John M. Grondelski (*), trên The Catholic Thing, ngày 19 tháng 8 năm 2024 cho rằng Quyết định của Kamala Harris chọn Thống đốc Minnesota Tim Walz thay vì Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro làm ứng cử viên phó tổng thống là một dấu hiệu cho thấy những thử thách về tôn giáo và bán tôn giáo đang diễn ra trong Đảng Dân chủ ngày nay. Có thể nói Shapiro đã đưa Pennsylvania, một tiểu bang dao động, vào phe của Kamala nhưng phải trả giá bằng việc có thể làm mất lòng những cử tri ủng hộ Palestine ở tiểu bang dao động Michigan. Chủ nghĩa phục quốc Do Thái và sự ủng hộ dành cho Israel của Shapiro dường như là một bước đi quá xa: "Ứng cử viên sẽ được lợi gì khi giành được Pennsylvania và mất Quận Wayne (và do đó là Michigan)?"
Cá nhân tôi thì không buồn. Khi người Mỹ thấy Tim Walz cực đoan như thế nào, đặc biệt là trong việc ủng hộ việc cắt xén bộ phận sinh dục của trẻ vị thành niên, tôi nghĩ rằng ông ta sẽ chẳng còn mấy thời gian nữa. Nhưng tôi không thể không nhìn vào bức tranh toàn cảnh: Những người theo đạo Do Thái Dân chủ dường như đang ở trong tình thế tương tự như những người theo đạo Công Giáo Dân chủ đã phải đối mặt cách đây 50 năm.
Sau khi ban đầu e thẹn nhảy múa quanh Roe, những người theo đảng Dân chủ dưới thời Jimmy Carter – và kể từ đó – ngày càng ủng hộ phá thai theo yêu cầu. Họ đã đi từ "không thấy điều ác/không làm điều tốt/không nói gì" (Pete Rodino, khi chức chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện của ông có ý nghĩa quan trọng) đến "cá nhân phản đối" (Mario Cuomo) đến "lãnh thổ thánh thiêng" (Nancy Pelosi).
Việc thúc đẩy phá thai của Chính quyền Carter quan trọng đến mức, vào đầu những năm 1980, đó là phép thử để tiến lên trong chính trường Dân chủ quốc gia. Khi Walter Mondale, một người cấp tiến khác của Minnesota ("ôn hòa" theo tiêu chuẩn của phe cánh tả ngày nay), thực hiện hình thức chính trị bản sắc của mình bằng cách khăng khăng đòi một phó tổng thống là nữ vào năm 1984, người ta nói rằng có hai ứng cử viên: Lindy Boggs của Louisiana và Gerry Ferraro của New York.
Boggs, người đã đến Quốc hội sau cái chết của chồng bà là Hale (một người Công Giáo, là Lãnh đạo phe đa số của Đảng Dân chủ tại Hạ viện), là persona non grata [người không được chào đón] đối với những người có ảnh hưởng của Đảng Dân chủ vì bà không chỉ bỏ phiếu chống phá thai mà còn đồng tài trợ cho Tu chính án về Sự sống của Con người. Mặt khác, Ferraro là một "Roman Cuomo" của New York, tức là, phản đối cá nhân nhưng cam kết chính trị trong việc thúc đẩy phá thai. May mắn thay, vào năm 1984, với hòa bình và thịnh vượng ở nước Mỹ của Ronald Reagan và sự rõ ràng về mặt giáo lý trong Tổng giáo phận New York của Hồng Y John O'Connor, Ferraro đã thua cuộc trong cuộc bầu cử Đại cử tri đoàn lớn thứ hai trong lịch sử Hoa Kỳ.
Điều đó không khiến Đảng Dân chủ quốc gia phải dừng lại - khiến họ đặt câu hỏi liệu "sự đa dạng trông giống hệt nước Mỹ" của họ có bao gồm những người Dân chủ ủng hộ sự sống hay không. Không, những người Công Giáo trung thành ngày càng bị gạt ra ngoài lề trong đảng, trong khi những nhà triết học và thần học giả mạo như Mario Cuomo và những người khác đã đưa ra những lý lẽ hợp lý về lý do tại sao một người nên là một đảng viên Dân chủ tốt nhưng lại là một người Công Giáo tồi.
Quá trình này đã hoàn tất vào năm 2010, khi Bart Stupak đổi phiếu bầu ủng hộ sự sống lấy cam kết trên giấy tờ về Obamacare, và đã được niêm phong vào năm 2020 khi đảng Dân chủ loại một trong những người đương nhiệm của họ, Dan Lipinski, ra khỏi Quốc hội vì ủng hộ sự sống.
Josh Shapiro hiện đại diện cho một điều gì đó tương tự. Ngay cả những người ủng hộ Harris cũng thừa nhận điều đó, theo tờ New York Times.
Shapiro có thể bị coi là một gánh nặng vì Chủ nghĩa phục quốc Do Thái của ông. Bây giờ, Chủ nghĩa phục quốc Do Thái khó có thể là một giáo lý tôn giáo hay đạo đức như, chẳng hạn, bảo vệ quyền sống của người vô tội. Điều đó nói lên rằng, "đất đai" chiếm một phần không nhỏ trong ý thức của Do Thái giáo. Nó nổi bật trong giao ước của Cựu Ước với Israel. Xuất hành không chỉ là một cuộc trốn thoát khỏi Ai Cập; đó là một hành trình đến Đất Hứa.
Việc mất đi Vùng đất đó trong thời kỳ Lưu đày là một cú sốc sâu xa. Và mặc dù Chủ nghĩa phục quốc Do Thái hiện đại không thể liên kết trực tiếp với Cựu Ước hay Nhà nước Israel ngày nay với Israel trong Cựu Ước, nhưng vẫn có những điểm tương đồng.
Đối với nhiều người Do Thái hiện đại, người ta nói rằng Chủ nghĩa phục quốc Do Thái theo một số cách đã đạt được vị thế gần như tôn giáo. Do đó, tuyên bố rằng người Palestine có một số "quyền" đối với vùng đất này, nhưng người Do Thái thì không, mặc dù những tuyên bố của họ đã cũ hơn nhiều và có thể ghi chép lại trong lịch sử - vì chúng dựa trên một văn bản tôn giáo - là chủ nghĩa xét lại có chọn lọc, một "quảng trường công cộng trần trụi" trong quan hệ quốc tế.
Tuy nhiên, đây chính xác là những gì Josh Shapiro đã được nói cho biết. Cũng giống như Đảng đã từng nói với những người Công Giáo ở Hoa Kỳ rằng họ cần phải quyết định xem họ là người Công Giáo hay Dân chủ, thì giờ đây họ lại nói với những người Do Thái ở Mỹ hãy quyết định: bạn là người Do Thái hay Dân chủ? Bạn là người theo chủ nghĩa phục quốc Do Thái hay "người tiến bộ?"
Năm 2000, Đảng Dân chủ đã đề cử một người Do Thái, Thượng nghị sĩ Connecticut Joe Lieberman, làm ứng cử viên phó tổng thống. Lieberman là một người theo chủ nghĩa phục quốc Do Thái tận tụy. Lieberman qua đời vào ngày 27 tháng 3 và Thủ tướng Israel Netanyahu đã ca ngợi ông trong chuyến thăm Washington gần đây của ông.
Liệu Lieberman có thể được đề cử vào Đảng Dân chủ ngày nay không? Hay ông sẽ bị bỏ qua một cách thầm lặng, “ký ức của ông [không] là một phước lành?” Ông có phải là một hộp lịch sử đáng tự hào đã từng được kiểm tra mà không thể xảy ra bây giờ không?
Một lần nữa, Đảng Dân chủ dường như đang yêu cầu điều này: các khía cạnh tôn giáo hoặc bán tôn giáo trong bản sắc của một người bị xóa bỏ nhân danh những lợi ích đảng phái được mong đợi. Thật không may, quá nhiều đảng viên Dân chủ Công Giáo đã quyết định đổi quyền bẩm sinh của họ để lấy một món súp đậu lăng hữu cơ, thân thiện với khí hậu.
Kết quả là những người Công Giáo thực hành không muốn tham gia vào một quảng trường công cộng trần trụi không có chỗ đứng trong Đảng Dân chủ mà còn phải chịu đựng khi bị đảng Cộng hòa coi thường. (“Họ sẽ đi theo ai?” – John 6:68, đã sửa đổi).
Câu hỏi đối với người Do Thái bây giờ là: Quo vadis? Bạn có đi theo con đường Công Giáo và loại bỏ những người cùng đức tin khỏi việc thiết lập chính sách của đảng không? Bạn có ở lại và chiến đấu, khăng khăng rằng không có bài kiểm tra tôn giáo cấp thấp nào hướng dẫn việc hoạch định chính sách của đảng và lựa chọn ứng cử viên không? Bạn có đoàn kết xung quanh Israel, ít nhất là như hiện tại không?
Hay bạn sẽ chia thành các giáo phái: Chính thống giáo và các biến thể của nó bị gạt ra ngoài lề về mặt chính trị hoặc, giống như những người Công Giáo thực hành, phần lớn là Cộng hòa; Cải cách cho phép tự do thể hiện sở thích chính trị của họ; và những người Bảo thủ đóng vai trò cân bằng giữa việc “phản đối cá nhân” nhưng có thể cam kết về mặt chính trị?
Theo nhiều cách, đây là một thời khắc mang tính bước ngoặt: một ứng cử viên tổng thống không giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ nào lại chọn một người bạn đồng hành trong một quá trình được cho là ít nhất cũng bị ảnh hưởng bởi chủ nghĩa bài Do Thái. Chúng ta rất có thể sẽ thấy sự căng thẳng này nổi lên – và không phải theo cách “chủ yếu là hòa bình” – tại Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ tuần này. Những hàm ý về văn hóa và chính trị của nó có thể sẽ còn vang vọng xa hơn cuộc bầu cử năm 2024.
__________________________
(*) John Grondelski (Tiến sĩ, Fordham) là cựu phó khoa Thần học, Đại học Seton Hall, South Orange, New Jersey.