1. Lực lượng sẵn sàng cao của NATO ở ngưỡng cửa Ukraine ‘sẵn sàng’ điều động
Một chỉ huy cao cấp cho biết lực lượng phản ứng nhanh của NATO do Anh đứng đầu “sẵn sàng” điều động nếu cần, sau khi Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer ra tín hiệu rằng ông “sẵn sàng và mong muốn” đưa quân đội Anh vào thực thi lệnh ngừng bắn ở Ukraine.
Hôm Chúa Nhật, Starmer cho biết việc đóng góp lực lượng Anh để giúp duy trì thỏa thuận ngừng bắn có thể xảy ra không phải là điều ông “xem nhẹ”.
Thụy Điển đã chỉ ra rằng họ sẽ cân nhắc một động thái tương tự, mặc dù các nước Âu Châu khác đã nhanh chóng loại trừ việc đóng góp quân đội. Ngoại trưởng Nga, Sergei Lavrov, cho biết việc điều động lực lượng gìn giữ hòa bình như vậy ở Ukraine sẽ là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”.
Chuẩn tướng Andy Watson, chỉ huy Lữ đoàn Lực lượng phản ứng đồng minh, gọi tắt là ARF, cho biết hôm thứ Ba rằng lực lượng Anh hiện đang huấn luyện cách biên giới Ukraine một vài dặm “hoàn toàn” sẵn sàng, được huấn luyện và “có đủ nguồn lực” cho mọi hoạt động, bao gồm cả việc tiến vào Ukraine để giám sát lệnh ngừng bắn trong tương lai.
“Về mặt chuẩn bị, lữ đoàn của tôi đã sẵn sàng,” Watson nói. “Nó sẽ cho bất kỳ ai thấy rằng NATO và ARF rất nhanh nhẹn, phản ứng nhanh và có năng lực.”
Người ta lo ngại về hiệu quả của lực lượng Âu Châu điều động tới Ukraine trong việc bảo đảm lệnh ngừng bắn vẫn được duy trì, đặc biệt là khi không có sự hiện diện của Hoa Kỳ.
Thông điệp từ Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và chính quyền của ông không nhất quán liên quan đến lực lượng Mỹ trên thực địa, mặc dù Starmer cho biết vào thứ Hai rằng “bảo đảm an ninh của Hoa Kỳ là cách duy nhất để ngăn chặn hiệu quả Nga tấn công Ukraine một lần nữa”.
ARF được NATO thành lập vào năm ngoái để trở thành lực lượng ứng phó đầu tiên, điều động trong khoảng hai đến năm ngày khi cần thiết. Họ nằm trong số khoảng 10.000 binh sĩ từ tám quốc gia NATO hiện đang tham gia Chiến dịch Steadfast Dart, cuộc tập trận quân sự lớn nhất của liên minh trong năm nay.
Các cuộc tập trận diễn ra trên đất liền, trên biển và trên không ở nhiều địa điểm, bao gồm Smârdan, một bãi tập rộng lớn ở rìa Galați, một thị trấn ở phía đông Rumani.
Quân đội Anh đã dành nhiều tuần đi qua Âu Châu để đến Smârdan như một phần của cuộc thử nghiệm chuyển cả binh lính và thiết bị qua lục địa về phía sườn phía đông của NATO. Loại hoạt động này sẽ rất quan trọng trong một cuộc chiến tranh trên bộ với Nga.
NATO đã công khai tuyên bố rằng các cuộc tập trận giúp tìm ra cách thức liên minh này có thể nhanh chóng tăng cường lực lượng của mình trong khu vực gần Nga và thực hiện “phản ứng trước một cuộc xung đột tiềm tàng với một đối thủ ngang hàng”.
Trong bầu không khí giá lạnh của Smârdan, một đại đội thuộc Tiểu đoàn 4 của Quân đội Anh, Trung đoàn Hoàng gia Scotland, hay 4 SCOTS, di chuyển qua 250 mét chiến hào đào sâu vào lòng đất, mô phỏng chiến đấu trong đô thị và thực hành tiến quân qua các khu vực rừng.
Mặc dù sự tham gia của Hoa Kỳ vào các cuộc tập trận chưa bao giờ được dự đoán trước, nhưng các cuộc tập trận này diễn ra trùng với thời điểm chính quyền Tổng thống Donald Trump gửi thông điệp rất rõ ràng tới các thành viên NATO Âu Châu rằng Washington mong đợi nhiều hơn từ họ về quốc phòng.
Tổng thống Donald Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã yêu cầu các thành viên Âu Châu chuyển 5 phần trăm GDP của họ cho quân đội. Phó Tổng thống JD Vance sau đó đã làm nhiều quan chức trên khắp Âu Châu sửng sốt với bài phát biểu gay gắt chỉ trích các đồng minh của Washington tụ họp tại Munich cho một hội nghị an ninh lớn vào thứ sáu.
Các quan chức Âu Châu thẳng thắn thừa nhận rằng lục địa này cần phải tăng chi tiêu quốc phòng gấp, mặc dù họ muốn tránh cam kết một con số cụ thể như 5 phần trăm. Tuy nhiên, Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết con số này sẽ “cao hơn đáng kể so với 3 phần trăm”.
[Newsweek: NATO High-Readiness Forces on Ukraine's Doorstep 'Ready' To Deploy]
2. Zelenskiy trả lời Tổng thống Donald Trump kêu gọi bầu cử ở Ukraine
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết Ông Donald Trump “đang sống trong không gian thông tin sai lệch”, BBC đưa tin, sau khi tổng thống Hoa Kỳ đề xuất Ukraine nên tổ chức bầu cử.
Hôm thứ Ba, Tổng thống Donald Trump nói với các phóng viên rằng Ukraine đang trong tình trạng “thiết quân luật” và tỷ lệ ủng hộ Zelenskiy “giảm xuống chỉ còn 4 phần trăm”.
“Vâng, tôi muốn nói rằng, bạn biết đấy, khi họ muốn có một chỗ ngồi tại bàn, bạn có thể nói rằng người dân phải có, chẳng phải người dân Ukraine sẽ phải nói rằng, 'bạn biết đấy, đã lâu rồi chúng tôi không có cuộc bầu cử' hay sao”, ông nói khi được hỏi liệu Hoa Kỳ có ủng hộ yêu cầu được cho là của Nga rằng Ukraine phải tổ chức bầu cử như một phần của thỏa thuận hòa bình hay không.
Zelenskiy—người được bầu vào nhiệm kỳ năm năm vào năm 2019—đã phản bác lại tuyên bố của Tổng thống Donald Trump trong một cuộc họp báo hôm Thứ Tư, 19 Tháng Hai. Ông cho biết ông có tỷ lệ chấp thuận cao, trích dẫn một cuộc khảo sát của phe đối lập cho biết 58 phần trăm người Ukraine tin tưởng ông. Zelenskiy nói thêm rằng có bằng chứng cho thấy Nga đang phát tán thông tin sai lệch về con số tỷ lệ chấp thuận 4 phần trăm.
“Với tất cả sự tôn trọng dành cho Tổng thống Donald Trump với tư cách là một nhà lãnh đạo...ông ấy đang sống trong không gian thông tin sai lệch,” Tổng thống Zelenskiy nói.
[Newsweek: Zelensky Responds to Trump Calling for Elections in Ukraine]
3. Khoáng sản đất hiếm của Ukraine là gì? Zelenskiy từ chối thỏa thuận của Tổng thống Donald Trump
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã bác bỏ đề xuất của Hoa Kỳ về việc cấp cho Hoa Kỳ quyền tiếp cận các khoáng sản đất hiếm của nước này, với lý do thỏa thuận này không bảo đảm an ninh.
Thỏa thuận, được Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent trình bày trong chuyến thăm Kyiv, nhằm trao cho các công ty Hoa Kỳ 50 phần trăm quyền sở hữu các mỏ khoáng sản đất hiếm của Ukraine. Hoa Kỳ đã định hình thỏa thuận này như một cách để Ukraine “bù đắp” cho viện trợ quân sự trong quá khứ và tương lai.
Zelenskiy đã từ chối ký đề xuất này, với lý do nó tập trung quá nhiều vào lợi ích của Hoa Kỳ và thiếu các điều khoản giúp ngăn chặn hành động xâm lược của Nga trong tương lai, hãng thông tấn The Associated Press đưa tin.
“Tôi không để các bộ trưởng ký một thỏa thuận liên quan vì theo quan điểm của tôi, nó chưa sẵn sàng để bảo vệ chúng tôi, lợi ích của chúng tôi”, Zelenskiy phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich hôm thứ Bảy.
Trong cuộc phỏng vấn mới nhất hôm Thứ Ba, 18 Tháng Hai, Zelenskiy cho rằng cách thức Hoa Kỳ đối xử với Ukraine quá tệ. Trong cuộc họp NATO tại Washington DC từ 9 đến 11 Tháng Bẩy, 2024, 32 quốc gia, trong đó có Hoa Kỳ đã bảo đảm NATO là tương lai chắc chắn của Ukraine. Tuy nhiên, hôm Thứ Tư, 12 Tháng Hai, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã thẳng thừng bác bỏ điều đó, dẫn đến sự nghi ngại về lòng thành tín của Hoa Kỳ đối với Ukraine và các đồng minh khác. Ukraine và Âu Châu cũng bị thẳng thừng gạt ra ngoài trong cuộc đàm phán liên quan đến tương lai của Ukraine tại Arab Saudi.
Việc từ chối đã dẫn đến căng thẳng giữa Kyiv và Washington, với các quan chức Tòa Bạch Ốc mô tả lập trường của Zelenskiy là “thiển cận”. Trong khi đó, chính quyền của Tổng thống Donald Trump vẫn tiếp tục thúc đẩy việc tiếp cận các nguồn tài nguyên khoáng sản của Ukraine, với lập luận rằng việc bảo đảm các nguyên liệu này sẽ củng cố lợi ích kinh tế và an ninh quốc gia của Hoa Kỳ đồng thời giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Khoáng chất là một nhóm gồm 17 nguyên tố kim loại thiết yếu cho công nghệ hiện đại, bao gồm xe điện, thiết bị quân sự và các giải pháp năng lượng tái tạo. Các nguyên tố này—như neodymium, europium và yttrium—được sử dụng trong mọi thứ, từ điện thoại thông minh đến hệ thống hỏa tiễn dẫn đường.
Mặc dù có tên như vậy, khoáng chất đất hiếm không khan hiếm, nhưng khó khai thác ở nồng độ khả thi về mặt kinh tế. Hầu hết năng lực chế biến các vật liệu này của thế giới nằm ở Trung Quốc, nơi thống trị hoạt động tinh chế với gần 90 phần trăm công suất toàn cầu.
Người ta tin rằng Ukraine nắm giữ trữ lượng đáng kể các khoáng sản quan trọng này, bao gồm lithium, titan, than chì và uranium. Theo Bộ Bảo vệ Môi trường và Tài nguyên Thiên nhiên của Ukraine, quốc gia này có trữ lượng 22 trong số 34 vật liệu mà Liên minh Âu Châu xác định là quan trọng đối với an ninh quốc gia. Điều này khiến Kyiv trở thành một bên có tiềm năng quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là khi các quốc gia phương Tây tìm kiếm các giải pháp thay thế cho sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực này.
Tổng thống Donald Trump đã công khai tuyên bố rằng việc bảo đảm các nguồn tài nguyên này rất quan trọng đối với an ninh quốc gia Hoa Kỳ và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
“Tôi muốn có sự an toàn của đất hiếm. Chúng tôi đang đầu tư hàng trăm tỷ đô la. Họ có đất hiếm tuyệt vời, và tôi muốn có sự an toàn của đất hiếm, và họ sẵn sàng làm điều đó,” Tổng thống Donald Trump nói với Fox News.
Thay vì cung cấp khoản thanh toán trực tiếp, Washington đã định hình thỏa thuận này như một cách để Kyiv chuyển giao quyền sở hữu các nguồn tài nguyên đất hiếm của mình để đổi lấy sự hỗ trợ quân sự liên tục. Tuy nhiên, đề xuất này không bao gồm các bảo đảm an ninh rõ ràng rằng Hoa Kỳ sẽ cam kết bảo vệ Ukraine trong trường hợp Nga tiếp tục xâm lược.
Phát ngôn nhân Hội đồng An ninh Quốc gia Tòa Bạch Ốc Brian Hughes đã bảo vệ đề xuất này, lập luận rằng “mối quan hệ kinh tế ràng buộc với Hoa Kỳ sẽ là sự bảo đảm tốt nhất chống lại sự xâm lược trong tương lai và là một phần không thể thiếu của nền hòa bình lâu dài”.
Tại sao Zelenskiy từ chối thỏa thuận?
Zelenskiy và chính quyền của ông đã bác bỏ đề xuất này chủ yếu do thiếu sự bảo đảm an ninh chắc chắn, điều mà các quan chức Ukraine coi là cần thiết trong bối cảnh cuộc chiến đang diễn ra với Nga.
“Đối với tôi, mối liên hệ giữa một số loại bảo đảm an ninh và một số loại đầu tư là rất quan trọng”, Zelenskiy nói với The Associated Press.
Một quan chức cao cấp của Ukraine, phát biểu với điều kiện giấu tên, đã mô tả thỏa thuận này là “mang tính thực dân” và cho biết nó không giải quyết được các lợi ích chiến lược rộng lớn hơn.
Cựu Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cũng chỉ trích lời đề nghị này, chỉ ra rằng Kyiv đã ký kết quan hệ đối tác chiến lược với Liên minh Âu Châu liên quan đến các nguồn tài nguyên quan trọng của mình.
“Hôm nay, Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng nguyên liệu thô của Ukraine là cách để thúc đẩy nền kinh tế của Mỹ. Nhưng những nguyên liệu thô này không chỉ là của Ukraine, chúng còn là của Âu Châu nữa,” Kuleba nói với Politico. “Tại sao Âu Châu lại phải từ bỏ các nguồn tài nguyên vốn có thể thúc đẩy nền kinh tế của chính mình cho Mỹ?”
Trung Quốc thống trị sản xuất đất hiếm, kiểm soát gần 90 phần trăm công suất tinh chế toàn cầu và cũng chiếm khoảng một nửa trữ lượng đã biết của thế giới, khiến nước này trở thành nhà cung cấp hàng đầu trên thị trường.
Úc đã nổi lên như một nhà sản xuất đang phát triển, với trữ lượng đáng kể và nỗ lực ngày càng tăng để mở rộng quy mô sản xuất. Hoa Kỳ nắm giữ một số mỏ, nhưng vẫn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, đặc biệt là để chế biến.
Nga cũng sở hữu trữ lượng đất hiếm lớn. Cuộc xâm lược Ukraine của nước này đã làm dấy lên lo ngại về khả năng gián đoạn chuỗi cung ứng ở Hoa Kỳ và Âu Châu.
Trong khi đó, có dấu hiệu cho thấy kế hoạch phát triển ngành đất hiếm trong nước của Ukraine đã bị đình trệ do cuộc chiến đang diễn ra.
Canada đang định vị mình là nhà cung cấp thay thế tiềm năng khi các quốc gia phương Tây tìm cách đa dạng hóa nguồn cung và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump và các quan chức Ukraine dự kiến sẽ tiếp tục đàm phán về một thỏa thuận sửa đổi. Zelenskiy đã chỉ thị cho nhóm của mình soạn thảo một đề xuất đối ứng bao gồm các bảo đảm an ninh rõ ràng, trong khi vẫn cho phép Hoa Kỳ tiếp cận các mỏ khoáng sản của mình.
Ukraine cũng đang chuẩn bị đẩy lùi nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm thống trị ngành khoáng sản của mình. “Chúng ta phải nói về nó như là các khoản đầu tư; và nó cần phải được xây dựng một cách chính xác”, Zelenskiy nói. “Và chúng ta có thể nghĩ về cách phân chia lợi nhuận. Nhưng tất cả những điều này sẽ gắn liền với các bảo đảm an ninh”.
Hiện tại, khoáng sản đất hiếm của Ukraine vẫn là tài sản chiến lược và là con bài mặc cả địa chính trị khi nước này tìm cách cân bằng nhu cầu đầu tư kinh tế với những lo ngại về an ninh dài hạn.
[Newsweek: What Are Ukraine's Rare Earth Minerals? Zelensky Rejects Trump Deal]
4. Ukraine không muốn trở thành ‘trung tâm khai thác nguyên liệu thô’, Zelenskiy nói
Ukraine mở cửa cho đầu tư nhưng không muốn trở thành “trung tâm khai thác nguyên liệu thô cho bất kỳ châu lục nào”, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết trong một cuộc phỏng vấn với CNN Turk hôm Thứ Tư, 19 Tháng Hai.
Bình luận này được đưa ra sau khi Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent gửi bản dự thảo thỏa thuận cho Zelenskiy vào ngày 12 tháng 2. Tổng thống cho biết Ukraine chưa sẵn sàng ký tài liệu này vì nó không bao gồm bất kỳ bảo đảm an ninh nào.
“Ukraine sẵn sàng tiếp nhận đầu tư, với điều kiện các vùng lãnh thổ bị tạm chiếm được giải phóng và tài nguyên thiên nhiên được bảo vệ”, Zelenskiy nói với CNN Turk.
“Chúng tôi không muốn trở thành trung tâm khai thác nguyên liệu thô cho bất kỳ châu lục nào. Điều quan trọng hơn đối với chúng tôi là trở thành bạn bè và đối tác, không chỉ là nguồn cung cấp nguyên liệu thô”.
“Nếu không có bảo đảm an ninh, thỏa thuận sẽ không công bằng. Nếu muốn chúng tôi cho đi thứ gì đó, thì chúng tôi phải nhận lại được thứ gì đó”, Zelenskiy nói.
Hoa Kỳ đang tìm cách sở hữu 50% khoáng sản đất hiếm của Ukraine, NBC đưa tin vào ngày 15 tháng 2. Các quan chức Mỹ giấu tên cho biết Washington đã tỏ ý sẵn sàng điều động quân đội Mỹ để bảo vệ các nguồn tài nguyên này nếu có một thỏa thuận với Nga nhằm chấm dứt chiến tranh.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã nói vào đầu tháng 2 rằng ông muốn đạt được một thỏa thuận với Ukraine liên quan đến việc tiếp cận khoáng sản đất hiếm để đổi lấy viện trợ liên tục. Sau đó, Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng Kyiv “về cơ bản đã đồng ý” với một thỏa thuận tài nguyên trị giá 500 tỷ đô la.
[Kyiv Independent: Ukraine doesn't want to become 'center for extraction of raw materials,' Zelensky says]
5. Ba Lan kêu gọi Âu Châu: Đừng chơi trò chơi với Tổng thống Donald Trump, hãy chi nhiều hơn cho quốc phòng
Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã gây áp lực lên các nhà lãnh đạo Âu Châu khác để tăng mạnh chi tiêu quốc phòng và không xung đột với Hoa Kỳ khi ông bay tới Paris để tham dự hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp về tương lai của Ukraine và tái vũ trang Âu Châu.
“Tôi sẽ hỏi trực tiếp các thủ tướng tụ họp tại Paris hôm nay, họ đã sẵn sàng đưa ra quyết định nghiêm chỉnh chưa?” Tusk nói trên đường đến cuộc họp, ám chỉ đến chi tiêu quốc phòng. “Thật không may, Ba Lan là một ngoại lệ đối với quy tắc ở Âu Châu hiện tại. Điều này chắc chắn phải thay đổi.”
Bình luận của Tusk, quốc gia chi tiêu quân sự nhiều nhất trong NATO với 4,7 phần trăm tổng sản phẩm quốc nội, được đưa ra trong bối cảnh các nước Âu Châu đang nỗ lực xây dựng các bảo đảm an ninh cho Ukraine và củng cố năng lực của châu lục này trong việc ngăn chặn Nga dưới áp lực từ Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Ông thừa nhận rằng nhiều quốc gia có thể sẽ gặp khó khăn trong việc nâng chi tiêu quốc phòng lên đến mức 5% GDP. Trước cuộc xâm lược của Putin vào Ukraine nhiều nước chi chưa đến 1% GDP. Cuộc xâm lược của Putin đã thay đổi tình hình một cách đáng kể.
Tuy nhiên, các thông điệp trái chiều của chính quyền Hoa Kỳ đang có những tác dụng phức tạp tại Âu Châu. Chính quyền của Tổng thống Trump kêu gọi các nước Âu Châu phải tăng ngân sách quốc phòng lên đến 5% GDP. Nhưng, Phó tổng thống Mỹ James David Vance phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich rằng mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh Âu Châu không đến từ Nga và Trung Quốc. Nếu Nga và Trung Quốc không phải là mối đe dọa thì tại sao phải tăng ngân sách quốc phòng lên đến 5% GDP? Các quan sát viên cho rằng Quốc Hội các nước Âu Châu sẽ rất khó thông qua một ngân sách quốc phòng cao như thế theo sau các tuyên bố trái chiều và mâu thuẫn kịch liệt của các quan chức Mỹ.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát biểu vào ngày 16 tháng 2 rằng ông tin rằng Putin “muốn ngừng chiến đấu” trong cuộc chiến của Nga ở Ukraine, bác bỏ tham vọng lãnh thổ của Nga đối với Ukraine và các quốc gia NATO. Trước đó, ông cũng tuyên bố rằng Nga nên được đưa trở lại vào G7. Nếu những lời Tổng thống Trump nói là đúng thì xem ra thực sự Âu Châu không có nhu cầu phải chống Nga, một quốc gia dễ thương, muốn có hòa bình, không có tham vọng lãnh thổ và đáng được đưa vào G7.
Các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu và Anh đã vô cùng lo lắng vào cuối tuần khi các quan chức cao cấp của Hoa Kỳ tuyên bố họ đang bắt đầu các cuộc đàm phán song phương với Nga để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine — nhưng không có sự tham gia của Âu Châu và Kyiv.
Sự việc xảy ra khi Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance phát động một cuộc tấn công dân túy chống lại các nền dân chủ trong khối tại Hội nghị An ninh Munich - làm dấy lên câu hỏi liệu Âu Châu và Hoa Kỳ có đang tiến tới ly hôn vì các giá trị hay không.
Bất chấp mối lo ngại ngày càng tăng ở nhiều thủ đô Âu Châu rằng họ không còn có thể dựa vào Hoa Kỳ về quốc phòng, Tusk vẫn kiên quyết rằng Washington vẫn là chốt chặn an ninh cho lục địa này.
Trong bài phát biểu tại Warsaw trước khi bay tới Paris, Tusk nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì mặt trận chung giữa Âu Châu và Hoa Kỳ
“Bất kể ai đó đôi khi nói với nhau bằng những lời lẽ tàn nhẫn... thì không có lý do gì để các đồng minh tranh cãi với nhau mà không tìm được tiếng nói chung về những vấn đề quan trọng nhất”, Tusk nói và nói thêm: “Đó là lý do tại sao tôi sẽ đến Paris để ngăn chặn mọi tiếng nói có thể muốn đưa ra một loại trò chơi cạnh tranh nào đó giữa Liên minh Âu Châu và Hoa Kỳ, bởi vì điều đó chẳng có ý nghĩa gì cả”.
Nhưng với việc Hoa Kỳ yêu cầu Âu Châu phải chi tiêu quân sự cao hơn nhiều và không để lại chỗ cho các nước Âu Châu trong các cuộc đàm phán mà họ dự định tiến hành với Nga, Tusk nhấn mạnh rằng châu lục này sẽ phải tăng mạnh ngân sách quốc phòng.
Tusk phát biểu trên X: “Nếu chúng ta, người Âu Châu, không chi tiêu nhiều cho quốc phòng ngay bây giờ, chúng ta sẽ buộc phải chi tiêu nhiều hơn gấp 10 lần nếu không ngăn chặn được một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn”.
Khi đến Paris, Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen cũng có giọng điệu tương tự khi viết trên X rằng “chúng ta cần một tư duy cấp bách” và “một sự gia tăng trong phòng thủ” và “chúng ta cần cả hai ngay bây giờ”.
Cuộc họp không chính thức này quy tụ các nhà lãnh đạo từ Pháp, Ba Lan, Đức, Ý, Tây Ban Nha, Anh, Hòa Lan và Đan Mạch, cũng như các quan chức cao cấp của Liên Hiệp Âu Châu.
Các nước NATO Âu Châu hiện đang nghiên cứu một bảng câu hỏi từ Washington, trong đó yêu cầu họ nêu rõ loại bảo đảm an ninh nào mà họ sẵn sàng cung cấp cho Ukraine, bao gồm cả việc liệu họ có điều động quân đội trên bộ để thực thi thỏa thuận hòa bình hay không, họ có thể cam kết chi bao nhiêu và họ kỳ vọng gì vào Hoa Kỳ để cho phép điều động như vậy.
Tổng thống Donald Trump đã nói rõ rằng quân đội Hoa Kỳ sẽ không tham gia bất kỳ lực lượng nào sau lệnh ngừng bắn tại Ukraine, và cũng loại trừ khả năng cho phép Ukraine gia nhập NATO — cả hai đều là yêu cầu an ninh quan trọng từ Kyiv nhằm bảo vệ đất nước này khỏi một cuộc xâm lược khác của Nga.
Mặc dù các nhà lãnh đạo đến Paris đều là những người ủng hộ mạnh mẽ Ukraine, nhưng vẫn có sự chia rẽ về cách thức tham gia tích cực vào bất kỳ sứ mệnh quân sự nào tới quốc gia này.
Thủ tướng Anh Keir Starmer đã nâng cao mức độ quan trọng của cuộc họp vào đêm Chúa Nhật bằng cách tuyên bố rằng đất nước của ông sẵn sàng gửi quân đến Ukraine. Giống như Tusk, Starmer nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ nên duy trì vai trò trung tâm trong quốc phòng Âu Châu và tương lai của Ukraine.
Phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Đức cho biết hôm thứ Hai rằng Đức sẽ không ngần ngại đóng góp quân bộ binh vào Ukraine nếu khuôn khổ cho động thái này được đưa ra.
Tuy nhiên, vào Chúa Nhật, Thủ tướng Đức Olaf Scholz nhấn mạnh rằng các nước Âu Châu cần có một ghế tại bàn đàm phán về Ukraine.
“Sẽ không có bất kỳ bảo đảm an ninh nào mà chúng tôi chưa tự mình phát triển và chấp nhận”, ông nói.
[Politico: Poland to Europe: Don’t play games with Trump, spend more on defense]
6. Zelenskiy nói Nga đứng sau tuyên bố sai sự thật của Tổng thống Donald Trump về tỷ lệ ủng hộ 4%
Ukraine hiểu rằng tuyên bố sai sự thật của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump rằng Tổng thống Volodymyr Zelenskiy có tỷ lệ ủng hộ 4% xuất phát từ Nga, Zelenskiy cho biết trong cuộc họp báo ngày 19 tháng 2.
“Chúng tôi đã thấy thông tin sai lệch này. Chúng tôi hiểu rằng nó đến từ Nga. Chúng tôi hiểu và chúng tôi có bằng chứng cho thấy những con số đó đã được thảo luận giữa Hoa Kỳ và Nga”, Zelenskiy nói.
Tổng thống Donald Trump đưa ra tuyên bố này vào ngày 18 tháng 2 mà không đưa ra bằng chứng, đưa ra lập luận rằng Ukraine nên sớm tổ chức bầu cử. Phát biểu cùng ngày khi một phái đoàn Hoa Kỳ gặp các quan chức cao cấp của Nga để đàm phán tại Saudi Arabia mà không có sự tham gia của Ukraine, Tổng thống Donald Trump cũng đổ lỗi cho Kyiv về cuộc chiến.
Tuyên truyền của Điện Cẩm Linh đã thúc đẩy câu chuyện rằng Zelenskiy là một nhà lãnh đạo bất hợp pháp, dựa trên tiền đề rằng nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông theo dự kiến kết thúc vào ngày 20 tháng 5 năm 2024.
Lời cáo buộc sai trái này phớt lờ thực tế là hiến pháp Ukraine cấm bầu cử trong thời gian thiết quân luật, có hiệu lực sau khi Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào năm 2022.
Trong khi bày tỏ sự tôn trọng đối với Tổng thống Donald Trump và người dân Mỹ, Zelenskiy cho biết tổng thống Hoa Kỳ “đáng buồn là sống trong không gian thông tin sai lệch “. Zelenskiy cũng chỉ ra cuộc khảo sát mới nhất do phe đối lập thực hiện cho thấy tỷ lệ chấp thuận của tổng thống là 58%, đồng thời nói thêm rằng những nỗ lực thay thế ông vào thời điểm này sẽ không thành công.
[Kyiv Independent: Russia behind Trump's false claim of 4% approval rating, Zelensky says]
7. Canada muốn tham gia đàm phán về bảo đảm an ninh cho Ukraine, quan chức cho biết
Ngoại trưởng Canada Melanie Joly cho biết vào ngày 18 tháng 2 rằng Canada quan tâm đến việc tham gia các cuộc đối thoại về bảo đảm an ninh cho Ukraine.
“Chúng tôi muốn tham gia vào các cuộc thảo luận liên quan đến bảo đảm an ninh”, Joly nói với các phóng viên tại Brussels vào ngày 18 tháng 2.
“Chúng tôi muốn tham gia vào các cuộc thảo luận liên quan đến việc nhiều người Canada hơn tham gia bảo vệ Ukraine.”
Bình luận của Joly được đưa ra một ngày trước khi Canada chuẩn bị tham gia cùng các nước Âu Châu cho một hội nghị thượng đỉnh cao cấp tại Paris, nơi các nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về các lựa chọn an ninh cho Ukraine. Hội nghị thượng đỉnh diễn ra sau cuộc họp ngày 18 tháng 2 giữa các phái đoàn Hoa Kỳ và Nga tại Saudi Arabia mà không có sự tham gia của Ukraine.
Joly cho biết Canada đang yêu cầu Hoa Kỳ giữ Ukraine ở lại bàn đàm phán trong bất kỳ cuộc đàm phán nào với Nga.
Bà cho biết phương Tây không thể “để Nga hoạt động không kiểm soát”.
“Nhiều người Canada đã được truyền cảm hứng từ những gì đang diễn ra ở Ukraine vì chúng tôi biết họ đang chiến đấu vì những lý do chính đáng.”
Việc bầu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã làm gián đoạn liên minh phương Tây ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến chống lại Nga. Tổng thống Donald Trump đã nói rằng ông hy vọng Âu Châu sẽ thay thế Hoa Kỳ trở thành nguồn viện trợ quân sự chính của Kyiv và Hoa Kỳ sẽ không gửi quân đến Ukraine như một phần của bất kỳ lực lượng gìn giữ hòa bình nào của phương Tây trong tương lai.
Canada, nơi có một trong những cộng đồng người Ukraine đông nhất thế giới, đã trở thành đồng minh quan trọng của Ukraine kể từ khi Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào tháng 2 năm 2022. Ottawa đã cung cấp hơn 3 tỷ đô la viện trợ quân sự cho Kyiv, bao gồm vũ khí tiên tiến, máy bay điều khiển từ xa và xe cộ.
[Kyiv Independent: Canada wants to participate in talks on Ukraine's security guarantees, official says]
8. Vụ nổ làm rung chuyển tàu chở dầu Shadow Fleet của Putin ngoài khơi bờ biển Ý
Một tàu chở dầu treo cờ Malta vận chuyển dầu của Nga tới Âu Châu đã bị rung chuyển bởi hai vụ nổ khi đang neo đậu tại cảng Savona ở tây bắc nước Ý vào tuần trước.
Tàu Seajewel đang vận chuyển dầu từ Nga đến Âu Châu bất chấp lệnh trừng phạt, khiến nó trở thành một phần trong cái gọi là “hạm đội bóng tối” của Putin, hãng tin Ukrainska Pravda của Ukraine đưa tin hôm thứ Hai.
“Hạm đội ngầm” của Nga hoạt động ở Biển Baltic và bao gồm các tàu cũ thường hoạt động dưới quyền sở hữu không rõ ràng và không có bảo hiểm đầy đủ, thường xuyên thay đổi ghi danh cờ. Những tàu này chiếm khoảng 17 phần trăm tàu chở dầu trên toàn cầu.
Tháng trước, Washington đã công bố lệnh trừng phạt mới đối với “một số lượng tàu chở dầu chưa từng có”, nhiều tàu trong số đó là một phần của đội tàu ngầm.
Nga đã thành lập hạm đội ngầm để lách lệnh hạn chế xuất khẩu dầu nhằm đáp trả các lệnh trừng phạt của phương Tây sau cuộc xâm lược toàn diện của Putin vào Ukraine năm 2022.
Tàu chở dầu Seajewel đã xảy ra một loạt vụ nổ khi đang dỡ dầu vào sáng sớm thứ Bảy, khiến thân tàu bị thủng một lỗ, hãng tin Ý IVG đưa tin hôm thứ Hai.
“ May mắn thay, các tấm bạt của khoang an toàn đã giữ được, tránh được tình trạng tràn dầu ra biển và tránh được thảm họa môi trường”, cơ quan truyền thông này đưa tin, đồng thời lưu ý rằng các nhà chức trách cho biết con tàu không có nguy cơ bị chìm.
Các thành viên thủy thủ đoàn cho biết đã nghe thấy hai tiếng nổ lớn, sau đó họ phát hiện các tấm thân tàu đã bị uốn cong vào trong.
Theo IVG, các nhà điều tra đang xem xét nhiều giả thuyết liên quan đến nguyên nhân vụ nổ, bao gồm cả khả năng xảy ra tấn công khủng bố.
Sự việc tàu Seajewel xảy ra chỉ vài ngày sau khi một tàu chở dầu khác, tàu Koala, bị rung chuyển bởi một vụ nổ khi neo đậu tại Ust-Luga, một cảng ở phía tây bắc nước Nga gần thành phố quê hương St. Petersburg của Putin. Con tàu, được treo cờ Antigua và Barbuda và được cho là có liên quan đến cái gọi là “hạm đội bóng tối” của Nga, đã bị nổ phòng máy vào ngày 9 tháng 2, khiến thủy thủ đoàn phải di tản khẩn cấp.
Cơ quan vận tải biển liên bang của Nga đã xác nhận sự việc trên tàu Koala vào ngày 9 tháng 2. “Một vụ nổ đã xảy ra trong phòng động cơ” của tàu, buộc thủy thủ đoàn phải di tản, Cơ quan Vận tải Biển và Đường thủy Nội địa Liên bang Nga, Rosmorrechflot, cho biết.
Thị trưởng thành phố cảng Savona của Ý, Marco Russo, và thị trưởng thị trấn Vado Ligure, Fabio Gilardi, cho biết: “Chúng tôi liên tục liên lạc với các cơ quan chức năng có liên quan. Chúng tôi biết rằng tình hình đang được theo dõi và giám sát ở mọi khía cạnh. Hiện tại, chúng tôi sẽ không nói thêm bất cứ điều gì nữa vì tôn trọng các hoạt động đang diễn ra”.
[Newsweek: Explosions Rock Putin Shadow Fleet Tanker off Italy Coast]
9. Tổng thống Donald Trump đáp trả Zelenskiy, đổ lỗi cho Ukraine về cuộc chiến
Tổng thống Donald Trump đã chế giễu Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy là một nhà đàm phán kém và “cực kỳ bất tài” vào hôm Thứ Ba, 18 Tháng Hai, khi căng thẳng tiếp tục gia tăng liên quan đến các cuộc đàm phán trực tiếp của chính quyền với Nga về việc chấm dứt cuộc chiến mà nước này phát động gần ba năm trước.
Những bình luận này được đưa ra trong bối cảnh các đồng minh Âu Châu và nhiều chuyên gia tình báo Mỹ chỉ trích rằng Ukraine và các quốc gia Âu Châu đồng minh của Ukraine đã bị loại khỏi các cuộc đàm phán bắt đầu vào sáng thứ Ba giữa các quan chức Mỹ và Nga tại Saudi Arabia.
Khẳng định rằng vòng đàm phán đầu tiên đã diễn ra “rất tốt”, Tổng thống Donald Trump tỏ ra tức giận trước sự thất vọng của Zelenskiy vì bị loại trừ và trước quyết định không bay tới Riyadh để đàm phán thêm với phái đoàn Hoa Kỳ trong tuần này của tổng thống Ukraine.
“Hôm nay tôi nghe nói, 'Ồ, thôi, chúng ta không được mời'“, Tổng thống Donald Trump nói khi được hỏi về lời chỉ trích từ Ukraine, dường như hướng câu trả lời của ông tới Zelenskiy. “Ồ, ông đã ở đó ba năm rồi. Ông nên kết thúc nó — ba năm. Ông không bao giờ nên ở đó. Ông không bao giờ nên bắt đầu nó. Ông nên thực hiện một thỏa thuận.”
Bình luận này — phớt lờ việc Nga đã xâm lược Ukraine mà không có sự khiêu khích nào vào ba năm trước trong tháng này — là lời lên án gay gắt nhất của Tổng thống Donald Trump cho đến nay đối với phía Ukraine. Bình luận này được đưa ra khi Zelenskiy và các nhà lãnh đạo trên khắp Âu Châu đang cố gắng phản ứng với những dấu hiệu ngày càng tăng cho thấy đồng minh quan trọng nhất của Kyiv trong ba năm qua dường như quan tâm nhiều hơn đến việc bình thường hóa quan hệ với Nga hơn là bảo đảm Ukraine tồn tại và rằng Putin phải đối mặt với sự răn đe mạnh mẽ hơn sau khi bắt đầu cuộc chiến tranh trên bộ đầu tiên trên đất Âu Châu kể từ năm 1945.
Tổng thống Donald Trump cũng khẳng định sự quan tâm của mình trong việc thúc đẩy bầu cử ở Ukraine như một phần của bất kỳ giải pháp ngoại giao nào cho cuộc chiến.
“Chúng ta đang ở trong tình huống mà Ukraine chưa tổ chức bầu cử, chúng ta đang áp dụng thiết quân luật, nơi mà nhà lãnh đạo Ukraine — ý tôi là tôi ghét phải nói điều này, nhưng tỷ lệ ủng hộ của ông ấy chỉ còn 4% — và đất nước đã bị tan thành từng mảnh,” Tổng thống Donald Trump nói.
Mặc dù tỷ lệ ủng hộ của công chúng dành cho Zelenskiy đã giảm từ những ngày đầu của cuộc chiến, ông vẫn nhận được sự ủng hộ từ phần lớn người dân Ukraine — ít nhất là 52 phần trăm theo cuộc thăm dò vào tháng trước. Không biết Tổng thống Trump lấy đâu ra con số 4%.
Tổng thống Donald Trump cũng phản bác lại câu hỏi cho rằng việc buộc Zelenskiy tái tranh cử là yêu sách của Nga.
“Đó không phải là chuyện của Nga”, Tổng thống Donald Trump nói. “Đó là chuyện của tôi và nhiều quốc gia khác nữa”.
Tổng thống cũng khẳng định rằng người dân Ukraine, những người đang chiến đấu vì sự sống còn của đất nước, “mệt mỏi” vì cái chết và sự tàn phá và mong muốn chiến tranh kết thúc. “Mọi người muốn thấy điều gì đó xảy ra.”
Tuyên bố đó trái ngược với thực tế trên khắp Ukraine, nơi các quan chức được bầu và phần lớn dân chúng đã bị sốc trước những hành động của chính quyền Tổng thống Donald Trump dường như thờ ơ với số phận của quốc gia. Những hành động đó không chỉ bao gồm các cuộc đàm phán với Mạc Tư Khoa mà còn bao gồm cả đề xuất của Hoa Kỳ về việc yêu cầu một nửa quyền khai thác khoáng sản đất hiếm của Ukraine là khoản thanh toán cho viện trợ đã nhận được, mà không có bảo đảm an ninh trong tương lai.
[Politico: Trump snaps back at Zelenskyy, blaming Ukraine for the war]