Cha Raymond J. de Souza là chủ bút của tờ Convivium Magazine. Hôm 7 tháng Giêng, trên tờ National Catholic Register, ngài có bài nhận định nhan đề “Priest’s Book Tells Sad Tale of Jesuits’ Abortion Complicity in the US”, nghĩa là “Sách của linh mục kể câu chuyện buồn về sự đồng lõa phá thai của các tu sĩ Dòng Tên ở Mỹ”.
Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.
Ngày 7 tháng Giêng năm 2022
Cần một giáo sĩ nổi tiếng để che chắn cho các chính trị gia Công Giáo, những người đã bỏ phiếu duy trì và mở rộng quyền tiếp cận phá thai à? Trong hơn 50 năm, Dòng Tên đã có một người đàn ông sẵn sàng. Đó là một vụ tai tiếng nghiêm trọng nơi một trong những dòng đáng kính nhất của Giáo hội.
Linh mục Dòng Tên Pat Conroy, người từng là tuyên úy của Hạ viện từ tháng 5 năm 2011 đến tháng Giêng năm 2021, đã trả lời phỏng vấn được đăng trên tờ The Washington Post trong tuần này, trong đó ngài bảo vệ các chính trị gia Công Giáo, những người thúc đẩy việc tiếp cận phá thai. Ngài đã đi xa đến mức viện dẫn Thánh Thomas Aquinas về lương tâm để bảo vệ lập trường của mình, điều này vừa đáng xấu hổ vừa không xứng đáng với phẩm giá đào tạo thích đáng của Dòng Tên.
Đối với những người có trí nhớ lâu hơn, ý tưởng về một tu sĩ Dòng Tên nổi tiếng từ Hạ viện bảo vệ những luật lệ cho phép phá thai không phải là mới. Cha Conroy là một phiên bản nghèo nàn của linh mục Dòng Tên quá cố Robert Drinan, nhưng ông vẫn là một người dẫn đầu cho những gì mà các anh em của ông quen gọi là “truyền thống của Dòng Tên”.
15 năm trước vào tuần này, Cha Drinan đã trở lại trong ánh đèn sân khấu. Xin nhắc lại hoàn cảnh. Đầu năm 2007, Nancy Pelosi trở thành người phụ nữ đầu tiên làm Chủ tịch Hạ viện, đỉnh cao của một sự nghiệp chính trị đáng nể. Việc bà ấy trở thành Chủ tịch Hạ viện một lần nữa vào 15 năm sau là bằng chứng thêm về thế lực chính trị đáng gờm mà bà ấy vẫn còn.
Pelosi, nhận thức được cột mốc quan trọng mà bà đã đạt được vào năm 2007, nên đã tổ chức một buổi dạ tiệc kéo dài 4 ngày để đánh dấu việc bà nhận vai trò Chủ tịch Hạ Viện. Nó bắt đầu bằng một Thánh lễ “công nhận Chủ tịch Hạ viện Nancy D'Alesandro Pelosi,” tại trường cũ của bà là Đại học Chúa Ba Ngôi ở Washington, DC. Vị chủ tế và giảng thuyết trong thánh lễ chính là Cha Drinan, lúc đó 86 tuổi. Đó là sự kiện công khai lớn cuối cùng của ông. Ông mất sau đó trong cùng một tháng.
Ở đó có một câu chuyện tai tiếng về sự đồng lõa của các tu sĩ Dòng Tên trong việc phá thai ở Mỹ, một câu chuyện được kể hoàn toàn hơn trong một cuốn sách mới quan trọng của linh mục quá cố Dòng Tên Paul Mankowski, người biết một số anh em của mình là các tu sĩ Dòng Tên và bề trên của ngài đã phản bội Dòng Tên.
Cha Robert Drinan là một người có tài năng phi thường, ngay cả so với những tiêu chuẩn cao của các tu sĩ Dòng Tên được biết đến trong những năm 1960. Ông là hiệu trưởng trường luật Boston College ở tuổi 36, và đã dẫn dắt ngôi trường đó lên những tầm cao mới trong hơn 14 năm. Năm 1970, ông ra tranh cử vào Quốc hội ở tiểu bang Massachusetts và được bầu làm Dân biểu Đảng Dân chủ năm lần, phục vụ từ năm 1971 đến năm 1981.
Vào tháng 5 năm 1980, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã ra lệnh cho ông không được tái tranh cử vào tháng 11 năm đó, và do đó Cha Drinan rời Quốc hội vào tháng Giêng năm 1981. Quyết định của Đức Gioan Phaolô II được ban hành như một phần của lệnh cấm rộng rãi hơn đối với các giáo sĩ nắm giữ các chức vụ chính trị. Khi Đức Giáo Hoàng đưa ra lời dứt khoát, Cha Drinan đã tuân theo, nói rằng sự thách thức là “không thể tưởng tượng được”. Tuy nhiên, trong thực tế, thách thức đã là phương thức hoạt động của ông trong suốt một thập kỷ.
Cha Drinan tranh cử vào năm 1970 trên nền tảng phản đối Chiến tranh Việt Nam mạnh mẽ và là dân biểu đầu tiên đưa ra các bài báo luận tội Tổng thống Richard Nixon. Sau vụ Roe kiện Wade vào năm 1973, ông đã bảo vệ phán quyết này và là một lá phiếu đáng tin cậy ủng hộ việc mở rộng giấy phép phá thai, bao gồm cả việc tài trợ bằng tiền đóng thuế của người dân, trong suốt thời gian phục vụ quốc hội của mình.
Vị linh mục Dòng Tên này là cha đỡ đầu cho đảng Dân chủ trở thành đảng phá thai, một sự chuyển đổi được dẫn dắt bởi các đảng viên Dân chủ Công Giáo - Ted Kennedy, Joe Biden, Mario Cuomo và sau đó là chính Pelosi. Không có linh mục Công Giáo nào làm nhiều hơn trong việc cổ vũ hợp pháp hóa phá thai cho bằng Cha Drinan.
Thánh lễ cách đây 15 năm trong tuần này là một bài diễn văn tốt nghiệp phù hợp, truyền lại ngọn lửa chính trị ủng hộ phá thai cho Pelosi, người coi ông như một nguồn cảm hứng về cách một người Công Giáo trung thành có thể thúc đẩy quyền tiếp cận phá thai.
“Cha Drinan là nguồn cảm hứng cho rất nhiều người trong Quốc hội, không chỉ những người phục vụ với ngài mà cả những người đến sau chúng tôi,” bà Tân Chủ tịch Hạ Viện nói khi ông qua đời. “Tôi đặc biệt vinh dự rằng vào đầu tháng này, Cha Drinan đã chủ trì một thánh lễ tại trường cũ của tôi, Đại học Chúa Ba Ngôi, trước khi tôi tuyên thệ nhậm chức Chủ tịch Hạ Viện. Ngài đã cử hành Thánh lễ đó để vinh danh các trẻ em ở Darfur và Katrina, và giảng rằng 'nhu cầu của mọi trẻ em là nhu cầu của chính Chúa Giêsu Kitô.' Trong suốt cuộc đời của mình, Cha Drinan không chỉ rao giảng thông điệp đó về công lý và nhân quyền; ngài đã thể hiện điều đó”.
Đúng vậy, sự kiện công khai cuối cùng của Cha Drinan là tuyên bố rằng “nhu cầu của mọi trẻ em là nhu cầu của chính Chúa Giêsu Kitô” trong khi cuồng nhiệt ủng hộ Chủ tịch Hạ Viện phò phá thai hăng nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.
Trong suốt những năm 1970, người ta thường hỏi rằng làm thế nào mà Cha Drinan có thể phục vụ trong Quốc hội với tư cách là một linh mục, chứ chưa nói đến một linh mục lại sử dụng lá phiếu lập pháp và vị trí công quyền của mình để thúc đẩy cho việc phá thai. Cha Drinan và các anh em Dòng Tên của ông nhiều lần gây ấn tượng rằng ông đã nhận được sự chấp thuận của các bề trên Dòng Tên và các giám mục địa phương của mình.
Đó là một sự dối trá.
Bây giờ chúng ta biết điều đó một cách đầy đủ hơn, nhờ Cha Mankowski, một tu sĩ Dòng Tên thậm chí còn xuất sắc hơn Cha Drinan. Ngài đã đột ngột qua đời vào tháng 9 năm 2020.
Nhà xuất bản Ignatius, được thành lập bởi Cha Joseph Fessio, một tu sĩ Dòng Tên khác mong muốn sự thật được biết đến, gần đây đã xuất bản cuốn “Jesuit At Large: Essays and Reviews of Paul V. Mankowski, SJ” – “Dòng Tên Tổng Lược: Những Bài Khảo Luận Và Phê Bình Của Paul V. Mankowski, SJ” - do George Weigel biên tập.
Bộ sưu tập di cảo đưa ra một số bài tiểu luận và đánh giá hấp dẫn của Cha Mankowski, vừa gay gắt vừa trào phúng, đôi khi cả hai cùng một lúc. Bộ sưu tập là một lời giới thiệu xứng đáng cho những ai chưa đọc Cha Mankowski - và là một nguyên nhân gây tiếc nuối vì họ đã không đọc ngài sớm hơn.
Phần đáng chú ý nhất của cuốn sách là một bản ghi nhớ chưa từng được xuất bản trước đó từ tháng 4 năm 2007, do Cha Mankowski gửi cho một số bạn bè của ngài, có tựa đề: “Chuyện ứng cử của Cha Drinan và Văn khố Tỉnh Dòng New England”. Mặc dù chưa bao giờ tự mình công bố nó, vì những rắc rối của ngài với các bề trên Dòng Tên, ngài rõ ràng muốn có một hồ sơ chính xác để lưu lại cho hậu thế.
Hồ sơ đó hiện đã được công bố. Rõ ràng điều mà nhiều người Công Giáo coi là một vụ tai tiếng vào những năm 1970 thực sự còn tồi tệ hơn nhiều.
Cha Mankowski đang nghiên cứu trong kho lưu trữ của Dòng Tên ở New England vào đầu những năm 1990. Ngài đã tình cờ thấy hồ sơ của Cha Drinan. Ngài đã yêu cầu và được phép sao chép tài liệu cho một bài báo về sự phục vụ của Cha Drinan tại Quốc hội.
Cha Mankowski phát hiện ra rằng, Cha Drinan không hề được phép ứng cử vào Quốc hội, mà hơn thế nữa, Bề trên Tổng quyền Dòng Tên, là Cha Pedro Arrupe, còn nhiều lần ngăn cấm. Cha Drinan và Cha William Guindon của Dòng Tên, Giám tỉnh nhà Dòng tại New England, đã âm mưu ủng hộ việc ra ứng cử của Cha Drinan và làm trái lệnh của Cha Arrupe. Các hồ sơ cung cấp rất chi tiết những lời nói dối và quanh co trốn tránh của cả Cha Drinan và Cha Guindon trong nhiều năm.
Cha Mankowski biết rằng tài liệu này sẽ sửa lại ấn tượng sai lầm rằng toàn bộ Dòng Tên nói chung rất hài lòng với việc Cha Drinan thúc đẩy việc phá thai trong Quốc hội. Nó cũng sẽ tiết lộ các tu sĩ Dòng Tên cao cấp ở New England đã bất lương đến mức nào trong những năm 1970.
Cha Mankowski quyết định không viết một bài báo về việc ứng cử của Cha Drinan. Đó là một công việc cực kỳ khó chịu, và Cha Drinan dường như là một người “hết thời” rồi.
Đến tháng 6 năm 1996, Tờ New York Times đăng bài viết của Cha Drinan “với tư cách là một linh mục Dòng Tên,” ca ngợi quyết định phủ quyết của Tổng thống Bill Clinton đối với lệnh cấm phá thai bán phần khi sinh, tiếng Anh là partial-birth abortion. Xin mở ngoặc giải thích như sau: Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ cho biết Phá thai bán phần khi sinh, gọi tắt là PBA, là thuật ngữ Quốc hội đã sử dụng để mô tả một thủ thuật vượt ranh giới từ phá thai sang giết hại trẻ sơ sinh. Bác sĩ đưa một phần đáng kể đứa trẻ còn sống ra bên ngoài cơ thể của người mẹ - toàn bộ phần đầu trong ca “sinh nở đầu ra trước”; hoặc phần thân cho đến rốn trong ca “sinh nở chân ra trước” -- sau đó giết chết đứa trẻ bằng cách đập vỡ hộp sọ của nó hoặc loại bỏ não của đứa bé bằng máy hút.
Việc một linh mục ủng hộ cho việc hợp pháp hóa phá thai bằng cách phá thai bán phần khi sinh như thế đã gây sốc ngay cả những người có thiện cảm với ông ta.
Đức Hồng Y John O'Connor đã rất tức giận, và viết trên chuyên mục Công Giáo ở New York: “Tôi thành thật xin lỗi ông, Cha Drinan, nhưng ông đã sai, đã sai chết người. Ông lẽ ra đã phải cất lên tiếng nói có thần có thế của mình cho cuộc sống; nhưng ông đã cất lên tiếng nói cho cái chết. Một luật sư còn khó lòng đóng cái vai trò đó. Huống hồ là một linh mục như ông”.
Cha Mankowski đánh giá rằng việc Cha Drinan trở lại cuộc sống công cộng gây tranh cãi đòi hỏi sự thật phải được nói ra. Ngài đã đưa tài liệu của mình cho giáo sư James Hitchcock, nhà sử học nổi tiếng tại Đại học St. Louis của Dòng Tên. Hitchcock đã xuất bản tài liệu này trong một bài báo vào mùa hè năm đó trên tờ Catholic World Report với nhan đề “Sự nghiệp chính trị kỳ lạ của Cha Drinan.”
Các tu sĩ Dòng Tên bùng nổ trong cơn thịnh nộ nóng như que cời lửa. Không phải là thịnh nộ với Cha Drinan vì quan điểm của ông ta, không phải là nổi giận với các tu sĩ Dòng Tên đã cho phép điều đó, không phải là bức xúc với các bề trên đã che đậy cho sự dối trá. Giới lãnh đạo Dòng Tên Hoa Kỳ hạ búa bổ xuống đầu Cha Mankowski, người không che giấu vai trò của mình trong việc cung cấp tài liệu lưu trữ cho Giáo sư Hitchcock.
Weigel viết trong phần giới thiệu biên tập của mình: “Kết quả của tất cả những điều này đối với Cha Paul Mankowski là rất khắc nghiệt. Ngài đã bị cấm trong nhiều năm không được xuất bản dưới tên của chính mình. Ngài đã bị hạn chế trong công việc mục vụ của mình. Ngài thường bị coi như một tên cùng đinh. Và dù cuối cùng ngài được phép khấn trọn và trở thành một ‘spiritual coadjutor’ - ‘trợ giáo tâm linh’- trong Dòng Tên, Cha Mankowski đã bị từ chối ‘kết hợp đầy đủ’ vào nhà Dòng (liên quan đến 'lời thề thứ tư' nổi tiếng của Dòng Tên về việc tuân theo giáo hoàng, liên quan đến sứ vụ truyền giáo).”
Theo Weigel, việc công bố bản ghi nhớ của Cha Mankowski cùng với tài liệu hỗ trợ là “rất cần thiết cho việc minh oan cho Cha Mankowski sau khi ngài qua đời”, đã được một số anh em Dòng Tên của ngài ủng hộ từ lâu, ngay cả khi họ chất đống những lời ca tụng xa hoa dành cho Cha Drinan.
Mười lăm năm kể từ ngày lễ cuối cùng của Cha Drinan dành cho Pelosi, cả Chủ tịch Hạ Viện và Tổng thống Joe Biden đều quay sang các tu sĩ Dòng Tên để che chắn cho chính trị phá thai của họ. Gần đây, cả hai đều tìm cách triều yết vị giáo hoàng đầu tiên của Dòng Tên, với Biden tuyên bố Đức Thánh Cha Phanxicô chấp thuận cho ông ta được tiếp tục Rước Lễ tại giáo xứ Dòng Tên ở Washington mà ông thường dự lễ.
Bản thân là một cựu giám tỉnh Dòng Tên và là người ngưỡng mộ Cha Arrupe, chắc chắn Đức Giáo Hoàng Phanxicô sẽ cảm thấy tai tiếng - nếu không muốn nói là ngạc nhiên - khi biết mức độ đồng lõa của Dòng Tên trong vụ tai tiếng khủng khiếp trong sự nghiệp quốc hội của Cha Robert Drinan.
Đối với các linh mục và anh em trung tín khác, các tu sĩ Dòng Tên như vậy đã trở thành nổi tiếng đến mức nào trong việc đồng lõa che đậy cho những người Công Giáo cổ vũ quyền phá thai?
Hãy xem bài báo năm 1997 này của Maureen Dowd của tờ New York Times, một người Công Giáo ủng hộ luật phá thai tự do. Cô ấy đang viết về chương trình Nothing Sacred – “Không có gì là thánh thiêng”, một chương trình truyền hình trong đó một “linh mục trẻ tuổi sành điệu, lanh lợi, dễ thương” thúc đẩy hối nhân đi phá thai:
Dowd viết: “Tôi không nghĩ rằng chương trình này phản ánh quan điểm của giới tinh hoa giải trí hay, như một số nhà phê bình đã dài dòng cho rằng, là quan điểm của các nhà sản xuất chương trình Do Thái 'không thực hành đạo'. Tôi nhận ra quan điểm này là của giới tinh hoa Dòng Tên. Các tu sĩ Dòng Tên là các hoa tiêu của Giáo Hội, giới trí thức giảng dạy thường được nhìn thấy đang uống các loại rượu đắt tiền và đi du lịch nước ngoài và phát minh ra những cách diễn giải giáo lý của Giáo Hội”.
Trong “Năm Inhaxiô” đặc biệt này do Dòng Tên tuyên bố, ưu tiên của người Inhaxiô đối với việc kiểm tra lương tâm xem ra có vẻ phù hợp khi liên hệ đến hoạt động chính trị của Cha Drinan, giờ đây bản ghi nhớ của Cha Mankowski đã tiết lộ một câu chuyện hoàn chỉnh hơn.
Phần kết:
Trong một bài báo trước, tôi đã viết về nỗ lực thất bại của Thánh Gioan Phaolô II trong việc cải tổ Dòng Tên vào tháng 10 năm 1981. Chắc chắn là trường hợp tai tiếng của Cha Drinan, và sự bất lực rõ ràng của Cha Arrupe, đã góp phần vào kết luận của Đức Gioan Phaolô II rằng giới lãnh đạo Dòng Tên không có khả năng tự cải cách.
Về điều đó, Cha Mankowski cũng đồng tình. Trong một lá thư năm 2004 có trong cuốn “Jesuit At Large”, ngài viết cho một người đàn ông trẻ tuổi hỏi về việc gia nhập Dòng Tên:
“Tôi tin chắc rằng, hiện tại, Dòng Tên là một dòng xuống cấp. Điều đó có nghĩa là nó có những vấn đề nghiêm trọng trong mọi nỗ lực của mình ở tất cả các cấp chính quyền, và quan trọng hơn là nó đã mất khả năng tự sửa chữa bằng chính nội lực của mình. … Thật tình, tôi phải nói rằng, hiện tại, tôi không thấy có dấu hiệu nào cho thấy khả năng hay thiện chí của ban lãnh đạo Dòng Tên Rôma trong việc giải quyết và khắc phục những vấn đề này”.
Dù vậy, Cha Mankowski không mất hy vọng, và biết rằng đặc sủng của Ignatius đã được đổ vào các bình đất. Ngài đã truyền lại lời khuyên này, bất chấp tình trạng ảm đạm của Dòng: “Nói thế, nhưng nếu tôi phải làm lại tất cả, bất chấp những gì tôi biết bây giờ, tôi sẽ vào Dòng Tên vào ngày mai.”
Người ta hy vọng rằng giờ đây, Cha Mankowski vẫn đang nỗ lực hết mình cho việc cải tổ Dòng Tên, và lúc này may thay, ngài đã vượt quá tầm với của các vị bề trên quyết tâm làm nản lòng sứ mệnh thiết yếu đó.
Source:National Catholic Register