Roberto Paglialonga và Lorena Leonardi của Vatican News tường trình rằng Kỳ họp Thượng hội đồng vào thứ năm tập trung vào việc Hiệp nhất Kitô giáo. Hồng Y Koch, Tổng GM Chính thống giáo Job, Giám mục Anh giáo Warner và Mục sư Mennonite Graber là khách mời trong buổi họp báo hàng ngày dành cho báo chí.
Theo hướng dẫn của Tổng thư ký Thượng hội đồng, tường trình viên đặc biệt, Cha Giacomo Costa, đã khuyến khích những người tham dự Thượng hội đồng sáng tạo, đừng sợ "desborde" – hạn từ tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là "tràn bờ", Cristiane Murray cho biết tại Buổi họp báo Thượng hội đồng dành cho báo chí vào thứ năm.
Phó giám đốc Văn phòng báo chí Tòa thánh đã điều phối buổi họp báo do Paolo Ruffini, Tổng trưởng Bộ Truyền thông và Chủ tịch Ủy ban thông tin Thượng hội đồng, và Sheila Peres, Thư ký Ủy ban, trình bày.
Báo cáo kết thúc từ các nhóm nhỏ
Công việc của Thượng hội đồng sáng nay, có sự tham dự của 342 thành viên, diễn ra hoàn toàn trong các nhóm nhỏ hơn, không có sự can thiệp công khai và các báo cáo kết thúc về mô-đun công việc thứ hai đã được trình bày. Ngoài ra, Ruffini lưu ý, một số "hướng dẫn về phương pháp luận" đã được cung cấp, bao gồm "khuyến khích sự sáng tạo và 'tràn bờ'". Ruffini nhắc lại, hạn từ này được sử dụng trong tiếng Tây Ban Nha là "desborde", một hạn từ cũng được Đức Giáo Hoàng sử dụng trong Querida Amazonia và trong Thượng hội đồng Amazon năm 2019. Ruffini nói thêm rằng hy vọng "là sẽ có một 'tràn bờ' ngày càng tăng", bắt nguồn từ sự bồn chồn và mong muốn tiến về phía trước.
Vào buổi chiều, công việc chia sẻ và phân định về mô-đun thứ ba của Tài liệu Làm việc (Instrumentum Laboris), phần có tiêu đề "Con đường", sẽ tiếp tục, Peres giải thích trong bài phát biểu của mình. Tiếp theo là thời gian cầu nguyện và suy niệm do Cha Đaminh và Hồng Y tân cử Timothy Radcliffe chủ trì và Hồng Y Jean-Claude Hollerich, Tổng tường trình viên của Thượng hội đồng, giới thiệu về mô-đun này.
Trao đổi hồng phúc lẫn nhau
Sau đó, tiếng nói đã được trao cho các vị khách trong buổi họp báo, những người tập trung vào chủ nghĩa đại kết, tạo thành một cặp không thể tách rời với tính đồng nghị.
Hồng Y Kurt Koch, Tổng trưởng Bộ Cổ vũ Hiệp nhất Kitô giáo, đã tóm tắt khái niệm này bằng những lời sau: “Hành trình đồng nghị là đại kết. Và hành trình đồng nghị không thể là gì khác ngoài tính đồng nghị”.
Định nghĩa chiều kích đại kết như “một trong những khía cạnh có liên quan nhất của Thượng hội đồng này”, Hồng Y nhấn mạnh rằng “việc trao đổi hồng phúc, trong đó chúng ta học hỏi lẫn nhau, với niềm tin rằng không có Giáo hội nào quá giàu có đến mức không cần sự đóng góp của các Giáo hội khác, và không có Giáo hội nào quá nghèo đến mức không có gì để cống hiến” là nền tảng cho cả chủ nghĩa đại kết và tính đồng nghị.
Sự thánh thiện là con đường chắc chắn nhất dẫn đến sự hiệp nhất
Đức Hồng Y đã tận dụng cơ hội này để nhấn mạnh rằng sự hiện diện của các đại biểu anh em có ý nghĩa quan trọng hơn trong phiên họp này so với phiên họp trước, và ngài đảm bảo sự tham gia của họ vào buổi canh thức đại kết được tổ chức vào ngày mai, ngày 11 tháng 10, với sự hợp tác của cộng đồng Taizé.
Ngài cho biết lời cầu nguyện truyền cảm hứng cho cuộc họp sẽ được trích từ hai văn bản của công đồng: hiến chế tín lý Lumen gentium và Sắc lệnh về Đại kết Unitatis redintegratio.
Địa điểm được chọn cho sự kiện này, Piazza dei Protomartiri Romani tại Vatican không phải là ngẫu nhiên: “Truyền thống đặt cuộc tử đạo của Thánh Phêrô ở đó. Điều đó nhắc nhở chúng ta,” Đức Hồng Y Koch kết luận, “rằng sự thánh thiện là con đường chắc chắn nhất dẫn đến sự hiệp nhất.”
Đối thoại xây dựng nền tảng, không phải thỏa hiệp
Đức Cha Job, Tổng giám mục Pisidia và đồng chủ tịch Ủy ban chung quốc tế về Đối thoại thần học giữa Giáo Hội Công Giáo và Giáo hội Chính thống giáo, là người đầu tiên trong ba đại biểu anh em phát biểu. Ngài tuyên bố rằng về các vấn đề như quyền tối thượng, tính đồng nghị, các thừa tác vụ và tính đồng nghị, cuộc đối thoại giữa Chính thống giáo và Công Giáo “đã diễn ra trong 20 năm với những tiến triển, không chỉ giúp chúng ta xích lại gần nhau hơn và hòa giải chúng ta mà còn mang lại hoa trái trong đời sống nội bộ của mỗi Giáo hội”.
Vị Tổng Giám Mục cũng đề cập đến tài liệu gần đây của Bộ Cổ Vũ sự Hiệp nhất Kitô giáo, Giám mục Rome, lưu ý rằng điều gây ấn tượng với ngài trong ấn phẩm này là “sự hội tụ của tất cả các cuộc đối thoại này. Nó cho thấy rằng không chỉ đơn thuần là tìm ra một số ‘sự thỏa hiệp’ giữa các Giáo hội mà còn là đặt nền móng cho một đời sống chung của sự hiệp nhất Kitô giáo”.
Một không gian an toàn để mở tấm lòng với nhau
Giám mục Anh giáo Martin Warner của Chichester, đồng chủ tịch của “Ủy ban Anh giáo-Xứ Wales-Công Giáo Rôma”, tập trung vào giá trị của kinh nghiệm quan hệ, điều này phân biệt Thượng hội đồng này với các Thượng hội đồng của Giáo hội Anh.
Kể từ khi Giáo chủ Anh giáo lúc bấy giờ, Michael Ramsey nhận được chiếc nhẫn giám mục từ Đức Phaolô VI, ĐC Warner nhấn mạnh, “Chúng ta có thể nhìn vào nhau, nhận ra sự khác biệt của mình nhưng cũng nhận ra tầm quan trọng của việc trao đổi hồng phúc để phát triển những trải nghiệm tương ứng của chúng ta.”
Không giống như các phiên họp của Thượng hội đồng Anh giáo, các phiên họp của Công Giáo được đặc trưng bởi lời cầu nguyện và sự im lặng, và quan trọng là “chúng không có tính tạo luật,” ông giải thích, và điều này, Giám mục Warner nói thêm, đảm bảo “một không gian được bảo vệ mà trong đó các tấm lòng có thể mở ra với nhau, trong cuộc trò chuyện với Chúa Thánh Thần, để nhìn một cách sáng tạo và can đảm vào những thách thức của thế kỷ này.”
Mỗi tiếng nói đều quan trọng
Cuối cùng, Mục sư Anne-Cathy Graber, một mục sư từ Hội nghị Thế giới Mennonite và là thư ký về quan hệ đại kết, người lần đầu tiên tham gia Thượng hội đồng, cho biết bà “bất ngờ trước lời mời”, vì bà thuộc về một “giáo hội ít được biết đến” xuất hiện từ thời Cải cách vào thế kỷ 16 và được đặc trưng bởi phép rửa tội của các tín hữu và chủ nghĩa bất bạo động tích cực.
Suy gẫm về sự hiện diện của mình, bà nhận xét: “Giáo Hội Công Giáo không cần tiếng nói của chúng tôi, vốn rất nhỏ bé, nhưng bản thân điều này nói lên nhiều điều về tính đồng nghị - nó cho thấy mọi tiếng nói đều đáng kể, mọi tiếng nói đều quan trọng.”
Đối với Mục sư Graber, “Sự hiệp nhất của các Kitô hữu không chỉ là lời hứa cho ngày mai, mà nó ở đây và ngay bây giờ, và chúng ta đã có thể thấy điều đó. Chúng ta không chỉ gần gũi mà còn thuộc về cùng một thân thể của Chúa Kitô, chúng ta là chi thể của nhau, như Thánh Phaolô đã nói.”
“Mặc dù chúng tôi không có quyền bỏ phiếu với tư cách là đại biểu anh em, “tiếng nói và sự hiện diện của chúng tôi được chào đón giống như của mọi người khác. Phẩm giá bình đẳng của phép rửa tội là có thể nhìn thấy được. Không có Giáo hội hùng mạnh nào thống trị từ trên cao. Tất cả chúng ta đều là một dân tộc cùng nhau bước đi và tìm kiếm,” bà nói tiếp.
Đại kết không bị khủng hoảng
Buổi hỏi đáp đặc biệt đề cập đến các chủ đề về mối quan hệ trong đối thoại đại kết và giữa quyền tối thượng của Giám mục Rome và tính đồng nghị.
Hồng Y Koch giải thích rằng “những gì chúng ta đang làm chứng tỏ rằng đại kết không ở trong cơn khủng hoảng, mà phải đối diện với nhiều thách thức khác nhau.” Khi trả lời các câu hỏi của các nhà báo, ngài thừa nhận rằng “một tình huống đáng buồn đang tồn tại, một phần là do lời của Đức Thượng phụ Kirill của Moscow, người đứng đầu Giáo hội Chính thống giáo Nga, dẫn đến sự rạn nứt với Constantinople, nhưng chúng ta phải phân biệt những lập trường này với hành trình đang diễn ra.”
Thật vậy, ngài nhấn mạnh, “Có một ủy ban hỗn hợp bao gồm 15 Giáo hội Chính thống giáo vẫn tiếp tục hoạt động, nghĩa là đối thoại đang diễn ra với hy vọng tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn, bao gồm hy vọng cùng nhau chuẩn bị một hội nghị toàn thể”.
Tầm quan trọng của những cử chỉ nhỏ
Đức Hồng Y Pisidia cũng nhấn mạnh lời đảm bảo này: “Giáo hội Chúa Kitô vẫn hoạt động, bất chấp các lập trường chính trị do Kirill bày tỏ, bởi vì đối thoại thần học vẫn tiếp tục đặt nền tảng vững chắc”, ngài tuyên bố.
“Đây là một phong trào; không có sự dừng lại trong hành trình của chúng ta”, Koch nói thêm. “Phong trào đại kết được thực hiện bằng cách cùng nhau bước đi, cùng nhau cầu nguyện, cùng nhau hợp tác. Chính Chúa Giêsu không chỉ huy sự hiệp nhất của các Kitô hữu mà còn cầu nguyện cho sự hiệp nhất đó: chúng ta có thể làm gì tốt hơn là cầu nguyện để sự hiệp nhất đó được thực hiện như một hồng phúc của Chúa Thánh Thần?”
Có lẽ “điều được mong đợi”, Linh mục Graber xen vào, là “những cử chỉ tượng trưng nhỏ của sự hòa giải vẫn còn thiếu”.
Liên quan đến mối quan hệ giữa quyền tối thượng của Phêrô và tính đồng nghị, Đức Hồng Y Koch làm rõ rằng “chúng ta có thể khẳng định rằng tính đồng nghị và tính tối thượng không đối lập nhau. Ngược lại: điều này không tồn tại nếu không có điều kia và ngược lại.”
Ngài nói thêm rằng “quyền tối thượng không phải là sự đối lập, mà là cơ hội để thảo luận và tìm ra tiếng nói chung.”
Vấn đề về lòng hiếu khách bí tích
Khi đề cập đến vấn đề lòng hiếu khách bí tích, người ta nhớ lại rằng Đức Giáo Hoàng đã thành lập một nhóm làm việc chuyên trách và “vẫn chưa có tầm nhìn chung về Giáo hội và các bí tích trong cuộc đối thoại giữa các Giáo hội phương Tây.”
TGM Job bày tỏ hy vọng rằng “một ngày nào đó chúng ta có thể thống nhất về một ngày duy nhất cho lễ Phục sinh giữa các Kitô hữu và Chính thống giáo, nhưng hiện tại, đây chỉ là một mong muốn.”
Trả lời các câu hỏi về điều gọi là các thừa tác vụ của phụ nữ, Tổng trưởng Bộ Cổ Vũ Hiệp nhất Kitô giáo đã nhấn mạnh “tính nhạy cảm của chủ đề này, mà vì nó, Đức Giáo Hoàng đã thành lập 10 nhóm làm việc.”
Ngài lưu ý rằng “Bộ Giáo lý Đức tin cũng đã làm việc về vấn đề này trong một thời gian: hai ủy ban nghiên cứu vẫn chưa đi đến kết luận nhất trí, cho thấy cần phải nghiên cứu thêm. Do đó, điều quan trọng là phải kết hợp niềm đam mê với những câu hỏi này với sự kiên nhẫn khi nghiên cứu,” vị Hồng Y kết luận.