Tờ Washington Post có bài bình luận nhan đề “Abe’s legacy is a world better prepared to confront China”, nghĩa là “Di sản của Abe là một thế giới được chuẩn bị tốt hơn để đối đầu với Trung Quốc”. Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch sang Việt Ngữ.

Thứ Sáu là một ngày bàng hoàng, đau buồn và giận dữ ở Nhật Bản và trên toàn thế giới sau vụ ám sát cựu thủ tướng Shinzo Abe. Nhưng khi nỗi đau đã nguôi ngoai và sử sách được viết ra, Abe sẽ được ghi nhớ trên tất cả vì những đóng góp sớm và quan trọng của ông trong phản ứng lâu dài của thế giới đối với những thách thức do sự trỗi dậy của Trung Quốc.

Những lời chia buồn đến từ các nhà lãnh đạo thế giới phản ánh sự kính trọng quốc tế mà Abe giành được trong sự nghiệp chính trị và ngoại giao lâu dài của mình, bao gồm hai nhiệm kỳ Thủ tướng, một chức vụ mà ông giữ lâu hơn bất kỳ ai trong lịch sử Nhật Bản. Nhiều chứng tá đã công nhận cam kết của Thủ tướng Abe trong việc củng cố trật tự quốc tế vốn đã mang lại cho khu vực Đông Á một nền hòa bình, thịnh vượng và an ninh kể từ khi Thế chiến thứ hai kết thúc. Abe là một trong những nhà lãnh đạo quốc tế sớm nhất nhìn ra quyết tâm của Bắc Kinh trong việc sử dụng sức mạnh và ảnh hưởng ngày càng tăng của mình để phá hoại hệ thống đó - và cũng nhận ra cần phải làm gì để chống lại dã tâm đó.

Abe đã định hướng lại chính sách đối ngoại của Nhật Bản để tập trung vào cạnh tranh lâu dài với Trung Quốc khi các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và các nước khác trên thế giới vẫn bám vào cách tiếp cận dựa trên sự can dự với Bắc Kinh. Chương trình kinh tế của ông, được gọi là “Abenomics” (cuối cùng đã mang lại kết quả hỗn hợp), là một phần trong sứ mệnh của ông để chứng minh rằng Nhật Bản có thể giúp dẫn đầu phản ứng quốc tế đối với sự đi lên của Trung Quốc.

Tomohiko Taniguchi, cố vấn chính sách đối ngoại và là người viết các bài phát biểu của Abe trong một thời gian dài, nói với tôi trong một cuộc phỏng vấn rằng Abe hiểu rằng Tokyo phải làm ba điều nếu muốn chống lại sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc trong dài hạn: Nhật Bản sẽ phải tăng cường nền kinh tế, tái đầu tư trong quan hệ đồng minh với Hoa Kỳ, và mở rộng quan hệ ngoại giao bằng cách tiếp cận với Úc và Ấn Độ.

Người Mỹ có thể nhớ đến Abe vì khả năng kết nối hiếm có của ông với Tổng thống Donald Trump. Abe tỉ mỉ vun đắp mối quan hệ của mình với Trump, bảo đảm rằng ông là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên đến thăm Tháp Trump sau cuộc bầu cử tháng 11 năm 2016 và là người đầu tiên đến thăm Trump tại Mar-a-Lago.

Vào năm 2017, các bức ảnh xuất hiện cho thấy Trump và Abe đang kiểm tra thông tin tình báo về vụ phóng hỏa tiễn được phân loại của Triều Tiên dưới ánh sáng của đèn pin điện thoại khi các vị khách câu lạc bộ Florida của Trump đứng nhìn. Đó là khoảnh khắc nắm bắt được tình thế tiến thoái lưỡng nan của Abe khi đối phó với sự hỗn loạn của chính trường Hoa Kỳ. Tổng thống Trump đã coi Abe như một chính khách cấp cao và là một người bạn thân thiết, cũng như Tổng thống Barack Obama tiền nhiệm. Đây là một minh chứng cho kỹ năng ngoại giao cá nhân của Abe.

“Ông ấy biết hai điều: sự hiện diện liên tục của Hoa Kỳ là rất quan trọng đối với khu vực và hơn thế nữa, để Hoa Kỳ tiếp tục tham gia vào khu vực, Nhật Bản là điều quan trọng,” Taniguchi nói với tôi. “Những nỗ lực xây dựng mối quan hệ khéo léo của ông ấy với cả Obama và Trump đều dựa trên sự cân nhắc theo chủ nghĩa hiện thực đó.”

Abe là một chính trị gia bảo thủ, theo chủ nghĩa dân tộc, tin tưởng vào các liên minh, chủ nghĩa đa phương, nhân quyền và việc củng cố trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

“Ông ấy theo đuổi một thương hiệu chính trị bản sắc mới, tôn vinh sự cởi mở về kinh tế và bản sắc hàng hải của đất nước, những thứ sẽ làm nền tảng cho các thế hệ sau,” Taniguchi nói.

Phần lớn khuôn khổ khái niệm cho chiến lược ngày nay của Hoa Kỳ ở Đông Á có thể được bắt nguồn từ các sáng kiến và các bài phát biểu của Abe, chẳng hạn như ý tưởng về một “Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở”. Công việc của Abe nhằm tập hợp Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc và Ấn Độ là công cụ trong việc hình thành nhóm ngoại giao chính thức hiện nay được gọi là “Tứ Cường” với chủ trương giữ vững chủ quyền và không nhượng bộ bất kỳ điều kiện nào của Trung Quốc để đổi lấy việc nối lại các cuộc đối thoại cấp cao, nhưng cũng không áp dụng một giọng điệu thách thức và vẫn sẵn sàng tham gia với Trung Quốc trong các lĩnh vực có thể hợp tác được.

Abe nói trong một bài phát biểu năm 2014 tại Singapore: “Ý tưởng tuyệt đối về nhà nước pháp quyền, là một trong những trụ cột tuyệt vời cho nhân quyền, đã bắt rễ sâu hơn. Tự do, dân chủ và pháp quyền, là điều làm nền tảng cho dân chủ và tự do, tạo thành một giọng nam trầm phong phú của Á Châu - Thái Bình Dương hỗ trợ giai điệu được chơi bằng một phím sáng và vui tươi. Tôi thấy mình bị thu hút bởi âm thanh đó ngày này qua ngày khác”.

Trong số những thành tựu liên quan khác của Abe, ông đã cải cách bộ máy quan chức an ninh quốc gia của Nhật Bản, mở rộng vai trò của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản và cứu hiệp định thương mại Đối tác xuyên Thái Bình Dương khi Hoa Kỳ rút khỏi, bằng cách đổi tên nó thành Hiệp định Toàn diện và Tiến bộ cho Chuyển đổi. - Hiệp định Đối tác Thái Bình Dương (CPTPP). Đúng với bản chất thực dụng của mình, ông đã đồng thời làm giảm căng thẳng trong mối quan hệ song phương Nhật - Trung.

Không phải tất cả các kế hoạch của Abe đều thành công. Theo bước chân của cha mình, một cựu ngoại trưởng Nhật Bản, Abe đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin hàng chục lần trong nhiều năm với nỗ lực thất bại trong việc giải quyết các tranh chấp lịch sử của đất nước họ. Đường lối cứng rắn của Abe đối với Triều Tiên đã khiến ông lạc hậu với cả chính sách của Trump và Obama. Việc ông nhượng bộ trước những hành động tàn bạo thời chiến của Nhật Bản đã làm mất đi tiềm năng tiến triển trong mối quan hệ đang gặp khó khăn của Nhật Bản với Hàn Quốc.

Một trong những hành động ngoại giao cuối cùng của Abe, vào đầu năm nay, là gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự đe dọa ngày càng nguy hiểm của Trung Quốc đối với Đài Loan. Ông công khai kêu gọi Hoa Kỳ từ bỏ chính sách “mơ hồ chiến lược” và tuyên bố công khai ý định đứng ra bảo vệ Đài Loan nếu Trung Quốc tấn công.

Ông viết: “Thảm kịch nhân loại xảy ra với Ukraine đã dạy cho chúng ta một bài học cay đắng. Không còn chỗ cho sự nghi ngờ trong quyết tâm của chúng ta liên quan đến Đài Loan và trong quyết tâm bảo vệ tự do, dân chủ, nhân quyền và pháp quyền.”

Trong phạm vi mà phương Tây đã chuẩn bị để bảo vệ những giá trị này khi Trung Quốc tìm cách làm xói mòn chúng, tổng thống Abe xứng đáng được nhìn nhận những công lao đáng kể. Đó là một di sản mà ngay cả vụ ám sát tàn bạo mà ông phải chịu cũng không bao giờ có thể làm lu mờ di sản này.
Source:Washington Post