 |
| Phó thủ tướng Nurettin Canikli của Thổ Nhĩ Kỳ |
“Tuyên bố của Đức Giáo Hoàng là rất đáng tiếc,” Nurettin Canikli nói với các phóng viên. “Thật là chẳng may khi người ta có thể thấy những suy tư và và những dấu vết của não trạng thập tự quân trong các hành động của các triều Giáo Hoàng và của vị Giáo Hoàng này”.
Trong bài diễn văn được dọn sẵn của Đức Thánh Cha tại dinh tổng thống, thuật ngữ “Metz Yeghern” của Armenia có nghĩa là “Đại ác” đã được dùng để đề cập đến tội ác tận diệt 1.5 triệu người Armenia của Đế quốc Ottoman Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 1915. Nhưng ngay sau đó, bỏ văn bản đã được soạn sẵn sang một bên, Đức Thánh Cha đã dùng từ “diệt chủng” để tham chiếu đến tội ác mà ngài gọi là “tội ác đầu tiên của hàng loạt các thảm họa tồi tệ của thế kỷ trước”.
Đức Thánh Cha nói: “Đáng buồn, thảm kịch đó, cuộc diệt chủng đó, là thảm họa đầu tiên trong nhiều loạt thảm họa tồi tệ của thế kỷ qua, một thảm kịch xẩy ra được là do các mục tiêu sắc tộc, ý thức hệ hay tôn giáo bị bóp méo; các mục tiêu này làm tối đen tâm trí những kẻ hành hình thậm chí đến độ lên kế hoạch cho cuộc tận diệt toàn thể một dân tộc.”
“Càng đáng buồn là trong trường hợp này và trong cả hai trường hợp kia, các siêu cường quốc tế đã nhìn đi chỗ khác”.
Tất cả đã đứng lên vỗ tay vang dội. Trong diễn văn với Đức Giáo Hoàng, Tổng Thống Sargsyan nói: “Người ta không thể không tin vào chiến thắng của công lý khi 100 năm sau… sứ điệp công lý đã được chuyền tới nhân loại từ trung tâm thế giới Công Giáo”.
Tờ Hurriyet, một nhật báo hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ, được thành lập từ năm 1948, và cho tới nay trong thời kỹ thuật số vẫn giữ được con số phát hành lên đến 400,000 bản mỗi ngày đăng tải một bài xã luận nhại lại quan điểm thường thấy của Thổ Nhĩ Kỳ trong đó tuy thừa nhận có một con số lớn các tín hữu Kitô Armenia sống trong Đế quốc Ottoman đã bị thiệt mạng trong các cuộc đụng độ với lực lượng Ottoman trong Thế chiến thứ nhất, nhưng không công nhận con số 1.5 triệu người bị giết, và phủ nhận việc giết người này được hoạch định có kế hoạch và vì vậy tờ báo cho rằng không thể coi đó là một cuộc diệt chủng. Theo tờ báo này, nhiều người Thổ Nhĩ Kỳ Hồi giáo cũng bị thiệt mạng tại thời điểm đó.
Bài xã luận cũng trích thuật một nhận định của thủ tướng Nurettin Canikli:
“Đó không phải là một tuyên bố khách quan, và không phản ánh sự thật và.. . cả thế giới biết điều này và cả người Armenia cũng thừa biết như vậy”.
Với những tuyên bố hàm hồ, nói cho qua chuyện của thủ tướng Nurettin Canikli, nhiều quan sát viên nhận định rằng Thổ Nhĩ Kỳ có lẽ sẽ không có những trả đũa ngoại giao như năm ngoái. Càng làm ầm ĩ vụ này lên, tội ác này của họ càng thu hút thêm sự chú ý của thế giới.