Đức Cha Pierre Lambert de la Motte, đấng sáng lập Dòng Mến Thánh Giá

“Ai muốn theo Thầy, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo Thầy.” (Mt. 16:24) Đức Cha Pierre Lambert de la Motte, đấng Sáng Lập Dòng Mến Thánh Giá là hình ảnh của người môn đệ đích thực đã chọn con đường khổ giá để đi theo bước chân của Chúa Giesu Kito chịu-đóng đinh. Đức Cha đã từ bỏ tất cả: địa vị, danh vọng, tiền của, để dấn thân tiếp nối sứ mạng của Chúa Kitô hầu giúp mọi người nhận ra tình thương cứu độ của Thiên Chúa.

Pierre Lambert de la Motte sinh năm 1624 tại Lisieux, nước Pháp, trong một gia đình quý tộc hành nghề thẩm phán. Lúc lên chín tuổi, Lambert có được một cảm nghiệm thiêng liêng, ao ước quy tụ những người yêu Thánh Giá Chúa Giêsu, thành một Hội Dòng mang tên “Những người Mến Thánh Giá”. Vì Cha Mẹ mất sớm, Lambert đã phải gánh vác gia đình nên không dám nghĩ đến việc tu trì. Sau khi tốt nghiệp ngành Luật, Lambert hành nghề thẩm phán tại tòa án thuế vụ, và được sự kính nể của nhiều người. Dưới sự hướng dẫn của các vị linh hướng, Lambert đã có một đời sống nội tâm sâu xa và một tình yêu phi thường dành cho Chúa Giesu Kito chịu-đóng-đinh. Trong thời gian này, Lambert cảm nhận lời mời gọi của Chúa để chết đi cho trần gian và chỉ sống cho một mình Thiên Chúa. Sau khi cầu nguyện để tìm thánh ý Chúa, ngài quyết định từ bỏ chức vụ thẩm phán, đi tĩnh tâm 30 ngày và làm một cuộc hành hương khổ nhục để chuẩn bị tâm hồn lãnh nhận chức linh mục, với hy vọng sẽ được tham gia vào việc truyền giáo tại Canada.

Nhưng mộng truyền giáo tại Canada đã không thành, và Cha Lambert đã được mời gọi giữ chức vụ giám đốc cơ quan từ thiện. Chính trong khi thi hành sứ vụ này, Cha Lambert đã biết đến chương trình vận động của dòng Tên, qua Cha Alexandre de Rhodes, để xin tòa thánh gửi Giám mục đến các miền truyền giáo tại viễn đông, với mục đích tránh tình trạng thiếu linh mục, khi các thừa sai ngoại quốc bị trục xuất vào thời kỳ cấm đạo. Cuối cùng 3 Linh mục được tuyển chọn để phong chức Giám mục chuẩn bị cho công cuộc truyền giáo, đó là Cha Pallu, Cha Lambert và Cha Cotolendi.

Ngày 09.09.1659, Đức Thánh Cha Alexandre VII ký sắc chỉ “Super Cathedram” thiết lập hai địa phận tông tòa tại Việt nam, bổ nhiệm Đức Cha Pallu làm Đại Điện Tông Tòa xứ Đàng Ngoài Việt Nam, và Đức Cha Lambert làm Đại Điện Tông Tòa xứ Đàng Trong Việt Nam. Sự kiện này được coi như mốc điểm khai sinh của Giáo Hội Công Giáo Việt Nam.

Sau cuộc hành trình đầy gian nan dài hơn hai năm, Đức Cha Lambert cùng với hai cha thuộc hội thừa sai Hải Ngoại Ba Lê đã đến Thái Lan vào tháng 8 năm 1662. Vì tình hình bắt đạo tại Việt Nam, Đức Cha Lambert đã không đến với giáo đoàn của ngài ngay được; tuy nhiên, ngài đã khéo léo điều hành giáo hội Việt Nam từ Thái Lan và mỗi khi tình hình lắng dịu, ngài tìm phương tiện để đi Việt Nam. Ngoài việc truyền chức cho các linh mục Việt nam đầu tiên, Đức cha Lambert còn thành lập Dòng nữ Mến Thánh Giá. Ngày 19 tháng 2 năm 1670, ngài đã nhận lời khấn của hai nữ tu Mến Thánh Giá đầu tiên tại Phố Hiến, Đàng Ngoài.

Từ ngày rời bỏ quê hương là nước Pháp năm lên 36 tuổi, Đức Cha Lambert đã không một lần trở lại thăm quê hương, gia đình và bạn bè. Ngài đã an nghỉ trong Chúa ngày 15 tháng Sáu, năm 1679 tại Thái Lan, sau 17 năm phục vụ không ngơi nghỉ cho công cuộc truyền giáo tại Việt Nam.

Dòng Mến Thánh Gía đã được khai sinh tại Việt Nam để thi hành sứ mạng yêu thương, hy sinh và phục vụ, tiếp nối cuộc đời lữ thứ của Chúa Giêsu nơi trần gian. Đức Cha Lambert đã gieo vào lòng Giáo Hội Công Giáo Việt Nam một linh đạo tập trung vào Chúa Kitô trên Thánh Giá. Chính nền linh đạo này đã trở nên động lực vững chắc thúc đẩy hàng trăm ngàn tín hữu mạnh dạn tuyên xưng đức tin trong gần 300 năm cấm đạo. Chị em Mến Thánh Giá đã cùng Giáo hội Việt nam trải qua những trang sử đau thương thấm nhuộm máu tử đạo. Trong thời gian cấm đạo, đã có nhiều tu viện bị tàn phá, rất nhiều chị em bị phân tán và nhiều chị em đã chết vì đức tin.

Từ con số khiêm tốn với hai chị Mến Thánh Giá tiên khởi, đến nay đã có 30 Hội dòng Mến Thánh Giá gồm 24 Hội dòng tại Việt Nam, 3 tại Thái Lan, 1 tại Lào, 1 tại Cam Bốt và 1 tại Hoa Kỳ. Tổng số thành viên hiện nay có gần 9,000 nữ tu khấn tạm và trọn đời, và hơn 1,000 tập thử sinh.

Trong tâm tình tạ ơn Thiên Chúa vì muôn ngàn hồng ân Chúa đã ban cho Dòng Mến Thánh Giá trong suốt 350 năm qua, hợp cùng toàn thể chị em Mến Thánh Giá trên toàn thế giới, và đáp lại lời mời gọi của Đức Thánh Cha Phanxico, chị em Mến Thánh Giá Los Angeles muốn "Nhìn lại quá khứ với lòng biết ơn, sống hiện tại với đầy nhiệt huyết, và đón nhận tương lai trong hy vọng”.

Nguyện xin Thiên Chúa, qua lời chuyển cầu của Mẹ La Vang, thánh cả Giuse và Đức Cha Lambert, giúp chúng con biết trung thành với quyết tâm của mình, để mạnh dạn tuyên xưng:

“Lậy Chúa Giêsu Kitô chịu-đóng-đinh, là đối tượng duy nhất của lòng trí chúng con, chúng con thờ lậy Chúa, chúng con chúc tụng Chúa,
vì Chúa đã dùng Thánh Giá để cứu chuộc trần gian”.