1. Giáo dân kêu gọi nhà nước Trung Quốc chấm dứt việc giam giữ Đức Cha Thôi Thái

Các tín hữu Công Giáo thuộc Giáo phận Tuyên Hóa (Xuanhua), tỉnh Hà Bắc bên Trung Quốc, kêu gọi nhà nước chấm dứt sự giam giữ bất hợp pháp Đức Cha Augustino Thôi Thái (Cui Tai), Giám mục phó của giáo phận này.

Hãng tin Asia News truyền đi hôm 13 tháng Hai vừa qua cho biết Đức Cha Thôi Thái năm nay 71 tuổi, được Tòa Thánh công nhận nhưng không được nhà nước Trung Quốc nhìn nhận. Đầu năm 2013, sau khi tham khảo và kiểm chứng từ phía Tòa Thánh, Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI đã phê chuẩn và bổ nhiệm Đức Cha làm Giám mục phó giáo phận Tuyên Hóa. Sau đó, Đức Cha Tôma Triệu Khắc Huân (Zhao Kexun), Giám mục chính tòa, đã để cho ngài toàn quyền cai quản giáo phận. Năm 2018, Đức Cha Huân qua đời, hưởng thọ 94 tuổi.

Từ 16 năm nay, tức là từ năm 2007, Đức Cha Thôi Thái bị nhà nước giam cầm mà không có lý do và cũng chẳng xét xử. Trong những năm gần đây, nhà nước cho Đức Cha được thăm cha mẹ già vào dịp Tết Nguyên Đán hoặc Trung Thu. Nhưng từ khi ngài bị bắt đưa đi hồi mùa xuân năm 2021, ngài không trở về nhà nữa và người ta không biệt Đức Cha ở đâu.

Nguồn tin của hãng Asia News nói rằng năm nay là kỷ niệm đúng 10 năm Đức Cha Augustino Thái thụ phong giám mục và các tín hữu mong được tin về Đức Cha. Họ cầu nguyện hằng ngày cho ngài, để ngài sớm trở về giáo phận.

Một số nguồn tin khác phê bình sự tàn bạo của nhà nước, dùng các biện pháp cưỡng bách và vô nhân đạo, giữa lúc tương quan giữa Tòa Thánh và Trung Quốc có vẻ được cải tiến.

2. Tóm lược nội dung cuốn ‘Không gì ngoài Sự thật’ của Đức Tổng Giám Mục Gänswein - Một Huấn quyền trong mọi đường nét

Với tiêu đề “Một Huấn quyền trong mọi đường nét,” chương này trình bày những điểm nổi bật trong giáo huấn của Đức Bênêđíctô XVI, mà Đức Tổng Giám Mục Gänswein mô tả là “di sản quan trọng nhất” của ngài. Đức Tổng Giám Mục nói rằng “tâm điểm dứt khoát” của giáo huấn này là “chứng nhân lấy Chúa Kitô làm trung tâm” của Đức Bênêđíctô, như được chứng tỏ trong việc ngài hoàn thành tác phẩm ba tập “Chúa Giêsu thành Nadarét” khi còn là giáo hoàng. Ngài nói rằng chính qua lăng kính lấy Chúa Kitô làm trung tâm này mà Đức Bênêđictô XVI đã quan niệm về chức vụ giáo hoàng. Đức Tổng Giám Mục viết: “Trong việc làm chứng cho Chúa Giêsu Kitô của Đức Giáo Hoàng, ý nghĩa và sự cần thiết của thừa tác vụ Phêrô trong Giáo hội một lần nữa được làm cho hiển hiện”.

Chương này hướng dẫn người đọc qua ba thông điệp của Đức Bênêđictô XVI, các tài liệu quan trọng khác và các bài phát biểu quan trọng. Đức Tổng Giám Mục Gänswein phàn nàn về việc người ta đọc sai lời của Đức Giáo Hoàng, đáng chú ý là bài giảng ở Regensburg năm 2006, đã gây ra phản ứng dữ dội trong thế giới Hồi giáo. Đức Tổng Giám Mục bảo vệ quyết định gây tranh cãi năm 2009 của Đức Thánh Cha về việc dỡ bỏ vạ tuyệt thông đối với bốn giám mục được Đức Tổng Giám Mục Marcel Lefebvre tấn phong. Ngài nói rằng Đức Bênêđictô đã được thông báo nhầm rằng người gây tranh cãi nhất trong bốn người, Giám mục người Anh Richard Williamson, sắp chết vì bệnh ung thư và cần được thuyên giảm khẩn cấp.

Chương 7

Với tiêu đề “Sự từ chức lịch sử đánh dấu một kỷ nguyên,” chương này mô tả quyết định từ chức của Đức Bênêđictô XVI. Đức Tổng Giám Mục Gänswein nói rằng cam kết của Đức Thánh Cha về việc cử hành Ngày Giới trẻ Thế giới tại Brazil năm 2013 đè nặng lên tâm trí ngài. Khi Đức Bênêđíctô cảm thấy sức lực của mình giảm sút, ngài đã cư xử không bình thường khi cầu nguyện: “Khi quỳ gối, ngài lấy tay ôm đầu và gần như gục xuống, một thái độ xa lạ với phong cách của ngài.” Đức Tổng Giám Mục nhớ lại rằng Đức Bênêđíctô đã thông báo cho ngài vào ngày 25 tháng 9 năm 2012 ý định nhường chỗ cho một giáo hoàng “mới, trẻ hơn và năng động hơn”. Đức Tổng Giám Mục đã vắn tắt cố gắng thuyết phục ngài ở lại, nhưng nhận ra rằng điều đó “hoàn toàn vô ích”.

Đức Tổng Giám Mục Gänswein ngượng ngùng nhận định rằng thông báo từ chức bằng tiếng Latinh của Đức Giáo Hoàng, soạn thảo trong điều kiện giữ bí mật chặt chẽ, có một số sai sót. Ngài nói rằng sự thanh thản của Đức Bênêđíctô vào ngày thoái vị đã thuyết phục ngài rằng người dìu dắt mình có “những đặc điểm khổ hạnh huyền bí” và “mối quan hệ trực tiếp với Thiên Chúa, Đấng mà ngài cảm thấy thực sự được truyền cảm hứng và hướng dẫn liên tục.”

Tác giả lưu ý rằng nhiều tháng trước khi từ chức, Đức Bênêđíctô đã bổ nhiệm ngài làm trưởng Phủ Giáo hoàng và cử nhiệm ngài làm tổng giám mục. Ngài mô tả lễ tấn phong giám mục của ngài là “nghi thức phụng vụ long trọng nhất mà tôi từng tham dự.”

3. Tóm lược nội dung cuốn ‘Không gì ngoài Sự thật’ của Đức Tổng Giám Mục Gänswein - Mối quan hệ giữa hai vị giáo hoàng

Với tiêu đề “Mối quan hệ giữa hai vị giáo hoàng”, chương này tập trung vào mối liên kết ngày một gia tăng giữa Đức Bênêđictô XVI và người kế vị bất ngờ của ngài, Đức Giáo Hoàng Phanxicô người Á Căn Đình.

Đức Tổng Giám Mục Gänswein, người đã theo dõi sát sao những ngày đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong tư cách người đứng đầu Phủ Giáo hoàng, nói rằng ngài và Đức Bênêđictô rất ngạc nhiên khi vị tân giáo hoàng chọn sống tại dinh thự Santa Marta của Vatican hơn là các căn hộ của giáo hoàng trong Tông Điện. Đức Tổng Giám Mục Gänswein bác bỏ quan điểm cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy sự thắt lưng buộc bụng của tân giáo hoàng, nhấn mạnh rằng các khu sinh hoạt có kích thước gần giống nhau và dù sao, Vatican vẫn phải trả tiền cho việc bảo trì liên tục các căn hộ giáo hoàng.

Đức Tổng Giám Mục Gänswein nhớ lại rằng Đức Bênêđictô XVI đã rất buồn trước những nỗ lực — của cả những người ủng hộ và những người gièm pha — nhằm phóng đại sự khác biệt giữa vị giáo hoàng người Á Căn Đình và vị tiền nhiệm của ngài. Đức Tổng Giám Mục mô tả Đức Phanxicô như một vị khách siêng năng tại nơi ở mới của vị giáo hoàng hưu trí, Đan viện Mater Ecclesiae trong Vườn Vatican, mang theo những món quà là rượu vang và dulce de leche, món tráng miệng Á căn đình.

Tác giả nhớ lại rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã mời Đức Bênêđíctô bình luận về cuộc phỏng vấn được hâm mộ năm 2013 của ngài “Một trái tim rộng mở với Thiên Chúa”. Vị giáo hoàng hưu trí viết rằng ngài đã đọc bản văn “với niềm vui và lợi ích thiêng liêng thực sự và hoàn toàn đồng ý,” nhưng đưa ra một số nhận xét “bổ sung” đối với các nhận xét của Đức Giáo Hoàng về phá thai và ngừa thai, và đồng tính luyến ái.

Đức Tổng Giám Mục Gänswein báo cáo rằng Đức Bênêđíctô đã tìm thấy một vài đoạn trong tông huấn Evangelii gaudium năm 2013 của Đức Phanxicô “không liên quan”, nhưng luôn tìm cách giải thích những lời nói và hành động của người kế nhiệm ngài một cách đại lượng nhất có thể.

Vị tổng giám mục người Đức dành nhiều trang cho cuộc tranh luận năm 2020 về việc xuất bản một cuốn sách về đời sống độc thân linh mục có chứa một tiểu luận của Đức Bênêđictô XVI. Cuốn sách xuất hiện khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô được cho là (một cách sai lầm, theo Đức Tổng Giám Mục Gänswein) đang xem xét lời yêu cầu cho phép phong chức cho những người đàn ông đã kết hôn ở vùng Amazon. Đức Tổng Giám Mục Gänswein nói rằng cả ngài và Đức Bênêđictô đều “ngạc nhiên” khi vị giáo hoàng hưu trí được trình bày là đồng tác giả với Hồng Y bộ trưởng bộ phụng vụ Vatican lúc bấy giờ là Hồng Y Robert Sarah, người được giới thiệu dưới ánh sáng không mấy tốt đẹp và bị cáo buộc là đã “làm tổn hại rất nhiều đến cả Đức Bênêđictô và tôi.”

Đức Tổng Giám Mục mô tả sự rạn nứt trong mối liên hệ của ngài với Đức Thánh Cha Phanxicô, nhớ lại một dịp khi Đức Thánh Cha yêu cầu ngài không tham gia cùng ngài trong chuyến viếng thăm Cộng đoàn Sant’Egidio của Rôma, khiến ngài cảm thấy bị sỉ nhục. Ngài cũng bày tỏ sự thất vọng trước quyết định của Đức Giáo Hoàng rằng ngài không nên chuyển đến một căn hộ trong Tông điện theo truyền thống được phân bổ cho người đứng đầu Phủ Giáo hoàng (sau này do “bộ trưởng ngoại giao” của Vatican là Tổng Giám mục Paul Gallagher chiếm giữ).

Đức Tổng Giám Mục Gänswein cũng bày tỏ sự buồn khổ trước yêu cầu của Đức Giáo Hoàng, sau cuộc tranh cãi về cuốn sách về độc thân, rằng ngài nên dành toàn bộ thời gian của mình để giúp đỡ Đức Bênêđíctô; ngài trưng dẫn các bức thư trong đó Đức Giáo Hoàng hưu trí khuyến cáo Đức Phanxicô cho phép Đức Tổng Giám Mục Gänswein tiếp tục thực hiện nhiệm vụ của người đứng đầu Phủ Giáo Hoàng, nhưng vô ích. Vị tổng giám mục người Đức kể lại một cuộc điện thoại sau đó với Đức Phanxicô, trong đó ngài xin không thành công liệu ngài có thể trở lại vai trò này hay không.

Ngài kết thúc chương này bằng cách nói rằng với tư cách là thư ký của Đức Bênêđíctô, ngài mang “dấu vết của Cain,” và không thể làm gì để lay chuyển những nhận thức rằng ngài là người “rất cánh hữu” và “diều hâu”.

Chương 9

Với tựa đề “Sự im lặng cần cù trong đan viện,” chương này mô tả gần 10 năm hưu trí của Đức Bênêđictô XVI. Đức Tổng Giám Mục Gänswein nói rằng ngài không bao giờ ngờ rằng vị giáo hoàng hưu trí lại sống lâu như vậy một khi đến Đan viện Mater Ecclesiae đã “hoàn toàn kiệt sức”. Nhưng bầu không khí yên tĩnh đã hồi sinh Đức Bênêđictô XVI, người có căn bệnh chính là mệt mỏi ở phổi, khiến ngài khó nói.

Đức Tổng Giám Mục Gänswein giải thích rằng, với sự khuyến khích của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, Đức Bênêđictô XVI đã không sống “hoàn toàn ẩn dật”. Ngài cũng nhắc lại rằng vị giáo hoàng hưu trí đã bình luận một cách “thiện cảm” về nhận xét của Đức Phanxicô rằng ngài giống như một “người ông khôn ngoan” bằng cách nhấn mạnh rằng các ngài “chỉ cách nhau chín tuổi” và “có lẽ gọi tôi là ‘anh cả’ thì đúng hơn”.

Đức Tổng Giám Mục Gänswein bảo vệ việc Đức Bênêđictô XVI sử dụng thuật ngữ “giáo hoàng hưu trí” và quyết định tiếp tục mặc đồ trắng của ngài trước những tuyên bố rằng chúng đã gieo rắc sự nhầm lẫn. Ngài nói rằng vào thời điểm nghỉ hưu, giáo hoàng người Đức buộc phải “đưa ra một số quyết định dù biết rõ rằng chúng không hoàn hảo”.

Vị tổng giám mục nói rằng Đức Bênêđíctô quan tâm đến việc Đức Phanxicô thể hiện sự ưu ái, khi bắt đầu triều đại giáo hoàng của mình, đối với đối tác thần học cũ của ngài là Hồng Y Walter Kasper. Ngài nêu bật những khác biệt giữa vị giáo hoàng đã nghỉ hưu và lập trường của Hồng Y về vấn đề “nghiêm túc và tế nhị” về việc cho người Công Giáo ly dị và tái hôn rước lễ, vốn là vấn đề trung tâm tại các thượng hội đồng gia đình năm 2014-2015.

Đức Tổng Giám Mục Gänswein nói rằng Đức Bênêđíctô bày tỏ “một số bối rối” về kết quả của tông huấn về gia đình, Amoris laetitia, đặt câu hỏi về “ý nghĩa của một số ghi chú, thường báo hiệu việc trích dẫn một nguồn, trong khi trong trường hợp này, chúng phát biểu một nội dung quan trọng,” và tự hỏi tại sao “một sự mơ hồ nhất định đã được phép lơ lửng trong tài liệu đó” sau khi nó được công bố. Khi bốn vị Hồng Y đưa ra “dubia” để yêu cầu làm rõ, Đức Bênêđíctô đã rất ngạc nhiên vì họ không được trả lời, nhưng, ngài đã giữ im lặng một cách “nghiêm khắc”.

Chuyển sang một biến cố được mệnh danh là “tai tiếng thư tín” (lattergate), Đức Tổng Giám Mục Gänswein phủ nhận việc rò rỉ toàn văn bức thư của Đức Bênêđictô XVI dẫn đến sự sụp đổ của một viên chức Vatican, điều mà ngài tin đã khiến Đức Giáo Hoàng Phanxicô khó chịu.

Ngài nói rằng Đức Bênêđíctô coi việc Đức Phanxicô đàn áp Thánh lễ Latinh truyền thống vào năm 2021 là “một sai lầm”, vì nó “gây nguy hiểm cho nỗ lực xoa dịu” các cuộc chiến phụng vụ trong tông thư mang tính bước ngoặt năm 2007 Summorum Pontificum của ngài. Ngài viết: “Đức Bênêđíctô đặc biệt cảm thấy thật sai lầm khi cấm cử hành Thánh lễ theo nghi thức cổ xưa trong các nhà thờ giáo xứ”. Ngài nói thêm rằng Đức Bênêđíctô đã chùn bước khi đề cập đến “ý định thực sự” của ngài liên quan đến Thánh Lễ Cổ trong cuộc trò chuyện giữa Đức Giáo Hoàng Phanxicô và các tu sĩ Dòng Tên của Slovakia.

Đức Tổng Giám Mục Gänswein bảo vệ phản ứng của Đức Bênêđictô XVI đối với nạn giáo sĩ ấu dâm và những xác tín của ngài về nguyên nhân của cuộc khủng hoảng lạm dụng. Ngài mô tả phản ứng của vị giáo hoàng hưu trí đối với một báo cáo lạm dụng chỉ trích việc ngài giải quyết bốn trường hợp khi còn là tổng giám mục Munich và trưng dẫn “lời cầu xin tha thứ chân thành” sau đó của ngài với những người sống sót sau vụ lạm dụng.

Đức Tổng Giám Mục dành nhiều trang cho các bài giảng “riêng tư” mà Bênêđictô XVI đã giảng trong các Thánh lễ tại cư sở của ngài, lần đầu tiên trích dẫn các đoạn từ một số bài. Ngài lưu ý rằng bài giảng cuối cùng, vào năm 2017, khi Đức Bênêđictô bắt đầu gặp khó khăn trong việc nói, đã tập trung vào cuộc sống vĩnh cửu.

Đức Tổng Giám Mục phác thảo lịch trình hàng ngày có trật tự của vị giáo hoàng hưu trí, lưu ý rằng ngài rất thích được đọc sách cho mình nghe (bao gồm cả cuốn hồi ký trong tù của Hồng Y George Pell, cuốn sách mà ngài “rất đánh giá cao”) và tiếp tục uống nước chanh “với một vài ngụm bia”.

Ngài nói rằng Đức Bênêđíctô không buồn khổ trước cái chết đang đến gần và đã chuẩn bị tốt khi sức khỏe của ngài giảm sút vào cuối tháng 12 năm 2022. “Những lời cuối cùng dễ hiểu được” của ngài là “Lạy Chúa, con yêu mến Chúa.”

Ngài ghi nhận chỉ thị chắc chắn của Đức Bênêđíctô về việc tiêu hủy các giấy tờ riêng tư của ngài và nói rằng tùy Giáo hội sẽ quyết định, sau một thời gian chờ đợi thích hợp, liệu người dìu dắt của ngài có phải là một vị thánh hay không. Nhưng ngài nói rằng “không nghi ngờ gì nữa” rằng Đức Bênêđíctô đã biểu lộ “những đức tính anh hùng”, một trong những phẩm chất cần thiết để được phong thánh. Chương này kết thúc với di chúc thiêng liêng của Đức Giáo Hoàng.

Lời bạt

Nhà báo người Ý Saverio Gaeta, người đã hỗ trợ Đức Tổng Giám Mục Gänswein viết cuốn sách, giải thích lý do tại sao nó được viết dưới dạng tường thuật ở ngôi thứ nhất chứ không phải là một cuộc phỏng vấn. Ông gợi ý rằng một nhà báo nên ít xâm phạm vào câu chuyện kể ở ngôi thứ nhất, điều này cho phép đối tượng đi “sâu hơn vào những gì ngài muốn truyền đạt”. Ông mô tả vị tổng giám mục người Đức là “nhân chứng và nhà chú giải có thẩm quyền nhất của một người có đức tin, của một linh mục theo lòng Chúa muốn, của một người chủ đạo trong lịch sử của thời kỳ khó khăn và thú vị của chúng ta.”