PHAN THIẾT - Ngày 29.11.2008, Đức Giám Mục Phan thiết, Phaolô Nguyễn Thanh Hoan cùng đồng tế với 60 linh mục, đã cung hiến Thánh đường Giáo xứ Gio Linh, Hạt Hàm tân. Trời âm u, mưa ảm đạm những ngày qua do áp thấp nhiệt đới. Bởi tình mến thương nên có đông đảo tu sĩ nam nữ và khoảng 3.000 giáo dân cùng đội mưa gió đến chung lời tạ ơn. Các linh mục và ân nhân xa gần đến Gio linh để chia sẽ niềm vui với bà con giáo dân và chúc mừng Cha quản xứ Philipphê Lê Trọng Phan, ngài đã 73 tuổi, vẫn miệt mài xây dựng, hoàn thành ngôi Nhà thờ và nhiều công trình khác; thật đáng khâm phục lòng nhiệt thành với Nhà Chúa của cha già.

Một chặng đường dài hơn 36 năm kể từ mùa hè đỏ lửa 1972, trải qua bao gian khó nhọc nhằn, nay Gio Linh đã có Ngôi Nhà thờ mới khang trang bề thế, một trang sử mới đựơc mở ra nơi miền đất cát cằn cỗi gió bay.

Giáo xứ Gio linh có gốc gác từ Tỉnh Quãng Trị. Những tín hữu di cư vào Nam tránh đạn bom qua hai cuộc chiến ác liệt nhất: Mậu Thân 1968 và Mùa Hè Đỏ Lửa 1972. Trung Lương và Gio Linh nằm ở địa đầu giới tuyến 17, ven sông Bến Hải, ranh giới chia cắt Nam Bắc. Dân chúng ở đó gánh chịu những trận bão pháo mưa đạn của cả hai bên Cộng sản và Cộng hoà. Từ năm 1966 bà con rời bỏ quê hương, đến tỵ nạn ở Cam Lộ, một số giáo dân đến định cư ở Hà Thanh, Quán Ngang. Chiến tranh từ 1968 đến 1972, lan rộng và dữ dội, dân Quãng Trị di tản vào thành phố Đà Nẵng, sống tạm trong những trại tỵ nạn.

Năm 1973 đoàn người tỵ nạn lại lên đường vào Nam. Định cư tại vùng đất Bình Tuy với ước mơ an cư lạc nghiệp. Chiến tranh để lại những nổi đau thương mất mát. Nhiều gia đình trắng tay vì ly loạn, phải bỏ đi tất cả để mong đựơc sống. Nhiều mất mát tang thương, cha mẹ mất con cái, vợ chồng mất nhau, anh em trong gia đình thất lạc.

Di dân từ Quãng Trị vào Nam tập trung vào ba địa phương chính: Đông Hà, Động Đền và Sơn Mỹ. Các Linh mục cùng đồng hành với giáo dân trên hành trình di tản, lập nên các giáo xứ mới: Thánh Linh, Đông Hà, Tin Mừng, Phục sinh và Gio linh.

Năm 1974, cha cố Phaolô Trương Công Giáo di cư cùng đoàn người tỵ nạn. Ngài quy tụ các giáo hữu tản mác từ nhiều nơi hợp với giáo dân gốc Quán Ngang của ngài rồi lập thành giáo xứ mới lấy tên là Gio Linh. Số giáo dân lúc này là 2000. Cha xứ cùng bà con bắt tay làm Nhà thờ. Rừng bạt ngàn. Đất bao la nhưng toàn cát trắng. Gần một năm, ngôi nhà thờ gỗ sắp hoàn thành thì biến cố 1975 làm thay đổi tất cả.

Nhiều gia đình bỏ miền đất này đi lập nghiệp nơi khác. Một số tìm đường “vượt biên” tìm tự do. Đất cát khô cằn. Cuộc sống quá khó khăn.Dân chúng bắt đầu phá rừng, bán củi, đốt than, làm rẫy để sinh sống. Mấy mươi năm định cư nơi đây mà đời sống người dân không nhích lên nổi. Trong nhà, phương tiện duy nhất để làm ăn là chiếc xe đạp thồ, thồ cây gỗ từ rừng về và thồ than củi đi Lagi bán. Năm 1983, cha già Giáo đến tuổi hưu. Đức Cha Nicolas bổ nhiệm cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Vân Nam làm quản xứ. Sống hoà mình với dân nghèo, cha xứ làm vườn, làm nghề chằm nón để sinh sống. Cuộc sống chật vật thiếu thốn mà ấm áp tình cha con. Đến năm 1990, ngài sửa chữa lại nhà thờ, tô tường, tráng nền ximăng, sơn sửa mái tôn, làm lại dàn kèo cột, đóng trần.

Tháng 6 năm 1994, Đức Cha Nicolas bổ nhiệm cha Philipphê Lê Trọng Phan về làm quản xứ. Cha Nam lên Cù Mi nhận nhiệm sở mới.

Bước đầu, cha xứ mới kêu gọi giáo dân tập trồng cây tràm khắp khuôn viên giáo xứ rộng 4ha. Vườn tràm đem lại màu xanh sức sống, toả bóng mát cho giáo xứ. Nhờ vườn tràm, giáo xứ là dàn giáo và đóng mới toàn bộ ghế quỳ trong nhà thờ.

Năm 1998, cha xứ xây nhà xứ.

Năm 2003, xây nhà giáo lý, xây nhà trẻ, mời các Nữ Tu Dòng Mến Thánh Giá Phan Thiết về giúp giáo xứ, mở nhà trẻ.

Nhà thờ xuống cấp trầm trọng. Mùa mưa nước tràn vào khắp nơi. Đức Cha Nicolas khuyến khích xây lại mới. Giáo xứ nghèo nên lo ngại vì kinh phí quá lớn. Tuy vậy, tin tưởng vào tình thương và sự quan phòng của Chúa, thì “mọi sự đều có thể làm được”. Đó là động lực để cha xứ và cộng đoàn chung tay xây nhà thờ mới.

Ngày 28. 4.2006, lễ đặt viên đá đầu tiên. Sau đó, tháo gỡ nhà thờ cũ, xây nhà kho, làm nhà thờ tạm.

Ngày 6. 11.2006, khởi công xây dựng. Điều đáng kính nể là nhà thờ đổ mái bêtông mà giáo xứ tự làm lấy từ công giáo dân. Mua sắm máy móc và dụng cụ thi công. Nhờ Kỹ sư Hòa ở xứ Đồng Tiến và kỹ sư Mười ở Sài gòn giám sát thi công. Bà con giáo dân đóng góp công lao động ròng rã hai năm, khoảng năm ngàn ngày công. Sự lao nhọc vì nhà Chúa như chất keo gắn bó mọi người lại trong tình hiệp nhất chung tay xây Nhà Chúa.

Cuối năm2007, vật giá trở nên bất ổn. Năm 2008, giá cả leo thang từng ngày, giá sắt tăng dần lên gấp bốn, ximăng lên gấp đôi, tiền lương công thợ cũng lên gấp đôi. Cha xứ đầu bạc phơ vì quá lo lắng.Nhờ sự trợ giúp của Bộ Truyền giáo, Giáo phận Stuttgar, Đức, tổ chức Koch Foundation, Mỹ và nhiều ân nhân, nên giáo xứ đã hoàn thành ngôi Nhà Thờ khang trang.

Gio linh, một giáo xứ miền biển. Ngày đêm sóng vỗ hoà quyện trong tiếng chuông, đan xen trong lời kinh tiếng hát sáng tối của cộng đoàn làm nên một nét rất riêng tư của xứ đạo miền quê vùng duyên hải. Cùng với Ngôi Nhà Thờ mới bề thế, Giáo xứ Gio linh đã làm nên một cộng đoàn đức tin sống động, hiệp nhất yêu thương đưa xứ đạo ngày càng phát triển.

Trong bài phỏng vấn ĐGM Giuse Nguyễn Chí Linh về Thượng Hội Đồng Giám Mục và Giáo Hội Việt Nam (VietCatholic 02/11/2008), phóng viên đặt câu hỏi:

Với tinh cách Phó Chủ Tịch Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, Đức cha đã tham dự mục vụ ở nhiều nơi: Lavang, Phát diệm, Sài gon, …theo Đức cha, hình ảnh nào diễn tả người công giáo Việt Nam hiện nay một cách trung thực hơn cả?

Đức Cha Linh trả lời: “Hình ảnh trung thực” hơn cả, đó là một khái niệm có tính cách tương đối. Tương đối bởi vì nó hoàn toàn tuỳ theo quan điểm riêng của mỗi người. Theo chủ quan của tôi, hình ảnh diễn tả người công giáo Việt Nam hiện nay trung thực hơn cả là hình ảnh một người giáo dân đang tham gia công trình xây dựng nhà thờ: không hận thù, tạm quên việc sinh kế, hết lòng vì Nước Chúa, vì Giáo Hội…

Cầu chúc cha xứ và giáo dân Giáo xứ Gio linh với ngôi Nhà thờ mới đẹp đẽ, và lòng người cũng mới để mỗi người tín hữu xây dựng đền thờ tâm hồn xứng đáng cho Chúa ngự.

Vô Nhiễm 30.11.2008

Lm Giuse Nguyễn Hữu An


Thi sĩ Anh Quy, thành viên HĐMV Gio Linh đã viết bài thơ “Xứ Tôi”, gói trọn lịch sử giáo xứ.

XỨ TÔI

Xứ tôi thành lập đã lâu rồi

Ba lăm năm trời giáo phận ghi tên

Xứ tôi tên xứ Gio Linh

Là tên quận cũ của niềm Trung xa Xứ tôi có gốc từ xưa

Kề sông Bến Hải, rồi vô trong này

Lý do tám mốt đêm ngày

Chiến tranh bom đạn dân này phải đi

Thoạt đầu ngỡ tạm chia ly

Sẽ về lại chốn cắt bì cha ông

Nhưng rồi số phận long đong

Chiến tranh chưa dứt phải tìm sinh nhai

Vậy là từ năm bảy hai

Xứ tôi khó khăn đường dài đến đây

Đầu tiên sự chuyện như vầy:

Cha Giáo là thầy dẫn dắt đoàn chiên

Ngày có cơm áo gạo tiền

Ấy là công việc chính quyền cho dân

Còn Ngài là bậc tu thân

Nên việc tinh thần Ngài phải lo toan

Giáo dân ngày ấy hai ngàn

Nên phải đàng hoang xây dựng nhà Cha

Công việc ngày ấy rất là

Thuận trên, thuận dưới, thuận ta, thuận người

Vẫn không ngại ý Chúa Trời

Công việc chưa rồi, thống nhất miền nam

Thế là mọi việc dỡ dang

Phải để nửa chừng cho đến tám hai

Ấy là thời gian nổi trôi

Nhà thờ chưa rồi, gánh chụi nắng mưa

Giáo dân lúc ấy gần thưa

Nông trường, kinh tế còn thưa một phần

Đếm lại còn hơn ngàn dân

Là số ở lại nghèo nàn tả tơi

Tháng ngày hai bữa sắn, khoai

Đốt than, làm rẫy sinh nhai qua ngày

Tám ba năm ấy như vầy:

Cha Giáo già rồi nên phải nghĩ hưu

Cha Nam số phận hẩm hiu

Đức Cha đưa vào chánh xứ Gio Linh

Mở màn công việc đầu tiên

Xúc đất, đỗ nền nhà Chúa lâu năm

Cưa ván chắn cửa đàng hoàng

Để khi mưa, nước khỏi tràn vào trong

Chánh xứ đâu việc vài năm

Ngài cũng tìm nguồn tài trợ xa xa

Đem về tu sưả nhà thờ

Xây lại nhà xứ lại vừa giúp dân

Làm xong chưa được bao năm

Lệnh thuyên chuyển xuống, Ngài đành ra đi

Ngài lên ở xứ Cù Mi

Gio Linh ở lại, nhận thì cha Phan

Lòng ngài rất đổi bình an

Đến xứ nghèo nàn mà chẳng kêu ca

Dần già năm tháng trôi qua

Lúc ấy thật là khó nhọc nơi đây

Bước đầu ngài đã trồng cây

Để cho chắn gió khỏi bay cát vào

Từ trên bờ đất, bờ ao

Chẳng có chỗ nào mà chẳng trồng cây

Quay sang công việc bên này

Ngài mua đá chẻ chung tay lát đường

Xong rồi mới đến làm trường

Xây nhà giáo xứ, hội trường, nhà sơ

Từ lúc ngài đến bây giờ

Bao nhiêu cơ sở dần dà mọc lên

Cái nào cũng chắc, cũng bền

Nhưng mà ngài vẫn chưa yên được lòng

Nhìn qua nhà Chúa lâu năm

Bây giờ cũng đã dột trong, hư ngoài

Thế là quyết một, quyết hai

Tuổi đã già rồi nhưng vẫn cố lên

Ngài tìm gặp gỡ ân nhân

Trong nước, ngoài nước, người gần, người xa

Đem về xây lại nhà thờ

Cho đến bây giờ tốt đẹp khang trang

Xứ tôi nay đã rõ ràng

Cũng có hội đoàn, cũng có dòng ba

Có ban hành giáo thiệt thà

Gia trưởng, bà mẹ, với là phan sinh

Rêsa, giúp lễ thật tình

Lêdô, giới trẻ đậm tình thiếu nhi.

Anh Quy-2008