Tòa thánh vừa cho công bố Bài giáo lý soạn sẵn của Đức Phanxicô cho buổi tiếp kiến ngày 2 tháng 4, 2025. Xin chuyển sang Việt ngữ, dựa vào bản tiếng Anh của Tòa Thánh:

Chu kỳ giáo lý – Năm Thánh 2025. Chúa Giêsu Kitô, Niềm Hy Vọng của chúng ta. II. Cuộc đời Chúa Giêsu. Những cuộc gặp gỡ 3. Giakêu. “Hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!” (Lc 19:5)

Anh chị em thân mến,

Hôm nay chúng ta sẽ tiếp tục suy gẫm về những cuộc gặp gỡ của Chúa Giêsu với một số nhân vật trong Tin mừng. Lần này, tôi muốn tập trung vào Giakêu: một cảnh tượng đặc biệt gần gũi với trái tim tôi, vì nó có một vị trí đặc biệt trong hành trình tâm linh của tôi.

Tin mừng Luca trình bày Giakêu cho chúng ta và một người dường như đã lạc lối không thể cứu vãn. Có lẽ đôi khi chúng ta cũng cảm thấy như vậy: không có hy vọng. Thay vào đó, Giakêu sẽ khám phá ra rằng Chúa đã tìm kiếm ông.

Thực vậy, Chúa Giêsu đã đến Giêricô, một thành phố nằm dưới mực nước biển, được coi là hình ảnh của thế giới ngầm, nơi Chúa Giêsu muốn đi tìm những người cảm thấy mình bị lạc. Và thực tế, Chúa Phục sinh vẫn tiếp tục xuống thế giới ngầm ngày nay, ở những nơi có chiến tranh, trong nỗi đau khổ của những người vô tội, trong trái tim của những người mẹ chứng kiến con mình chết, trong cơn đói của người nghèo.

Theo một nghĩa nào đó, Giakêu đã bị lạc; có lẽ ông đã đưa ra những quyết định sai lầm hoặc có lẽ cuộc sống đã đưa ông vào những tình huống mà ông phải đấu tranh để thoát ra. Thật vậy, Luca nhấn mạnh vào việc mô tả đặc điểm của người đàn ông này: ông không chỉ là một người thu thuế, một người thu thuế từ những người đồng hương của mình cho những kẻ xâm lược La Mã, mà ông còn là thủ lĩnh của những người thu thuế, không hơn không kém, như thể muốn nói rằng tội lỗi của ông đã nhân lên.

Sau đó, Luca nói thêm rằng Giakêu giàu có, ám chỉ rằng ông đã trở nên giàu có trên lưng người khác, lợi dụng địa vị của mình. Nhưng tất cả những điều này đều có hậu quả: Giakêu có lẽ cảm thấy bị mọi người xa lánh, khinh thường.

Khi biết rằng Chúa Giêsu đang đi qua thành phố, Giakêu cảm thấy khao khát được gặp Người. Ông không dám tưởng tượng đến một cuộc gặp gỡ; chỉ cần đứng nhìn Người từ xa là đủ. Tuy nhiên, mong muốn của chúng ta gặp phải trở ngại và không tự động được thỏa mãn: Giakêu thấp bé! Đó là thực tế của chúng ta: chúng ta có những hạn chế mà chúng ta phải giải quyết. Và rồi có những người khác, đôi khi không giúp chúng ta: đám đông ngăn cản Giakêu gặp Chúa Giêsu. Có lẽ đó là một sự trả thù của họ.

Nhưng khi anh chị em có một mong muốn mạnh mẽ, anh chị em không nản lòng. Anh chị em tìm ra giải pháp. Tuy nhiên, anh chị em cần phải can đảm và không xấu hổ; anh chị em cần một chút giản dị của trẻ con và không lo lắng về hình ảnh của chính mình. Giakêu, giống như một đứa trẻ, trèo lên cây. Đó phải là một điểm quan sát tốt, đặc biệt là để quan sát mà không bị phát hiện, ẩn sau những cành cây.

Nhưng với Chúa, điều bất ngờ luôn xảy ra. Khi đến gần, Chúa Giêsu ngước mắt lên. Giakêu cảm thấy mình đã bị phát hiện và có lẽ đang mong đợi một lời khiển trách công khai. Mọi người có thể đã hy vọng điều đó, nhưng họ đã thất vọng: Chúa Giêsu yêu cầu Giakêu xuống ngay lập tức, gần như ngạc nhiên khi thấy ông trên cây, và nói với ông, "Hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!" (Lc 19:5). Thiên Chúa không đi qua mà không tìm kiếm những người bị lạc.

Luca nhấn mạnh niềm vui trong lòng Giakêu. Đó là niềm vui của một người cảm thấy mình đã được nhìn thấy, thừa nhận và trên hết là được tha thứ. Ánh mắt của Chúa Giêsu không phải là ánh mắt khiển trách, mà là lòng thương xót. Đôi khi chúng ta đấu tranh để chấp nhận lòng thương xót đó, đặc biệt là khi Chúa tha thứ cho những người mà theo chúng ta, không xứng đáng. Chúng ta phàn nàn vì chúng ta muốn áp đặt giới hạn cho tình yêu của Chúa.

Trong cảnh ở nhà, Giakêu, sau khi nghe lời tha thứ của Chúa Giêsu, đứng dậy, như thể ông đang sống lại từ cõi chết. Và ông đứng dậy để cam kết: trả lại gấp bốn lần những gì ông đã đánh cắp. Đó không phải là cái giá phải trả, vì sự tha thứ của Chúa là miễn phí, mà đúng hơn là mong muốn noi gương Đấng mà ông cảm thấy được yêu thương. Giakêu cam kết điều mà ông không bị ràng buộc, nhưng ông làm như vậy vì ông hiểu rằng đây là cách ông yêu thương. Và ông làm như vậy bằng cách kết hợp luật pháp La Mã về trộm cắp và luật Do Thái về sám hối. Do đó, Giakêu không chỉ là người ham muốn; ông còn là người biết cách thực hiện các bước thiết thực. Mục đích của ông không phải là chung chung hay trừu tượng, mà bắt nguồn chính xác từ lịch sử của ông: ông nhìn vào cuộc đời mình và xác định điểm bắt đầu sự biến đổi của mình.

Anh chị em thân mến, chúng ta hãy học từ Giakêu để không mất hy vọng, ngay cả khi chúng ta cảm thấy mình bị bỏ rơi hoặc không có khả năng thay đổi. Chúng ta hãy nuôi dưỡng mong muốn được nhìn thấy Chúa Giêsu, và trên hết hãy để lòng thương xót của Chúa tìm thấy chúng ta, Đấng luôn tìm kiếm chúng ta, trong bất cứ hoàn cảnh nào chúng ta có thể bị lạc vào.