Alberto M. Fernandez (*), trên National Catholic Register, ngày 10 tháng 3 năm 2025, nhận định rằng các Ki-tô hữu là nhóm tôn giáo bị đàn áp nhiều nhất trên hành tinh. Hơn một chục người chết mỗi ngày vì đức tin của họ. Mặc dù nơi nguy hiểm nhất đối với các Ki-tô hữu là và vẫn là Nigeria, một số người quan sát trực tuyến có thể đã kết luận, một cách sai lầm, rằng tuần trước đó là Syria.
Việc lật đổ chế độ độc tài lâu năm của Assad lên nắm quyền chỉ ba tháng trước đã đưa một chính phủ Hồi giáo lên nắm quyền ở Damascus, nơi đã phải vật lộn để giải quyết nhiều vấn đề của đất nước.
Vào ngày 6 tháng 3, một vấn đề mới đã nảy sinh: một cuộc nổi loạn chết người. Những tàn dư của chế độ Assad, chủ yếu là từ nhóm tôn giáo thiểu số Alawite của đất nước, đã nổi dậy vào ngày hôm đó, giết chết binh lính và cảnh sát chính phủ, thường dân và thậm chí cả những người lái xe trên đường cao tốc có biển số xe sai. Những người ủng hộ Assad nhắm vào những chiếc xe có biển số tỉnh "Idlib" vì khu vực đó là nơi tổ chức chính trị đối lập Hay'at Tahrir al-Sham (HTS) cai trị cho đến tháng 12 năm 2024.
Chính phủ lâm thời đã nhanh chóng điều động lực lượng, một số bị phiến quân phục kích trên đường đi khi chính quyền đưa thêm quân vào để dập tắt cuộc nổi dậy. Dẫn đầu phiến quân Alawite là các cựu sĩ quan của quân đội Assad đã giải tán, một số trong số họ là tội phạm chiến tranh và buôn bán ma túy. Quân đội chính phủ không chỉ bao gồm người Syria mà còn có các chiến binh thánh chiến nước ngoài cứng rắn, người Duy Ngô Nhĩ và người Chechnya, và các đơn vị có tiếng xấu là những tên cướp, kẻ hiếp dâm và lính đánh thuê được Thổ Nhĩ Kỳ sử dụng để chống lại người Kurd ở Syria phía bắc.
Đến sáng ngày 8 tháng 3, các báo cáo đáng tin cậy cho rằng có ít nhất 100 người chết ở mỗi bên; đến cuối ngày, con số này đã tăng lên 1,000 người được cho là đã chết. Một số báo cáo gần đây nói rằng có tới vài nghìn người chết. Hầu hết là bạo lực giữa người Hồi giáo và người Hồi giáo, một cuộc nổi loạn đẫm máu của người Hồi giáo Alawite bị chính quyền Hồi giáo Sunni cai trị Syria đàn áp bằng vũ lực. Quân đội chính phủ, ít nhất là một số trong số họ, đã đáp trả cuộc nổi loạn bằng sự tàn bạo của riêng họ, giết chết toàn bộ gia đình người Alawite, chủ yếu là thường dân, di chuyển từ thị trấn này sang thị trấn khác và từ làng này sang làng khác.
ACI Mena, hãng thông tấn chị em của Register ở Trung Đông, đã đưa tin về cái chết đầu tiên của những Ki-tô hữu trong cuộc xung đột vào ngày 8 tháng 3, một người cha và con trai người Armenia bị giết trên đường cao tốc và một thanh niên bị bắn chết trong căn hộ của mình. Vào ngày 9 tháng 3, nhà hoạt động Ki-tô giáo người Syria Ayman Abdel Nour tuyên bố rằng có tới tám Ki-tô hữu có thể đã thiệt mạng trong cuộc xung đột.
Tám người chết có vẻ là một con số nhỏ, nhưng đó là một thảm họa đối với một cộng đồng Ki-tô giáo Syria đang suy yếu và đáng lo ngại. Đây chỉ là một tỷ lệ nhỏ trong số hàng nghìn người được cho là đã chết. Chi tiết về cái chết của mọi vị tử đạo Ki-tô giáo vẫn còn thiếu, nhưng một số người dường như đã bị giết một cách tình cờ, trong khi những người khác có thể bị nhắm mục tiêu vì họ là Ki-tô hữu. Vào thời điểm viết bài này, khu vực Wadi al-Nasara (nghĩa đen là "Thung lũng của những người Ki-tô giáo") gồm chủ yếu là các thị trấn và làng mạc nhỏ của người Ki-tô giáo, chỉ cách địa điểm xảy ra vụ thảm sát người Alawite vài dặm, dường như không bị ảnh hưởng bởi bạo lực.
Các nhà lãnh đạo Ki-tô giáo của Syria đã kêu gọi hòa bình, hòa giải và chấm dứt giết chóc.
Vào ngày 7 tháng 3, Giám mục La Mã của Aleppo, Hanna Jallouf, đã đưa ra tuyên bố "ủng hộ nhà nước Syria" chống lại những kẻ tìm cách làm mất ổn định đất nước và làm hại đất nước, ám chỉ đến những người trung thành với Assad. Vào ngày 8 tháng 3, các giáo chủ của Chính thống giáo Hy Lạp, Chính thống giáo Syria và Công Giáo Hy Lạp đã đưa ra một tuyên bố chung hiếm hoi lên án mạnh mẽ "bất cứ hành động nào đe dọa đến hòa bình dân sự" nhưng cũng lên án "các vụ thảm sát nhắm vào thường dân vô tội".
Trái ngược với thực tại trên thực địa và những lời lẽ thận trọng của giới lãnh đạo Ki-tô giáo Syria, tiếng kêu gào trên mạng đã đi theo nhiều hướng khác nhau, khiến cho có vẻ như những gì đang xảy ra ở Syria là "những người theo đạo Ki-tô và Alawite đang bị thảm sát", nếu không muốn nói là "cuộc thảm sát hàng trăm người theo Ki-tô giáo ". Nhà bình luận chống nhập cư châu Âu Peter Imanuelsen (@PeterSweden7), với gần 900,000 người theo dõi, đã hỏi trên @X "tại sao các phương tiện truyền thông chính thống lại phớt lờ những người theo Ki-tô giáo đang bị chế độ Syria tàn sát?" Lời kêu gọi của ông đã được Elon Musk (219 triệu người theo dõi) đăng lại. Dòng tweet ban đầu đã có 58 triệu lượt xem.
Thay vì một thực tế tồi tệ đủ tồi tệ, nơi cuộc nổi loạn đẫm máu của những người Hồi giáo Alawite ủng hộ Assad đã dẫn đến sự đàn áp tàn bạo và thanh trừng sắc tộc chống lại họ bởi những người Hồi giáo Sunni chống Assad hiện đang nắm quyền (với một số Ki-tô hữu bị giết trong cuộc đấu súng), những người có ảnh hưởng trực tuyến đã đưa ra một hình ảnh gây hiểu lầm về một cuộc tàn sát chống Ki-tô hữu thực ra không hề tồn tại.
Tại sao họ lại làm vậy? Một số là những người có sức ảnh hưởng, buôn bán sự phẫn nộ và dối trá. Những người khác là những Ki-tô hữu chân chính, những người quan tâm đến anh em của mình trên toàn thế giới nhưng có thể không hiểu hết sự thật trên thực địa.
Những tiếng nói lừa dối trực tuyến khuếch đại hình ảnh méo mó này về hàng trăm Ki-tô hữu bị giết ở Syria cũng bao gồm những người ủng hộ Iran, người Kurd Syria phản đối chính quyền Damascus, những người ủng hộ Israel, những người chống Hồi giáo và những tiếng nói ủng hộ Nga ủng hộ chế độ Assad bị lật đổ. Một tuyên bố sai sự thật từ một trang web ủng hộ Iran bằng tiếng Anh rằng chính quyền Syria đã giết một thị trưởng theo Ki-tô giáo đã nhận được gần 400,000 lượt hiển thị.
Mặt khác, những người ủng hộ Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar, những người bảo trợ cho chính quyền Hồi giáo Damascus, có xu hướng hạ thấp hoàn toàn các vụ thảm sát, thay vào đó nhấn mạnh vào sự khiêu khích của những kẻ cực đoan ủng hộ Assad và sự đạo đức giả của phương Tây khi nói đến "các nhóm thiểu số".
Tuy nhiên, trong khi số Ki-tô hữu tử vong ở Syria bị phóng đại một cách ghê tởm và nguy hiểm, thì cũng có những video có thật về những người theo đạo Hồi cực đoan và thánh chiến đưa ra những tuyên bố khát máu.
Một người theo đạo Hồi người Algeria trên TikTok tuyên bố đang ở Syria đã kêu gọi chấm dứt người Alawite (gọi họ bằng một thuật ngữ cũ, miệt thị, Nusayri, có nghĩa là "Ki-tô hữu nhỏ") và sau đó là chính các Ki-tô hữu. Chỉ có một người đàn ông đưa ra lời đe dọa, nhưng cũng có những video có thật về cảnh quân đội chính phủ giết người Alawite hoặc khoe khoang rằng đã giết họ. Những người ủng hộ chính phủ Syria ở nước ngoài đã tham gia vào sự ghê rợn này. Những Ki-tô hữu Syria có thể không bị nhắm mục tiêu trực tiếp hoặc bị giết với số lượng lớn, nhưng tiếng nói của chủ nghĩa cực đoan, những lời đe dọa và sự không khoan dung, tất cả đều quá thực tế.
Qua ngày 9 tháng 3, Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa đã đích thân gọi điện cho nhà báo người Alawite chống Assad Hanadi Zahlout, người đã mất ba người anh em trong vụ thảm sát ở Jableh, để bày tỏ lời chia buồn và hứa sẽ buộc những kẻ làm ác phải chịu trách nhiệm. Al-Sharaa đã công bố một ủy ban điều tra gồm các luật gia để điều tra các sự kiện và trừng phạt những kẻ có tội.
Những nhà quan sát Syria kỳ cựu sẽ hoài nghi một cách thích đáng, nhớ lại chế độ Assad đã công bố các ủy ban để điều tra sự phẫn nộ này hay sự phẫn nộ khác như một cách che đậy tội ác và đánh lạc hướng dư luận. Nhiều người sẽ hy vọng mọi thứ sẽ khác lần này.
____________________________________________________
(*) Alberto M. Fernandez Alberto M. Fernandez là cựu nhà ngoại giao Hoa Kỳ và là cộng tác viên tại EWTN News.