Elise Ann Allen của Crux ngày 17 tháng 3 năm 2025 nhận định: Tiến trình thực thi Thượng hội đồng của Đức Giáo Hoàng có thể gặp phải sự phản kháng nội bộ.

Bà viết: Tại trung tâm Quảng trường Thánh Phêrô, nơi mà mỗi đêm trong tháng qua, Giáo triều Rôma đã tổ chức một buổi lần hạt mân côi cho Đức Giáo Hoàng Phanxicô, có một bức tượng Thánh Phêrô cao lớn với một tay chỉ ra ngoài và một tay chỉ xuống đất.

Những người theo chủ nghĩa Rôma từ lâu đã nói rằng ý nghĩa tượng trưng trong bức tượng này là bàn tay chỉ xuống đất có nghĩa là Thành phố Vatican là nơi ban hành luật pháp và bàn tay chỉ ra thế giới là nơi luật pháp được tuân thủ.

Gần đây, Vatican đã cho thế giới một bài học thực tế về vấn đề này, kêu gọi thực thi Thượng hội đồng của Đức Giáo Hoàng về tính đồng nghị, đồng hành, một trong số đó là trao quyền cho phụ nữ và giáo dân, đồng thời giả vờ rằng họ không tồn tại trong kinh mân côi hàng đêm của họ dành cho vị giáo hoàng đang đau yếu.

Tổng thư ký Thượng hội đồng giám mục hôm thứ Bảy đã công bố một "Bức thư về quá trình đồng hành của giai đoạn thực thi Thượng hội đồng, 'Vì một Giáo hội đồng nghị, đồng hành: Hiệp thông, Tham gia, Sứ mệnh.'"

Bức thư này trước đó đã được gửi đến tất cả các giám mục và giám mục Đông Phương, và thông qua họ được gửi đến toàn thể dân Chúa trên toàn thế giới.

Trong số những nội dung khác, bức thư cho biết việc thực thi Thượng hội đồng 3 năm về tính đồng nghị, đồng hành đã được Đức Giáo Hoàng Phanxicô đích thân chấp thuận, bao gồm một số cuộc họp để đánh giá quá trình thực thi và kết thúc vào tháng 10 năm 2028 với một hội đồng giáo hội tại Rome.

Cuộc họp tháng 10 năm 2028, khi Thượng hội đồng thường kỳ tiếp theo thường diễn ra, sẽ thay thế Thượng hội đồng thường kỳ, nghĩa là sẽ không có Thượng hội đồng mới nào diễn ra, nhưng cuộc họp tiếp theo tại Rome sẽ tập trung vào việc "củng cố con đường đã đi cho đến nay", theo bức thư.

Được Đức Giáo Hoàng Phanxicô khởi xướng vào năm 2021, Thượng hội đồng về tính đồng nghị, đồng hành diễn ra ở cấp địa phương, quốc gia, lục địa và hoàn cầu trong khoảng thời gian 3 năm, lên đến cao điểm là hai cuộc họp tại Rome vào tháng 10 năm 2023 và tháng 10 năm 2024, tập trung chủ yếu vào cách biến Giáo hội thành một nơi chào đón và bao gồm hơn cho tất cả các thành viên của mình, đặc biệt là phụ nữ và giáo dân.

Trong bức thư được công bố vào ngày 15 tháng 3, Hồng Y người Malta Mario Grech, Tổng thư ký của Văn phòng Tổng Thư ký của Thượng hội đồng, đã bày tỏ hy vọng rằng quá trình thực thi sẽ đảm bảo rằng "tính đồng nghị đồng hành ngày càng được hiểu và sống như một chiều kích thiết yếu của đời sống bình thường của các Giáo hội địa phương và toàn thể Giáo hội".

Ngài cho biết Đức Giáo Hoàng "đã chấp thuận chắc chắn" việc bắt đầu tiến trình vào ngày 11 tháng 3 và tất cả các giáo phận, giáo phận đông phương, các hội đồng giám mục quốc gia và lục địa, và tất cả các Giáo Hội Công Giáo Đông phương đều được mời gọi tham gia, thu hút các cộng đồng tôn giáo, hiệp hội giáo dân và phong trào giáo hội khác nhau hiện diện trong khu vực của họ.

ĐHY Grech cho biết Thượng hội đồng về tính đồng nghị đồng hành "là một phần của giáo huấn thông thường của Người kế vị Thánh Phêrô" và do đó, "phải được tiếp nhận các thích đáng".

ĐHY Grech lập luận rằng giai đoạn thực thi của thượng hội đồng nhằm mục đích giúp Giáo hội "đưa ra những lựa chọn nhất quán" trên toàn thế giới và là một tiến trình nhằm đảm bảo "sự tiếp nhận rộng rãi các định hướng" được nêu trong tài liệu cuối cùng của thượng hội đồng vào tháng 10 năm 2024, "phù hợp với các nền văn hóa địa phương và nhu cầu của cộng đồng".

Sự nhấn mạnh của Đức Giáo Hoàng Phanxicô về việc tiếp nhận và thực thi Thượng hội đồng về tính đồng nghị đồng hành là điều đáng chú ý, vì bản thân Thượng hội đồng đã phải đối mặt với sự chỉ trích và phản đối gay gắt từ phía một số hội đồng giám mục, với một số ít từ chối tham gia, và thậm chí một số người tham gia còn hoài nghi về quá trình này.

Quyết định của Đức Giáo Hoàng bỏ qua Thượng hội đồng tiếp theo và thay vào đó tổ chức một cuộc họp hoàn cầu của giáo hội tập trung vào việc thực thi Thượng hội đồng về tính đồng nghị đồng hành, mà nhiều nhà quan sát coi là một khía cạnh quyết định trong di sản giáo hoàng của ngài, cho thấy ý định của ngài là đảm bảo rằng mọi người đều tuân thủ và quá trình này không chỉ đơn giản là bị bỏ qua.

Đây cũng sẽ là cơ hội để kết hợp những phát hiện của 10 nhóm nghiên cứu mà Đức Giáo Hoàng đã thành lập để đi sâu vào các chủ đề quan tâm cụ thể đã xuất hiện trong Thượng hội đồng về tính đồng nghị đồng hành, chẳng hạn như chức phó tế của phụ nữ, các vấn đề liên quan đến giáo luật và thẩm quyền của các giám mục và hội đồng giáo hội.

ĐHY Grech, trong bức thư của mình, cho biết giai đoạn thực thi trong ba năm tới “là cơ hội để tái gắn kết những người đã đóng góp và trình bày những thành quả thu được từ việc lắng nghe tất cả các Giáo hội và sự phân định của các Mục tử trong Đại hội đồng”.

Về khía cạnh này, công việc được tiến hành sẽ chủ yếu dựa vào các nhóm thượng hội đồng gồm các linh mục, phó tế, nam và nữ thánh hiến, và nam và nữ giáo dân hợp tác với giám mục của họ.

“Quy trình này cũng sẽ cung cấp cho các Giáo phận đã đầu tư ít hơn vào con đường đồng nghị một cơ hội để phục hồi các bước chưa thực thi và thành lập các nhóm đồng hành đồng nghị của riêng họ,” ĐHY Grech cho biết.

Ngài đã công bố một Năm Thánh của các Nhóm đồng nghị và Cơ quan tham gia sẽ diễn ra từ ngày 24 đến ngày 26 tháng 10, và nhấn mạnh "cam kết xây dựng một Giáo hội ngày càng đồng nghị đồng hành trong tầm nhìn của hy vọng không làm thất vọng".

Các bước sẽ được thực thi trong ba năm tới bao gồm việc công bố một tài liệu hỗ trợ về giai đoạn thực thi vào tháng 5 năm 2025 có chứa các hướng dẫn về cách thức triển khai và giai đoạn thực thi từ tháng 6 đến tháng 12 năm 2025 tại các giáo hội địa phương.

Trong nửa đầu năm 2027, các “cuộc họp đánh giá” sẽ được tổ chức tại các giáo phận và giáo phận đông phương, và trong nửa cuối năm đó, một cuộc họp đánh giá sẽ được tổ chức ở cấp quốc gia và quốc tế, với các cuộc họp lục địa được lên lịch vào nửa đầu năm 2028.

Một Instrumentum laboris, hay tài liệu làm việc chính thức cho cuộc họp của giáo hội vào tháng 10 năm 2028 sẽ được công bố vào tháng 6 năm đó, với quá trình này lên đến tuyệt đỉnh tại cuộc họp tại Vatican.

Một trong những chủ đề cốt lõi của Thượng hội đồng về tính đồng nghị đồng hành là vấn đề phụ nữ trong Giáo hội, với một lượng lớn các cuộc thảo luận liên quan đến cách đảm bảo rằng họ, và nói chung là giáo dân, được đại diện tốt hơn và được đưa vào các vị trí lãnh đạo có ý nghĩa trong Giáo hội.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô cũng đã thảo luận về vai trò của phụ nữ trong các cuộc họp của ngài với Hội đồng Hồng Y để tư vấn cho ngài về quản trị và cải cách.

Ngài đã thực thi một số bước để trao cho phụ nữ, nói riêng, nhiều không gian hơn và nhiều tiếng nói hơn trong chính Giáo triều Rôma, bổ nhiệm hai người phụ nữ - Sơ Simona Brambilla và Sơ Raffaella Petrini - làm người lãnh đạo các bộ phận hàng đầu của Vatican. Ngài cũng đã bổ nhiệm một giáo dân, Paolo Ruffini, làm người đứng đầu văn phòng truyền thông của mình.

Tuy nhiên, ngay cả khi vị giáo hoàng triển khai kế hoạch của mình để đảm bảo tầm nhìn của mình về một Giáo hội hợp tác hơn, nơi phụ nữ và giáo dân có tiếng nói mạnh mẽ hơn, thì bộ máy quản lý của chính ngài dường như đang phớt lờ tầm nhìn đó.

Kể từ ngày 23 tháng 2, Phủ Quốc vụ khanh đã hợp tác với Vương cung thánh đường Thánh Phêrô tổ chức các buổi lần hạt mân côi hàng đêm để cầu nguyện theo ý chỉ của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, yêu cầu những người đứng đầu các bộ và các quan chức cấp cao khác chủ trì buổi cầu nguyện - ngoại trừ những người phụ nữ và giáo dân lãnh đạo các bộ.

Cho đến nay, mỗi lần lần chuỗi Mân Côi hàng đêm – vốn không phải là một nghi lễ và do đó có thể được bất cứ ai chủ trì, và không nhất thiết phải là một linh mục – đều do một giáo sĩ chủ trì, chủ yếu là các Hồng Y, và một số giám mục và linh mục.

Ví dụ, vào ngày 6 tháng 3, lần lần chuỗi Mân Côi được Đức Hồng Y người Tây Ban Nha Ángel Fernández Artime, phó tổng quản của Bộ Tôn giáo Vatican, điều hành bởi Sơ người Ý Simona Brambilla, người được Đức Giáo Hoàng Phanxicô bổ nhiệm vào vị trí này vào đầu năm nay, khiến bà trở thành người phụ nữ đầu tiên từng lãnh đạo một bộ phận của Vatican và về mặt kỹ thuật là sếp của ĐHY Artime.

Tuy nhiên, những người tổ chức dường như đã tránh né Brambilla và yêu cầu viên chức số hai của bà chủ trì lần chuỗi Mân Côi vào đêm đó thay thế.

Tương tự như vậy, lần chuỗi Mân Côi được Đức Giáo Hoàng Phanxicô nói vào ngày 14 tháng 3 do Cha Lucio Adrian Ruiz người Argentina, thư ký của Bộ Truyền thông, chủ trì, với người đứng đầu, giáo dân người Ý Paolo Ruffini, đứng sang một bên.

Ngày hôm sau, buổi lần hạt Mân Côi ngày 15 tháng 3 được tổ chức bởi Thống đốc Thành phố Vatican, mặc dù không được coi là một giáo phận nhưng lại có thẩm quyền đáng kể, đặc biệt là trong việc quản lý quốc gia nhỏ bé này.

Tuy nhiên, mặc dù thực tế là thống đốc do Petrini lãnh đạo, bà không được yêu cầu chủ trì buổi lần hạt Mân Côi, nhưng viên chức số hai của bà, Tổng giám mục người Ý Emilio Nappa đã được yêu cầu làm thay, nghĩa là bà, giống như Brambilla và Ruffini, đã bị người chỉ huy thứ hai của mình bỏ qua, có lẽ là vì không ai trong số họ đeo cổ áo cồn.

Mặc dù không hoàn toàn không có gì đáng ngạc nhiên đối với một tổ chức giáo sĩ như Giáo triều Rôma, một định chế khét tiếng vì sự phản kháng ngoan cố đối với sự thay đổi, nhưng sự vắng mặt của bất cứ phụ nữ hoặc giáo dân nào trong số những người lãnh đạo buổi lần hạt Mân Côi mà Đức Phanxicô đã đưa vào vị trí lãnh đạo là điều đáng chú ý.

Điều này chỉ ra, cụ thể là, văn hóa nội bộ của giáo sĩ trị mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã đấu tranh rất nhiều để cải cách kể từ khi được bầu vào năm 2013: một nền văn hóa nói rằng, ở đây chúng ta tạo ra luật lệ, nhưng ở ngoài kia, ở phần còn lại của thế giới, là nơi chúng ta mong đợi chúng được áp dụng.

Khi thế giới chuẩn bị thực thi tầm nhìn mà Đức Phanxicô đang đấu tranh rất nhiều để in sâu vào cuộc sống và tâm trí của Giáo hội, vẫn còn phải xem những thay đổi đó sẽ bắt đầu bén rễ ở mức độ nào, nếu có, ngay dưới mái nhà của ngài.