, điều mà ngài nhận xét thỉnh thoảng lại bùng lên ở quê hương Đức của ngài. Ngài suy tư về đời sống Thánh Thể của Giáo Hội Công Giáo ngày nay, nhận thấy “một sự Thệ phản hóa rất cao độ trong cách hiểu về Thánh Thể” ở một số khu vực nơi những lời kêu gọi rước lễ liên phái cũng đặc biệt ồn ào. Ngài gợi ý rằng phong trào đại kết đích thực đòi hỏi một sự thừa nhận trung thực về những khác biệt sâu sắc vẫn tồn tại về Bí tích Thánh Thể giữa người Công Giáo và người Thệ phản. Bản văn được hoàn thành vào ngày 28 tháng 6 năm 2018 và chưa từng được xuất bản trước đó.
Chương 5
Với tiêu đề “Các chủ đề của thần học luân lý,” chương này dành riêng cho các vấn đề luân lý. Nó bao gồm tiểu luận “Giáo Hội và tai tiếng lạm dụng tình dục,” được xuất bản lần đầu vào năm 2019 trên Klerusblatt, một tạp chí hàng tháng dành cho giáo sĩ Bavaria.
Chương 6
Với tiêu đề “Những đóng góp không thường xuyên”, chương này tập hợp các bản văn đánh dấu các ngày kỷ niệm khác nhau.
Nó mở đầu bằng bản văn “Ủy Ban Thần học Quốc tế”, một bài phát biểu vào ngày 22 tháng 10 năm 2019, tại Tu viện Mater Ecclesiae để đánh dấu kỷ niệm 50 năm thành lập ủy ban. Nó đã được xuất bản vào thời điểm đó trên trang mạng của Ủy ban với tiêu đề “Các Diễn văn Giáo hoàng”.
Tiếp theo là tiểu luận “100 năm kể từ ngày sinh của Thánh Gioan Phaolô II,” được viết vào ngày 4 tháng 5 năm 2020, trước lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh của vị giáo hoàng người Ba Lan vào ngày 18 tháng 5 năm 2020. Bản dịch tiếng Anh của bản văn đã được phát hành vào ngày 15 tháng 5, 2020, bởi Hội đồng Giám mục Ba Lan.
Tiếp theo là bài diễn văn nhân kỷ niệm 75 năm ngày mất của Cha Alfred Delp, tu sĩ Dòng Tên người Đức bị Đức quốc xã hành quyết vào ngày 2 tháng 2 năm 1945. Đức Bênêđíctô đã viết bản văn, có tựa đề “75 năm kể từ cái chết của cha Dòng Tên Alfred Delp,” vào ngày 15 tháng 10 năm 2019. Đây là lần đầu tiên nó được xuất bản bằng tiếng Ý.
Bản văn cuối cùng của cuốn sách là một cuộc phỏng vấn về vị thánh quan thầy của ngài, Thánh Joseph, có tựa đề là “Sự im lặng của ngài cũng là thông điệp của ngài.” Cuộc phỏng vấn đã được trao cho Regina Einig và được đăng trên tờ báo Die Tagespost của Đức vào ngày 1 tháng 4 năm 2021, đánh dấu Năm Thánh Giuse. Văn bản chưa từng xuất hiện bằng tiếng Ý trước đây. Đức Bênêđictô nói rằng cuộc phỏng vấn phản ảnh sự hiểu biết của ngài, vốn trở nên rõ ràng hơn khi ngài già đi, rằng sự im lặng của Thánh Giuse nói với chúng ta và hướng dẫn chúng ta đến sự khôn ngoan.
“Che cos’è il Cristianesimo” (“Kitô giáo là gì”), của Đức Bênêđictô XVI, được Mondadori xuất bản bằng tiếng Ý. Nó sẽ được xuất bản bằng tiếng Anh bởi Ignatius Press; ngày xuất bản vẫn chưa được công bố.
Kỳ tới: Nguyên văn một trước tác hoàn toàn mới của Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI: Thánh lễ Công Giáo như chưa từng có ai giải thích trước đây.