Thiên Chúa Ba Ngôi là mầu nhiệm trung tâm Kitô giáo. Đã là mầu nhiệm thì không ai hiểu thấu. Ngay cả việc chúng ta biết tới mầu nhiệm thì điều đó cũng vượt khỏi tầm hiểu biết của con người. Mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi được chính Chúa Giêsu Kitô mạc khải cho Giáo Hội, và mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi đã diễn tả cho cho chúng ta những nét đặc biệt, đó là về sự hiệp nhất, về tình yêu và về quyền năng của Thiên Chúa trong chương trình cứu độ.
Về sự hiệp nhất vì mầu nhiệm Một Chúa Ba Ngôi trở thành nguyên ủy của tất cả mọi sự hiệp nhất. Đó là mô hình chuẩn để không những Thiên Chúa Ba Ngôi tỏ mình ra mà còn để cho toàn thể vũ trụ này đi vào trong mầu nhiệm của Thiên Chúa Ba Ngôi, như lời Chúa Giê su đã cầu nguyện: “Con cầu xin cho chúng hợp nhất nên một, như Cha ở trong Con và Con ở trong Cha để họ cũng ở trong chúng ta”(Ga 17, 21). Mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi còn cho chúng ta thấy một tình yêu lớn lao. Thiên Chúa không đơn độc nhưng luôn luôn có một tình yêu nội tai: Chúa Cha yêu Chúa Con và nhiệm xuất Chúa Thánh Thần. Rồi từ tình yêu Thiên Chúa tràn trào cho thế giới. Nhưng khi con người phạm tội, tình yêu Thiên Chúa không lùi bước trước nọc độc của sự chết mà tình yêu tiếp tục đi đến cùng, và đó là mầu nhiệm nhập thể của Chúa Giêsu Kitô – Ngôi Hai Thiên Chúa làm người đem ơn cứu độ cho chúng ta.
Trong ba bài đọc của thánh lễ kính trọng thể Chúa Ba Ngôi. Chúng ta thấy mỗi một bài đọc diễn tả đặc biệt về một ngôi vị Thiên Chúa:
Trong sách Đệ nhị luật, Môisê nói với dân Do Thái: “Có bao giờ một dân tộc thấy những việc lạ lùng, đã được nghe lời Thiên Chúa từ trong lửa phán ra như là các ngươi đã nghe mà còn sống không? Có bao giờ Chúa đã dùng dấu chỉ, điềm lạ, cánh tay quyền năng mạnh mẽ và những thị kiến khủng khiếp mà chọn lấy cho mình một dân tộc giữa những dân tộc khác như Chúa là Thiên Chúa các ngươi đã làm tất cả các điều đó trước mặt các ngươi trong đất Ai Cập chăng?”( Đnl 4, 33-34) . Với cách diễn tả hùng hồn của Môisê cho chúng ta thấy một Thiên Chúa quyền năng. Nhưng quyền năng lại thi hành trong tư cách của một người cha đầy yêu thương và bảo vệ con cái.
Trong thư gửi tín hữu Roma, thánh Phaolo diễn tả cách đặc biệt về Chúa Thánh Thần, nhờ Thánh Thần mà chúng ta kêu lên rằng: “Abba! Lạy Cha! Vì chính Thánh Thần đã làm chứng cho tâm trí chúng ta rằng chúng ta là con cái của Thiên Chúa”. (Rm 8, 15b-16) Như vậy, trong Thánh Thần mà chúng ta được biến đổi từ kiếp nô lệ của sự dữ, của Satan thống trị nay trở thành con cái của Thiên Chúa và kêu lên: “Abba! Lạy Cha!”. Thánh Thần của Chúa đã sáng tạo vũ trụ và biến đổi con người chúng ta từ trong sâu thẳm của tâm hồn. Một công việc lạ lùng ấy, chỉ có Thánh Thần của Thiên Chúa mới làm được.
Và chúng ta gặp lấy trong từng lời mạc khải của Ngôi Hai Thiên Chúa là Đức Giêsu Kitô, đó là: “Các con hãy đi giảng dạy muôn dân và làm phép rửa cho họ nhân danh Cha và Con, và Thánh Thần”(Mt 28, 19).
Sự mạc khải của Đức Giêsu về Thiên Chúa Ba Ngôi cho chúng ta một sự thật, mà từ đây không phải chúng ta chỉ nghe, không phải chúng ta chỉ học để biết; Cũng không phải để chúng ta đón nhận một cách thụ động như những người Do Thái thời Cựu Ước, mà hôm nay chúng ta mặc hẳn lấy Đức Giêsu Kitô khi chúng ta được mang danh là Kitô hữu và chúng ta còn được khẳng định về “Thân xác của anh chị em là đền thờ của Chúa Thánh Thần”( 1Cr 6,19). Chúa Giêsu Kitô đã nhập thể trong mỗi người chúng ta, để chúng ta có thể mang danh của Ngài trong mọi thời đại. Chính vì vậy, trong thần khí của Chúa Thánh Thần, chúng ta kêu lên: “Abba! Lạy Cha!”. Kêu lên từ đền thờ thân xác là đền thờ của Chúa Thánh Thần và trong danh hiệu của người Kitô hữu. Chúng ta không phải tìm hiểu ở đâu xa, mà tìm hiểu thì cũng không thể hiểu được mầu nhiệm trọng thể nhất. Nhưng tự Thiên Chúa đến với chúng ta, để trong danh hiệu người Kitô hữu, trong đền thờ của Chúa Thánh Thần, trong cảm nghiệm sâu xa của một đời làm con tha thiết thưa lên một tiếng “Abba! Lạy Cha!”. Ba Ngôi Thiên Chúa đã ở trọn trong con người của chúng ta. Vì thế, khi Chúa Giê su cầu nguyện cho chúng ta: “Để họ được nên một như chúng ta là một”(Ga 17, 22b), thì người nào không thực hiện được lời tha thiết của Chúa Giêsu tức là đang ở ngoài Thiên Chúa Ba Ngôi, vậy hãy tưởng tượng xem mình đang ở đâu?
Vũ trụ vật chất này mới chỉ là một phần so với những gì Thiên Chúa tạo thành cho con người. Trong kinh Tin Kính, chúng ta tuyên xưng: “Tôi tin kính một Cha toàn năng, Đấng tạo thành trời đất muôn vật hữu hình và vô hình”. Thế giới vũ trụ này mà con người không bao giờ đi hết mới chỉ là hữu hình, còn cả một thế giới vô hình nữa. Làm sao chúng ta có thể đi hết được? Thế nhưng, chính Thiên Chúa đã đến với chúng ta để cho chúng ta được đi vào trong sự sống của Chúa. Cho nên, nếu chúng ta ra ngoài thế giới hữu hình và vô hình thì chỉ còn rơi vào cõi chết đời đời. Vì vậy, được đưa vào trong mầu nhiệm của Thiên Chúa Ba Ngôi và thực hiện Lời của Chúa Giêsu dạy, đó là: “Các con hãy nên thánh vì Cha các con là Đấng Thánh”. Mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi không phải là một sự kiêu kỳ hay là một sự ước vọng quá cao. Bởi tự chính chúng ta, chúng ta chẳng làm được gì. Nhưng đây là ý muốn của chính Thiên Chúa. Nếu Ngài không đưa chúng ta vào trong sự sống của Thiên Chúa Ba Ngôi thì con người của chúng ta chỉ còn hư vô và sự chết. Cho nên, khi Phêrô khiêm tốn không dám để Chúa rửa chân. Chúa Giêsu đã nói với Phêrô: “Nếu Thầy không rửa chân cho con thì con không được dự phần với Thầy”. Vừa nghe Chúa Giêsu nói thế, Phêrô liền vội vàng thưa: “Vậy thì không những xin Thầy rửa chân mà rửa cả tay và đầu con nữa!”. (x. Ga 13, 6-11) Nếu chúng ta hiểu biết được tình yêu của Thiên Chúa là Cha muốn đưa chúng ta vào trong sự sống đời đời để bảo vệ, để chúng ta được hưởng hạnh phúc vĩnh cửu thì chúng ta cũng phải “ngây ngô” mà thưa như Phêrô, rằng: Vậy thì xin Chúa cho con càng sớm càng tốt, chứ không đến nỗi sợ đau khổ bệnh tật và sự chết như nhiều người vẫn cứ sợ mãi đâu.
Đức tin trong lễ Chúa Ba Ngôi khẳng định cho chúng ta một sự sống bất diệt; một tình yêu vĩnh cửu; một vị trí làm con Thiên Chúa đã được tiền định. Chỉ có những người nào có một đức tin yếu kém không đủ để nuôi dưỡng đền thờ Chúa Thánh Thần và không xứng đáng với danh hiệu Kitô hữu và suốt đời không dám kêu gọi Thiên Chúa là Cha thì người đó mới là người rơi vào trong những tình trạng sợ hãi và hư mất. Cho nên, thánh lễ hôm nay chính là một lời mời gọi cho chúng ta được sự sống đời đời. Và lời mời gọi ấy kèm theo một điều kiện duy nhất là đức tin. Một đức tin mạnh mẽ và trưởng thành. Tin vào một Thiên Chúa Ba Ngôi, để từ đó gia tăng đức cậy và đơm bông đức mến.
Lạy Thiên Chúa Ba Ngôi cực thánh,
Chúng con không thể hiểu mầu nhiệm,
nhưng chúng con lại cảm nghiệm sâu sắc một điều:
Nếu không có Thiên Chúa Ba Ngôi hoạt động,
thì tâm hồn của chúng con đã chai cứng từ lâu.
Nếu không có Thiên Chúa Ba Ngôi hoạt động,
thì thể xác của chúng con lại trở về với bùn đất.
Nếu không có Thiên Chúa Ba Ngôi hoạt động,
thì suốt cả cuộc đời của chúng con,
sẽ không bao giờ được gọi Thiên Chúa là Cha.
Chúng con ngậm ngùi trong kiếp nô lệ
và chấp nhận thân phận của bóng đen thần Chết.
Hôm nay, Thiên Chúa Ba Ngôi đến để giải thoát chúng con.
Xin cho chúng con được ý thức mỗi khi làm dấu Thánh Giá
và tuyên xưng Thiên Chúa là Cha và Con, và Thánh Thần
để chúng con đạt được sự sống đời đời trong Thiên Chúa Ba Ngôi. Amen.
LM. Phêrô Nguyễn Hồng Phúc