Cuộc sống tự do phóng túng và nặng tính cá nhân chủ nghĩa của nền văn minh Hiệp chủng quốc cùng với đời sống sung túc, lắm tiện nghi hiện nay hằng cám dỗ con người chỉ muốn hưởng thụ - đã, đang và sẽ còn đưa đẩy nhiều gia đình Kitô hữu vào con đường tan vỡ. Tuy nhiên, tình yêu trong hôn nhân vẫn có thể được phục hồi, hạnh phúc gia đình vẫn có thể cứu vãn, nếu như các cặp vợ chồng cùng thiết tha mong muốn. Nói như thế có lạc quan quá đáng chăng? Thưa không, vì hôn nhân là kế hoạch đầu tiên và chính yếu của Thiên Chúa khi tạo dựng vũ trụ (Cựu ước được bắt đầu bằng Adam và Êvà; Tân ước bắt đầu bằng Giuse và Maria). Hôn nhân do Thiên Chúa sáng lập để tương thông và trao ban tình yêu của mình cho loài người, Đồng thời kêu mời nhân loại cùng đến chia sẻ tình yêu tuyệt vời của Thiên Chúa Ba Ngôi, bởi đó Ngài đã chúc lành, thánh hóa và quan tâm đến hôn nhân cho đến cùng. Ngài có thể hàn gắn, làm mới lại tất cả, vì đối với Thiên Chúa không việc gì là không có thể.
Có ngàn lẻ một lý do dẫn đến cuộc chia tay. Nó có thể bắt nguồn từ những yếu tố khách quan như do họ hàng, thân tộc (bên trọng bên khinh; thân nhân xúi dục…,) do cuộc sống kinh tế khó khăn, do trình độ kiến thức chênh lệch, do đông con hay do sự bất thuận về tiền bạc, do tính khí thất thường của người phối ngẫu, v.v...Tuy nhiên phần lớn nguyên do là từ chính các đương sự: hoặc do không thỏa mãn hay do không đạt được mục đích mong muốn (kể cả chuyện chăn gối vợ chồng) hoặc do nhận thức sai về tình cảm (không ít người sống đời hôn nhân tưởng mình yêu thật một đệ tam nhân, không còn xúc cảm nữa đối với người phối ngẫu nên cho rằng họ không hợp nhau). Vậy có thể cứu vãn những gì đã mất chăng? Có thể làm mới lại những xúc cảm của thuở ban đầu được chăng ?
Các cặp vợ chồng chia tay thường có câu trả lời chung: “chúng tôi không còn yêu nhau nữa ! ” Trong câu trả lời trên, chúng ta thấy động từ “yêu” quyết định cho cho sự tồn tại hay kết thúc của cuộc hôn nhân. Khi phát biểu như thế, họ đồng thời rút lại lời thề hứa hết sức trang trọng khi xưa: “Tôi sẽ yêu thương và tôn trọng em (anh) mọi ngày suốt đời tôi”. Thiết nghĩ, ta nên bắt đầu bằng việc định nghĩa bản thân của yêu là gì; sau đó sẽ đặt vấn đề là người có đức tin phải hiểu đúng nghĩa chữ yêu thế nào; Thiên Chúa muốn đôi vợ chồng phải yêu thương nhau ra sao cho phù hợp với hoạch định của Ngài.
Khi hỏi mười người về chữ yêu, hẳn là có đến chín định nghĩa khác nhau ! Mỗi người đều dựa trên cảm nghiệm và quan niệm riêng của mình để định nghĩa. Do đó, có thể nói rằng không có một một định nghĩa nào được xem là chính xác và đầy đủ cả. Vì tình yêu lớn lao quá, sâu sắc quá nên khó có thể hiểu hay diễn tả được hết mọi chiều kích của nó qua ngôn từ. Tuy nhiên có điều chắc chắn là kẻ đang yêu luôn trông đợi đón nhận sự đáp trả của đối tượng mình yêu.
Từ sự cố gắng khảo sát một điều không thể khảo sát, ráng hiểu một điều không thể hiểu được, nên nhiều người có nhận thức sai lầm về tình yêu. Đại đa số cho rằng tình yêu dựa trên cảm xúc hay rung động (feeling or emotion), nên khi gặp thấy ai vừa mắt, nghe vừa tai, vội cho rằng mình yêu, mình “phải lòng” (falling in love) người đó rồi.
Xin mở ngoặc để định nghĩa đôi chút về từ ngữ “phải lòng” (falling in love). Khi “phải lòng” ai đó, ta cứ tưởng mình yêu thật rồi. Theo tâm lý học, trong trường hợp này, có hai vấn đề xảy đến. Trước hết, cảm nghiệm “falling in love”, là cảm nghiệm đặc biệt liên quan đến tình áí, giới tính (vì không ai nói mình “falling in love” với con cái, hay với bạn bè cùng giới tính, trừ khi đồng tính cả), cho dù chúng ta yêu thương con cái hết sức, hay quan tâm đặc biệt đến bạn bè cùng phái. Nói cách khác, chúng ta chỉ “falling in love” vì động cơ tính dục thúc đẩy một cách ý thức hay không ý thức mà thôi. Thứ đến, cảm nghiệm “falling in love” hoàn toàn mang tính cách tạm thời. Dù chúng ta “falling in love” với bất kỳ ai đi nữa thì sớm muộn cảm xúc đó rồi sẽ kết thúc. Dĩ nhiên, ta không nói mình sẽ thôi yêu người đó, nhưng muốn cho thấy rằng sự ngây ngất của cảm nghiệm “falling in love” rồi sẽ qua đi. Như vậy “phải lòng” không phải là tình yêu, vì “phải lòng” tiêu biểu sự lôi cuốn phát xuất từ dục vọng; mà dục vọng chỉ là một trong những khía cạnh của tình yêu. Cho nên, từ “cảm xúc phải lòng” cho đến “tình yêu thật” là một khoảng cách thật xa xôi, lắm khi không thể đạt tới.
Người ta còn nhầm lẫn tai hại khi đồng hóa tình yêu với sự cảm xúc hay “rung động”, vì như thế có thể lẫn lộn giữa việc yêu thương một người và việc yêu thương một cảm nghiệm. Trong trường hợp thứ hai, con người ta không được yêu; và điều này đã gây nên không biết bao nhiêu tai họa, thường kết cục bằng sự chia lìa, đổ vỡ. Bởi vậy cần có thời gian để chuẩn bị cho hôn nhân. Tình yêu giống như rượu: nó cần thời gian để chín mùi. Vì thế, các bạn trẻ không nên vội vàng trong việc lập gia đình, nếu cho rằng đời sống hôn nhân là mảnh đất lý tưởng giúp thỏa giấc mộng vàng. “Nếu sự theo đuổi, tán tỉnh nhau là một giấc mơ, thì hôn nhân có thể biến thành chiếc đồng hồ báo thức”, Đức Cha Fulton Sheen đã nói thật chí lý.
Do sự phát triển tự nhiên về tâm sinh lý, đến một tuổi nào đó con người bắt đầu phát triển bản năng hay sự thôi thúc (theo nguyên ngữ, hai từ ngữ này có cùng một nghĩa. Vì “bản năng” xuất phát từ La ngữ “instinguere”, có nghĩa gần như thúc dục, thôi thúc). Con người cần và bị thôi thúc đến với những sinh vật khác, vì con người vốn là một sinh vật bị giới hạn, không tự đủ được (Đức Gioan Phaolô II Đáng Kính giải thích rằng nhận biết được sự giới hạn và thiếu thốn của con người là khởi điểm để hiểu được sự lệ thuộc của con người đối với Thiên Chúa. Con người cần Thiên Chúa, cũng như mọi thụ tạo khác đơn giản cần đến Ngài để tồn tại).
Thánh Kinh dạy rằng: “Bởi thế, người đàn ông lìa cha mẹ mà gắn bó với vợ mình, và cả hai thành một xương một thịt” (St 2:24). (gắn bó: cleave, gốc Hy lạp có
nghĩa “glued together”, làm cho dính chặt vào nhau) Như vậy đã có thứ tự lớp lang ngay từ thuở ban đầu. Thiên Chúa đã muốn hai người phải chân thành trao ban (commitment) tất cả cho nhau trước đã, rồi tình yêu chồng vợ ắt tự nhiên xảy đến. Ý định của Thiên Chúa đối với hôn nhân là thế đó. Thảo nào ông bà chúng ta trước khi kết hôn, nhiều khi không hề biết mặt nhau, vậy mà vẫn ăn đời ở kiếp với nhau, sống đạo đức, tốt lành làm sao; không ai nghe nói đến việc các cụ ly thân, ly dị bao giờ. Trong khi những người trẻ tuổi hiện nay, mới quen biết đã vội vội vàng vàng cho rằng đây đúng là người mình yêu, do Chúa gởi đến, Đức Mẹ tìm cho v.v.., rồi chẳng bao lâu sau, đối mặt với kết cục bi đát, đau thương. Đặc biệt các bạn trẻ khi gặp ai đó, vừa ý, phải lòng, tuyên bố ngay “I like him (her)”; “I love him (her)” hoặc chỉ ít lâu sau không ngần ngại quả quyết: “I will marry him (her)”. Khi được hỏi tại sao “yêu nhanh” vậy. Họ trả lời do “culture” (văn hóa, ảnh hưởng từ phim ảnh, sách báo. ..). Đúng là văn hóa của “Hiệp chủng quốc” !
Là người có đức tin, chúng ta được mạc khải về một tình yêu mà thế gian không thể hiểu thấu cũng như không hề có. Tân Ước gọi tình yêu này là “Agape love” (gốc Hy lạp, là thứ tình yêu dựa trên đức ái, tình yêu mà Đức Kitô đã dành cho nhân loại). Tình yêu này đặt căn bản trên hai tiêu chuẩn 1/ hoàn toàn không vị kỷ, đặt quyền lợi kẻ khác lên trên lợi ích riêng mình. 2/ trao ban tất cả (commitment) cho kẻ khác dù phải hy sinh cả mạng sống mình, mà không cần đáp trả. Đây là tình yêu tuyệt vời khi áp dụng cho hôn nhân để hai người phối ngẫu “thành một xương một thịt”, một sự sống. C.S Lewis nhận xét rằng khi Chúa Giêsu nói chông và vợ trở nên một thân xác, Ngài không hoàn toàn nói đến tình cảm (sentiment) nhưng nói đến một sự kiện, sự kết hiệp chồng vợ không chỉ bằng thể lý, thân xác mà bằng cốt lõi tinh thần, nên một tức có chung một linh đạo, chung một linh hồn.
Thánh Kinh hoàn toàn không đề cập đến cái thế gian gọi là tình yêu, sẽ làm nền móng cho hôn nhân. Hôn nhân dựa trên thứ tình yêu này hay bị dao động, thay đổi theo tình cảnh bên ngoài. Sự xúc cảm, sự rung động (feeling, emotion) tự chúng sẽ không bao giờ giữ vững được hôn nhân. Chính sự trao ban (commitment) qua lại mới trói buộc hai vợ chồng với nhau, nhờ việc cả hai cùng nhau chia sẻ ngọt bùi đắng cay, cùng nhau tiến về phía trước biến “agape love” thành hành động.
Tuy hôn nhân không nhất thiết làm cho người ta hạnh phúc, nhưng những người trong cuộc có thể biến hôn nhân mình thành niềm vui thú bằng cách cho đi chính mình (giving yourself away) khi họ cùng làm việc chung, phục vụ lẫn nhau, khi họ cầu nguyện chung, cùng giúp nhau thăng tiến về đời sống tâm linh, cùng hướng đến hôn nhân vĩnh cửu ở cõi vĩnh hằng. Nói khác đi, trong hôn nhân, nếu những người trong cuộc chỉ cố tìm niềm vui của cảm xúc, không tự nguyện cho đi chính mình, hoặc chỉ nhằm thỏa mãn những nhu cầu hiện tại và quên đi bổn phận mà Phúc Âm đòi hỏi, thì kết cuộc, họ sẽ gặt hái không ít đắng cay, đau khổ. Hôn nhân của họ bị lung lay tận gốc, bị sụp đổ là điều không tránh khỏi.
Đức cố Giáo hoàng Gioan-Phaolô 2 giải thích rằng rằng yêu đồng nghĩa với cho đi chính mình, đối nghịch với tình yêu không phải ghét bỏ nhau nhưng là việc sử dụng nhau, xem người phối ngẫu chỉ như một phương tiện. Cứ nhìn vào các gia đình tan vỡ, ta sẽ thấy các đôi phối ngẫu đã sử dụng nhau như phương tiện để thỏa mãn nhu cầu tính dục của riêng mình, hay khai thác kinh tế, lợi nhuận, danh vọng v.v... nơi nhau. Vậy phải làm gì để phục hồi hay làm mới lại tình yêu của họ trong hôn nhân? Dĩ nhiên, phải thành thực công nhận rằng từ trước đến gìờ những người này chưa bao giờ yêu hoặc biết yêu cách đích thực. Vì nếu đã yêu thật sự thì làm gì có chuyện cần phải hàn gắn, làm lại từ đầu ! Yếu tố đầu tiên giúp cho tình yêu của đôi phối ngẫu được phục hồi hay làm mới lại đó là cả hai đều phải một lòng một ý muốn tái tạo hạnh phúc hôn nhân, phải cùng chạy đến với Thiên Chúa toàn năng, tha thiết nài xin Ngài. Chắc chắn Thiên Chúa sẽ sẵn lòng và vui mừng biến đổi cuộc sống của những gia đình đó, vì Ngài chính là nguồn mạch Tình yêu. Hãy luôn nhớ rằng không có ơn Chúa trong đời đôi lứa thì sẽ không có gì thành tựu cả; đôi phối ngẫu sẽ không tài nào ăn đời ở kiếp với nhau, hay chịu đựng được nhau lâu.
Tái tạo tình yêu trong hôn nhân đòi hỏi sự nỗ lực trong cả ba lãnh vực: sự tự lựa chọn ý nguyện, hành động và xúc cảm (feeling) (cảm xúc tình yêu đến sau cùng vì nó không phải là nguyên tố chính yếu mang tính quyết định trong hôn nhân. Thực ra, tình yêu được đặt nền tảng trên sự trao ban (commitment) không thay đổi dành cho nhau). Hôn nhân là hành động của ý nguyện (will), do đó phải được khởi động từ tâm trí bạn, tại nơi đây bạn diễn tập sự lựa chọn và quyết định rằng cho dù rơi vào tình huống nào đi chăng nữa bạn vẫn sẽ không bao giờ ngừng yêu đương. Lúc bấy giờ, bạn sẽ phải đối đầu với những điều đã làm cho vợ chồng điêu đứng, gây nên đổ vỡ, làm cho hai người mất đi cảm xúc của tình yêu. Hãy gói trọn những cảm xúc, mặc cảm không vui trước kia như hờn giận, bất mãn, đổ lỗi, bực dọc, xúc phạm, cay đắng, lợi dụng v.v...rồi ném chúng ra khỏi gia đình bạn. Chỉ có sự đối thoại trong tinh thần cởi mở, quyết tâm sửa đổi và hoàn toàn tha thứ cho nhau mới có thể hàn gắn, chữa lành, hoặc làm mới lại từ đầu tình yêu hôn nhân.
Mỗi người phối ngẫu phải nhìn nhận rằng mình đã đánh mất cảm xúc yêu thương vì trước kia chỉ muốn nhận lãnh từ người bạn đời của mình hơn là mong muốn cho đi; chỉ mong được thỏa mãn những nhu cầu của riêng mình hơn là tự nguyện làm thỏa mãn những điều bạn mình muốn; mình đã không tự giác hy sinh cho nhau (hy sinh là can đảm bỏ điều nay để đạt được điều kia). Do không yêu thương thực sự, nên họ đã sử dụng nhau như phương tiện. Nếu bạn tha thiết nguyện ước thay đổi và chân thành cầu xin, Thiên Chúa sẽ thông ban cho các bạn “tình yêu kỳ diệu” (Agape love) như lời Ngài đã hứa (và chính Ngài đã sống tình yêu này). Các bạn nhớ cho tình yêu trở thành những gì bạn làm, chứ không phải những gì bạn cảm xúc (feeling). Nếu khi mới quen và có ấn tượng tốt (falling in love) về một đệ tam nhân nào đó, nhưng khi ý thức rằng bạn không thể tiến xa hơn, không thể trao ban chính mình (commitments) cho người đó thì phải quyết tâm –dù ray rứt cách mấy- dừng lại, cắt đứt mối liên hệ ở đó. Thời điểm này đòi hỏi bạn phải biến quyết tâm thành hành động; và đó phải là một hành động phát xuất từ suy nghĩ của người đã trưởng thành từ lâu, chứ không “dại khờ” như thuở xa xưa còn non trẻ. Phải dứt khoát đừng giữ lại trong tư tưởng dù chỉ một chút ấn tượng hay tình cảm thuở trước.
Hai yếu tố cần phải có nhằm duy trì tính bền vững của hôn nhân là lòng trung thành và sự tín thác. Trước kia vì một lý do nào đó, bạn đã không thể trung thành hay tín thác vào người bạn đời của mình, thì thời điểm này đòi hỏi bạn phải thực hiện cho được điều đó. Nếu bạn cố gắng luyện tập sự dứt khoát trong quyết định, bạn sẽ vô cùng ngạc nhiên khì thấy sự đổi thay trong cung cách sống, trong cách cư xử của vợ hay chồng bạn. Vì không ai có thể vô tâm, thờ ơ đối với người đã hết lòng trung thành tín thác vào mình, đã hy sinh tất cả cho mình ! Một điểm thiếu sót có lẽ do chủ quan hay do tính ích kỷ gây ra, đó là chưa bao giờ người vợ hay chồng tự đặt câu hỏi mình muốn gì ở nhau, mình đã cố gắng hết sức để làm vừa lòng người phối ngẫu chưa !
Từ ban đầu, khi tạo dựng vũ trụ, Thiên Chúa xếp đặt mọi thứ trong trật tự để khỏi bị xáo trộn. Người chồng đóng vai trò chủ chốt và là người yêu; người vợ giữ vai người trợ thủ và sống hết mình cho tình yêu. Đây là hai vị trí cố đinh, tuy khác nhau nhưng lại cần đến nhau để bổ khuyết cho nhau, nhằm xây đắp nên một mái ấm hạnh phúc. Nếu như người vợ muốn bước vào vị trí của người chồng, đồng nghĩa với việc buộc người chồng phải bước đi chỗ khác, thì cả hai đều sẽ không đứng đúng chỗ của mình. Nếu điều đó xảy ra thì làm sao trong gia đình có tôn ti trật tự -mấu chốt của sự thuận hòa, làm sao vợ chồng hành xử với nhau cho đúng được.
Quan hệ vợ chồng được đặt nền tảng trên nguyên tắc “cho đi và nhận lại”. Bổn phận của người phối ngẫu là phải luôn luôn tìm kiếm và đem đến cho người bạn đời những gì tốt đẹp nhất mình có thể, hoàn toàn không mưu tìm điều gì cho riêng mình cả. Thánh Kinh dạy rằng người vợ phải phục tùng (submission -đây là từ ngữ được dùng trong quân đội) chồng mình. Sự tự nguyện phục tùng chồng được xem như một quà tặng, một ơn đặc biệt, bời vì nó đi ngược lại khuynh hướng tự nhiên của con người. Còn người chồng phải dành tất cả năng lực mình có để phục vụ và yêu thương vợ mình, như Thánh Kinh dạy. Một khuyết điểm thường thấy: hôn nhân đòi hỏi cả hai phía phải trao ban 100% cho nhau, nhưng trong thực tế, người ta chỉ mới trao cho nhau 50%. Do đó, sự so đo tính toán -một trong những điều tối kỵ- nảy sinh sẽ từ từ đưa gia đình đến chỗ rạn nứt. Trong gia đình người chồng luôn là linh hồn còn người vợ là trái tim, cả hai cần ý thức vai trò không thể thay thế của nhau, bổ khuyết cho nhau trong tinh thần tôn trọng.
Một điểm không kém quan trọng cần để tâm trong hôn nhân, đó là sự quan hệ ái ân: một điều hết sức tế nhị, mang tính riêng tư. Cần lưu tâm đến điều này, cho dù chỉ có một số rất nhỏ cuộc hôn nhân -có thể nói không đáng kể trong cộng đồng người Việt- bị tan vỡ vì vấn đề này. Hiện nay khoa học tiến khá xa trong lãnh vực này: các chuyên gia có thể hướng dẩn những thao tác, kỷ thuật đặc biệt giúp cho vợ chồng đạt được những khoái cảm tột bực (dĩ nhiên không ngược lại giáo huấn của Giáo Hội)- điều mà trước kia ít được đề cập đến cách công khai. Phải can đảm nêu lên nhu cầu cần được giới chuyên môn giúp đỡ của của những người sống đời đôi lứa. Mặc dù không ai chối cãi rằng việc ái ân làm gia tăng nồng độ tình yêu, thế nhưng người ta có thể yêu thương nhau thiết tha mà không nhất thiết phải diễn tả tình yêu đó qua sự quan hệ xác thịt.
Thiên Chúa trù hoạch rằng chúng ta không thể thật sự thỏa mãn chỉ bằng quan hệ xác thịt. Ai cho rằng tình yêu và tính dục (sex) là hai thực thể riêng biệt trong hôn nhân là không ổn, vì theo kế hoạch tuyệt vời của Thiên Chúa, tình yêu “Agape” trong hôn nhân không loại trừ tính dục, trái lại sẽ làm cho tình yêu và xúc cảm của tính dục gia tăng hơn nhiều. Quả vậy, sự thỏa mãn lớn lao nhất trong việc ái ân vợ chồng là được trở nên một –trong tinh thần và cả thể xác- với người mình yêu. Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II lưu ý rằng các đôi vợ chồng phải nhận thức cho được giá trị của việc họ “ăn ở” với nhau: mỗi lần họ “sinh hoạt vợ chồng” tức mỗi lần hôn nhân của họ được làm mới lại (renew), lời thề hứa trước bàn thờ hôm nao được lặp lại.
Đức Cha Fulton Sheen nói rằng mọi người đều phát xuất từ bụi đất nên không có gì đáng yêu cả. Họ trở thành đáng yêu và có thể yêu được là nhờ chính Chúa đã rót vào mỗi người một ít tình yêu. Người ta thường phân tình yêu ra làm nhiều loại, nhưng đối với Thiên Chúa tốt lành tuyệt đối thì chỉ có một thứ tình yêu; đó là loại Tình yêu được Tin Mừng nhắc đi nhắc lại: tình yêu Agape. Thánh lễ chính là nơi tình yêu “Agape” được không ngừng tái diễn. Đến với Thánh Thể, bạn sẽ được nhận lãnh và thông chuyển tình yêu “Agape” này. Ngài đang chờ đợi để thông ban tình yêu của Ngài cho bạn - điều mà Ngài đã nhắm đến từ khi tạo dựng nhân loại.
Ngài lập bí tích hôn nhân, chúc lành cho hôn nhân và tưởng rằng con người không bao giờ dám đi ngược lại lệnh truyền “Không được phân ly” của Ngài. Thế nhưng Ngài cũng ban cho con người sự tự do để lựa chọn, để quyết định. Tiếc thay và cũng đáng trách thay, con người đã sử dụng sai sự tự do đó. Thay vì dùng nó để sống theo lương tâm ngay chính, phù hợp với ý định của Thiên Chúa, người ta đã tự ý làm nô lệ cho những nguyên lý sai trái, đầy tại hại, đem chúng vào trong cuộc sống của mình và nhắm mắt làm theo chúng. Việc bạn cố gắng phục hồi, làm mới lại tình yêu hôn nhân gia đình hôm nay nói lên tinh thần phục thiện tốt lành, đồng thời cho thấy bạn đã sử dụng đúng quà tặng “tự do” mà Chúa ban. Những lời sau đây của Đức Cha Fulton Sheen về hôn nhân gia đình thật thâm thúy:
“Không có người nam nào hoàn chỉnh, mà cũng chẳng có người nữ nào hoàn chỉnh cả. Và hai người không hoàn chỉnh thì không bao giờ làm thành một điều hoàn chỉnh; chẳng khác nào một nửa trái táo và một nửa củ hành chỉ có thể làm thành một “trái táo củ hành”. Đàn ông thì nhiều khiếm khuyết hơn đàn bà, bời vì họ tìm kiếm sự giàu có và quyền lực, và cả hai điều này đều ở ngoài người phụ nữ. Do vậy hôn nhân là công việc của hai người thợ không hoàn chỉnh xây dựng chung một căn nhà lý tưởng mà họ hằng mơ mộng. Họ đóng những cái bất hoà vào với nhau bằng sự hòa thuận và sửa chữa những khuyết điểm, hư hỏng của nhau bằng lòng nhân từ. Từ đó hôn nhân trở thành một tình yêu, mà sự duyên dáng của người phụ nữ luôn đóng một vai trò quan trọng, và luôn làm cho người đàn ông ân cần đáp trả ngày một hơn”.
Trong các lễ cưới, hình như mọi người đều trích đọc thư của Thánh Phaolô. Có lẽ bởi vì không ai có những lời khuyên bảo vợ chồng đầy đủ, sâu sắc, tâm tình và chân thành đến tuyệt vời như Ngài. Thiết tưởng nếu ai cũng sống đúng như lời Ngài dạy, gia đình họ tất sẽ an vui, hạnh phúc và thánh thiện. Tuy nhiên, cũng chính Ngài đã dạy điều dường như trái ngược, với những lời khuyên trên, trong thư thứ nhất gởi Giáo đoàn Corintô rằng: ”Thời gian chẳng còn bao lâu. Vậy từ nay những người có vợ hãy sống như không có” (7:29). Phải chăng Ngài muốn chúng ta hướng đến thượng giới, tìm đến những chuyện không tưởng cao vời? Không, ngài chỉ muốn nhắc nhở chúng ta biết dùng những cái hiện hữu như phương tiện để chiếm hữu Nước Trời – là mục đích tối hậu của đời người Kitô hữu. Đời sống gia đình cho dẫu kỳ diệu, hạnh phúc tuyệt vời, nhưng hạnh phúc Thiên đàng còn diệu kỳ, ân phúc hơn gấp triệu triệu lần. Đây chính là hạnh phúc mà ngay từ nguyên thủy, Thiên Chúa đã muốn mời gọi mỗi chúng ta chung hưởng.
.Xin nêu ra vài điểm mà những người sống đời hôn nhân chúng ta nên làm:
1/ Năng tham dự Thánh lễ, rước lễ, ít nhất vài lần trong tuần. Dành thời gian trong ngày để cầu nguyện, đồng thời khiêm tốn nhờ nhiều người cầu nguyện.
2/ Đối thoại với người phối ngẫu trong tinh thần bác ái, tự thú, nói thẳng, nói thật, nói hết tất cả trong tinh thần cởi mở, phục thiện và sẵn lòng tha thứ.
3/ Năng tham dự các khóa hội thảo về gia đình hay thăng tiến hôn nhân. Đừng ngần ngại gặp các chuyên gia khi có trắc trở về lãnh vực tính dục (sex).
4/Tham gia sinh hoạt trong các đoàn thể của Giáo xứ. Rộng rãi đóng góp cho Giáo Hội địa phương.
5/ Sinh đẻ có kế hoạch. Chỉ ngừa thai theo phương pháp tự nhiên.
6/ Tôn trọng và phụng dưỡng cha mẹ đôi bên lúc tuổi già và nuôi nấng giáo dục con cái theo đường hướng của Giáo Hội Công Giáo.
7/ Đừng bao giờ đặt Giáo Hội trước hoàn cảnh đã rồi (trước khi đôi bạn có những quyết định quan trọng, nên nhờ Giáo Hội giúp ý kiến để hàn gắn, cứu vãn trước đã).
Tóm lại, phải xác tín rằng không có ơn Chúa, chúng ta sẽ trắng tay, chẳng có gì cả. Để cứu vãn, phục hồi tình yêu hôn nhân, cũng như duy trì hạnh phúc gia đình mình, mỗi người chúng ta phải tự nguyện đi bước trước trong thành tâm hòa giải, sửa chữa và tha thứ cho nhau. Tình yêu phát xuất từ ý nguyện (will), đòi hỏi sự trao ban (commitment) và cuối cùng thể hiện qua cảm xúc (feelling). Nói cách khác khi tự nguyện trao ban chính bản thân mình cho nhau, khi mưu tìm sự tốt lành, vui thỏa cho người phối ngẫu, thì chính lúc đó tình yêu sẽ xuất hiện, tự nhiên dâng tràn. Bấy giờ cả hai sẽ nên một xương một thịt đúng như kế hoạch ban đầu của Thiên Chúa. Các bạn nhớ cho bằng quyền năng và ân sủng, Thiên Chúa thông chuyển tình yêu “Agape” cho mỗi người; và như thế, lúc đó tất cả sẽ biến đổi, tràn trào vượt lên trên điều bạn mong chờ, suy tưởng. Cũng đừng quên rằng Thánh Thể -chất liệu không thể thiếu- là chất keo đặc biệt để cột chặt tình yêu hai vợ chồng lại với nhau. Mỗi lần rước Thánh Thể là mỗi lần đôi bạn được “keo” lại, được làm mới lại trong tình yêu Agape.
Xin Thiên Chúa chúc lành và thánh hóa những người sống đời đôi bạn. Xin Thánh Gia luôn hàn gắn, chữa lành và làm mới lại tình yêu của các gia đình.
Lạy Chúa, Ngài đã yêu thương tạo dựng, rồi đặt để chúng con vào sống chung trong một gia đình. Xin ban ơn nâng đỡ, xin đồng hành với mỗi người trong gia đình chúng con. Xin thông chuyển tình yêu “Agape” để vợ chồng chúng con biết chân thành trao ban chính mình cho nhau, không giữ lại gì cả, như xưa Chúa đã dâng hiến thân mình trên Núi Sọ để nhân loại chúng con được sống và sống sung mãn. Xin cho gia đình chúng con luôn được sống trong sự bình an và tín thác vào Chúa.
Muôn đời chúng con xin cảm tạ ơn Ngài.
Có ngàn lẻ một lý do dẫn đến cuộc chia tay. Nó có thể bắt nguồn từ những yếu tố khách quan như do họ hàng, thân tộc (bên trọng bên khinh; thân nhân xúi dục…,) do cuộc sống kinh tế khó khăn, do trình độ kiến thức chênh lệch, do đông con hay do sự bất thuận về tiền bạc, do tính khí thất thường của người phối ngẫu, v.v...Tuy nhiên phần lớn nguyên do là từ chính các đương sự: hoặc do không thỏa mãn hay do không đạt được mục đích mong muốn (kể cả chuyện chăn gối vợ chồng) hoặc do nhận thức sai về tình cảm (không ít người sống đời hôn nhân tưởng mình yêu thật một đệ tam nhân, không còn xúc cảm nữa đối với người phối ngẫu nên cho rằng họ không hợp nhau). Vậy có thể cứu vãn những gì đã mất chăng? Có thể làm mới lại những xúc cảm của thuở ban đầu được chăng ?
Các cặp vợ chồng chia tay thường có câu trả lời chung: “chúng tôi không còn yêu nhau nữa ! ” Trong câu trả lời trên, chúng ta thấy động từ “yêu” quyết định cho cho sự tồn tại hay kết thúc của cuộc hôn nhân. Khi phát biểu như thế, họ đồng thời rút lại lời thề hứa hết sức trang trọng khi xưa: “Tôi sẽ yêu thương và tôn trọng em (anh) mọi ngày suốt đời tôi”. Thiết nghĩ, ta nên bắt đầu bằng việc định nghĩa bản thân của yêu là gì; sau đó sẽ đặt vấn đề là người có đức tin phải hiểu đúng nghĩa chữ yêu thế nào; Thiên Chúa muốn đôi vợ chồng phải yêu thương nhau ra sao cho phù hợp với hoạch định của Ngài.
Khi hỏi mười người về chữ yêu, hẳn là có đến chín định nghĩa khác nhau ! Mỗi người đều dựa trên cảm nghiệm và quan niệm riêng của mình để định nghĩa. Do đó, có thể nói rằng không có một một định nghĩa nào được xem là chính xác và đầy đủ cả. Vì tình yêu lớn lao quá, sâu sắc quá nên khó có thể hiểu hay diễn tả được hết mọi chiều kích của nó qua ngôn từ. Tuy nhiên có điều chắc chắn là kẻ đang yêu luôn trông đợi đón nhận sự đáp trả của đối tượng mình yêu.
Từ sự cố gắng khảo sát một điều không thể khảo sát, ráng hiểu một điều không thể hiểu được, nên nhiều người có nhận thức sai lầm về tình yêu. Đại đa số cho rằng tình yêu dựa trên cảm xúc hay rung động (feeling or emotion), nên khi gặp thấy ai vừa mắt, nghe vừa tai, vội cho rằng mình yêu, mình “phải lòng” (falling in love) người đó rồi.
Xin mở ngoặc để định nghĩa đôi chút về từ ngữ “phải lòng” (falling in love). Khi “phải lòng” ai đó, ta cứ tưởng mình yêu thật rồi. Theo tâm lý học, trong trường hợp này, có hai vấn đề xảy đến. Trước hết, cảm nghiệm “falling in love”, là cảm nghiệm đặc biệt liên quan đến tình áí, giới tính (vì không ai nói mình “falling in love” với con cái, hay với bạn bè cùng giới tính, trừ khi đồng tính cả), cho dù chúng ta yêu thương con cái hết sức, hay quan tâm đặc biệt đến bạn bè cùng phái. Nói cách khác, chúng ta chỉ “falling in love” vì động cơ tính dục thúc đẩy một cách ý thức hay không ý thức mà thôi. Thứ đến, cảm nghiệm “falling in love” hoàn toàn mang tính cách tạm thời. Dù chúng ta “falling in love” với bất kỳ ai đi nữa thì sớm muộn cảm xúc đó rồi sẽ kết thúc. Dĩ nhiên, ta không nói mình sẽ thôi yêu người đó, nhưng muốn cho thấy rằng sự ngây ngất của cảm nghiệm “falling in love” rồi sẽ qua đi. Như vậy “phải lòng” không phải là tình yêu, vì “phải lòng” tiêu biểu sự lôi cuốn phát xuất từ dục vọng; mà dục vọng chỉ là một trong những khía cạnh của tình yêu. Cho nên, từ “cảm xúc phải lòng” cho đến “tình yêu thật” là một khoảng cách thật xa xôi, lắm khi không thể đạt tới.
Người ta còn nhầm lẫn tai hại khi đồng hóa tình yêu với sự cảm xúc hay “rung động”, vì như thế có thể lẫn lộn giữa việc yêu thương một người và việc yêu thương một cảm nghiệm. Trong trường hợp thứ hai, con người ta không được yêu; và điều này đã gây nên không biết bao nhiêu tai họa, thường kết cục bằng sự chia lìa, đổ vỡ. Bởi vậy cần có thời gian để chuẩn bị cho hôn nhân. Tình yêu giống như rượu: nó cần thời gian để chín mùi. Vì thế, các bạn trẻ không nên vội vàng trong việc lập gia đình, nếu cho rằng đời sống hôn nhân là mảnh đất lý tưởng giúp thỏa giấc mộng vàng. “Nếu sự theo đuổi, tán tỉnh nhau là một giấc mơ, thì hôn nhân có thể biến thành chiếc đồng hồ báo thức”, Đức Cha Fulton Sheen đã nói thật chí lý.
Do sự phát triển tự nhiên về tâm sinh lý, đến một tuổi nào đó con người bắt đầu phát triển bản năng hay sự thôi thúc (theo nguyên ngữ, hai từ ngữ này có cùng một nghĩa. Vì “bản năng” xuất phát từ La ngữ “instinguere”, có nghĩa gần như thúc dục, thôi thúc). Con người cần và bị thôi thúc đến với những sinh vật khác, vì con người vốn là một sinh vật bị giới hạn, không tự đủ được (Đức Gioan Phaolô II Đáng Kính giải thích rằng nhận biết được sự giới hạn và thiếu thốn của con người là khởi điểm để hiểu được sự lệ thuộc của con người đối với Thiên Chúa. Con người cần Thiên Chúa, cũng như mọi thụ tạo khác đơn giản cần đến Ngài để tồn tại).
Thánh Kinh dạy rằng: “Bởi thế, người đàn ông lìa cha mẹ mà gắn bó với vợ mình, và cả hai thành một xương một thịt” (St 2:24). (gắn bó: cleave, gốc Hy lạp có
nghĩa “glued together”, làm cho dính chặt vào nhau) Như vậy đã có thứ tự lớp lang ngay từ thuở ban đầu. Thiên Chúa đã muốn hai người phải chân thành trao ban (commitment) tất cả cho nhau trước đã, rồi tình yêu chồng vợ ắt tự nhiên xảy đến. Ý định của Thiên Chúa đối với hôn nhân là thế đó. Thảo nào ông bà chúng ta trước khi kết hôn, nhiều khi không hề biết mặt nhau, vậy mà vẫn ăn đời ở kiếp với nhau, sống đạo đức, tốt lành làm sao; không ai nghe nói đến việc các cụ ly thân, ly dị bao giờ. Trong khi những người trẻ tuổi hiện nay, mới quen biết đã vội vội vàng vàng cho rằng đây đúng là người mình yêu, do Chúa gởi đến, Đức Mẹ tìm cho v.v.., rồi chẳng bao lâu sau, đối mặt với kết cục bi đát, đau thương. Đặc biệt các bạn trẻ khi gặp ai đó, vừa ý, phải lòng, tuyên bố ngay “I like him (her)”; “I love him (her)” hoặc chỉ ít lâu sau không ngần ngại quả quyết: “I will marry him (her)”. Khi được hỏi tại sao “yêu nhanh” vậy. Họ trả lời do “culture” (văn hóa, ảnh hưởng từ phim ảnh, sách báo. ..). Đúng là văn hóa của “Hiệp chủng quốc” !
Là người có đức tin, chúng ta được mạc khải về một tình yêu mà thế gian không thể hiểu thấu cũng như không hề có. Tân Ước gọi tình yêu này là “Agape love” (gốc Hy lạp, là thứ tình yêu dựa trên đức ái, tình yêu mà Đức Kitô đã dành cho nhân loại). Tình yêu này đặt căn bản trên hai tiêu chuẩn 1/ hoàn toàn không vị kỷ, đặt quyền lợi kẻ khác lên trên lợi ích riêng mình. 2/ trao ban tất cả (commitment) cho kẻ khác dù phải hy sinh cả mạng sống mình, mà không cần đáp trả. Đây là tình yêu tuyệt vời khi áp dụng cho hôn nhân để hai người phối ngẫu “thành một xương một thịt”, một sự sống. C.S Lewis nhận xét rằng khi Chúa Giêsu nói chông và vợ trở nên một thân xác, Ngài không hoàn toàn nói đến tình cảm (sentiment) nhưng nói đến một sự kiện, sự kết hiệp chồng vợ không chỉ bằng thể lý, thân xác mà bằng cốt lõi tinh thần, nên một tức có chung một linh đạo, chung một linh hồn.
Thánh Kinh hoàn toàn không đề cập đến cái thế gian gọi là tình yêu, sẽ làm nền móng cho hôn nhân. Hôn nhân dựa trên thứ tình yêu này hay bị dao động, thay đổi theo tình cảnh bên ngoài. Sự xúc cảm, sự rung động (feeling, emotion) tự chúng sẽ không bao giờ giữ vững được hôn nhân. Chính sự trao ban (commitment) qua lại mới trói buộc hai vợ chồng với nhau, nhờ việc cả hai cùng nhau chia sẻ ngọt bùi đắng cay, cùng nhau tiến về phía trước biến “agape love” thành hành động.
Tuy hôn nhân không nhất thiết làm cho người ta hạnh phúc, nhưng những người trong cuộc có thể biến hôn nhân mình thành niềm vui thú bằng cách cho đi chính mình (giving yourself away) khi họ cùng làm việc chung, phục vụ lẫn nhau, khi họ cầu nguyện chung, cùng giúp nhau thăng tiến về đời sống tâm linh, cùng hướng đến hôn nhân vĩnh cửu ở cõi vĩnh hằng. Nói khác đi, trong hôn nhân, nếu những người trong cuộc chỉ cố tìm niềm vui của cảm xúc, không tự nguyện cho đi chính mình, hoặc chỉ nhằm thỏa mãn những nhu cầu hiện tại và quên đi bổn phận mà Phúc Âm đòi hỏi, thì kết cuộc, họ sẽ gặt hái không ít đắng cay, đau khổ. Hôn nhân của họ bị lung lay tận gốc, bị sụp đổ là điều không tránh khỏi.
Đức cố Giáo hoàng Gioan-Phaolô 2 giải thích rằng rằng yêu đồng nghĩa với cho đi chính mình, đối nghịch với tình yêu không phải ghét bỏ nhau nhưng là việc sử dụng nhau, xem người phối ngẫu chỉ như một phương tiện. Cứ nhìn vào các gia đình tan vỡ, ta sẽ thấy các đôi phối ngẫu đã sử dụng nhau như phương tiện để thỏa mãn nhu cầu tính dục của riêng mình, hay khai thác kinh tế, lợi nhuận, danh vọng v.v... nơi nhau. Vậy phải làm gì để phục hồi hay làm mới lại tình yêu của họ trong hôn nhân? Dĩ nhiên, phải thành thực công nhận rằng từ trước đến gìờ những người này chưa bao giờ yêu hoặc biết yêu cách đích thực. Vì nếu đã yêu thật sự thì làm gì có chuyện cần phải hàn gắn, làm lại từ đầu ! Yếu tố đầu tiên giúp cho tình yêu của đôi phối ngẫu được phục hồi hay làm mới lại đó là cả hai đều phải một lòng một ý muốn tái tạo hạnh phúc hôn nhân, phải cùng chạy đến với Thiên Chúa toàn năng, tha thiết nài xin Ngài. Chắc chắn Thiên Chúa sẽ sẵn lòng và vui mừng biến đổi cuộc sống của những gia đình đó, vì Ngài chính là nguồn mạch Tình yêu. Hãy luôn nhớ rằng không có ơn Chúa trong đời đôi lứa thì sẽ không có gì thành tựu cả; đôi phối ngẫu sẽ không tài nào ăn đời ở kiếp với nhau, hay chịu đựng được nhau lâu.
Tái tạo tình yêu trong hôn nhân đòi hỏi sự nỗ lực trong cả ba lãnh vực: sự tự lựa chọn ý nguyện, hành động và xúc cảm (feeling) (cảm xúc tình yêu đến sau cùng vì nó không phải là nguyên tố chính yếu mang tính quyết định trong hôn nhân. Thực ra, tình yêu được đặt nền tảng trên sự trao ban (commitment) không thay đổi dành cho nhau). Hôn nhân là hành động của ý nguyện (will), do đó phải được khởi động từ tâm trí bạn, tại nơi đây bạn diễn tập sự lựa chọn và quyết định rằng cho dù rơi vào tình huống nào đi chăng nữa bạn vẫn sẽ không bao giờ ngừng yêu đương. Lúc bấy giờ, bạn sẽ phải đối đầu với những điều đã làm cho vợ chồng điêu đứng, gây nên đổ vỡ, làm cho hai người mất đi cảm xúc của tình yêu. Hãy gói trọn những cảm xúc, mặc cảm không vui trước kia như hờn giận, bất mãn, đổ lỗi, bực dọc, xúc phạm, cay đắng, lợi dụng v.v...rồi ném chúng ra khỏi gia đình bạn. Chỉ có sự đối thoại trong tinh thần cởi mở, quyết tâm sửa đổi và hoàn toàn tha thứ cho nhau mới có thể hàn gắn, chữa lành, hoặc làm mới lại từ đầu tình yêu hôn nhân.
Mỗi người phối ngẫu phải nhìn nhận rằng mình đã đánh mất cảm xúc yêu thương vì trước kia chỉ muốn nhận lãnh từ người bạn đời của mình hơn là mong muốn cho đi; chỉ mong được thỏa mãn những nhu cầu của riêng mình hơn là tự nguyện làm thỏa mãn những điều bạn mình muốn; mình đã không tự giác hy sinh cho nhau (hy sinh là can đảm bỏ điều nay để đạt được điều kia). Do không yêu thương thực sự, nên họ đã sử dụng nhau như phương tiện. Nếu bạn tha thiết nguyện ước thay đổi và chân thành cầu xin, Thiên Chúa sẽ thông ban cho các bạn “tình yêu kỳ diệu” (Agape love) như lời Ngài đã hứa (và chính Ngài đã sống tình yêu này). Các bạn nhớ cho tình yêu trở thành những gì bạn làm, chứ không phải những gì bạn cảm xúc (feeling). Nếu khi mới quen và có ấn tượng tốt (falling in love) về một đệ tam nhân nào đó, nhưng khi ý thức rằng bạn không thể tiến xa hơn, không thể trao ban chính mình (commitments) cho người đó thì phải quyết tâm –dù ray rứt cách mấy- dừng lại, cắt đứt mối liên hệ ở đó. Thời điểm này đòi hỏi bạn phải biến quyết tâm thành hành động; và đó phải là một hành động phát xuất từ suy nghĩ của người đã trưởng thành từ lâu, chứ không “dại khờ” như thuở xa xưa còn non trẻ. Phải dứt khoát đừng giữ lại trong tư tưởng dù chỉ một chút ấn tượng hay tình cảm thuở trước.
Hai yếu tố cần phải có nhằm duy trì tính bền vững của hôn nhân là lòng trung thành và sự tín thác. Trước kia vì một lý do nào đó, bạn đã không thể trung thành hay tín thác vào người bạn đời của mình, thì thời điểm này đòi hỏi bạn phải thực hiện cho được điều đó. Nếu bạn cố gắng luyện tập sự dứt khoát trong quyết định, bạn sẽ vô cùng ngạc nhiên khì thấy sự đổi thay trong cung cách sống, trong cách cư xử của vợ hay chồng bạn. Vì không ai có thể vô tâm, thờ ơ đối với người đã hết lòng trung thành tín thác vào mình, đã hy sinh tất cả cho mình ! Một điểm thiếu sót có lẽ do chủ quan hay do tính ích kỷ gây ra, đó là chưa bao giờ người vợ hay chồng tự đặt câu hỏi mình muốn gì ở nhau, mình đã cố gắng hết sức để làm vừa lòng người phối ngẫu chưa !
Từ ban đầu, khi tạo dựng vũ trụ, Thiên Chúa xếp đặt mọi thứ trong trật tự để khỏi bị xáo trộn. Người chồng đóng vai trò chủ chốt và là người yêu; người vợ giữ vai người trợ thủ và sống hết mình cho tình yêu. Đây là hai vị trí cố đinh, tuy khác nhau nhưng lại cần đến nhau để bổ khuyết cho nhau, nhằm xây đắp nên một mái ấm hạnh phúc. Nếu như người vợ muốn bước vào vị trí của người chồng, đồng nghĩa với việc buộc người chồng phải bước đi chỗ khác, thì cả hai đều sẽ không đứng đúng chỗ của mình. Nếu điều đó xảy ra thì làm sao trong gia đình có tôn ti trật tự -mấu chốt của sự thuận hòa, làm sao vợ chồng hành xử với nhau cho đúng được.
Quan hệ vợ chồng được đặt nền tảng trên nguyên tắc “cho đi và nhận lại”. Bổn phận của người phối ngẫu là phải luôn luôn tìm kiếm và đem đến cho người bạn đời những gì tốt đẹp nhất mình có thể, hoàn toàn không mưu tìm điều gì cho riêng mình cả. Thánh Kinh dạy rằng người vợ phải phục tùng (submission -đây là từ ngữ được dùng trong quân đội) chồng mình. Sự tự nguyện phục tùng chồng được xem như một quà tặng, một ơn đặc biệt, bời vì nó đi ngược lại khuynh hướng tự nhiên của con người. Còn người chồng phải dành tất cả năng lực mình có để phục vụ và yêu thương vợ mình, như Thánh Kinh dạy. Một khuyết điểm thường thấy: hôn nhân đòi hỏi cả hai phía phải trao ban 100% cho nhau, nhưng trong thực tế, người ta chỉ mới trao cho nhau 50%. Do đó, sự so đo tính toán -một trong những điều tối kỵ- nảy sinh sẽ từ từ đưa gia đình đến chỗ rạn nứt. Trong gia đình người chồng luôn là linh hồn còn người vợ là trái tim, cả hai cần ý thức vai trò không thể thay thế của nhau, bổ khuyết cho nhau trong tinh thần tôn trọng.
Một điểm không kém quan trọng cần để tâm trong hôn nhân, đó là sự quan hệ ái ân: một điều hết sức tế nhị, mang tính riêng tư. Cần lưu tâm đến điều này, cho dù chỉ có một số rất nhỏ cuộc hôn nhân -có thể nói không đáng kể trong cộng đồng người Việt- bị tan vỡ vì vấn đề này. Hiện nay khoa học tiến khá xa trong lãnh vực này: các chuyên gia có thể hướng dẩn những thao tác, kỷ thuật đặc biệt giúp cho vợ chồng đạt được những khoái cảm tột bực (dĩ nhiên không ngược lại giáo huấn của Giáo Hội)- điều mà trước kia ít được đề cập đến cách công khai. Phải can đảm nêu lên nhu cầu cần được giới chuyên môn giúp đỡ của của những người sống đời đôi lứa. Mặc dù không ai chối cãi rằng việc ái ân làm gia tăng nồng độ tình yêu, thế nhưng người ta có thể yêu thương nhau thiết tha mà không nhất thiết phải diễn tả tình yêu đó qua sự quan hệ xác thịt.
Thiên Chúa trù hoạch rằng chúng ta không thể thật sự thỏa mãn chỉ bằng quan hệ xác thịt. Ai cho rằng tình yêu và tính dục (sex) là hai thực thể riêng biệt trong hôn nhân là không ổn, vì theo kế hoạch tuyệt vời của Thiên Chúa, tình yêu “Agape” trong hôn nhân không loại trừ tính dục, trái lại sẽ làm cho tình yêu và xúc cảm của tính dục gia tăng hơn nhiều. Quả vậy, sự thỏa mãn lớn lao nhất trong việc ái ân vợ chồng là được trở nên một –trong tinh thần và cả thể xác- với người mình yêu. Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II lưu ý rằng các đôi vợ chồng phải nhận thức cho được giá trị của việc họ “ăn ở” với nhau: mỗi lần họ “sinh hoạt vợ chồng” tức mỗi lần hôn nhân của họ được làm mới lại (renew), lời thề hứa trước bàn thờ hôm nao được lặp lại.
Đức Cha Fulton Sheen nói rằng mọi người đều phát xuất từ bụi đất nên không có gì đáng yêu cả. Họ trở thành đáng yêu và có thể yêu được là nhờ chính Chúa đã rót vào mỗi người một ít tình yêu. Người ta thường phân tình yêu ra làm nhiều loại, nhưng đối với Thiên Chúa tốt lành tuyệt đối thì chỉ có một thứ tình yêu; đó là loại Tình yêu được Tin Mừng nhắc đi nhắc lại: tình yêu Agape. Thánh lễ chính là nơi tình yêu “Agape” được không ngừng tái diễn. Đến với Thánh Thể, bạn sẽ được nhận lãnh và thông chuyển tình yêu “Agape” này. Ngài đang chờ đợi để thông ban tình yêu của Ngài cho bạn - điều mà Ngài đã nhắm đến từ khi tạo dựng nhân loại.
Ngài lập bí tích hôn nhân, chúc lành cho hôn nhân và tưởng rằng con người không bao giờ dám đi ngược lại lệnh truyền “Không được phân ly” của Ngài. Thế nhưng Ngài cũng ban cho con người sự tự do để lựa chọn, để quyết định. Tiếc thay và cũng đáng trách thay, con người đã sử dụng sai sự tự do đó. Thay vì dùng nó để sống theo lương tâm ngay chính, phù hợp với ý định của Thiên Chúa, người ta đã tự ý làm nô lệ cho những nguyên lý sai trái, đầy tại hại, đem chúng vào trong cuộc sống của mình và nhắm mắt làm theo chúng. Việc bạn cố gắng phục hồi, làm mới lại tình yêu hôn nhân gia đình hôm nay nói lên tinh thần phục thiện tốt lành, đồng thời cho thấy bạn đã sử dụng đúng quà tặng “tự do” mà Chúa ban. Những lời sau đây của Đức Cha Fulton Sheen về hôn nhân gia đình thật thâm thúy:
“Không có người nam nào hoàn chỉnh, mà cũng chẳng có người nữ nào hoàn chỉnh cả. Và hai người không hoàn chỉnh thì không bao giờ làm thành một điều hoàn chỉnh; chẳng khác nào một nửa trái táo và một nửa củ hành chỉ có thể làm thành một “trái táo củ hành”. Đàn ông thì nhiều khiếm khuyết hơn đàn bà, bời vì họ tìm kiếm sự giàu có và quyền lực, và cả hai điều này đều ở ngoài người phụ nữ. Do vậy hôn nhân là công việc của hai người thợ không hoàn chỉnh xây dựng chung một căn nhà lý tưởng mà họ hằng mơ mộng. Họ đóng những cái bất hoà vào với nhau bằng sự hòa thuận và sửa chữa những khuyết điểm, hư hỏng của nhau bằng lòng nhân từ. Từ đó hôn nhân trở thành một tình yêu, mà sự duyên dáng của người phụ nữ luôn đóng một vai trò quan trọng, và luôn làm cho người đàn ông ân cần đáp trả ngày một hơn”.
Trong các lễ cưới, hình như mọi người đều trích đọc thư của Thánh Phaolô. Có lẽ bởi vì không ai có những lời khuyên bảo vợ chồng đầy đủ, sâu sắc, tâm tình và chân thành đến tuyệt vời như Ngài. Thiết tưởng nếu ai cũng sống đúng như lời Ngài dạy, gia đình họ tất sẽ an vui, hạnh phúc và thánh thiện. Tuy nhiên, cũng chính Ngài đã dạy điều dường như trái ngược, với những lời khuyên trên, trong thư thứ nhất gởi Giáo đoàn Corintô rằng: ”Thời gian chẳng còn bao lâu. Vậy từ nay những người có vợ hãy sống như không có” (7:29). Phải chăng Ngài muốn chúng ta hướng đến thượng giới, tìm đến những chuyện không tưởng cao vời? Không, ngài chỉ muốn nhắc nhở chúng ta biết dùng những cái hiện hữu như phương tiện để chiếm hữu Nước Trời – là mục đích tối hậu của đời người Kitô hữu. Đời sống gia đình cho dẫu kỳ diệu, hạnh phúc tuyệt vời, nhưng hạnh phúc Thiên đàng còn diệu kỳ, ân phúc hơn gấp triệu triệu lần. Đây chính là hạnh phúc mà ngay từ nguyên thủy, Thiên Chúa đã muốn mời gọi mỗi chúng ta chung hưởng.
.Xin nêu ra vài điểm mà những người sống đời hôn nhân chúng ta nên làm:
1/ Năng tham dự Thánh lễ, rước lễ, ít nhất vài lần trong tuần. Dành thời gian trong ngày để cầu nguyện, đồng thời khiêm tốn nhờ nhiều người cầu nguyện.
2/ Đối thoại với người phối ngẫu trong tinh thần bác ái, tự thú, nói thẳng, nói thật, nói hết tất cả trong tinh thần cởi mở, phục thiện và sẵn lòng tha thứ.
3/ Năng tham dự các khóa hội thảo về gia đình hay thăng tiến hôn nhân. Đừng ngần ngại gặp các chuyên gia khi có trắc trở về lãnh vực tính dục (sex).
4/Tham gia sinh hoạt trong các đoàn thể của Giáo xứ. Rộng rãi đóng góp cho Giáo Hội địa phương.
5/ Sinh đẻ có kế hoạch. Chỉ ngừa thai theo phương pháp tự nhiên.
6/ Tôn trọng và phụng dưỡng cha mẹ đôi bên lúc tuổi già và nuôi nấng giáo dục con cái theo đường hướng của Giáo Hội Công Giáo.
7/ Đừng bao giờ đặt Giáo Hội trước hoàn cảnh đã rồi (trước khi đôi bạn có những quyết định quan trọng, nên nhờ Giáo Hội giúp ý kiến để hàn gắn, cứu vãn trước đã).
Tóm lại, phải xác tín rằng không có ơn Chúa, chúng ta sẽ trắng tay, chẳng có gì cả. Để cứu vãn, phục hồi tình yêu hôn nhân, cũng như duy trì hạnh phúc gia đình mình, mỗi người chúng ta phải tự nguyện đi bước trước trong thành tâm hòa giải, sửa chữa và tha thứ cho nhau. Tình yêu phát xuất từ ý nguyện (will), đòi hỏi sự trao ban (commitment) và cuối cùng thể hiện qua cảm xúc (feelling). Nói cách khác khi tự nguyện trao ban chính bản thân mình cho nhau, khi mưu tìm sự tốt lành, vui thỏa cho người phối ngẫu, thì chính lúc đó tình yêu sẽ xuất hiện, tự nhiên dâng tràn. Bấy giờ cả hai sẽ nên một xương một thịt đúng như kế hoạch ban đầu của Thiên Chúa. Các bạn nhớ cho bằng quyền năng và ân sủng, Thiên Chúa thông chuyển tình yêu “Agape” cho mỗi người; và như thế, lúc đó tất cả sẽ biến đổi, tràn trào vượt lên trên điều bạn mong chờ, suy tưởng. Cũng đừng quên rằng Thánh Thể -chất liệu không thể thiếu- là chất keo đặc biệt để cột chặt tình yêu hai vợ chồng lại với nhau. Mỗi lần rước Thánh Thể là mỗi lần đôi bạn được “keo” lại, được làm mới lại trong tình yêu Agape.
Xin Thiên Chúa chúc lành và thánh hóa những người sống đời đôi bạn. Xin Thánh Gia luôn hàn gắn, chữa lành và làm mới lại tình yêu của các gia đình.
Lạy Chúa, Ngài đã yêu thương tạo dựng, rồi đặt để chúng con vào sống chung trong một gia đình. Xin ban ơn nâng đỡ, xin đồng hành với mỗi người trong gia đình chúng con. Xin thông chuyển tình yêu “Agape” để vợ chồng chúng con biết chân thành trao ban chính mình cho nhau, không giữ lại gì cả, như xưa Chúa đã dâng hiến thân mình trên Núi Sọ để nhân loại chúng con được sống và sống sung mãn. Xin cho gia đình chúng con luôn được sống trong sự bình an và tín thác vào Chúa.
Muôn đời chúng con xin cảm tạ ơn Ngài.