Khuôn mặt lễ mừng Chúa giáng sinh trong dòng lịch sử thời gian
Kinh thánh phúc âm Chúa Giesu theo Thánh sử Luca ( Lc2,1-14) viết thuật lại: Hài nhi Giesu mở mắt chào đời ở thành Bethlem khi cha mẹ Maria và Giuse đang ở dọc đường đi đến Bethlem làm nghĩa vụ công dân khai tên vào số bộ thuế khóa thời hoàng đế Augustus của đế quốc Roma. Khung cảnh nơi sinh ra là hang chuồng nuôi thú vật trong đêm khuya ngoài cánh đồng.
Nhưng trong dòng lịch sử thời gian lễ mừng Hài nhi Giêsu, Con Thiên Chúa, lại rất khác với khung cảnh nguyên thủy thuở ban đầu, cùng có những thắc mắc đặt ra về nơi chốn cùng thời gian Chúa Giêsu Đấng Cứu Thế sinh ra.
Không có sử sách bút tích ghi thuật lại những tín Chúa Kitô thời xưa mừng lễ Chúa Giêsu gíang sinh như thế nào, ít là phần trang trí bên ngoài.
Sử sách còn ghi thuật lại, Thánh Phanxicô thành Assisi năm 1223 ở vùng Walde von Grecco đã cùng với các anh em Dòng của ngài dựng làm ra hang đá Chúa giáng sinh đầu tiên dựa theo những lời thuật lại trong phúc âm về đêm Chúa sinh ra năm xưa và theo kiểu ru con trong một chiếc nôi.
Hang chuồng thú vật cùng chiếc máng cỏ hài nhi Giêsu đêm giáng sinh nằm như thế nào, không ai biết rõ. Dựa theo phúc âm và theo dòng lịch sử người ta đã làm ra nhiều kiểu về hang đá cùng máng cỏ Chúa giáng sinh.
Theo tập tục bên Đông phương máng cỏ, nôi Chúa nằm lúc sinh ra, được làm bằng đá có hình thể trông giống như một quan tài. Và hài nhi Giêsu được quấn khăn tã đặt nằm trong đó như xác một người qua đời.
Hình ảnh này muốn diễn tả Chúa Giesu sinh ra trong hang đá và lúc qua đời cũng được mai táng trong mồ đá. Trong hang đá sự sống đã khởi đầu khi Chúa Giêsu sinh ra làm người và cũng trong mồ đá Chúa Giêsu đã sống lại, khởi đầu một đời sống mới. Đời sống cứu độ.
Nghệ thuật cùng tập tục bên phương Tây xây dựng hang đá máng cỏ như một bàn thờ. Hình ảnh này muốn diễn tả lễ tế tạ ơn, bí tích thánh thể. Bethlehem có nghĩa là “ nhà làm bánh mì“. Khi cử hành bí tích Thánh thể là tưởng nhớ lại sự sinh ra làm người của Chúa khi xưa trong hang đá ngoài cánh đồng Bethlehem. Và trong mỗi thánh lễ chúng ta cùng tiếp nhận tấm bánh thánh thể từ trời cao, ngày xưa đã sinh xuống trên đồng Bethlehem “ngôi nhà làm bánh mì“, là lương thực cho niềm tin tâm hồn vào Chúa.
Người ta cũng không biết rõ hình thù hang đá máng cỏ lúc Chúa Giesu sinh ra như thế nào. Máng cỏ ( có năm mảnh ván nhỏ ghép lại) Chúa Giêsu nằm khi sinh ra ở Bethlehem, theo tương truyền còn lưu giữ ở đền thờ Đức Bà cả S. Maria Maggiore bên Roma. Điều này không có gì chắc chắn đúng (origine) trăm phần trăm cả.
Lòng đạo đức kính thờ Chúa sinh ra làm người đã thúc đẩy con người vẽ kiểu làm ra hang đá máng cỏ Chúa giáng sinh. Việc này không có gì xấu cả, trái lại tốt lành và nâng đỡ niềm tin con người rất nhiều.
Ngày nay, người dựng hang đá máng cỏ Chúa giáng sinh phần nào theo truyền thống hang đá đầuThánh Phanxicô khó khăn thành Assisi đã nghĩ làm ra.Nhưng vật liệu xây dựng khác nhau hoặc bằng gỗ, hoặc bằng giấy rồi sơn phết mầu xám của đá. Ngoài những bộ tượng giáng sinh đặt trong đó, đèn điện cũng được chăng mắc thêm vào tùy theo văn hóa, thẩm mỹ cùng lòng cung kính đạo đức của từng dân tộc thời đại.
Hang đá máng cỏ Chúa giáng sinh dù xây dựng bằng vật liệu gì, theo kiểu cách nào và trang trí thế nào đi nữa, đều muốn gợi lại tình yêu của Chúa xuống trần gian làm người, và cũng phần nào nói lên tâm tình yêu mến của con người với Đấng là tình yêu cho tâm hồn con người.
Còn thắc mắc về thời gian cùng nơi chốn Chúa Giesu giáng trần cũng có những giả thuyết theo phương pháp nghiên cứu khoa học lịch sử đặt ra.
Phúc âm về thời điểm biến cố chính trị Chúa Giêsu giáng sinh thuật lại: “Thời hoàng đế Aqugustus ra chiếu chỉ …”( Lc2,1-14)
Vào chính giữa biên cố lịch sử hành chánh dân sự xã hội này, Chúa Giêsu sinh xuống trần gian làm người
Như thế Chúa Giêsu giáng sinh làm người không là một điều gì trừu tượng, không là một ý tưởng huyền thoại hoang đường tô vẽ cho thành tốt đẹp thần thánh huy hoàng. Nhưng là một biến cố trong lịch sử nhân loại, Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa, từ trời cao xuống trần gian. Trời và đất giao hòa với nhau. Thiên Chúa đến với con người.
Còn về thời gian ngày tháng Chúa giáng sinh, không có sử sách hay kinh thánh phúc âm nào ghi thuật lại. Dựa vào lịch sử thời lúc như phúc âm thuật lại những biến cố xẩy ra lúc Chúa giáng sinh, có suy luận cho rằng vào năm 5. trước Chúa giáng sinh, là năm Chúa Giêsu giáng sinh. Suy luận khác lại cho rằng năm 1. hoặc năm 2. là năm Chúa Giêsu giáng sinh.
Các phúc âm Chúa Giêsu Kitô tường thuật Chúa Giêsu sinh ra làm người đều đồng quan điểm ở thành Bethlem, thành của Vua David, tổ tiên của Chúa Giêsu. Và cũng có khảo cứu suy luận cho rằng Chúa Giêsu sinh ra ở Nazareth.
Nơi chốn Chúa Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa sinh ra ở Bethlehem hay ở Nazareth, không giữ vai trò quan trọng cho lễ mừng Chúa giáng sinh, Đấng là ánh sáng, là tình yêu ơn cứu độ của Thiên Chúa cho con người trần gian trong công trình tạo dựng của Thiên Chúa.
Rồi còn ngày tháng lễ Chúa giáng sinh cũng không có trong phúc âm cùng sử sách nào. Giáo hội Công giáo từ thế kỷ 4. sau Chúa giáng sinh, đã lấy ngày 25.Tháng 12 hằng năm là ngày lễ mừng kỷ niệm Chúa Giêsu giáng sinh.
Ngày 25. Tháng 12 nguyên thủy là ngày lễ dân Roma thời xưa mừng kính thần Mặt Trời chiến thắng- sol invictus. Sau khi Kitô giáo được hoàng đề Constantino công nhận cho phép tự do tôn giáo trong toàn đế quốc Roma từ năm 313, Giáo hội đã lấy ngày này là ngày mừng kính sinh nhật Chúa Giêsu, Đấng là Mặt Trời công chính của Thiên Chúa.
Như vậy có thể nói được ngày 25.tháng 12. hằng năm đã được Giáo hội rửa tội hay Kitô giáo hóa cho trở thành ngày lễ mừng sinh nhật Chúa Giêsu, Đấng là ánh sáng của Mặt Trời công chính, sinh xuống trần gian làm người và thành lập Giáo hội Chúa ở trần gian.
Những mốc điểm lịch sử, nơi chốn, niên đại ngày tháng ngày, cung cách mừng lễ Chúa giáng sinh ăn nhịp hòa điệu vào khung cảnh đời sống văn hóa xã hội con người trần gian. Nhưng không phải là điều cốt lõi chính yếu ngày lễ mừng Chúa giáng sinh.
Lễ mừng Chúa Giêsu giáng sinh ẩn chứa sâu thẳm chiều kích thánh thiêng tâm linh. Đây mới là sứ điệp cốt lõi ngảy lễ mừng Chúa Giêsu giáng sinh:
Thiên Chúa từ trời cao xuống trần gian làm người, sống gần gũi với con người, và mang ơn cứu độ xuống cho con người trong thời gian lịch sử và trong những biến cố hiện thực ở trần gian.
Lễ mừng Chúa Giesu giáng sinh là biến cố không chỉ có nhiều ánh sáng, nhưng có nhiều niềm hy vọng cho đời sống con người trần gian.
Vui mừng và tạ ơn Chúa là tâm tình chính ngày mừng lễ Thiên Chúa qua Chúa Giêsu giáng sinh làm người.
Mừng lễ Chúa giáng sinh
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long
Kinh thánh phúc âm Chúa Giesu theo Thánh sử Luca ( Lc2,1-14) viết thuật lại: Hài nhi Giesu mở mắt chào đời ở thành Bethlem khi cha mẹ Maria và Giuse đang ở dọc đường đi đến Bethlem làm nghĩa vụ công dân khai tên vào số bộ thuế khóa thời hoàng đế Augustus của đế quốc Roma. Khung cảnh nơi sinh ra là hang chuồng nuôi thú vật trong đêm khuya ngoài cánh đồng.
Nhưng trong dòng lịch sử thời gian lễ mừng Hài nhi Giêsu, Con Thiên Chúa, lại rất khác với khung cảnh nguyên thủy thuở ban đầu, cùng có những thắc mắc đặt ra về nơi chốn cùng thời gian Chúa Giêsu Đấng Cứu Thế sinh ra.
Không có sử sách bút tích ghi thuật lại những tín Chúa Kitô thời xưa mừng lễ Chúa Giêsu gíang sinh như thế nào, ít là phần trang trí bên ngoài.
Sử sách còn ghi thuật lại, Thánh Phanxicô thành Assisi năm 1223 ở vùng Walde von Grecco đã cùng với các anh em Dòng của ngài dựng làm ra hang đá Chúa giáng sinh đầu tiên dựa theo những lời thuật lại trong phúc âm về đêm Chúa sinh ra năm xưa và theo kiểu ru con trong một chiếc nôi.
Hang chuồng thú vật cùng chiếc máng cỏ hài nhi Giêsu đêm giáng sinh nằm như thế nào, không ai biết rõ. Dựa theo phúc âm và theo dòng lịch sử người ta đã làm ra nhiều kiểu về hang đá cùng máng cỏ Chúa giáng sinh.
Theo tập tục bên Đông phương máng cỏ, nôi Chúa nằm lúc sinh ra, được làm bằng đá có hình thể trông giống như một quan tài. Và hài nhi Giêsu được quấn khăn tã đặt nằm trong đó như xác một người qua đời.
Hình ảnh này muốn diễn tả Chúa Giesu sinh ra trong hang đá và lúc qua đời cũng được mai táng trong mồ đá. Trong hang đá sự sống đã khởi đầu khi Chúa Giêsu sinh ra làm người và cũng trong mồ đá Chúa Giêsu đã sống lại, khởi đầu một đời sống mới. Đời sống cứu độ.
Nghệ thuật cùng tập tục bên phương Tây xây dựng hang đá máng cỏ như một bàn thờ. Hình ảnh này muốn diễn tả lễ tế tạ ơn, bí tích thánh thể. Bethlehem có nghĩa là “ nhà làm bánh mì“. Khi cử hành bí tích Thánh thể là tưởng nhớ lại sự sinh ra làm người của Chúa khi xưa trong hang đá ngoài cánh đồng Bethlehem. Và trong mỗi thánh lễ chúng ta cùng tiếp nhận tấm bánh thánh thể từ trời cao, ngày xưa đã sinh xuống trên đồng Bethlehem “ngôi nhà làm bánh mì“, là lương thực cho niềm tin tâm hồn vào Chúa.
Người ta cũng không biết rõ hình thù hang đá máng cỏ lúc Chúa Giesu sinh ra như thế nào. Máng cỏ ( có năm mảnh ván nhỏ ghép lại) Chúa Giêsu nằm khi sinh ra ở Bethlehem, theo tương truyền còn lưu giữ ở đền thờ Đức Bà cả S. Maria Maggiore bên Roma. Điều này không có gì chắc chắn đúng (origine) trăm phần trăm cả.
Lòng đạo đức kính thờ Chúa sinh ra làm người đã thúc đẩy con người vẽ kiểu làm ra hang đá máng cỏ Chúa giáng sinh. Việc này không có gì xấu cả, trái lại tốt lành và nâng đỡ niềm tin con người rất nhiều.
Ngày nay, người dựng hang đá máng cỏ Chúa giáng sinh phần nào theo truyền thống hang đá đầuThánh Phanxicô khó khăn thành Assisi đã nghĩ làm ra.Nhưng vật liệu xây dựng khác nhau hoặc bằng gỗ, hoặc bằng giấy rồi sơn phết mầu xám của đá. Ngoài những bộ tượng giáng sinh đặt trong đó, đèn điện cũng được chăng mắc thêm vào tùy theo văn hóa, thẩm mỹ cùng lòng cung kính đạo đức của từng dân tộc thời đại.
Hang đá máng cỏ Chúa giáng sinh dù xây dựng bằng vật liệu gì, theo kiểu cách nào và trang trí thế nào đi nữa, đều muốn gợi lại tình yêu của Chúa xuống trần gian làm người, và cũng phần nào nói lên tâm tình yêu mến của con người với Đấng là tình yêu cho tâm hồn con người.
Còn thắc mắc về thời gian cùng nơi chốn Chúa Giesu giáng trần cũng có những giả thuyết theo phương pháp nghiên cứu khoa học lịch sử đặt ra.
Phúc âm về thời điểm biến cố chính trị Chúa Giêsu giáng sinh thuật lại: “Thời hoàng đế Aqugustus ra chiếu chỉ …”( Lc2,1-14)
Vào chính giữa biên cố lịch sử hành chánh dân sự xã hội này, Chúa Giêsu sinh xuống trần gian làm người
Như thế Chúa Giêsu giáng sinh làm người không là một điều gì trừu tượng, không là một ý tưởng huyền thoại hoang đường tô vẽ cho thành tốt đẹp thần thánh huy hoàng. Nhưng là một biến cố trong lịch sử nhân loại, Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa, từ trời cao xuống trần gian. Trời và đất giao hòa với nhau. Thiên Chúa đến với con người.
Còn về thời gian ngày tháng Chúa giáng sinh, không có sử sách hay kinh thánh phúc âm nào ghi thuật lại. Dựa vào lịch sử thời lúc như phúc âm thuật lại những biến cố xẩy ra lúc Chúa giáng sinh, có suy luận cho rằng vào năm 5. trước Chúa giáng sinh, là năm Chúa Giêsu giáng sinh. Suy luận khác lại cho rằng năm 1. hoặc năm 2. là năm Chúa Giêsu giáng sinh.
Các phúc âm Chúa Giêsu Kitô tường thuật Chúa Giêsu sinh ra làm người đều đồng quan điểm ở thành Bethlem, thành của Vua David, tổ tiên của Chúa Giêsu. Và cũng có khảo cứu suy luận cho rằng Chúa Giêsu sinh ra ở Nazareth.
Nơi chốn Chúa Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa sinh ra ở Bethlehem hay ở Nazareth, không giữ vai trò quan trọng cho lễ mừng Chúa giáng sinh, Đấng là ánh sáng, là tình yêu ơn cứu độ của Thiên Chúa cho con người trần gian trong công trình tạo dựng của Thiên Chúa.
Rồi còn ngày tháng lễ Chúa giáng sinh cũng không có trong phúc âm cùng sử sách nào. Giáo hội Công giáo từ thế kỷ 4. sau Chúa giáng sinh, đã lấy ngày 25.Tháng 12 hằng năm là ngày lễ mừng kỷ niệm Chúa Giêsu giáng sinh.
Ngày 25. Tháng 12 nguyên thủy là ngày lễ dân Roma thời xưa mừng kính thần Mặt Trời chiến thắng- sol invictus. Sau khi Kitô giáo được hoàng đề Constantino công nhận cho phép tự do tôn giáo trong toàn đế quốc Roma từ năm 313, Giáo hội đã lấy ngày này là ngày mừng kính sinh nhật Chúa Giêsu, Đấng là Mặt Trời công chính của Thiên Chúa.
Như vậy có thể nói được ngày 25.tháng 12. hằng năm đã được Giáo hội rửa tội hay Kitô giáo hóa cho trở thành ngày lễ mừng sinh nhật Chúa Giêsu, Đấng là ánh sáng của Mặt Trời công chính, sinh xuống trần gian làm người và thành lập Giáo hội Chúa ở trần gian.
Những mốc điểm lịch sử, nơi chốn, niên đại ngày tháng ngày, cung cách mừng lễ Chúa giáng sinh ăn nhịp hòa điệu vào khung cảnh đời sống văn hóa xã hội con người trần gian. Nhưng không phải là điều cốt lõi chính yếu ngày lễ mừng Chúa giáng sinh.
Lễ mừng Chúa Giêsu giáng sinh ẩn chứa sâu thẳm chiều kích thánh thiêng tâm linh. Đây mới là sứ điệp cốt lõi ngảy lễ mừng Chúa Giêsu giáng sinh:
Thiên Chúa từ trời cao xuống trần gian làm người, sống gần gũi với con người, và mang ơn cứu độ xuống cho con người trong thời gian lịch sử và trong những biến cố hiện thực ở trần gian.
Lễ mừng Chúa Giesu giáng sinh là biến cố không chỉ có nhiều ánh sáng, nhưng có nhiều niềm hy vọng cho đời sống con người trần gian.
Vui mừng và tạ ơn Chúa là tâm tình chính ngày mừng lễ Thiên Chúa qua Chúa Giêsu giáng sinh làm người.
Mừng lễ Chúa giáng sinh
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long