Như đã loan tin (https://vietcatholic.net/News/Html/289888.htm), Đức Phanxicô đã tới Thính phòng hòa giải, gần Vatican, để tham dự Phiên bản thứ tư của hội nghị “Tình trạng Tổng quát về Sinh suất” do chính phủ Ý tài trợ. Tại đây, ngài đã đọc một diễn từ sâu sắc, nhưng nhiều nét dí dỏm bất ngờ như chuyện bà già với công thức Ravioli và “cầu nguyện cho tôi chứ đừng cầu nguyện chống tôi”:



Thưa quí thẩm quyền,
Quí đại diện của xã hội dân sự,
Anh chị em thân mến, các bạn trẻ và các trẻ em thân mến, xin chào buổi sáng!

Vỗ tay là điều thật tốt khi ai đó nói “chào buổi sáng”, vì rất thường xuyên chúng ta không chào nhau. Thật tốt, những tràng pháo tay chúc mừng buổi sáng tốt lành. Và xin cảm ơn Gianluigi và những người đang thực hiện sáng kiến này. Tôi rất vui được gặp lại anh chị em vì như anh chị em biết, chủ đề sinh suất rất gần gũi với trái tim tôi. Thật vậy, mỗi món quà là một đứa trẻ đều nhắc nhở chúng ta rằng Thiên Chúa tin tưởng vào nhân loại, như khẩu hiệu “Ở đó, thêm tuổi trẻ, thêm tương lai”. Việc chúng ta “ở đó” không phải là kết quả của sự ngẫu nhiên: Thiên Chúa muốn chúng ta, Người có một kế hoạch vĩ đại và độc đáo cho mỗi người chúng ta, không ai bị loại trừ. Từ góc độ này, điều quan trọng là phải gặp gỡ, cùng nhau hợp tác để cổ vũ sinh suất bằng chủ nghĩa hiện thực, tầm nhìn xa và lòng dũng cảm. Và tôi muốn suy gẫm một chút về ba từ ngữ then chốt này.

Thứ nhất: chủ nghĩa hiện thực. Trước đây không thiếu những nghiên cứu, lý thuyết cảnh cáo về số lượng cư dân trên trái đất, bởi việc sinh quá nhiều trẻ em sẽ gây ra sự mất cân bằng kinh tế, thiếu tài nguyên và ô nhiễm. Tôi luôn bị ấn tượng bởi cách những luận văn này, giờ đã lỗi thời từ lâu, nói về con người như thể họ là những vấn đề. Nhưng sự sống con người không phải là một vấn đề, nó là một món quà. Và căn nguyên của tình trạng ô nhiễm và nạn đói trên thế giới không phải là việc sinh ra những đứa trẻ mà là sự lựa chọn của những người chỉ nghĩ đến bản thân mình, sự mê sảng của một chủ nghĩa duy vật tràn lan, mù quáng và không kiềm chế được, của một chủ nghĩa tiêu dùng, giống như một loại virus độc ác, đang phá hoại cốt lõi là sự hiện hữu của con người và xã hội. Vấn đề không phải là chúng ta có bao nhiêu người trên thế giới, mà là thế giới mà chúng ta đang xây dựng – đây chính là vấn đề; không phải con cái, mà là sự ích kỷ, vốn tạo ra sự bất công và các cơ cấu tội lỗi, đến mức dệt nên những sự phụ thuộc lẫn nhau không lành mạnh giữa các hệ thống xã hội, kinh tế và chính trị. [1] Tính ích kỷ làm cho chúng ta trở nên điếc trước tiếng Chúa, Đấng yêu thương trước tiên và dạy cách yêu thương, cũng như trước tiếng nói của anh chị em bên cạnh chúng ta; nó làm tê liệt trái tim, nó khiến chúng ta sống qua đồ vật, không còn hiểu tại sao; nó xúi giục chúng ta có nhiều của cải, trong khi không còn biết làm điều tốt nữa. Và những ngôi nhà chứa đầy đồ vật và không có trẻ em, trở thành những nơi rất buồn bã (x. Bài giảng Thánh lễ cho cộng đồng Congo, ngày 1 tháng 12 năm 2019). Không thiếu chó và mèo… Những thứ này không thiếu. Chỉ thiếu trẻ em. Vấn đề của thế giới chúng ta không phải là những đứa trẻ được sinh ra: mà là sự ích kỷ, chủ nghĩa tiêu dùng và chủ nghĩa cá nhân, khiến con người trở nên đầy ứ, cô đơn và bất hạnh.

Tỷ lệ sinh là dấu hiệu đầu tiên cho thấy niềm hy vọng của một dân tộc. Không có trẻ em và thanh niên, một đất nước sẽ mất đi khát vọng về tương lai. Ví dụ ở Ý, độ tuổi trung bình hiện nay là 47 tuổi. Và có những quốc gia ở Trung Âu có độ tuổi trung bình là 24 tuổi. Bốn mươi bảy năm, và những kỷ lục tiêu cực mới tiếp tục được đạt tới. Thật không may, nếu lấy những dữ liệu này làm cơ sở, chúng ta sẽ buộc phải nói rằng Ý đang dần mất hy vọng vào ngày mai, giống như phần còn lại của Châu Âu: Lục địa cũ đang ngày càng biến thành lục địa già, một lục địa mệt mỏi, và lục địa cam chịu, bị cuốn vào sự cô đơn và thống khổ đến mức không còn biết cách thưởng thức vẻ đẹp đích thực của cuộc sống trong nền văn minh biết cho đi.

Dù có nhiều lời nói và nhiều cam kết, chúng ta vẫn không thể lật ngược tình thế. Tại sao? Tại sao chúng ta không thể ngăn chặn sự xuất huyết của cuộc sống này?

Và có một sự thật mà một học giả nhân khẩu học đã nói với tôi. Hiện tại, các khoản đầu tư tạo thu nhập nhiều nhất là sản xuất vũ khí và các biện pháp tránh thai. Một điều hủy diệt sự sống; điều kia ngăn cản sự sống. Và đây là những khoản đầu tư sinh lời nhất. Chúng ta có thể mong đợi tương lai nào? Điều đó thật tồi tệ. Vấn đề rất phức tạp, nhưng điều này không thể và không được trở thành cớ để cáo lỗi cho việc không giải quyết nó. Cần có tầm nhìn xa, đó là từ khóa thứ hai. Ở bình diện định chế, cần có những chính sách hữu hiệu, những lựa chọn can đảm, cụ thể và lâu dài, gieo hạt hôm nay để con cái gặt ngày mai. Cần phải có sự cam kết lớn hơn từ phía tất cả các chính phủ, để các thế hệ trẻ có được điều kiện thực hiện những ước mơ chính đáng của họ. Những điều này có nghĩa là thực hiện những lựa chọn nghiêm túc và hữu hiệu có lợi cho gia đình. Ví dụ, đặt một người mẹ vào tình thế không phải lựa chọn giữa công việc và việc chăm sóc con cái; hoặc giải thoát nhiều cặp vợ chồng trẻ khỏi gánh nặng mất việc làm và không thể mua được nhà.

Sau đó, điều quan trọng là phải cổ vũ, ở bình diện xã hội, một nền văn hóa quảng đại và liên đới giữa các thế hệ, xem xét lại các thói quen và lối sống, từ bỏ những gì không cần thiết để mang lại cho người trẻ niềm hy vọng co tương lai, như trường hợp của nhiều gia đình. Chúng ta đừng quên: tương lai của con cháu cũng được xây dựng trên tấm lưng đau nhức của những năm tháng cực nhọc và những hy sinh thầm kín của cha mẹ và ông bà, trong vòng tay của họ là món quà thầm lặng và kín đáo của công việc cả đời. Và mặt khác, sự ghi nhận và biết ơn đối với các ngài của những người đang lớn lên chính là phản ứng lành mạnh, giống như nước kết hợp với xi măng, làm cho xã hội trở nên vững chắc và vững mạnh. Đây là những giá trị cần đề cao, đây là văn hóa cần lan tỏa nếu chúng ta muốn có một ngày mai.

Từ thứ ba: lòng can đảm. Và ở đây tôi đặc biệt nói với giới trẻ. Tôi biết rằng đối với nhiều người trong số các bạn, tương lai có thể có vẻ khó khăn, và giữa tỷ lệ sinh giảm, chiến tranh, đại dịch và biến đổi khí hậu, thật không dễ để duy trì niềm hy vọng. Nhưng đừng bỏ cuộc, vì ngày mai không phải là điều không thể tránh khỏi: chúng ta cùng nhau xây dựng nó, và trong cái “cùng nhau” này trước hết chúng ta tìm thấy Chúa. Chính Người, trong Tin Mừng, dạy chúng ta rằng “Nhưng Thầy nói với anh em”: Chúa rất thường xuyên nói “Nhưng Thầy nói với anh em”, điều này làm thay đổi mọi điều (x. Mt 5:38-48), một chữ “nhưng ” mang hương thơm cứu rỗi, chuẩn bị một điều gì đó “bất ngờ”, chuẩn bị một đứt đoạn. Chúng ta hãy biến cái “nhưng” này là của chúng ta, của tất cả chúng ta, ở đây và bây giờ. Chúng ta đừng cam chịu một kịch bản đã được người khác viết sẵn: chúng ta hãy chèo thuyền để đảo ngược dòng chảy, ngay cả khi điều đó có nghĩa là đi ngược dòng thủy triều! Cũng như các bậc cha mẹ của Quỹ Sinh Suất, những người tổ chức sự kiện này hàng năm, “địa điểm xây dựng niềm hy vọng” này giúp chúng ta suy nghĩ và đang phát triển, ngày càng liên quan đến thế giới chính trị, kinh doanh, ngân hàng, thể thao, giải trí và báo chí.

Nhưng tương lai được xây dựng không chỉ bằng việc có con cái. Còn thiếu một phần rất quan trọng nữa: ông bà. Ngày nay có tục lệ giấu ông bà đi xa, gửi họ về nhà an dưỡng. Bây giờ mọi thứ đã thay đổi một chút về chuyện nghỉ hưu – thật không may là đã thay đổi – nhưng đó là xu hướng: loại bỏ ông bà. Một câu chuyện thú vị hiện lên trong tâm trí tôi. Có một gia đình tốt đẹp, nơi ông nội sống cùng họ. Nhưng theo thời gian, ông nội già đi, và khi ăn, ông làm bẩn cả mình… Và người cha đã đóng một chiếc bàn nhỏ trong bếp để ông nội có thể dùng bữa ở đó và họ có thể mời mọi người đến. Một ngày nọ, anh về nhà và thấy một đứa trẻ đang làm việc với gỗ. "Con đang tạo ra cái gì vậy?" “Một cái bàn, bố ạ”. "Nhưng tại sao?" “Cho bố, khi bố già”. Xin vui lòng, đừng quên ông bà. Khi tôi đến thăm rất nhiều nhà dưỡng lão ở giáo phận khác, tôi thường hỏi ông bà – tôi đang nghĩ đến một trường hợp: “Ông có bao nhiêu đứa con?” "Nhiều". "À! Giỏi. Và họ có đến thăm bạn không? “Ừ, họ đến thường xuyên”. Khi tôi chuẩn bị rời đi, cô y tá nói với tôi: “Họ không bao giờ đến”. Ông bà cô đơn. Ông bà bị rẫy bỏ. Đây là hành vi tự sát về mặt văn hóa. Tương lai được tạo nên bởi người trẻ và người già cùng nhau: lòng can đảm và ký ức cùng nhau. Làm ơn, khi nói về nguồn gốc, tức là tương lai, chúng ta cũng hãy nói về ông bà, những người không phải là quá khứ: họ giúp đỡ cho tương lai. Xin hãy sinh con nhiều, nhưng cũng hãy chăm sóc ông bà. Rất quan trọng.

Các bạn thân mến, cảm ơn vì những gì các bạn đã làm, cảm ơn tất cả các bạn. Cảm ơn các bạn vì sự dũng cảm của các bạn. Tôi ở gần các bạn và đồng hành cùng các bạn bằng lời cầu nguyện của tôi. Xin các bạn đừng quên cầu nguyện cho tôi. Nhưng hãy cầu nguyện cho tôi chứ không phải chống lại! Cảm ơn.

Và việc “cầu cho chứ không cầu chống” này, tôi nói vậy bởi vì có một lần tôi đang kết thúc buổi tiếp kiến ở đó. Cách đó hai mươi mét, nơi có rào chắn, có một bà già, đôi mắt nhỏ xinh. Bà ấy bắt đầu nói: “Hãy đến, hãy đến”. Bà ấy thật tuyệt. Tôi đến gần bà: “Thưa bà, bà tên gì?”. Bà ấy nói cho tôi biết tên bà. "Và bà bao nhiêu tuổi?" "87". "Nhưng bà làm gì? Ăn gì mà khỏe thế?” “Con ăn ravioli, con tự làm chúng”. Và bà ấy đưa cho tôi công thức làm món ravioli. Và rồi tôi nói với bà ấy: “Thưa bà, xin hãy cầu nguyện cho tôi”. "Con làm điều đó mỗi ngày". Và tôi nói đùa với bà ấy: “Nhưng hãy cầu nguyện cho tôi chứ đừng chống lại!” Và bà già nhỏ bé mỉm cười nói với tôi: “Cha ơi, hãy cẩn thận. Họ cầu nguyện chống lại cha ở trong đó đó”. Thông minh nhỉ! Một chút phản giáo sĩ.

Và xin vui lòng: cầu cho, đừng cầu chống lại. Cho.

___________________________________________________________

[1] Xem. Thánh Gioan Phaolô II, Thông điệp Sollicitudo rei socialis (1987), 36-37; Sách Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo, số 1869.