"Le moi est haissable" (Cái tôi thì là đáng ghét), đàng khác cũng sợ mang tiếng "khoe khoang", hoặc "kể công", nên nếu không được chính Đức Ông Chủ Tịch Phạm Mạnh Cương tha thiết thúc đẩy, con sẽ không hề dám cầm bút viết ra những dòng sau đây. Mà không thể từ chối, nên nắm lấy phương châm "Cải lão hoàn đồng" và cùng với chủ trương "Người già không nói dóc", con xin đánh bạo chấp nhận, "Có sao nói vậy".
Foyer Phát Diệm khi mở cửa, năm 1950 gọi là "Procura Vietnamita", đón tiếp mọi linh mục, chủng sinh và tu sĩ cần tới. Do Đức Cha Lê Hữu Từ, Giám Mục Phát Diệm (1945-1956), ban phép và thúc dẩy, Cha Trần Văn Huy, cựu sinh viên Trường Truyền Giáo Urbano thiết lập ngôi nhà đầu tiên (bằng ngót nửa nhà hiện tại) năm 1948 rồi làm Giám Đốc tới 1955 với sự nâng đỡ của anh em cùng Trường và chí cộng tác của các cha Trường Thánh Phêrô Tông Đồ thời đó. Sau Cha Huy tới Cha Nguyễn Văn Chất (Giám Đốc 1958-1961), rồi Cha Trần Đoàn Kết điều hành.
Năm 1964 Cha Vũ Kim Điện được sai tới, nới rộng hơn gấp đôi (là nhà hiên tại), tân trang và quản nhiệm cho tới khi qua đời 1985. Trong 21 năm này, Cha Điện với các cộng tác viên, đặc biệt các nữ tu Dòng Mến Thánh Giá Phát Diệm Gò Vấp đã thể hiện những việc có lẽ quan trọng nhất trong liên hệ FPD - LTSR. Vì là "căn cứ" duy nhất của Giáo Hội VN tại Roma, nên nhiều việc liên lạc của các giáo sĩ VN tại quốc nội cũng như hải ngoại với Roma thường xử dụng địa điểm này và vì thế, linh mục tu sĩ VN tại Roma dùng đây làm nơi gặp gỡ.
Cuộc họp mặt quan trọng đầu tiên diễn ra vào năm 1950, khi các ĐGM VN cùng tới Roma dự Năm Thánh vào dịp ĐGH Pio XII tuyên bố tín điều Đức Maria Linh Hồn Và Xác Lên Trời, 01.11.1950. Rồi dịp Công Đồng Chung Vatican II (1962-1965). Tiếp đến là các dịp Hội Đồng Giám Mục VN làm Visita ad Limina mỗi 5 năm và những phiên hội họp cùng tổ chức đặc biệt khác đòi sự hiện diện của giám mục hoặc bề trên đại diện. Và cả các nhóm hành hương và cầu nguyện VN, cùng những dịp đặc biệt của Nhà. Hồi đó LTSR còn ít người, dưới 70 thành viên, nên nhà FPD đủ chỗ dung nạp: Thánh Lễ, cuộc nói truyện và bữa ăn "Agapê" thân tình. Vì có hoạt động trú quán, nên ai nấy dễ tiện dụng khi cần, khỏi phải vào khách sạn đắt tiền tại Roma.
Thêm vào đó, Nhà rất hân hạnh đón tiếp trong thời gian dài hoặc nhiều lần vắn vỏi ĐTGM Ngô Đình Thục thời lưu vong tại Roma sau 02.11.1963, các ĐHY Trịnh Như Khuê, Trịnh Văn Căn, Phạm Đình Tụng, Phạm Minh Mẫn, Nguyễn Văn Nhơn, ĐTGM Ngô Quang Kiệt, đặc biệt ĐTGM Nguyễn Văn Thuận (từ 1991 đến 1994) trước khi làm Hồng Y và vào ở nhà của Tòa Thánh, các ĐÔ Trần Ngọc Thụ và Trần Văn Khả (2 vị sau đã nhiều năm cư ngụ nhà này mà đi làm việc tại Vatican). Nêu tên các vị, con chỉ có ý nhắc tới những tiếp xúc rất nhiều của LTSR với các ngài chính tại nơi đây.
Nhưng đặc biệt hơn cả là cuộc viếng thăm của Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, ngày 22.06.1980, có HĐGMVN và LTSR hiện diện mà coi đây đúng như nhà mình.
"Vô thực bất vực được Đạo" và hằng ý thức lời chỉ dẫn của ĐTGM Nguyễn Văn Bình, TGM Sài Gòn, Vị Bảo Lãnh FPD từ 1967 cho tới 1980 khi Đức Cha Bùi Chu Tạo, Giám Mục Phát Diệm tới được Roma "Linh mục tu sĩ chúng ta gặp nhau, nên có bữa ăn: sẽ dễ dàng thăng tiến tình huynh đệ", nên Cha Điện, Giám Đốc, cũng như những người nối tiếp hằng vui mừng hân hạnh tuân giữ "giới điều" trân quý này.
Tới đây, tuy muốn khiêm tốn, nhưng tưởng cũng nên nhắc tới vài người tôi tớ hèn mọn với công việc phục vụ tầm thường, vì Đạo ta cũng ưa như vậy, để ít là đọc cho vui. Con có ý nói tới Chị Trần Thị Bích Huê, 33 năm làm bếp FPD, tiếp đãi không biết bao nhiêu thực khách đủ tầm cỡ, từ ĐHY Agnelo Rossi, Bộ Trưởng Truyền Giáo, trở xuống, cùng bao tiệc tùng nhà này, với sự cộng tác đắc lực của Mẹ BT Phan Thị Huy và các Sơ. Bữa ăn có LTSR thường là công phu hơn hết, dự bị cả tuần lễ trước, nhất là với món dưa chua, rau lá, bánh trái và bó giò. Một cộng tác viên đặc biệt là Cha Thiện, Phó Giám Đốc, trẻ tuổi, khỏe mạnh và lái xe giỏi: ngài bận áo bố đời tháp tùng Cô Huê đi Chợ Vittorio mua rau quả cá thịt gạo mắm... Lần kia, trả tiền xong mấy két trái cây mà không chịu khuân lên xe liền, bà bán hàng cáu kỉnh gắt: "Này Bà, nói Ông Nhà (Suo Marito) đem ngay đi chứ!". Hai khách hàng đỏ mặt vâng lời lập tức và biến ngay đi liền... Nói chuyện ăn uống như thế, nhưng xin đừng chỉ hiểu nghĩa hẹp, kẻo oan! Thành phần LTSR luôn là những người được tuyển chọn từ các giáo phận VN và các dòng tu Nước Nhà nên mang nhiều phẩm chất cao đẹp. Anh chị em năng dùng nơi đây để dâng lễ tạ ơn, tĩnh tâm năm, hội họp nội bộ, những cuộc mừng đặc biệt như lễ mở tay linh mục, mừng khấn dòng, thậm chí mừng chức Giám Mục như ĐC Trần Đình Tứ ngày 06.01.1999.
Sau Cha Cố Điện, thời ĐÔ Vũ Văn Thiện làm Giám Đốc (1985-2011), suốt 26 năm ròng cũng vẫn bước theo đường đó, nhất là thời kỳ ngài làm Chủ Tịch LTSR. Chính ĐÔ Nguyễn Văn Phương của Bộ Truyền Giáo, người ở Roma lâu năm như ĐÔ Khả (34 năm) và làm Chủ Tịch nhiều khóa đã công khai lên tiếng trong Lễ Tang ĐÔ Thiện (04.01.2012): "Đức Ông Thiện đã biến trụ sở này thành mảnh đất quê hương Việt Nam thu hẹp, nơi anh chị em Liên Tu Sĩ Roma và cộng đoàn giáo dân Việt Nam được sống thân tình, vui vẻ với nhau trong những dịp Tết, lễ mở tay linh mục, hay dịp khấn dòng, v.v..."
Ngày nay, có Đức Cha Nguyễn Năng, GM Phát Diệm từ 2009, Chủ Nhà, luôn nhiệt tình đôn thúc và cầu chúc " niềm vui", đội ngũ phục vụ FPD nguyện lo tiếp tục việc lành của các vị tiền nhiệm rất đáng mến chuộng. Hiện số thành viên LTSR lên tới trên 200 đầu người; nhà nguyện và phòng cơm thành quá chật, không dung nạp nổi hết; nhưng may thay, có sân rộng và khi thời tiết thuận tiện, anh chị em LTSR có thể đoàn tụ vui vầy dưới vòm cây cổ thụ, giữa hồ Đức Mẹ Lộ Đức và giếng Thánh Cả Giuse, tưng bừng bên nhau như hồi ĐC Nguyễn Văn Hòa chủ tọa lễ mừng 50 năm LTSR ngày 13.05.2007 và ĐTGM Bùi Văn Đọc lãnh nhận Pallium ngày 29.06.2014.
Dù khi không thể tiếp đón toàn hội LTSR đông đảo, và nếu không bị ngáng trở vì hoạt động bó buộc của trú quán, FPD vẫn theo truyền thống góp tay lo ẩm thực cho Anh Chị Em, để LTSR luôn là một gia đình ấm êm tại Thủ Đô Giáo Hội Hoàn Vũ.
Tương lai gần, mong chờ Hội Đồng Giám Mục Việt Nam sang làm Visita ad Limina, tới nay đã quá 7 năm: Nhà FPD chúng con nóng lòng chờ đợi Anh Chị Em LTSR lui tới, cá nhân, từng nhóm hoặc toàn Hội, để Nhà này hằng mang đậm mầu sắc FOYER (tổ ấm) đích thực.
LM Gioan Trần Mạnh Duyệt, Giám Đốc FPD, 24.11.2017
(Trích Kỷ Yếu LTSR 2018, trang 33-34)
 |
| Đức Cha Giuse Nguyễn Năng (đứng giữa), Chủ Nhà, Thành Viên LTSR 1998-2002 cùng đội ngũ nhân viên phục vụ Foyer Phat Diem. (Hình chụp 11.06.2017 |
Năm 1964 Cha Vũ Kim Điện được sai tới, nới rộng hơn gấp đôi (là nhà hiên tại), tân trang và quản nhiệm cho tới khi qua đời 1985. Trong 21 năm này, Cha Điện với các cộng tác viên, đặc biệt các nữ tu Dòng Mến Thánh Giá Phát Diệm Gò Vấp đã thể hiện những việc có lẽ quan trọng nhất trong liên hệ FPD - LTSR. Vì là "căn cứ" duy nhất của Giáo Hội VN tại Roma, nên nhiều việc liên lạc của các giáo sĩ VN tại quốc nội cũng như hải ngoại với Roma thường xử dụng địa điểm này và vì thế, linh mục tu sĩ VN tại Roma dùng đây làm nơi gặp gỡ.
Cuộc họp mặt quan trọng đầu tiên diễn ra vào năm 1950, khi các ĐGM VN cùng tới Roma dự Năm Thánh vào dịp ĐGH Pio XII tuyên bố tín điều Đức Maria Linh Hồn Và Xác Lên Trời, 01.11.1950. Rồi dịp Công Đồng Chung Vatican II (1962-1965). Tiếp đến là các dịp Hội Đồng Giám Mục VN làm Visita ad Limina mỗi 5 năm và những phiên hội họp cùng tổ chức đặc biệt khác đòi sự hiện diện của giám mục hoặc bề trên đại diện. Và cả các nhóm hành hương và cầu nguyện VN, cùng những dịp đặc biệt của Nhà. Hồi đó LTSR còn ít người, dưới 70 thành viên, nên nhà FPD đủ chỗ dung nạp: Thánh Lễ, cuộc nói truyện và bữa ăn "Agapê" thân tình. Vì có hoạt động trú quán, nên ai nấy dễ tiện dụng khi cần, khỏi phải vào khách sạn đắt tiền tại Roma.
 |
| HĐGMVN họp kỳ 1/2018 tại FPD dịp đi Visitatio Ad Limina, Roma 02-12/03/2018 |
Nhưng đặc biệt hơn cả là cuộc viếng thăm của Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, ngày 22.06.1980, có HĐGMVN và LTSR hiện diện mà coi đây đúng như nhà mình.
"Vô thực bất vực được Đạo" và hằng ý thức lời chỉ dẫn của ĐTGM Nguyễn Văn Bình, TGM Sài Gòn, Vị Bảo Lãnh FPD từ 1967 cho tới 1980 khi Đức Cha Bùi Chu Tạo, Giám Mục Phát Diệm tới được Roma "Linh mục tu sĩ chúng ta gặp nhau, nên có bữa ăn: sẽ dễ dàng thăng tiến tình huynh đệ", nên Cha Điện, Giám Đốc, cũng như những người nối tiếp hằng vui mừng hân hạnh tuân giữ "giới điều" trân quý này.
Tới đây, tuy muốn khiêm tốn, nhưng tưởng cũng nên nhắc tới vài người tôi tớ hèn mọn với công việc phục vụ tầm thường, vì Đạo ta cũng ưa như vậy, để ít là đọc cho vui. Con có ý nói tới Chị Trần Thị Bích Huê, 33 năm làm bếp FPD, tiếp đãi không biết bao nhiêu thực khách đủ tầm cỡ, từ ĐHY Agnelo Rossi, Bộ Trưởng Truyền Giáo, trở xuống, cùng bao tiệc tùng nhà này, với sự cộng tác đắc lực của Mẹ BT Phan Thị Huy và các Sơ. Bữa ăn có LTSR thường là công phu hơn hết, dự bị cả tuần lễ trước, nhất là với món dưa chua, rau lá, bánh trái và bó giò. Một cộng tác viên đặc biệt là Cha Thiện, Phó Giám Đốc, trẻ tuổi, khỏe mạnh và lái xe giỏi: ngài bận áo bố đời tháp tùng Cô Huê đi Chợ Vittorio mua rau quả cá thịt gạo mắm... Lần kia, trả tiền xong mấy két trái cây mà không chịu khuân lên xe liền, bà bán hàng cáu kỉnh gắt: "Này Bà, nói Ông Nhà (Suo Marito) đem ngay đi chứ!". Hai khách hàng đỏ mặt vâng lời lập tức và biến ngay đi liền... Nói chuyện ăn uống như thế, nhưng xin đừng chỉ hiểu nghĩa hẹp, kẻo oan! Thành phần LTSR luôn là những người được tuyển chọn từ các giáo phận VN và các dòng tu Nước Nhà nên mang nhiều phẩm chất cao đẹp. Anh chị em năng dùng nơi đây để dâng lễ tạ ơn, tĩnh tâm năm, hội họp nội bộ, những cuộc mừng đặc biệt như lễ mở tay linh mục, mừng khấn dòng, thậm chí mừng chức Giám Mục như ĐC Trần Đình Tứ ngày 06.01.1999.
Sau Cha Cố Điện, thời ĐÔ Vũ Văn Thiện làm Giám Đốc (1985-2011), suốt 26 năm ròng cũng vẫn bước theo đường đó, nhất là thời kỳ ngài làm Chủ Tịch LTSR. Chính ĐÔ Nguyễn Văn Phương của Bộ Truyền Giáo, người ở Roma lâu năm như ĐÔ Khả (34 năm) và làm Chủ Tịch nhiều khóa đã công khai lên tiếng trong Lễ Tang ĐÔ Thiện (04.01.2012): "Đức Ông Thiện đã biến trụ sở này thành mảnh đất quê hương Việt Nam thu hẹp, nơi anh chị em Liên Tu Sĩ Roma và cộng đoàn giáo dân Việt Nam được sống thân tình, vui vẻ với nhau trong những dịp Tết, lễ mở tay linh mục, hay dịp khấn dòng, v.v..."
Ngày nay, có Đức Cha Nguyễn Năng, GM Phát Diệm từ 2009, Chủ Nhà, luôn nhiệt tình đôn thúc và cầu chúc " niềm vui", đội ngũ phục vụ FPD nguyện lo tiếp tục việc lành của các vị tiền nhiệm rất đáng mến chuộng. Hiện số thành viên LTSR lên tới trên 200 đầu người; nhà nguyện và phòng cơm thành quá chật, không dung nạp nổi hết; nhưng may thay, có sân rộng và khi thời tiết thuận tiện, anh chị em LTSR có thể đoàn tụ vui vầy dưới vòm cây cổ thụ, giữa hồ Đức Mẹ Lộ Đức và giếng Thánh Cả Giuse, tưng bừng bên nhau như hồi ĐC Nguyễn Văn Hòa chủ tọa lễ mừng 50 năm LTSR ngày 13.05.2007 và ĐTGM Bùi Văn Đọc lãnh nhận Pallium ngày 29.06.2014.
Dù khi không thể tiếp đón toàn hội LTSR đông đảo, và nếu không bị ngáng trở vì hoạt động bó buộc của trú quán, FPD vẫn theo truyền thống góp tay lo ẩm thực cho Anh Chị Em, để LTSR luôn là một gia đình ấm êm tại Thủ Đô Giáo Hội Hoàn Vũ.
Tương lai gần, mong chờ Hội Đồng Giám Mục Việt Nam sang làm Visita ad Limina, tới nay đã quá 7 năm: Nhà FPD chúng con nóng lòng chờ đợi Anh Chị Em LTSR lui tới, cá nhân, từng nhóm hoặc toàn Hội, để Nhà này hằng mang đậm mầu sắc FOYER (tổ ấm) đích thực.
LM Gioan Trần Mạnh Duyệt, Giám Đốc FPD, 24.11.2017
(Trích Kỷ Yếu LTSR 2018, trang 33-34)