1. Đức Hồng Y Pizzaballa đến thăm Giáo xứ Thánh Gia ở Gaza vài ngày trước Giáng Sinh.
Đức Hồng Y Pierbattista Pizzaballa, Thượng phụ Latinh của Giêrusalem, đã đến thành phố Gaza vào ngày 19 tháng 12 để thăm viếng mục vụ tại Giáo xứ Thánh Gia, nhà thờ Công Giáo duy nhất ở Dải Gaza, chỉ vài ngày trước lễ Giáng Sinh.
Cùng với Đức Giám Mục Phụ Tá William Shomali, đại diện Tòa Thượng phụ Latinh, và một phái đoàn nhỏ, chuyến thăm của Hồng Y là một dấu hiệu của sự đoàn kết với cộng đồng Công Giáo nhỏ bé đã phải chịu đựng hơn hai năm xung đột và khó khăn nghiêm trọng, bao gồm cả vụ tấn công gây chết người do nhầm lẫn vào khuôn viên giáo xứ hồi tháng Sáu năm ngoái, theo lời Lực lượng Phòng vệ Israel.
Khi đến giáo xứ, Đức Hồng Y Pizzaballa được chào đón bởi các em nhỏ, một số em đội mũ ông già Noel, giữa những đồ trang trí lễ hội bao gồm đèn nhấp nháy, cây thông Noel và cảnh Chúa Giáng Sinh.
Kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào tháng 10 năm 2023, giáo xứ này đã che chở cho hàng trăm người tị nạn - cả người Kitô giáo và người Hồi giáo.
Tòa Thượng phụ Latinh Giêrusalem thông báo rằng trong chuyến thăm ba ngày của Đức Thượng phụ, ngài sẽ tìm cách đánh giá tình hình hiện tại của giáo xứ, bao gồm các nỗ lực viện trợ nhân đạo, công tác cứu trợ đang diễn ra và các kế hoạch cho tương lai. Ngài dự kiến sẽ gặp gỡ các linh mục địa phương, đứng đầu là cha xứ Gabriel Romanelli, cũng như các giáo dân để trực tiếp lắng nghe về nhu cầu của cộng đồng và các sáng kiến hỗ trợ.
Vào Chúa Nhật, ngày 21 tháng 12, Đức Hồng Y Pizzaballa đã tổ chức Thánh lễ Giáng Sinh sớm tại giáo xứ, đánh dấu sự khởi đầu của các lễ hội trong một cộng đồng vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm cả việc tiếp tục hạn chế các hoạt động nhân đạo bất chấp những cải thiện gần đây dưới thỏa thuận ngừng bắn mong manh.
“Mỗi lần tôi đến đây, kể cả trong thời chiến, đều có một lễ rửa tội cần thực hiện,” ngài nhận xét. “Vì vậy, không có lễ Giáng Sinh nào trọn vẹn nếu thiếu lễ rửa tội. Đó là điều tuyệt vời, cách tốt nhất để nói rằng chúng ta tin vào sự sống và Chúa Giêsu.”
Theo một tuyên bố từ tòa thượng phụ, chuyến thăm của ngài “khẳng định lại mối liên kết bền chặt của Giáo xứ Thánh Gia ở Gaza với giáo phận rộng lớn hơn của Tòa Thượng phụ Latinh Giêrusalem, và thể hiện cam kết của tòa thượng phụ trong việc đồng hành cùng các tín hữu trong niềm hy vọng, tình đoàn kết và lời cầu nguyện”.
Trong chuyến thăm, Đức Hồng Y Pizzaballa cho biết ngài cảm thấy “hơi nhẹ nhõm” lần đầu tiên kể từ khi chiến tranh bắt đầu hơn hai năm trước và ca ngợi các giáo dân của nhà thờ Thánh Gia, những người đã “vững vàng trong đức tin suốt thời kỳ khủng khiếp này”.
Trong lời chúc mừng của mình, Hồng Y nói rằng ngài mang đến những lời chúc tốt đẹp “từ khắp nơi trên thế giới… các bạn không thể tưởng tượng được có bao nhiêu nhà thờ, bao nhiêu nhóm, hiệp hội, người dân từ khắp nơi trên thế giới đang cùng chung vui với các bạn vào lúc này.”
“Chúng ta sẽ xây dựng lại. Chúng ta sẽ xây dựng lại trường học… nhà cửa… cuộc sống của chúng ta,” vị Hồng Y nói. “Chúng ta đã bén rễ ở đây và chúng ta sẽ ở lại đây. Chúng ta muốn ở lại đây.”
Source:Catholic News Agency
2. Tin vui trước Giáng Sinh: Tổng thống đắc cử của Chile là một người rất sùng đạo Công Giáo
Tuần này, Chile đã bầu ông José Antonio Kast, một người Công Giáo sùng đạo và là cha của chín đứa con, làm tổng thống thứ 35 của đất nước. Ông sẽ nhậm chức vào ngày 11 tháng 3 năm 2026 sau chiến thắng áp đảo trong vòng bầu cử thứ hai, làm thay đổi bản đồ chính trị của đất nước. Ông đã giành chiến thắng vòng hai vào ngày 14 tháng 12 với 58,16% số phiếu bầu, đánh bại bà Jeannette Jara và đảo ngược vị trí của mình trong vòng đầu tiên một tháng trước đó.
Ông Kast coi cuộc bầu cử là một bước ngoặt quốc gia, phát biểu trước những người ủng hộ tại Santiago trong bài diễn văn tranh cử của mình: “Đây là một ngày đặc biệt. Đó là một ngày sẽ mãi khắc sâu trong tâm trí chúng ta, một ngày nổi bật giữa những ngày khác khi mọi việc diễn ra. Và đây là một ngày của niềm vui.” Ông nói thêm: “Nhưng sẽ chẳng có gì là khả thi nếu chúng ta không có Chúa. Và đó là điều chúng ta không thể không thừa nhận,” trước khi cầu nguyện Chúa ban cho ông “sự khôn ngoan, tiết chế và sức mạnh, để luôn luôn vượt qua thử thách này.”
Ông khẳng định chiến thắng này không phải là cá nhân. “Ở đây, không một cá nhân nào thắng, không một đảng phái chính trị nào thắng; Chile đã thắng. Hy vọng về một cuộc sống không sợ hãi đã chiến thắng.” Hứa hẹn một đường lối cứng rắn hơn đối với trật tự công cộng, ông nói: “Chúng ta sẽ khôi phục sự tôn trọng pháp luật ở tất cả các vùng miền, không có ngoại lệ và không có đặc quyền.”
Kast thuộc Phong trào Tông đồ Schoenstatt. Được thành lập tại Đức năm 1914 bởi Cha Joseph Kentenich, phong trào này nhấn mạnh sự đổi mới tâm linh thông qua lòng sùng kính Đức Mẹ. Phong trào có gần 100.000 thành viên trên toàn thế giới, bao gồm Hồng Y Francisco Javier Errázuriz Ossa, Đức Tổng Giám Mục Santiago, và các giám mục khác trên khắp Nam Mỹ.
Tháng 4 năm 1991, Kast kết hôn với luật sư María Pía Adriasola Barroilhet khi đang theo học luật tại Đại học Công Giáo Giáo hoàng Chile. Hai vợ chồng có chín người con, trong đó có nghị sĩ đắc cử José Antonio Kast Adriasola, tất cả đều được nuôi dạy theo đức tin Công Giáo. Kast nổi tiếng là người thẳng thắn bày tỏ các giá trị Công Giáo của mình, thường nói với người dân Chile rằng “Trước hết tôi là người Công Giáo, sau đó mới là chính trị gia”.
Trong những năm 1990, ông hành nghề luật sư độc lập với tư cách là đối tác trong công ty luật Kast, Pinochet, De la Cuadra & Cía., do ông thành lập năm 1989 cùng với Francisco Pinochet Cantwell, và nghỉ hưu khỏi vị trí đối tác vào năm 2002. Ông cũng từng là giáo sư luật dân sự và thương mại tại Viện Kinh tế thuộc Khoa Kinh tế và Khoa học Hành chính của Đại học Công Giáo, và là thành viên hội đồng quản trị của Quỹ Jaime Guzmán, một tổ chức tư vấn và nhóm vận động hành lang thân cận với chủ nghĩa tân tự do và dựa trên tư tưởng của cựu thượng nghị sĩ.
Sự nghiệp chính trị của Kast bắt đầu từ hoạt động tại trung tâm sinh viên của Trường Luật, nơi ông gặp Jaime Guzmán, một nhà tư tưởng bảo thủ có ảnh hưởng, người đã khuyến khích ông gia nhập Liên minh Dân chủ Độc lập. Năm 1996, ông tranh cử chức thị trưởng Buin, phía nam Vùng đô thị Santiago. Ông về nhì, trở thành ủy viên hội đồng và sau đó giữ chức thị trưởng danh dự cho đến năm 2000.
Hai năm sau, ông gia nhập Hạ viện, bắt đầu một sự nghiệp nghị sĩ lâu dài giúp ông trở thành một nhân vật quen thuộc trên chính trường quốc gia ngay cả khi ông không lãnh đạo một đảng nào. Ông được bầu làm đại biểu cho Khu vực bầu cử số 30, bao gồm Buin, Calera de Tango, Paine và San Bernardo, và phục vụ từ tháng 3 năm 2002 đến tháng 3 năm 2014, trước khi đại diện cho Khu vực bầu cử số 24 từ tháng 3 năm 2014 đến tháng 3 năm 2018.
Sự thăng tiến về mặt thể chế đó cuối cùng cũng đi kèm với sự đổ vỡ thể chế. Sau nhiều năm phục vụ trong UDI, Kast đã từ chức vào ngày 31 tháng 5 năm 2016, một phần để theo đuổi tham vọng tổng thống theo cách riêng của mình. Ông ra tranh cử với tư cách ứng cử viên độc lập vào năm 2017, sau đó xây dựng Republican Action làm cương lĩnh và, vào năm 2019, thành lập Đảng Cộng hòa, đảng này kể từ đó đã trở thành phương tiện cho chủ nghĩa bảo thủ, chính sách ủng hộ quyền sống và chủ nghĩa chống toàn cầu hóa cánh hữu của ông.
Tháng 11 năm 2024, ông được xác nhận là ứng cử viên của Đảng Cộng hòa cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2025. Trong chiến dịch tranh cử tổng thống, Kast de nhấn mạnh chương trình nghị sự dựa trên đạo đức và các giá trị ủng hộ an ninh và vấn đề di cư, ngay cả khi bản sắc Công Giáo và cam kết bảo vệ sự sống của ông vẫn rõ ràng đối với cả những người ủng hộ và chỉ trích. Năm 2017, đất nước này đã hợp pháp hóa phá thai trong một số trường hợp nhất định và rất hạn chế, thường là trước 12 tuần. Với nỗ lực mở rộng quyền tiếp cận vào năm 2022 và việc tổng thống sắp mãn nhiệm Gabriel Boric ủng hộ phá thai, việc Kast đắc cử nhìn chung được coi là một chiến thắng cho phong trào bảo vệ sự sống.
Các giám mục Chile đã ra tín hiệu rằng họ dự định sẽ tiếp xúc với ông với cả sự khích lệ và thận trọng. Ủy ban thường trực của Hội đồng Giám mục Chile đã chúc mừng tổng thống đắc cử, nói rằng quốc gia đã giao phó cho ông trọng trách lãnh đạo “trong thời điểm đòi hỏi sự minh bạch, lòng quảng đại và cam kết sâu sắc vì lợi ích chung”. Họ bày tỏ hy vọng về một “đất nước công bằng hơn, huynh đệ hơn và hỗ trợ lẫn nhau hơn”, đồng thời kêu gọi một bầu không khí “đối thoại, gặp gỡ và tôn trọng” để xây dựng lại lòng tin xã hội, trong khi cũng bày tỏ lo ngại về “sự coi thường ngày càng tăng đối với người di cư và những người dễ bị tổn thương” và phó thác ông cho Đức Mẹ Núi Carmel, thánh bổn mạng của Chile.
Source:Catholic Herald
3. Vượt ra ngoài đối thoại: Điều gì vẫn còn chia rẽ Rôma và Giáo hội Chính thống giáo phương Đông?
Thomas Colsy của tờ Catholic Herald có bài phân tích nhan đề “Beyond dialogue: What still divides Rome and the Orthodox East”, nghĩa là “Vượt ra ngoài đối thoại: Điều gì vẫn còn chia rẽ Rôma và Giáo hội Chính thống giáo phương Đông?”. Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.
“Rất khó để chỉ trích một người mà bạn vô cùng ngưỡng mộ,” tôi nói với một người bạn đang tìm hiểu về Kitô giáo vài tháng trước.
Người bạn già này, chỉ mới mồ côi cha mẹ khi mới ngoài hai mươi tuổi, không lâu sau đó đã hướng về Chúa Kitô và hoán cải (người ta tự hỏi liệu lời hứa của Chúa Kitô trong Ga 14:18 có mang nghĩa đen hay không). Những lời tôi vừa nói là câu trả lời của tôi cho câu hỏi của anh ta về Chính thống giáo Đông phương.
Mặc dù người bạn này hiện đang gần hoàn thành hành trình đến với Công Giáo, tham gia các lớp học RCIA để chuẩn bị cho lễ rửa tội và lễ xác nhận đức tin, nhưng trước đây anh ta đã bị cuốn hút bởi vẻ đẹp, sự nghiêm khắc, tính huyền bí, chiều sâu và tính cổ kính của truyền thống Chính thống giáo. Điều này phản ánh kinh nghiệm của chính tôi. Trước khi cải đạo, tôi cũng không thể cưỡng lại được sức hấp dẫn về mặt thẩm mỹ và tâm linh của thế giới Kitô giáo phương Đông.
Tôi vẫn còn say mê họ, và tôi nghĩ hầu hết các tín hữu Kitô cũng nên như vậy. Di sản của họ rất phong phú về những kho tàng tín ngưỡng, âm nhạc và nghệ thuật tuyệt vời. Họ là những Kitô hữu Tông đồ, với các giám mục thực sự, các linh mục thực sự, các bí tích thực sự và dòng dõi Tông đồ, những người đã gìn giữ những thực hành quan trọng từ thời Kitô giáo cổ đại, và thường làm điều đó một cách đáng tin cậy hơn nhiều so với người Công Giáo ngày nay.
Thế nhưng, cả tôi và bạn tôi đều không trở thành tín hữu Chính thống giáo. Tất nhiên, có những lý do quan trọng cho điều này. Nếu chúng tôi chỉ đơn giản muốn tham dự những buổi lễ trang nghiêm và mang tính nghiêm chỉnh hơn là phù phiếm như một số hình thức thờ phượng hiện đại, có lẽ chúng tôi đã trở thành tín hữu Chính thống giáo. Nhưng nhìn vào cuộc sống của chính mình và tình trạng tồi tệ của thế giới đương đại xung quanh, chúng tôi quyết định rằng sự thật quan trọng hơn. Đây không phải là lúc để tìm kiếm sự an ủi trong những câu chuyện hư cấu.
Vì vậy, sau cuộc gặp gỡ gần đây giữa Đức Giáo Hoàng Lêô XIV với Đức Thượng Phụ Đại Kết Bácthôlômêô của Constantinople, nhà lãnh đạo cộng đồng Chính thống giáo, diễn ra từ ngày 27 đến 30 tháng 11, nơi cả hai vị giáo trưởng đều bày tỏ mong muốn thúc đẩy sự thống nhất tôn giáo và đại kết, các tín hữu Kitô giáo nên xem xét lại sự chia rẽ Đông-Tây.
Đây là một sự chia rẽ đã từng được hàn gắn. Trước khi Constantinople thất thủ, tại Công đồng Florence, sự chia rẽ Đông-Tây thực sự đã được giải quyết dứt điểm. Hoàng đế Byzantine Constantine XI và toàn bộ hàng giáo phẩm có mặt tại công đồng đã chấp nhận điều đó. Họ công nhận quyền tối cao của Rôma và ngay trước khi Constantine XI qua đời – khi biến mất trên chiến trường – hoàng đế đã rước lễ từ một giám mục Công Giáo (phương Tây).
Ngày nay, khi những mối đe dọa về nhân khẩu học, tâm linh và xã hội học đang tấn công tàn dư của Kitô giáo từ bên trong và bên ngoài – và chiến tranh tàn phá biên giới giữa Tây Mỹ Latinh và nước Nga Chính thống giáo – những ảo tưởng an ủi cần phải được xóa bỏ. Chỉ khi cả hai bên cùng đối mặt với vấn đề này một cách trung thực mới có thể hy vọng đoàn kết chúng ta trong chân lý.
Mặc dù cả Đức Giáo Hoàng Lêô và Thượng phụ Bácthôlômêô đều tuyên bố tán thành rằng “cuộc đối thoại” đã tiến triển giữa hai giáo phái Kitô giáo chính, họ vẫn chỉ ra những “rào cản thần học đáng kể” và “trở ngại” vẫn là những trở ngại cho sự thống nhất. Đức Thượng Phụ Bácthôlômêô đặc biệt đề cập đến vấn đề Fillioque và tính bất khả ngộ của Đức Giáo Hoàng.
Và vấn đề nằm ở chỗ này. Trên lý thuyết, sự rạn nứt Đông-Tây dường như xoay quanh học thuyết. Nhưng trang sử lại kể một câu chuyện khác.
Có hai thực tế đặc biệt làm phức tạp thêm câu chuyện thông thường: chi tiết về những tranh chấp trong suốt các thế kỷ trước khi xảy ra sự ly giáo, và hành động của giới lãnh đạo tôn giáo và chính trị cuối cùng của Đế quốc Byzantine tại Công đồng Florence.
Để hiểu được sự cạnh tranh giữa Rôma và Constantinople, người ta phải bắt đầu từ nguồn gốc. Rôma là kinh đô của đế chế mà Chúa Kitô được sinh ra. Ngược lại, Constantinople lúc đó vẫn chưa tồn tại. Byzantium khi đó chỉ là một thị trấn nhỏ của người Hy Lạp trên eo biển Bosporus. Khi Kitô giáo lan rộng khắp thế giới Địa Trung Hải, các cộng đồng nổi bật nhất của nó đã nổi lên ở những thành phố quan trọng và truy nguồn gốc quyền lực của mình từ nền tảng của các Tông đồ.
Từ những ghi chép sớm nhất, ba giáo khu nổi bật nhất là Rôma, Antiôkia và Alexandria. Rôma và Antiôkia truy nguồn gốc giám mục của mình từ Thánh Phêrô; Alexandria từ Thánh Máccô. Mỗi giáo khu đều do một giám mục đứng đầu cai quản.
Chỉ sau này, sau khi Constantine cải đạo và kinh đô đế quốc được dời lại, Constantinople mới nổi lên. Cùng với Giêrusalem, nó được thêm vào ngũ giáo khu – năm giáo phận giám mục chính của Kitô giáo.
Cơ chế này thường được viện dẫn để chống lại quyền lực tối cao của Giáo hoàng, như thể nó phản ánh một cấu trúc bình đẳng ở đỉnh cao của Giáo hội. Nhưng thực tế không phải vậy. Trái ngược với sự hài hòa, kỷ nguyên ngũ giáo chủ lại được đánh dấu bằng sự cạnh tranh, xung đột về quyền tài phán và những lần liên tục cầu cứu Rôma như một trọng tài cuối cùng.
Trong suốt những tranh chấp và đấu tranh quyền lực ở những thế kỷ đầu tiên của Giáo hội, thủ đô mới của Rôma chính là Constantinople, nơi được coi là thủ phạm tồi tệ nhất (trong những cuộc tranh giành quyền lực nội bộ). Constantinople luôn tìm cách nâng cao vị thế giáo hội của mình để ngang bằng với tầm quan trọng chính trị. Sau nhiều lần cố gắng làm như vậy, gây thù địch với các giáo khu khác, Constantinople chỉ cố gắng giành vị trí thứ hai – chứ không bao giờ là vị trí thứ nhất.
Điều này lên đến đỉnh điểm tại Công đồng Chalcedon và với điều khoản 28, trong đó tuyên bố Constantinople đứng “sau” Rôma, đồng thời cao hơn Antiôkia, Alexandria và Giêrusalem.
Rôma đã bác bỏ giáo luật này. Các giáo phận cổ đại khác cũng vậy, và việc ban hành giáo luật này đã gây ra những rạn nứt lâu dài, đặc biệt là với Giáo hội Ai Cập và Syriac, những người không còn dung thứ cho sự thống trị của Hy Lạp. Lý do mà Constantinople đưa ra chủ yếu dựa trên vị thế đế quốc – một lý lẽ khó có thể duy trì khi chính đế chế sụp đổ.
Trong cuộc tranh cãi về việc bài trừ thánh tượng ở Constantinople, đám đông hoảng sợ trước sự bành trướng nhanh chóng của Hồi giáo và hoang tưởng rằng những thành công của Hồi giáo là kết quả của sự trừng phạt của thần thánh đối với việc thờ phượng thần tượng của Kitô giáo đã tràn vào thành phố để phá hủy các hình ảnh thiêng liêng. Đám đông này đã nhận được sự ủng hộ từ hoàng gia và giới chức tôn giáo Byzantine ở nhiều giai đoạn khác nhau. Một lần nữa, chính Rôma lại can thiệp để chấn chỉnh người láng giềng phía Đông của mình.
Như chúng ta thấy, quyền tối cao của Rôma đã được thừa nhận từ những thế kỷ đầu tiên. Các giám mục trên khắp thế giới Kitô giáo thường xuyên cầu cứu Rôma như một trọng tài cuối cùng; Rôma can thiệp vào các tranh chấp và phế truất các giám mục ngay cả trong số năm giáo trưởng; không có quyền lực tương đương nào chảy theo chiều ngược lại.
Trong khi đó, các tranh luận thần học thường ít mang tính quyết định hơn so với những cuộc tranh luận sau này. Học thuyết Filioque – học thuyết cho rằng Chúa Thánh Thần xuất phát từ Chúa Cha và Chúa Con – đã có tiền lệ trong Giáo hội sơ khai và được thể hiện rõ ràng trong các tín điều phương Tây từ rất lâu trước khi xảy ra cuộc ly giáo, bao gồm cả những bản văn Anglo-Saxon đầu tiên về Tín điều Nicea.
Không có điều gì trong bản tuyên ngôn ban đầu loại trừ điều đó. Nó dựa trên nền tảng Kinh Thánh và không bị coi là gây chia rẽ Giáo hội trong nhiều thế kỷ. Ngược lại, những phát triển giáo lý sau này ở phía Chính thống giáo, chẳng hạn như thần học Palamite về Chúa Ba Ngôi được chia thành các “bản chất” và “năng lượng” được định nghĩa mơ hồ, là những sự du nhập tương đối mới mẻ hơn nhiều, được đưa ra một cách đơn phương ở phương Đông mà không có sự đồng thuận của đại kết.
Tất cả những điều này đều không phải là không thể vượt qua vào thời điểm Công đồng Florence được triệu tập vào thế kỷ 15. Năm 1439, đối mặt với mối đe dọa hiện hữu từ sự bành trướng của Đế quốc Ottoman, Hoàng đế Byzantine Constantine XI và giới chức cao cấp của Giáo hội Đông phương đã chính thức chấp nhận sự thống nhất với Rôma. Họ công nhận quyền tối cao của Giáo hoàng và giải quyết các tranh chấp về giáo lý.
Sự hợp nhất này là có thật, trang trọng và được phê chuẩn. Bất kể những lời lẽ sau này nói gì, Giáo hội Chính thống đã nhượng bộ mà không có sự nhầm lẫn về thần học, trong sự thừa nhận có ý thức về thực tế lịch sử.
Chính Constantine XI đã củng cố sự thống nhất đó bằng chính mạng sống của mình. Ngay trước khi Constantinople thất thủ năm 1453, ông đã rước lễ từ một giám mục Công Giáo Rôma và sau đó dẫn đầu cuộc tấn công cuối cùng chống lại quân Ottoman từ những bức tường Theodosian đang sụp đổ – làm điều đó với tư cách là một vị vua Hy Lạp và một tín hữu Kitô giáo Rôma trong một sự chia rẽ đã được hàn gắn.
Đế chế Byzantium, niềm tự hào của thế giới Chính thống giáo – và là nền tảng quyền lực của nó – đã sụp đổ như khi nó được sinh ra: hòa giải với quyền lực của Thánh Phêrô ở Rôma. Đây chỉ đơn thuần là sự thật, không phải là sự tự mãn (và là một chi tiết lịch sử quan trọng mà tôi khuyến khích các tín hữu Chính thống giáo suy ngẫm dưới góc nhìn của sự quan phòng).
Tuy nhiên, liên minh đó đã không bền vững, trong khi các tín hữu Kitô giáo phải đối mặt với thực tế rằng sự sụp đổ của nó ít liên quan đến thần học mà chủ yếu là do địa chính trị.
Sự cai trị của Đế quốc Ottoman đã can thiệp mạnh mẽ và tích cực củng cố sự chia rẽ – vì họ rất muốn ngăn chặn một Kitô giáo thống nhất có thể chống lại quyền lực Hồi giáo của họ trên hai mặt trận. Các vị sultan đã bổ nhiệm những tộc trưởng dễ bảo và hạn chế liên lạc với Rôma, vì họ thấy một Kitô giáo chia rẽ dễ quản lý hơn. Theo thời gian, sự chia rẽ đã trở thành bản sắc riêng. Điều từng là một sự rạn nứt trong giáo hội đã trở thành một sự rạn nứt trong văn minh.
Điều này thật đáng tiếc, bởi vì không ít người Công Giáo mộ đạo sẽ sẵn sàng thừa nhận rằng phương Tây cần phương Đông. Hy vọng rằng những người công bằng trong số những người Chính thống giáo cũng sẽ thừa nhận rằng phương Đông dường như cũng cần phương Tây.
Người bạn và cũng là người cải đạo mà tôi đã nhắc đến trước đó, trong quá trình phân định đức tin của mình, đã cho tôi xem một bài thuyết giảng của Fulton Sheen. Vị Tổng Giám Mục nhận xét rằng phương Tây dường như thường muốn có Chúa Kitô mà không cần Thập tự giá, trong khi phương Đông – nơi quá quen thuộc với đau khổ, nhất là dưới sự đàn áp của chủ nghĩa vô thần ở Liên Xô – dường như lại thường có Thập tự giá mà không có Chúa Kitô. Sự tương phản này có thể bị cường điệu hóa – nhưng nó chạm đến một chân lý rộng lớn hơn.
Truyền thống Công Giáo cũng không kém phần coi trọng chủ nghĩa khổ hạnh so với Chính thống giáo. Các tu sĩ dòng Carthusian, sống gần như hoàn toàn im lặng và được chôn cất trong những ngôi mộ không có bia, không hề tầm thường về mặt tâm linh. Truyền thống thần bí phương Tây – từ Thánh Teresa Avila đến Thánh Gioan Thánh Giá – sánh ngang với bất cứ điều gì được sản sinh ở phương Đông. Lễ Nến trong nghi thức cổ, hay Thánh lễ Rorate trong bóng tối trang nghiêm đầy ám ảnh của Mùa Vọng, đã xua tan huyền thoại rằng Công Giáo thiếu sự huyền diệu.
Tuy nhiên, sự thật là đôi khi, nền tâm linh phương Tây đã sa đà vào sự hoa mỹ và ủy mị. Từ sự thái quá của thời Phục Hưng và Baroque, phương Tây nhấn mạnh niềm vui và ánh sáng – điều này hợp lý, nhưng đôi khi, người ta không khỏi nghĩ rằng, có lẽ hơi quá mức đối với một thế giới sa ngã và đối với một tôn giáo xoay quanh sự tra tấn đau đớn và cái chết của Con Thiên Chúa trong thân xác con người. Các nhà phê bình Chính thống giáo đã không phải là không có căn cứ khi đổ lỗi cho những khuynh hướng Công Giáo này về nền tâm linh “tội lỗi không thể ảnh hưởng đến sự cứu rỗi của tôi” sau này của Martin Luther.
Một lời chỉ trích khác mà họ đưa ra là phương Tây có xu hướng trí thức hóa đức tin quá mức – trong khi Chính thống giáo phương Đông lại bằng lòng duy trì sự huyền bí giàu trí tưởng tượng. Người ta cho rằng thói quen này của phương Tây đã dẫn đến các học thuyết duy lý của John Calvin.
Một lần nữa, có thể có một phần sự thật ở đây. Lấy ví dụ về sự biến đổi bản thể. Mặc dù họ không phản đối những nguyên tắc cơ bản – cụ thể là khi được thánh hiến, bánh thánh trở thành Mình và Máu Chúa Kitô – nhưng thế giới Chính thống giáo vẫn chống lại những nỗ lực của Thánh Thomas Aquinas trong việc giải thích cách thức điều này xảy ra.
Quan điểm chính thống cho rằng việc hiểu quá trình này ít quan trọng hơn việc chấp nhận nó. Phương Tây đáp lại một cách hợp lý rằng tình yêu tìm kiếm sự hiểu biết và rằng Chúa không ban cho chúng ta các giác quan hoạt động tốt và trí tuệ lý trí có khả năng nắm bắt chân lý một cách miễn phí.
Phương Đông cũng giữ vững sự tỉnh táo và thận trọng đáng ngưỡng mộ, điều đã giúp họ tránh xa mọi tư tưởng không tưởng hay dị giáo về tình dục đương thời. Mặc dù phải thừa nhận rằng sự thận trọng tỉnh táo này thường phải trả giá bằng năng lượng truyền giáo, và đôi khi lại trở nên khắc nghiệt và đau khổ khi lạm dụng.
Trong khi Công Giáo gửi các nhà truyền giáo đến mọi ngóc ngách trên trái đất – cải đạo hàng triệu người ở Đông Á và toàn bộ một lục địa ở Mỹ Châu – thì thành công truyền giáo của Chính thống giáo lại hạn chế. Trong phần lớn lịch sử của mình, dưới sự xâm lược của Hồi giáo, Chính thống giáo trở nên khép kín và hướng nội, thường bị ràng buộc bởi quốc gia và nhà nước.
Vì vậy, bất chấp lời khen ngợi của tôi dành cho Chính thống giáo, người đọc cần hiểu rằng tôi không cố gắng thiết lập bất kỳ sự tương đồng nào giữa Giáo Hội Công Giáo và Chính thống giáo – và lời khen ngợi của tôi về những giá trị quý báu và những điều đúng đắn mà họ đạt được không phải là gợi ý rằng truyền thống Công Giáo của chúng ta nghèo nàn hay thiếu sót nếu không có những nét quyến rũ phương Đông đó.
Giáo Hội Công Giáo chắc chắn sẽ được làm giàu và củng cố chống lại những tư tưởng nhân văn lạc giáo thái quá nhờ sự hiện diện đáng hoan nghênh của trí tuệ phương Đông, vốn trước đây là Chính thống giáo. (Ví dụ, người ta không thể tưởng tượng được việc Giáo hoàng Phanxicô được bầu chọn trong một Cơ Mật Viện Hồng Y không mấy thuyết phục, trong đó có một số lượng lớn các Hồng Y người Nga.)
Tuy vậy, Giáo Hội Công Giáo vẫn giữ vững vị thế là tổ chức bảo thủ nhất về giáo lý cũng như là lực lượng truyền giáo vĩ đại nhất mà thế giới từng chứng kiến.
Tư tưởng và triết lý sâu sắc của bà, thay vì là trở ngại, lại là tấm khiên bảo vệ – và tiếp tục bảo vệ – Giáo hội khỏi sự thỏa hiệp về các vấn đề như sự sống, hôn nhân và tình dục. Trong khi đó, giáo lý Chính thống giáo lại trở nên mơ hồ một cách nguy hiểm về vấn đề tránh thai và ly hôn (trong đó ly hôn có thể được cho phép đến ba lần).
Giáo hội phương Đông cần Giáo hội phương Tây, và phương Tây cũng rất cần đến phương Đông. Trong bối cảnh Âu Châu đang bị bao vây, chứng kiến sự suy giảm dân số khi người Kitô hữu đối mặt với nguy cơ bị thay thế, cùng với các cuộc xung đột tái bùng phát ở biên giới Địa Trung Hải và sự trỗi dậy của “con rồng đỏ” ở Viễn Đông, thực tế này ngày càng khó có thể phớt lờ.
Cuộc chiến ở Ukraine đã phơi bày bi kịch của các dân tộc Kitô giáo bị mắc kẹt trong cuộc xung đột huynh đệ tương tàn vào thời điểm nền văn minh của họ đang suy tàn. Hậu quả của sự chia rẽ Đông-Tây là thảm khốc – về mặt thần học, chính trị và nhân đạo.
Cả hai bên sẽ cần phải gạt bỏ lòng tự trọng của mình. Những lo ngại của Chính thống giáo về sự suy đồi đạo đức của phương Tây không phải là không có cơ sở. Tuy nhiên, Rôma, bất chấp những thiếu sót của các đại diện của mình, đã chinh phục một cách kỳ diệu – cải đạo các châu lục, giữ vững độc lập khỏi sự thống trị của Hồi giáo hay chính trị, kiên định bảo tồn giáo lý, vẫn giữ được bản sắc riêng – chứng minh lời hứa của Chúa Kitô rằng Phê-rô sẽ là người nắm giữ chìa khóa, là tảng đá mà Sa-tan không bao giờ có thể vượt qua.
Constantinople nên nhớ rằng, cả tại Chalcedon và trong những lời cuối cùng của vị hoàng đế vĩ đại cuối cùng của mình, họ đã từng khiêm nhường cúi đầu trước quyền lực tối cao của Rôma. Những khác biệt về thần học khi đó có thể giải quyết được – và một lần nữa, điều đó hoàn toàn có thể.
Cuối cùng, một quan điểm kết luận có thể giúp các tín hữu Chính thống giáo đi đến kết luận này, và quan điểm này đến từ chính một người trong số họ: từ khuôn mặt đầy biểu cảm, râu rậm, đậm chất Nga của nhà trí thức đáng kính cuối thế kỷ 19, Vladimir Soloviev. Nhà thơ-thần học, triết gia và nhà văn – ông là bạn thân của Fyodor Dostoyevsky và Leo Tolstoy – đã kết luận rằng:
“ Không có lập luận nào có thể bác bỏ bằng chứng cho thấy rằng ngoài Rôma ra chỉ tồn tại các giáo hội quốc gia như Giáo hội Armenia hay Giáo hội Hy Lạp, các giáo hội nhà nước như Giáo hội Nga hay Giáo hội Anh giáo, hoặc các giáo phái do cá nhân sáng lập như giáo phái Luther, giáo phái Calvin, giáo phái Irving, v.v.”
“Giáo Hội Công Giáo Rôma là Giáo hội duy nhất không phải là giáo hội quốc gia, cũng không phải là giáo hội nhà nước, hay một giáo phái do một người sáng lập; đó là Giáo hội duy nhất trên thế giới duy trì và khẳng định nguyên tắc thống nhất xã hội toàn cầu chống lại chủ nghĩa vị kỷ cá nhân và chủ nghĩa dân tộc cục bộ; đó là Giáo hội duy nhất duy trì và khẳng định sự tự do của quyền lực tinh thần chống lại chủ nghĩa chuyên chế của nhà nước; nói tóm lại, đó là Giáo hội duy nhất mà cổng địa ngục không thể thắng nổi.”
Vậy nên, tôi muốn nhắn nhủ với những người bạn Chính thống giáo đáng kính của tôi: Đế chế Ottoman đã sụp đổ và các bạn đã được tự do. Nhưng kẻ thù lại đang ở trước cửa ngõ. Hãy nhớ những gì các bạn từng biết nhưng nay đã quên mất.
Source:Catholic Herald