Tài liệu về Giáo lý: Tâm điểm đức tin Kitô giáo
(Bản dịch của Ban Huấn giáo Gp Kontum - 2003)
Chương III
DỤNG CỤ LÀM VIỆC ĐƯỢC GỬI ĐẾN CÁC CỘNG ĐOÀN KITÔ HỮU
Chúng ta hãy đi vào tâm điểm của đức tin tựa như là đêm canh thức Vượt qua làm cho điều đó sống dậy nơi chúng ta, để rồi sự trở lại này canh tân cái nhìn chúng ta về trách nhiệm dạy giáo lý.
Giai đoạn 1: Ánh sáng giữa lòng thế giới.
Giai đoạn 2: Lời Hằng Sống.
Giai đoạn 3: Được Đức Kitô chiếm giữ.
Giai đoạn 4: Trở nên thân thể của Đức Kitô.
Tập tài liệu này rất đơn giản. Nó gợi lại kinh nghiệm của các tín hữu có được trong đêm canh thức Phục sinh, đưa ra một ý tưởng tổng quát về kinh nghiệm này và đặt những vấn đề về việc dạy giáo lý dưới ánh sáng của kinh nghiệm này. Tiến trình được đưa ra là một chút gợi ý để suy tư. Việc chiêm ngắm mầu nhiệm Phục sinh có thể vượt ra xa gợi ý này.
Giai đoạn I: ÁNH SÁNG GIỮA LÒNG THẾ GIỚI.
ĐIỀU MÀ CÁC NGHI LỄ ĐÊM CANH THỨC VƯỢT QUA
LÀM SỐNG DẬY NƠI CHÚNG TA.
Trời tối. Tất cả bắt đầu ở bên ngoài nhà thờ, nơi sân nhà thờ, ở giữa đám người. Mọi người đứng xung quanh bếp lửa được nhóm lên, hơi nóng lan tỏa và những khuôn mặt của những người đứng gần bếp lửa thì rạng sáng lên thật dịu hiền.
Từ ngọn lửa mới này người ta đốt cháy cây nến phục sinh lớn. Mọi người bước theo sau ánh sáng của cây nến này. Đám rước lặp lại lời mời gọi của người chủ xướng theo cấp độ tăng dần: " Ánh sáng Chúa Kitô".
Đêm nay lời của Chúa Giêsu nói với các môn đệ trở nên quan trọng hơn:" Tôi là ánh sáng thế gian. Ai theo tôi sẽ không phải đi trong bóng tối, nhưng sẽ nhận được áng sáng đem lại sự sống " ( Ga 8, 12). Như thế, chúng ta tiến vào nhà thờ với cây nến cầm trên tay được thắp sáng từ cây nến Phục sinh. Trong nhà thờ ngập tràn ánh nến, chúng ta đang đứng trước mặt Chúa và nói với Ngài tất cả những ngôn từ mà chúng ta có để ca tụng Ngài. Những ánh mắt hướng về Ngài và chúng ta cử hành thánh lễ trong Đức Kitô, Đấng đã chết và sống lại, Đấng xua tan bóng tối.
"Đức Kitô, nguồn sáng của chúng ta ! Chính Ngài chiếu sáng ! Chính Ngài sưởi ấm ! Chính Ngài tỏa sáng ! Chính Ngài canh tân, đổi mới và chính Ngài là Đấng Phục sinh !
TÂM ĐIỂM CỦA ĐỨC TIN.
Bên ngoài. Chính nơi đó con người đang sống. Chúng ta đang ở bên ngoài, với những gì mình có, mỗi người cùng "chung chia" bóng tối. Người có đức tin không phải là người "đã đến trước", nhưng là người anh của tất cả những ai còn đang dò tìm con đường đi của mình trong thế giới này.
Quà tặng cho tất cả mọi người. Chúng ta được qui tụ lại không phải do sáng kiến của chúng ta. Chính ánh sáng qui tụ chúng ta: đó chính là sự hiện diện sống động của Đức Kitô, Đấng đã chết và sống lại. Khả năng đồng hành với Đức Kitô là được trao ban cho tất cả mọi người và cho từng người, như thể là một nguồn sáng soi chiếu trong đêm tối. Cho dù chúng ta ở đâu, hay sống như thế nào, chúng ta đều có thể hướng về ánh sáng.
Hơn cả hành động. Chúng ta được qui tụ lại bên ngoài nhà thờ, nhưng không phải là để ở đó luôn. Lời mời gọi thật rõ ràng, không phải để nghe hay ngắm nhìn, nhưng là để tiến bước. Giống như người ta phải đi qua dòng suối để đến bờ bên kia, thì cũng vậy, cần có một bước nhảy vọt để được sống, đó là bước nhảy hướng về Đức Kitô, Đấng đã chết và Phục sinh, Đấng đã mở đường. Vấn đề còn lại la rời bỏ tình trạng này để bước sang một tình trạng khác.
Bước đi. Đó là lời mời gọi hãy đi tìm một chỗ đứng trong dân tộc bước theo Đức Kitô. Thật vậy, trước tiên đời sống của người kitô hữu không đựơc xác định theo căn cước (là kitô hữu hay không là kitô hữu), nhưng theo hành động. Các tín hữu phải biết dấn thân trong cuộc sống bằng việc bước theo Đức Kitô.
Trong lời ca ngợi. Đêm nay, hiển nhiên chúng ta không phải người xa lạ đối với Thiên Chúa, đức tin thúc đẩy chúng ta đến thân thưa với Ngài. Chúng ta không phải tự hỏi rằng mình phải làm chi để Thiên Chúa đối xử nhân từ với mình. Chúng ta hãy tạ ơn Chúa, vì Ngài đã, đang và sẽ luôn luôn như vậy. Chúng ta hướng về Ngài, vì Ngài là Đấng Cứu Độ.
ĐỂ CANH TÂN VIỆC DẠY GIÁO LÝ.
1. Những người đến từ các nơi khác. Họ bị lôi kéo. Họ đến vời một lời khẩn cầu rõ ràng. Họ đến bởi họ đang gặp phải những vấn đề của họ: có thể là một nỗi khổ đau, hay là ngày sinh của ai đó, hoặc do bởi con cái đi học giáo lý mà cha mẹ lại không bao giờ đi học,…Bạn có phải là nhân chứng của các vấn nạn trên không ? Làm sao cộng đoàn tín hữu của bạn biết lắng nghe, biết thay thế những lời mời gọi và những yêu cầu này ? Nhờ những sáng kiến nào mà cộng đoàn chú ý đến lời mời gọi đó ?
2. Những người khác chỉ đi qua. Họ đến nhân một dịp nào đó, rồi lại ra đi. Có thể họ sẽ trở lại vào một ngày nào đó. Họ đến xem trong một chốc lát. Nhưng họ chưa sẵn sàng bước vào tiến trình này. Bạn đã có những lời đề nghị đặc biệt nào cho họ chưa ? Theo ý bạn phải chăm lo đến điều gì để tôn trọng họ ?
3. Một số người không đến. Phải nói gì với người không thấy cộng đoàn tín hữu đang sống, cầu nguyện và cử hành thánh lễ ? Người ta không bao giờ có thể giải thích đựơc điều mà người ta chưa từng trải. Nếu giáo lý chỉ quan tâm đến điều mà người ta có thể "thấy ánh sáng", thoáng thấy điều gì thú vị cho cuộc đời của họ, thì giáo lý đã đề nghị được những gì ?
4. Hoạt động giáo lý được mở rộng giữa lòng thành phố và buôn làng chúng ta. Theo bạn cộng đoàn kitô hữu có trách nhiệm đưa ra những lời đề nghị cho đời sống cộng đoàn không ? Phải làm thế nào, phải phát triển những phương diện nào để giáo lý đến được với tất cả mọi người ? Lĩnh vực nào là quan trọng và cách thức nào là cần thiết ?
5. Làm sao việc dạy giáo lý có thể phù hợp với những nền văn hoá thời đại ? Với những điều kiện nào, với những ngôn ngữ nào và với những phương tiện nào, giáo lý có thể đối thoại với các nền văn hoá ? Về vấn đề này bạn có thể đưa ra những lời khuyên gì ?
Giai đoạn II LỜI HẰNG SỐNG
ĐIỀU MÀ CÁC NGHI LỄ ĐÊM CANH THỨC VƯỢT QUA
LÀM SỐNG DẬY NƠI CHÚNG TA.
Cây nến phục sinh được đặt trên cao, trên đế nến. Bây giờ, đối với chúng ta – những người tín hữu – chúng ta có thể hiểu tại sao đêm này là “đêm của hạnh phúc đích thực”.
Trang đầu tiên của Kinh Thánh được bắt đầu như thế (St 1,1-2,2 ). Trang này kể lại việc Thiên Chúa đặt con người ở trung tâm của vũ trụ. “Vì ngươi, ánh sáng đẩy lùi tối tăm đang bao bọc ngươi; Vì ngươi, bầu trời hừng lên với ánh sáng muôn sắc của mặt trời, mặt trăng và các tinh tú; Vì ngươi, mặt đất tràn ngập hoa quả, sông núi; Vì ngươi, muôn loài sống động được dựng nên một cách kỳ diệu. Mỗi người nam và mỗi người nữ dều có giá trị trước mặt Thiên Chúa. Vào lúc mà chúng ta tưởng niệm Đức Kitô vượt qua sự chết vì chúng ta và vì tất cả mọi người, chúng ta được mời gọi tin thật vào điều này. Chúng ta hãy đáp trả bằng lời thánh vịnh: “Hồn tôi ơi, hãy chúc tụng Chúa”
Nhưng người ta có thể gắn chặt cuộc sống của mình vào lời loan báo này hay không nếu tất cả bị đảo ngược ? Hãy nhớ lại thời điểm khủng khiếp, khi mà Thiên Chúa đòi ông Abraham sát tế con mình (St 22,1-13, 15-18). Làm sao mà không run rẩy được! Tuy nhiên, khi nghe câu chuyện ông Abraham vượt qua cơn khủng hoảng đức tin này, rõ ràng rằng Thiên Chúa không bao giờ thất hứa. Đức Giêsu chết và phục sinh đã giải thoát con người khỏi mọi nổi kinh hoàng hầu tin rằng Thiên Chúa cũng phải khuất phục trước cái chết. Một lần nữa, chúng ta hãy hát lên lời thánh vịnh: “Lạy Thiên Chúa, Ngài là nơi con trú ẩn, là đường sống của con”
Như vậy, chúng ta không thể không biết đến lịch sử dân Ít-ra-en sống tại Ai-cập: Thiên Chúa đã dẫn đua họ băng qua biển đỏ ráo chân để giải thoát họ khỏi tay Pha-ra-on độc dữ (Xh 14,15 – 15,1). Giống như dân tộc ngày xưa đã chấp nhận để cho Thiên Chúa dẫn đường bằng cột lửa, chẳng lẽ chúng ta lại không chấp nhận bước theo ánh sáng dẫn đường chúng ta sao? Như vậy, cũng chính lời hứa giải thoát đó đang nảy nở trên con đường chúng ta theo Đức Kitô chết và sống lại. Thật hiển nhiên, một câu thánh vịnh khác trở thành lời kinh của chúng ta: “Sức mạnh và lời ca ngợi của con, chính là Chúa. Ngài là Đấng cứu độ con”.
Bây giờ là lúc phải lắng nghe các ngôn sứ. Người đầu tiên trong số họ gợi lên mối tâm giao mà Thiên Chúa rỉ vào tai của dân Người một cách ngọt ngào vô tận (Is 54,5-14): Trên đường đi sẽ có những cuộc khủng hoảng, những thời điểm khó khăn, nhưng “dù cho núi có dời chổ, đồi có chuyển rung, tình yêu của Ta đối với ngươi sẽ không bao giờ thay đổi”.
Tiếp đến, một ngôn sứ khác nhắc lại mối ưu tư lo lắng của Thiên Chúa đối với tất cả những ai tìm kiếm Người (Is 55,1-11): “Hãy đến, hỡi tất cả những ai đang khát, hãy đến [...], dù không có tiền bạc, hãy đến ăn những thức ăn ngon... Hãy nghe và các ngươi sẽ sống”. Và rồi, một ngôn sứ khác đến nhắc lại cho chúng ta biết Thiên Chúa luôn luôn đi bước trước trong cuộc gặp gỡ với chúng ta (Ed 36, 16-28): sẽ có những lúc các cự tuyệt và thậm chí tự lừa dối chính mình, nhưng Ta, Thiên Chúa nói, “Ta sẽ đổ trên các ngươi dòng nước trong lành và các ngươi sẽ trở nên trong sạch. Ta sẽ ban tặng các ngươi một quả tim mới, sẽ đặt thần khí mới vào lòng các ngươi”. Như thế, lời kinh nguyện của chúng ta tuôn chảy trong câu thánh vịnh mới này: “Đây là Thiên Chúa, Đấng cứu độ tôi. Tôi tin tưởng và không còn sợ hãi chi.”
Bây giờ, tiếng chuông các nhà thờ đổ hồi và bài "Vinh danh Thiên Chúa" được hát vang lên. Quả thực, làm sao không vui mừng được vì mối dây sống động mà Thiên Chúa hằng luôn dành cho chúng ta.
Và đây thánh Phaolô tông đồ nữa. Ngài nói với cộng đoàn tín hữu Rôma (Rm 6,3-11). Chúng ta không chỉ nhớ đến tất cả lời tiên báo và những lời hứa trong Thánh Kinh. Chúng ta là những người đang sống những lời tiên báo đó và đang thụ hưởng từ những lời hứa đó nhờ vào Phép Rửa: Người lãnh nhận Phép Rửa không còn lệ thuộc vào chính mình nữa. Họ được tháp nhập và nối kết vào Đức Kitô chết và sống lại.
Sau tất cả những điều đó, làm sao không đứng dậy để nhận lấy một cách sung mãn động lực đã được in sâu trong cuộc sống của chúng ta ? Trong Tin mừng, chúng ta chỉ nghe những phụ nữ đến viếng mộ Chúa Giêsu loan báo món quà tặng dành cho chúng ta: Đấng đã chết và sống lại đang đi trước chúng ta trên đường đời. "Halêluia", chúng ta cùng nhau cất lên lời Thánh vịnh cuối cùng: "Viên đá mà thợ xây nhà loại bỏ lại trở nên đá tảng góc tường" Trên tảng đá đó, mỗi người chúng ta có thể dựa vào để cuộc đời mình có thể phiêu lưu.
Và cuối cùng là bài giảng: trong một vài phút, vị linh mục giải thích ý nghĩa của những điều vừa mới đượ cử hành. Ngài làm cho Lời Chúa được vang lên để Lời được thấm nhập sâu vào trong tâm khảm của người nghe và để Lời bày ra trước mắt chúng ta toàn bộ cuộc sống của Đức Kitô Phục sinh.
TÂM ĐIỂM CỦA ĐỨC TIN.
Quá dài. Đêm nay, người ta dành nhiều thời gian hơn thường lệ để đọc Thánh Kinh. Không những có nhiều bài đọc mà bài đọc lại còn dài nữa! Đôi khi các bài đọc gợi lên những thực tại mà chúng ta có thể nghe được và những thực tại mà chúng ta không hiểu thực sự được. Đôi tai của chúng ta phải được đào luyện để biết nghe. Lời Chúa chỉ trở nên thi vị đối với những ai biết nghiền ngẫm lâu giờ mà thôi.
Đón nhận. Nghe, đó là việc khác với việc nghiên cứu. Khi người ta nghe, người ta đi vào trong một tiến trình biến đổi. Người ta không tìm cách tìm lại những điều mình đã biết. Người ta lắng nghe để được nuôi dưỡng bằng những điều đã nghe. Ai lắng nghe thì biết chấp nhận thay đổi cách nhìn và biết chấp nhận biến đổi ngay tự cõi lòng. Thật là đúng khi càng lắng nghe, thì người ta càng trở nên khác đi.
Một lịch sử để sống. Ngày xưa, trong những đêm canh thức, dân làng thích nghe các cụ kể chuyện lịch sử gia đình họ. Khi chúng ta mở Sách Thánh kể về lịch sử giữa Thiên Chúa và dân Người, là khi chúng ta đặt chân vào trong gia đình được Thiên Chúa ban cho muôn vàn tặng phẩm, ân phúc. Gia đình đó là gia đình của chúng ta.
Khúc giao hưởng. Khi Thiên Chúa nói, Người nói qua trung gian các sự kiện làm nên lịch sử Dân Người, qua lời của các ngôn sứ và của các vị hiền triết Israel - những người cho giúp chúng ta thấy được tình yêu mãnh liệt mà Thiên Chúa dành cho con người, qua các Tông đồ - những người cổ võ chúng ta trong cuộc sống làm người môn đệ. Xuyên suốt quyển Kinh thánh, các bản văn luôn bổ túc và soi sáng lẫn nhau. Nhưng Lời Sống động của Thiên Chúa, đó chính là Đức Giêsu. Chính từ Đức Giêsu mà mọi sự có được hương vị và phong nhiêu.
Cuộc đối thoại. Chúng ta nghe, nhưng chúng ta không phải là những khán giả. Chúng ta được mời gọi trả lời. Không phải mỗi người với những nhu cầu và hy vọng riêng của mình, nhưng với câu trả lời đến từ chính Thánh Kinh: đó là lời ca Thánh Vịnh. Chúng ta phải làm cho đời sống của chúng ta trở thành lời kinh đi trước chúng ta.
ĐỂ CANH TÂN CÁCH DẠY GIÁO LÝ.
1. Thường thường, Lời Chúa được công bố giữa đám dân được quy tụ. Trong truyền thống công giáo chúng ta, đó là nơi hoàn toàn thích hợp và tự nhiên. Hãy dành thời gian để kể cho nhau nghe những tình huống, những hoàn cảnh - nơi mà Lời Chúa được lắng nghe, được suy gẫm và đựơc hưởng nếm. Những kinh nghiệm này mang đến cho bạn những giây phút hạnh phúc như thế nào ?
2. Chúng ta đang ở trong một thế giới đầy dẫy các loại thông tin. Bạn có nghĩ rằng có những nơi, những thời điểm, những điều kiện thích hợp hơn cho việc đón nhận Lời Chúa ? Bạn đã xác định được điều đó trong đời sống cộng đoàn kitô hữu của bạn chưa ? Làm thế nào để những điều đó đạt tơi tất cả mọi người ?
3. Lời Chúa được trao ban cho chúng ta để truyền bá và rao giảng. Vấn đề là làm sao cho những người khác có thể nghe được và khám phá ra khuôn mặt Thiên Chúa, Đấng đang nói với họ như là đang nói với chúng ta. Làm thế nào để bạn có thể đảm đương trách nhiệm này ?
4. Đêm Canh Thức Vượt Qua được một vị Linh mục chủ sự. Chính nhờ thừa tác vụ của ngài mà Lời Chúa đến được với chúng ta. Ngày nay, không dễ gì giải thích được vị trí của Linh mục cho những ai không phải là kitô hữu, ngay cả cho người kitô hữu. Đối với bạn và cộng đoàn của bạn, vị trí của Linh mục như thế nào ? Và đặc biệt, vị trí của ngài như thế nào trong việc truyền rao Lời Chúa ?
5. Ngày nay, một cách quan trọng, giáo lý phát xuất từ Lời Chúa. Bạn đã nhận thấy sự phong phú của tiến trình này chưa ? Bạn có nhận thấy rằng những em bé, những người trẻ và cả những người trưởng thành nữa đều được nuôi dưỡng bằng Lời chúa ? Có bao giờ bạn thấy họ đến kín múc trong những điều họ nhớ chưa ? Bạn có biết những tấm gương mà việc nghiền ngẫm lời Chúa xuất phát nhờ những lựa chon cá nhân của họ không ?
6. Ngày nay, đối với nhiều người học giáo lý, ngôn ngữ Kinh Thánh trở nên xa lạ, tối nghĩa, khó hiểu... Nếu bạn quan sát sự chênh lệch này, bạn suy nghĩ gì? Bạn đề nghị những phương cách cụ thể nào để giải quyết thách đố này?
(Còn tiếp)
(Bản dịch của Ban Huấn giáo Gp Kontum - 2003)
Chương III
DỤNG CỤ LÀM VIỆC ĐƯỢC GỬI ĐẾN CÁC CỘNG ĐOÀN KITÔ HỮU
Chúng ta hãy đi vào tâm điểm của đức tin tựa như là đêm canh thức Vượt qua làm cho điều đó sống dậy nơi chúng ta, để rồi sự trở lại này canh tân cái nhìn chúng ta về trách nhiệm dạy giáo lý.
Giai đoạn 1: Ánh sáng giữa lòng thế giới.
Giai đoạn 2: Lời Hằng Sống.
Giai đoạn 3: Được Đức Kitô chiếm giữ.
Giai đoạn 4: Trở nên thân thể của Đức Kitô.
Tập tài liệu này rất đơn giản. Nó gợi lại kinh nghiệm của các tín hữu có được trong đêm canh thức Phục sinh, đưa ra một ý tưởng tổng quát về kinh nghiệm này và đặt những vấn đề về việc dạy giáo lý dưới ánh sáng của kinh nghiệm này. Tiến trình được đưa ra là một chút gợi ý để suy tư. Việc chiêm ngắm mầu nhiệm Phục sinh có thể vượt ra xa gợi ý này.
Giai đoạn I: ÁNH SÁNG GIỮA LÒNG THẾ GIỚI.
ĐIỀU MÀ CÁC NGHI LỄ ĐÊM CANH THỨC VƯỢT QUA
LÀM SỐNG DẬY NƠI CHÚNG TA.
Trời tối. Tất cả bắt đầu ở bên ngoài nhà thờ, nơi sân nhà thờ, ở giữa đám người. Mọi người đứng xung quanh bếp lửa được nhóm lên, hơi nóng lan tỏa và những khuôn mặt của những người đứng gần bếp lửa thì rạng sáng lên thật dịu hiền.
Từ ngọn lửa mới này người ta đốt cháy cây nến phục sinh lớn. Mọi người bước theo sau ánh sáng của cây nến này. Đám rước lặp lại lời mời gọi của người chủ xướng theo cấp độ tăng dần: " Ánh sáng Chúa Kitô".
Đêm nay lời của Chúa Giêsu nói với các môn đệ trở nên quan trọng hơn:" Tôi là ánh sáng thế gian. Ai theo tôi sẽ không phải đi trong bóng tối, nhưng sẽ nhận được áng sáng đem lại sự sống " ( Ga 8, 12). Như thế, chúng ta tiến vào nhà thờ với cây nến cầm trên tay được thắp sáng từ cây nến Phục sinh. Trong nhà thờ ngập tràn ánh nến, chúng ta đang đứng trước mặt Chúa và nói với Ngài tất cả những ngôn từ mà chúng ta có để ca tụng Ngài. Những ánh mắt hướng về Ngài và chúng ta cử hành thánh lễ trong Đức Kitô, Đấng đã chết và sống lại, Đấng xua tan bóng tối.
"Đức Kitô, nguồn sáng của chúng ta ! Chính Ngài chiếu sáng ! Chính Ngài sưởi ấm ! Chính Ngài tỏa sáng ! Chính Ngài canh tân, đổi mới và chính Ngài là Đấng Phục sinh !
TÂM ĐIỂM CỦA ĐỨC TIN.
Bên ngoài. Chính nơi đó con người đang sống. Chúng ta đang ở bên ngoài, với những gì mình có, mỗi người cùng "chung chia" bóng tối. Người có đức tin không phải là người "đã đến trước", nhưng là người anh của tất cả những ai còn đang dò tìm con đường đi của mình trong thế giới này.
Quà tặng cho tất cả mọi người. Chúng ta được qui tụ lại không phải do sáng kiến của chúng ta. Chính ánh sáng qui tụ chúng ta: đó chính là sự hiện diện sống động của Đức Kitô, Đấng đã chết và sống lại. Khả năng đồng hành với Đức Kitô là được trao ban cho tất cả mọi người và cho từng người, như thể là một nguồn sáng soi chiếu trong đêm tối. Cho dù chúng ta ở đâu, hay sống như thế nào, chúng ta đều có thể hướng về ánh sáng.
Hơn cả hành động. Chúng ta được qui tụ lại bên ngoài nhà thờ, nhưng không phải là để ở đó luôn. Lời mời gọi thật rõ ràng, không phải để nghe hay ngắm nhìn, nhưng là để tiến bước. Giống như người ta phải đi qua dòng suối để đến bờ bên kia, thì cũng vậy, cần có một bước nhảy vọt để được sống, đó là bước nhảy hướng về Đức Kitô, Đấng đã chết và Phục sinh, Đấng đã mở đường. Vấn đề còn lại la rời bỏ tình trạng này để bước sang một tình trạng khác.
Bước đi. Đó là lời mời gọi hãy đi tìm một chỗ đứng trong dân tộc bước theo Đức Kitô. Thật vậy, trước tiên đời sống của người kitô hữu không đựơc xác định theo căn cước (là kitô hữu hay không là kitô hữu), nhưng theo hành động. Các tín hữu phải biết dấn thân trong cuộc sống bằng việc bước theo Đức Kitô.
Trong lời ca ngợi. Đêm nay, hiển nhiên chúng ta không phải người xa lạ đối với Thiên Chúa, đức tin thúc đẩy chúng ta đến thân thưa với Ngài. Chúng ta không phải tự hỏi rằng mình phải làm chi để Thiên Chúa đối xử nhân từ với mình. Chúng ta hãy tạ ơn Chúa, vì Ngài đã, đang và sẽ luôn luôn như vậy. Chúng ta hướng về Ngài, vì Ngài là Đấng Cứu Độ.
ĐỂ CANH TÂN VIỆC DẠY GIÁO LÝ.
1. Những người đến từ các nơi khác. Họ bị lôi kéo. Họ đến vời một lời khẩn cầu rõ ràng. Họ đến bởi họ đang gặp phải những vấn đề của họ: có thể là một nỗi khổ đau, hay là ngày sinh của ai đó, hoặc do bởi con cái đi học giáo lý mà cha mẹ lại không bao giờ đi học,…Bạn có phải là nhân chứng của các vấn nạn trên không ? Làm sao cộng đoàn tín hữu của bạn biết lắng nghe, biết thay thế những lời mời gọi và những yêu cầu này ? Nhờ những sáng kiến nào mà cộng đoàn chú ý đến lời mời gọi đó ?
2. Những người khác chỉ đi qua. Họ đến nhân một dịp nào đó, rồi lại ra đi. Có thể họ sẽ trở lại vào một ngày nào đó. Họ đến xem trong một chốc lát. Nhưng họ chưa sẵn sàng bước vào tiến trình này. Bạn đã có những lời đề nghị đặc biệt nào cho họ chưa ? Theo ý bạn phải chăm lo đến điều gì để tôn trọng họ ?
3. Một số người không đến. Phải nói gì với người không thấy cộng đoàn tín hữu đang sống, cầu nguyện và cử hành thánh lễ ? Người ta không bao giờ có thể giải thích đựơc điều mà người ta chưa từng trải. Nếu giáo lý chỉ quan tâm đến điều mà người ta có thể "thấy ánh sáng", thoáng thấy điều gì thú vị cho cuộc đời của họ, thì giáo lý đã đề nghị được những gì ?
4. Hoạt động giáo lý được mở rộng giữa lòng thành phố và buôn làng chúng ta. Theo bạn cộng đoàn kitô hữu có trách nhiệm đưa ra những lời đề nghị cho đời sống cộng đoàn không ? Phải làm thế nào, phải phát triển những phương diện nào để giáo lý đến được với tất cả mọi người ? Lĩnh vực nào là quan trọng và cách thức nào là cần thiết ?
5. Làm sao việc dạy giáo lý có thể phù hợp với những nền văn hoá thời đại ? Với những điều kiện nào, với những ngôn ngữ nào và với những phương tiện nào, giáo lý có thể đối thoại với các nền văn hoá ? Về vấn đề này bạn có thể đưa ra những lời khuyên gì ?
Giai đoạn II LỜI HẰNG SỐNG
ĐIỀU MÀ CÁC NGHI LỄ ĐÊM CANH THỨC VƯỢT QUA
LÀM SỐNG DẬY NƠI CHÚNG TA.
Cây nến phục sinh được đặt trên cao, trên đế nến. Bây giờ, đối với chúng ta – những người tín hữu – chúng ta có thể hiểu tại sao đêm này là “đêm của hạnh phúc đích thực”.
Trang đầu tiên của Kinh Thánh được bắt đầu như thế (St 1,1-2,2 ). Trang này kể lại việc Thiên Chúa đặt con người ở trung tâm của vũ trụ. “Vì ngươi, ánh sáng đẩy lùi tối tăm đang bao bọc ngươi; Vì ngươi, bầu trời hừng lên với ánh sáng muôn sắc của mặt trời, mặt trăng và các tinh tú; Vì ngươi, mặt đất tràn ngập hoa quả, sông núi; Vì ngươi, muôn loài sống động được dựng nên một cách kỳ diệu. Mỗi người nam và mỗi người nữ dều có giá trị trước mặt Thiên Chúa. Vào lúc mà chúng ta tưởng niệm Đức Kitô vượt qua sự chết vì chúng ta và vì tất cả mọi người, chúng ta được mời gọi tin thật vào điều này. Chúng ta hãy đáp trả bằng lời thánh vịnh: “Hồn tôi ơi, hãy chúc tụng Chúa”
Nhưng người ta có thể gắn chặt cuộc sống của mình vào lời loan báo này hay không nếu tất cả bị đảo ngược ? Hãy nhớ lại thời điểm khủng khiếp, khi mà Thiên Chúa đòi ông Abraham sát tế con mình (St 22,1-13, 15-18). Làm sao mà không run rẩy được! Tuy nhiên, khi nghe câu chuyện ông Abraham vượt qua cơn khủng hoảng đức tin này, rõ ràng rằng Thiên Chúa không bao giờ thất hứa. Đức Giêsu chết và phục sinh đã giải thoát con người khỏi mọi nổi kinh hoàng hầu tin rằng Thiên Chúa cũng phải khuất phục trước cái chết. Một lần nữa, chúng ta hãy hát lên lời thánh vịnh: “Lạy Thiên Chúa, Ngài là nơi con trú ẩn, là đường sống của con”
Như vậy, chúng ta không thể không biết đến lịch sử dân Ít-ra-en sống tại Ai-cập: Thiên Chúa đã dẫn đua họ băng qua biển đỏ ráo chân để giải thoát họ khỏi tay Pha-ra-on độc dữ (Xh 14,15 – 15,1). Giống như dân tộc ngày xưa đã chấp nhận để cho Thiên Chúa dẫn đường bằng cột lửa, chẳng lẽ chúng ta lại không chấp nhận bước theo ánh sáng dẫn đường chúng ta sao? Như vậy, cũng chính lời hứa giải thoát đó đang nảy nở trên con đường chúng ta theo Đức Kitô chết và sống lại. Thật hiển nhiên, một câu thánh vịnh khác trở thành lời kinh của chúng ta: “Sức mạnh và lời ca ngợi của con, chính là Chúa. Ngài là Đấng cứu độ con”.
Bây giờ là lúc phải lắng nghe các ngôn sứ. Người đầu tiên trong số họ gợi lên mối tâm giao mà Thiên Chúa rỉ vào tai của dân Người một cách ngọt ngào vô tận (Is 54,5-14): Trên đường đi sẽ có những cuộc khủng hoảng, những thời điểm khó khăn, nhưng “dù cho núi có dời chổ, đồi có chuyển rung, tình yêu của Ta đối với ngươi sẽ không bao giờ thay đổi”.
Tiếp đến, một ngôn sứ khác nhắc lại mối ưu tư lo lắng của Thiên Chúa đối với tất cả những ai tìm kiếm Người (Is 55,1-11): “Hãy đến, hỡi tất cả những ai đang khát, hãy đến [...], dù không có tiền bạc, hãy đến ăn những thức ăn ngon... Hãy nghe và các ngươi sẽ sống”. Và rồi, một ngôn sứ khác đến nhắc lại cho chúng ta biết Thiên Chúa luôn luôn đi bước trước trong cuộc gặp gỡ với chúng ta (Ed 36, 16-28): sẽ có những lúc các cự tuyệt và thậm chí tự lừa dối chính mình, nhưng Ta, Thiên Chúa nói, “Ta sẽ đổ trên các ngươi dòng nước trong lành và các ngươi sẽ trở nên trong sạch. Ta sẽ ban tặng các ngươi một quả tim mới, sẽ đặt thần khí mới vào lòng các ngươi”. Như thế, lời kinh nguyện của chúng ta tuôn chảy trong câu thánh vịnh mới này: “Đây là Thiên Chúa, Đấng cứu độ tôi. Tôi tin tưởng và không còn sợ hãi chi.”
Bây giờ, tiếng chuông các nhà thờ đổ hồi và bài "Vinh danh Thiên Chúa" được hát vang lên. Quả thực, làm sao không vui mừng được vì mối dây sống động mà Thiên Chúa hằng luôn dành cho chúng ta.
Và đây thánh Phaolô tông đồ nữa. Ngài nói với cộng đoàn tín hữu Rôma (Rm 6,3-11). Chúng ta không chỉ nhớ đến tất cả lời tiên báo và những lời hứa trong Thánh Kinh. Chúng ta là những người đang sống những lời tiên báo đó và đang thụ hưởng từ những lời hứa đó nhờ vào Phép Rửa: Người lãnh nhận Phép Rửa không còn lệ thuộc vào chính mình nữa. Họ được tháp nhập và nối kết vào Đức Kitô chết và sống lại.
Sau tất cả những điều đó, làm sao không đứng dậy để nhận lấy một cách sung mãn động lực đã được in sâu trong cuộc sống của chúng ta ? Trong Tin mừng, chúng ta chỉ nghe những phụ nữ đến viếng mộ Chúa Giêsu loan báo món quà tặng dành cho chúng ta: Đấng đã chết và sống lại đang đi trước chúng ta trên đường đời. "Halêluia", chúng ta cùng nhau cất lên lời Thánh vịnh cuối cùng: "Viên đá mà thợ xây nhà loại bỏ lại trở nên đá tảng góc tường" Trên tảng đá đó, mỗi người chúng ta có thể dựa vào để cuộc đời mình có thể phiêu lưu.
Và cuối cùng là bài giảng: trong một vài phút, vị linh mục giải thích ý nghĩa của những điều vừa mới đượ cử hành. Ngài làm cho Lời Chúa được vang lên để Lời được thấm nhập sâu vào trong tâm khảm của người nghe và để Lời bày ra trước mắt chúng ta toàn bộ cuộc sống của Đức Kitô Phục sinh.
TÂM ĐIỂM CỦA ĐỨC TIN.
Quá dài. Đêm nay, người ta dành nhiều thời gian hơn thường lệ để đọc Thánh Kinh. Không những có nhiều bài đọc mà bài đọc lại còn dài nữa! Đôi khi các bài đọc gợi lên những thực tại mà chúng ta có thể nghe được và những thực tại mà chúng ta không hiểu thực sự được. Đôi tai của chúng ta phải được đào luyện để biết nghe. Lời Chúa chỉ trở nên thi vị đối với những ai biết nghiền ngẫm lâu giờ mà thôi.
Đón nhận. Nghe, đó là việc khác với việc nghiên cứu. Khi người ta nghe, người ta đi vào trong một tiến trình biến đổi. Người ta không tìm cách tìm lại những điều mình đã biết. Người ta lắng nghe để được nuôi dưỡng bằng những điều đã nghe. Ai lắng nghe thì biết chấp nhận thay đổi cách nhìn và biết chấp nhận biến đổi ngay tự cõi lòng. Thật là đúng khi càng lắng nghe, thì người ta càng trở nên khác đi.
Một lịch sử để sống. Ngày xưa, trong những đêm canh thức, dân làng thích nghe các cụ kể chuyện lịch sử gia đình họ. Khi chúng ta mở Sách Thánh kể về lịch sử giữa Thiên Chúa và dân Người, là khi chúng ta đặt chân vào trong gia đình được Thiên Chúa ban cho muôn vàn tặng phẩm, ân phúc. Gia đình đó là gia đình của chúng ta.
Khúc giao hưởng. Khi Thiên Chúa nói, Người nói qua trung gian các sự kiện làm nên lịch sử Dân Người, qua lời của các ngôn sứ và của các vị hiền triết Israel - những người cho giúp chúng ta thấy được tình yêu mãnh liệt mà Thiên Chúa dành cho con người, qua các Tông đồ - những người cổ võ chúng ta trong cuộc sống làm người môn đệ. Xuyên suốt quyển Kinh thánh, các bản văn luôn bổ túc và soi sáng lẫn nhau. Nhưng Lời Sống động của Thiên Chúa, đó chính là Đức Giêsu. Chính từ Đức Giêsu mà mọi sự có được hương vị và phong nhiêu.
Cuộc đối thoại. Chúng ta nghe, nhưng chúng ta không phải là những khán giả. Chúng ta được mời gọi trả lời. Không phải mỗi người với những nhu cầu và hy vọng riêng của mình, nhưng với câu trả lời đến từ chính Thánh Kinh: đó là lời ca Thánh Vịnh. Chúng ta phải làm cho đời sống của chúng ta trở thành lời kinh đi trước chúng ta.
ĐỂ CANH TÂN CÁCH DẠY GIÁO LÝ.
1. Thường thường, Lời Chúa được công bố giữa đám dân được quy tụ. Trong truyền thống công giáo chúng ta, đó là nơi hoàn toàn thích hợp và tự nhiên. Hãy dành thời gian để kể cho nhau nghe những tình huống, những hoàn cảnh - nơi mà Lời Chúa được lắng nghe, được suy gẫm và đựơc hưởng nếm. Những kinh nghiệm này mang đến cho bạn những giây phút hạnh phúc như thế nào ?
2. Chúng ta đang ở trong một thế giới đầy dẫy các loại thông tin. Bạn có nghĩ rằng có những nơi, những thời điểm, những điều kiện thích hợp hơn cho việc đón nhận Lời Chúa ? Bạn đã xác định được điều đó trong đời sống cộng đoàn kitô hữu của bạn chưa ? Làm thế nào để những điều đó đạt tơi tất cả mọi người ?
3. Lời Chúa được trao ban cho chúng ta để truyền bá và rao giảng. Vấn đề là làm sao cho những người khác có thể nghe được và khám phá ra khuôn mặt Thiên Chúa, Đấng đang nói với họ như là đang nói với chúng ta. Làm thế nào để bạn có thể đảm đương trách nhiệm này ?
4. Đêm Canh Thức Vượt Qua được một vị Linh mục chủ sự. Chính nhờ thừa tác vụ của ngài mà Lời Chúa đến được với chúng ta. Ngày nay, không dễ gì giải thích được vị trí của Linh mục cho những ai không phải là kitô hữu, ngay cả cho người kitô hữu. Đối với bạn và cộng đoàn của bạn, vị trí của Linh mục như thế nào ? Và đặc biệt, vị trí của ngài như thế nào trong việc truyền rao Lời Chúa ?
5. Ngày nay, một cách quan trọng, giáo lý phát xuất từ Lời Chúa. Bạn đã nhận thấy sự phong phú của tiến trình này chưa ? Bạn có nhận thấy rằng những em bé, những người trẻ và cả những người trưởng thành nữa đều được nuôi dưỡng bằng Lời chúa ? Có bao giờ bạn thấy họ đến kín múc trong những điều họ nhớ chưa ? Bạn có biết những tấm gương mà việc nghiền ngẫm lời Chúa xuất phát nhờ những lựa chon cá nhân của họ không ?
6. Ngày nay, đối với nhiều người học giáo lý, ngôn ngữ Kinh Thánh trở nên xa lạ, tối nghĩa, khó hiểu... Nếu bạn quan sát sự chênh lệch này, bạn suy nghĩ gì? Bạn đề nghị những phương cách cụ thể nào để giải quyết thách đố này?
(Còn tiếp)