1. Đại sứ Ukraine tại Anh cho biết nước Mỹ của Tổng thống Donald Trump đang phá hủy trật tự thế giới
Đại sứ Ukraine tại Vương quốc Anh hôm thứ năm đã cáo buộc Hoa Kỳ dưới thời Ông Donald Trump đã “phá hủy” trật tự thế giới, khi ông chỉ trích cách Hoa Kỳ giải quyết cuộc chiến ở Ukraine.
Phát biểu tại một sự kiện của nhóm nghiên cứu, Valery Zaluzhny - cựu tướng Ukraine được cử đến đại diện cho Kyiv tại Luân Đôn vào năm ngoái - cho biết các hành động của Tòa Bạch Ốc dưới thời Tổng thống Hoa Kỳ Tổng thống Donald Trump đã đặt ra câu hỏi về “sự thống nhất của toàn bộ thế giới phương Tây”.
Sự can thiệp này diễn ra bất chấp thái độ lạnh nhạt giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodomyr Zelenskky trong những ngày gần đây, sau cuộc gặp thảm họa giữa hai nhà lãnh đạo tại Phòng Bầu dục vào tuần trước.
Chính phủ Ukraine dường như đã tránh xa những phát biểu của Zaluzhny vào chiều thứ năm. Khi được POLITICO tiếp cận, bộ ngoại giao của nước này đã trả lời rằng ý kiến do đại sứ Ukraine nêu ra là quan điểm cá nhân của ông.
Zaluzhny phát biểu tại viện nghiên cứu Chatham House: “Chúng ta thấy rằng không chỉ có phe Trục và Nga đang cố gắng sửa đổi trật tự thế giới, mà cuối cùng thì Hoa Kỳ cũng đang phá hủy trật tự này”.
Ông cảnh báo rằng các cuộc đàm phán của Tổng thống Donald Trump với Nga về việc chấm dứt chiến tranh là dấu hiệu cho thấy Tòa Bạch Ốc đang “tiến gần hơn tới Điện Cẩm Linh, cố gắng thỏa hiệp”.
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã cam kết chấm dứt chiến tranh giữa Nga và Ukraine — nhưng lại tiến hành các cuộc đàm phán hòa bình mà không liên quan trực tiếp đến Ukraine, cắt viện trợ của Hoa Kỳ cho quốc gia này và từ chối cam kết bảo đảm an ninh trong một giải pháp hậu chiến.
Zaluzhny trước đây từng giữ chức tổng tư lệnh quân đội và được ca ngợi rộng rãi vì đã đẩy lùi cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào tháng 2 năm 2022. Tuy nhiên, ông đã bị cách chức vào đầu năm ngoái sau khi cuộc phản công của Kyiv bị đình trệ, và trở thành đại sứ tại Anh vào tháng 7.
Đại sứ cho rằng mục tiêu tiếp theo của Mạc Tư Khoa “có thể là Âu Châu” và cho biết việc tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo gần đây là “thách thức lớn đối với toàn thế giới”.
Phát biểu của ông được đưa ra sau khi tờ POLITICO đưa tin hôm thứ Năm rằng bốn thành viên cao cấp trong đoàn tùy tùng của Tổng thống Donald Trump đã có các cuộc thảo luận bí mật với một số đối thủ chính trị hàng đầu của Tổng thống Zelenskiy trong mưu toan lật đổ Tổng thống Ukraine đương nhiệm.
[Politico: Trump’s US destroying world order, says Ukraine’s UK ambassador]
2. Lần thứ 9 trong vòng 14 tháng, các học viên người Nga tập trung ngoài trời—và một hỏa tiễn của Ukraine đã tấn công
Hôm thứ Bảy 1 Tháng Ba, một máy bay điều khiển từ xa của Nga đã quan sát căn cứ huấn luyện của quân đội Ukraine tại Cherkas'ke, thuộc Tỉnh Dnipropetrovsk, cách tiền tuyến trong cuộc chiến kéo dài ba năm của Nga với Ukraine 80 dặm.
Quan trọng là không có lưới ngụy trang tại căn cứ. Không có công sự để che chở cho các học viên Ukraine khi họ tụ tập giữa ban ngày. Không có hệ thống phòng không địa phương nào để đánh hạ máy bay điều khiển từ xa của Nga. Các chỉ huy căn cứ thường “thờ ơ”, một người lính đã dành một thời gian ở Cherkas'ke nói với phóng viên chiến tranh Ukraine Yuriy Butusov.
Theo tín hiệu từ máy bay điều khiển từ xa, một hỏa tiễn đạn đạo Iskander lao tới. Butusov tuyên bố 32 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng và 100 người khác bị thương.
Ba ngày sau, hôm Thứ Ba, 04 Tháng Ba, người Ukraine đã trả thù. Một máy bay điều khiển từ xa từ Trung đoàn Hệ thống Máy bay Điều khiển từ xa, gọi tắt là UAS số 14 của Ukraine đã bay vòng trên một căn cứ huấn luyện của Nga, theo trung đoàn này, là “sâu trong hậu phương” ở miền nam Ukraine. Có lẽ là ở Kherson hoặc Zaporizhzhia.
Nhóm tác chiến chiến lược Tavria của Ukraine đã khai hỏa, dường như bằng hệ thống pháo phản lực HIMARS bánh lốp có khả năng bắn hỏa tiễn dẫn đường chính xác nặng 660 pound đi xa tới 57 dặm.
Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv hôm Thứ Năm, 06 Tháng Ba, phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Ukraine, Chuẩn tướng Oleksii Hromov, cho biết ít nhất ba mươi học viên người Nga đã thiệt mạng khi bom, đạn con rơi xuống như mưa.
Đây là cuộc tấn công thứ chín vào các căn cứ huấn luyện của Nga trong vòng 14 tháng. Vào ngày 21 tháng 11, khoảng một chục quân nhân Nga đã đổ ra khỏi xe tải dân sự ở đâu đó tại Zaporizhzhia. Một máy bay điều khiển từ xa của Ukraine bay vòng trên đầu, lặng lẽ quan sát.
Một chiếc HIMARS phóng một quả rocket duy nhất. Nó bắn trúng, chỉ cách các học viên người Nga chỉ vài mét, bắn tung những mảnh vỡ chết người vào họ và xe của họ. Máy bay điều khiển từ xa nhìn gần hơn—và báo cáo tất cả người Nga đã chết hoặc bị thương nặng.
Trong bảy cuộc không kích khác kể từ tháng 2 năm 2024—chủ yếu là ở Zaporizhzhia ở phía nam và Donetsk ở phía đông—các khẩu đội pháo binh Ukraine đã giết chết hàng trăm học viên người Nga. Các cuộc không kích của Nga vào học viên người Ukraine ít thường xuyên hơn nhiều và nhìn chung cũng ít đẫm máu hơn nhiều.
Nếu có điều gì có thể giúp người Nga không cần phải tiếp tục điều quân ra ngoài phạm vi hỏa tiễn của Ukraine, thì đó chính là Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã đóng băng mọi khoản viện trợ tiếp theo của Hoa Kỳ cho Ukraine—một hành động trừng phạt sau cuộc họp báo thảm họa tại Tòa Bạch Ốc vào thứ Sáu, trong đó Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance đã công khai nhục mạ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy trước thế giới vì không cảm ơn họ đủ về các khoản viện trợ trước đây.
Nếu không có sự tiếp tục viện trợ từ Hoa Kỳ, khoảng 40 hệ thống HIMARS của Ukraine cuối cùng sẽ hết hỏa tiễn—trừ khi một trong những đồng minh trung thành của Ukraine có thể cung cấp hỏa tiễn tương thích.
HIMARS là vũ khí tốt nhất của Ukraine cho các cuộc tấn công sâu này nhắm vào các bãi tập dễ bị tấn công của Nga. Nhưng chúng có thể sẽ im lặng trong những tháng tới vì thiếu đạn dược.
Từ lúc 2g chiều theo giờ địa phương Thứ Tư, 05 Tháng Ba, Hoa Kỳ chính thức cắt các nguồn tin tình báo dành cho Ukraine. Như thế, dù có HIMARS và các đạn dược cần thiết, người Ukraine cũng không biết bắn vào đâu.
[Forbes: For The 9th Time In 14 Months, Russian Trainees Gathered In The Open—And A Ukrainian Rocket Took Aim]
3. Sunak của Anh chỉ trích cách Trump đối xử với Tổng thống Zelenskiy
Cựu Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho biết cách đối xử của Trump với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy trong cuộc gặp căng thẳng tại Tòa Bạch Ốc tuần trước là “sai”.
Phát biểu trong cuộc phỏng vấn đầu tiên kể từ khi thua cuộc tổng tuyển cử vào tháng 7 năm ngoái, cựu Thủ tướng đã chỉ trích việc tổng thống Hoa Kỳ liên tục chỉ trích Zelenskiy — và đặt câu hỏi về đường lối của ông nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.
“ Thật khó để chứng kiến cảnh tượng hỗn loạn ở Phòng Bầu dục”, Sunak nói với Nick Robinson của BBC khi được hỏi về cảnh tượng hỗn loạn tại Phòng Bầu dục, nơi Tổng thống Donald Trump và phó tổng thống JD Vance chỉ trích Zelenskiy vì cho rằng ông này thiếu lòng biết ơn đối với Hoa Kỳ.
“Là người đã dành nhiều thời gian bên Volodymyr, từng ở Kyiv với ông ấy, đã chứng kiến những gì ông ấy phải trải qua vì đất nước mình… việc thấy ông ấy bị gọi là nhà độc tài, bị nói rằng ông ấy là người bắt đầu cuộc chiến này, việc ông ấy bị đối xử theo cách đó là sai trái,” Sunak cho biết.
Tháng trước, Tổng thống Donald Trump đã gọi Zelenskiy là “nhà độc tài không có bầu cử”, tuyên bố sai sự thật rằng ông có tỷ lệ ủng hộ thấp và đã thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình với kẻ xâm lược Ukraine, Nga. Ông đã dịu giọng với Zelenskiy trong bài phát biểu trước Quốc hội hôm thứ Ba, nhưng chỉ sau khi cắt viện trợ của Hoa Kỳ cho Ukraine.
Sunak, hiện là nghị sĩ đảng Bảo thủ, đã đến thăm Ukraine hai lần khi còn là thủ tướng và là người ủng hộ chủ chốt của Kyiv khi còn ở số 10 Phố Downing, một chính sách vẫn được tiếp tục dưới thời người kế nhiệm ông là Keir Starmer thuộc Đảng Lao động.
Sunak nói với BBC rằng ông thừa nhận Âu Châu cần phải chịu trách nhiệm nhiều hơn cho vấn đề quốc phòng của chính mình — một yêu cầu quan trọng của nhóm Tổng thống Donald Trump.
“Chúng ta không thể mong đợi nước Mỹ gánh chịu bất kỳ gánh nặng nào cho an ninh của chúng ta nếu chúng ta không chuẩn bị để tự mình hy sinh những điều đó”, ông nói. “Những gì đã xảy ra trong vài tuần qua đã làm sáng tỏ, và chúng ta chỉ cần phải cởi mở và trung thực về điều đó ngay bây giờ”.
[Politico: UK’s Sunak slams Trump’s treatment of Zelenskyy]
4. ‘Bảo đảm an ninh tốt nhất là quân đội Ukraine’ — Các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu né tránh chi tiết về kế hoạch hòa bình dài hạn
Liên minh Âu Châu đã tái khẳng định “sự ủng hộ liên tục và kiên định” của mình đối với Ukraine tại hội nghị thượng đỉnh đặc biệt ở Brussels vào ngày 6 tháng 3, nhưng không nói rõ Âu Châu sẽ cung cấp các bảo đảm an ninh lâu dài như thế nào nếu không có sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ.
Các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu đã họp tại Brussels để thảo luận về quốc phòng của Âu Châu và Ukraine trong bối cảnh Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump quyết định ngừng viện trợ quân sự và ngừng chia sẻ thông tin tình báo với Kyiv.
Khi được hỏi làm thế nào Âu Châu có thể cung cấp bảo đảm an ninh cho Ukraine mà không có sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, cả Chủ tịch Hội đồng Âu Châu Antonio Costa và Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen đều né tránh chi tiết và chuyển sang ca ngợi quân đội Ukraine.
Costa cho biết: “Sự bảo đảm an ninh tốt nhất chính là người dân Ukraine”, đồng thời nhấn mạnh thực tế là Ukraine đã phải chiến đấu chống lại cuộc xâm lược toàn diện của Nga trong hơn ba năm.
“Chúng tôi ủng hộ Ukraine ngay từ ngày đầu tiên và chúng tôi sẽ tiếp tục, thậm chí ngay cả sau chiến tranh”, ông nói.
Liên Hiệp Âu Châu có kế hoạch “khám phá năng lực của chúng tôi trong khuôn khổ hiệp ước để đóng góp cho các bảo đảm an ninh”, Costa cho biết, mà không mô tả bất kỳ đề xuất cụ thể nào. Ông nhắc lại rằng các bảo đảm an ninh không chỉ cần thiết cho hòa bình ở Ukraine, mà còn cho an ninh của toàn bộ Âu Châu và việc khôi phục “trật tự dựa trên luật lệ quốc tế”.
Von der Leyen ủng hộ nhận xét của Costa về việc Ukraine là sự bảo đảm an ninh tốt nhất cho nước này.
“Sự bảo đảm an ninh tốt nhất chính là quân đội Ukraine”, bà nói.
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã tham dự Hội đồng Âu Châu đặc biệt, phát biểu trước các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu và gặp gỡ Costa và von der Leyen. Trong bài phát biểu của mình, ông cho biết Ukraine cần “một thỏa thuận toàn diện về bảo đảm an ninh” để chấp nhận một thỏa thuận hòa bình với Nga.
Trong tuyên bố đưa ra khi kết thúc hội nghị thượng đỉnh, Liên Hiệp Âu Châu cam kết sẽ cung cấp “hỗ trợ chính trị, tài chính, kinh tế, nhân đạo, quân sự và ngoại giao mạnh mẽ hơn cho Ukraine” đồng thời “tăng cường gây áp lực lên Nga”.
Tuyên bố này cũng nhấn mạnh cam kết của Liên Hiệp Âu Châu trong việc tăng cường hợp tác với ngành công nghiệp quốc phòng và Quân đội của Ukraine.
“Một Ukraine có khả năng tự bảo vệ mình một cách hiệu quả là một phần không thể thiếu của bất kỳ sự bảo đảm an ninh nào trong tương lai”, báo cáo viết.
Trong bài phát biểu kết thúc hội nghị thượng đỉnh, cả von der Leyen và Costa đều cân nhắc trong các phát biểu của mình về sự thay đổi chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump. Khi được hỏi về cách Âu Châu có thể phản ứng với sự thù địch ngày càng tăng của Hoa Kỳ, von der Leyen nhắc lại rằng “hòa bình thông qua sức mạnh” là vì lợi ích tốt nhất của mọi người, bao gồm cả Tổng thống Donald Trump.
[Kyiv Independent: 'Best security guarantee is the Ukrainian army' — EU leaders dodge specifics on long-term peace plan]
5. Nga phản ứng với việc Tổng thống Donald Trump ngừng viện trợ cho Ukraine
Điện Cẩm Linh cho biết việc Washington đóng băng viện trợ cho Ukraine sẽ là đóng góp tốt nhất mà nước này có thể làm để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.
Phát ngôn nhân Dmitry Peskov đã trả lời các báo cáo cho biết Tổng thống Donald Trump đã tạm dừng viện trợ quân sự cho Kyiv sau cuộc trao đổi căng thẳng giữa ông và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelenskiy tại Tòa Bạch Ốc.
Peskov thừa nhận rằng các báo cáo của Hoa Kỳ về lệnh tạm dừng vũ khí vẫn chưa được xác nhận nhưng với việc Washington là nhà tài trợ vũ khí chính cho Ukraine, động thái như vậy “có thể sẽ là đóng góp tốt nhất cho hòa bình”, theo hãng thông tấn nhà nước Tass.
Tòa Bạch Ốc nói với Newsweek trong một tuyên bố rằng chính quyền Tổng thống Donald Trump đang tạm dừng và xem xét lại viện trợ của mình và rằng họ tập trung vào hòa bình và muốn bảo đảm các đối tác của mình cũng cam kết theo đuổi mục tiêu đó.
Theo các báo cáo của Hoa Kỳ, Tổng thống Donald Trump đã tạm dừng viện trợ quân sự cho Ukraine sau cuộc đụng độ với Zelenskiy hôm thứ Sáu.
Điều này làm dấy lên nghi ngờ về khả năng tự vệ của Ukraine trước sự xâm lược của Nga và phản ứng của Điện Cẩm Linh vào thứ Ba cho thấy động thái được cho là của chính quyền Tổng thống Donald Trump đang có lợi cho Mạc Tư Khoa.
Reuters, Bloomberg và CNN nằm trong số các hãng tin đưa tin rằng Tổng thống Donald Trump đã ra lệnh đình chỉ mọi nguồn cung cấp viện trợ quân sự cho Kyiv cho đến khi Ukraine đưa ra cam kết chưa rõ ràng về việc giải quyết chiến tranh một cách hòa bình.
Hãng thông tấn Nga TASS cho biết phát ngôn nhân Ngũ Giác Đài đã xác nhận việc đình chỉ các thiết bị quân sự hiện không có ở Ukraine đã bị đình chỉ, bao gồm cả vũ khí đang quá cảnh.
Hãng thông tấn này cũng trích lời ông Peskov phát biểu hôm thứ Ba rằng “rõ ràng” Hoa Kỳ là nhà cung cấp chính cho cuộc chiến và việc ngừng cung cấp sẽ là đóng góp tốt nhất cho hòa bình.
Tòa Bạch Ốc chia sẻ với Newsweek trong một tuyên bố được chia sẻ với các cơ quan truyền thông khác rằng Tổng thống Donald Trump tập trung vào hòa bình và chính quyền của ông cần các đối tác cũng cam kết thực hiện mục tiêu đó.
Có nhiều câu hỏi về ý nghĩa của động thái này đối với Ukraine và liệu các đồng minh Âu Châu có thể can thiệp để bù đắp sự thiếu hụt hay không.
Oleksandr Merezhko, chủ tịch ủy ban đối ngoại của quốc hội Ukraine, nói với Reuters rằng việc chính quyền Tổng thống Donald Trump đình chỉ viện trợ quân sự cho Ukraine cũng giống như việc xoa dịu Adolf Hitler bằng hiệp định Munich năm 1938.
Vuk Vuksanovic, cộng sự tại tổ chức tư vấn LSE IDEAS thuộc Trường Kinh tế Luân Đôn, nói với Newsweek rằng Tổng thống Donald Trump có thể đang vội vã đạt được thỏa thuận hòa bình trước khi lực lượng Ukraine sụp đổ và Nga chiếm thêm lãnh thổ.
Vuksanovic cho biết câu hỏi vẫn là liệu người Nga có đồng ý với bất kỳ điều gì ngoài thỏa thuận ràng buộc về mặt pháp lý đối với lãnh thổ Ukraine và tư cách thành viên NATO của Ukraine hay không, đặc biệt là khi họ thấy quân đội của họ đang trên đà phát triển.
Tuyên bố của Tòa Bạch Ốc cho biết: “Tổng thống Donald Trump đã nói rõ rằng ông tập trung vào hòa bình. Chúng tôi cần các đối tác của mình cũng cam kết thực hiện mục tiêu đó. Chúng tôi đang tạm dừng và xem xét lại viện trợ của mình để bảo đảm rằng nó đang góp phần vào giải pháp.”
Dmitry Peskov, phát ngôn viên Điện Cẩm Linh: “Thực tế là cho đến nay Hoa Kỳ vẫn là nhà cung cấp chính cho cuộc chiến này là điều hiển nhiên. Nếu Hoa Kỳ không còn là một trong số đó hoặc ngừng cung cấp, thì đây có lẽ sẽ là đóng góp tốt nhất cho hòa bình.”
Oleksandr Merezhko, chủ tịch ủy ban đối ngoại quốc hội Ukraine: “Nhìn bề ngoài, điều này có vẻ thực sự tệ. Có vẻ như Trump đang thúc đẩy chúng ta đầu hàng, chấp nhận các yêu cầu của Nga. Điều quan trọng nhất là đây là một đòn tâm lý, một đòn chính trị đối với Ukraine.”
Vuk Vuksanovic, cộng sự tại tổ chức tư vấn LSE IDEAS thuộc Trường Kinh tế Luân Đôn: “Thật khó để đánh giá Ukraine sẽ tiếp tục chiến đấu trong bao lâu, vì chủ nghĩa dân tộc Ukraine đã là động lực chính.
Ông nói thêm: “Với vấn đề nhân lực và chiến dịch tiêu hao không ngừng nghỉ của Nga, bạn không bao giờ có thể loại trừ viễn cảnh tiền tuyến của Ukraine sẽ sụp đổ vào một thời điểm nào đó”.
Trong khi các nhà lãnh đạo Âu Châu bày tỏ quan ngại về động thái của Hoa Kỳ, Ủy ban Âu Châu đã đề xuất chi 150 tỷ euro, hay 157 tỷ đô la, thông qua một chương trình cho phép các nước Liên Hiệp Âu Châu tăng viện trợ quân sự cho Kyiv.
Điều này có thể giúp sản xuất hệ thống phòng không và vũ khí cho Ukraine nhưng vẫn chưa chắc chắn Âu Châu có thể thay thế được sự hỗ trợ của Hoa Kỳ hay không.
Nhưng Vusanovic cho biết việc Âu Châu đầu tư không đủ vào quân đội có nghĩa là có thể mất nhiều năm để châu lục này xây dựng được quân đội của mình.
[Newsweek: Russia Responds to Trump Halting Ukraine Aid]
6. Trung Quốc gọi cách đối xử của Tổng thống Donald Trump với Âu Châu là ‘kinh khủng’
Trong cuộc họp báo tại Bộ Ngoại Giao Bắc Kinh sáng Thứ Sáu, 07 Tháng Ba, Phát ngôn nhân Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Mao Ninh đã chỉ trích cách đối xử của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump với các đồng minh Âu Châu, gọi đó là “kinh khủng”. Quan điểm này đã được Đặc phái viên của Trung Quốc về các vấn đề Âu Châu, Lô Sa Dã đưa ra đầu tiên.
Mao Ninh cho biết: “Khi bạn nhìn vào cách chính quyền Trump thực hiện chính sách trắng trợn và độc đoán đối với Âu Châu, đối xử với các đồng minh của mình theo cách này, thành thật mà nói, theo quan điểm của Âu Châu, thì điều đó thực sự kinh khủng”.
Mao Ninh cũng nhấn mạnh rằng thỏa thuận hòa bình Ukraine không nên chỉ do Hoa Kỳ và Nga quyết định, đồng thời nói thêm rằng “nhiều giải pháp được đề xuất phải được thảo luận bình đẳng, thay vì bị quyết định bởi một số ít người được chọn”.
Bình luận của Mao Ninh được đưa ra sau các cuộc đàm phán Mỹ-Nga được tổ chức tại Istanbul vào ngày 27 tháng 2 và một vòng trước đó tại Riyadh vào ngày 18 tháng 2, khi Washington tìm cách giải quyết nhanh chóng cuộc chiến.
Các cuộc đàm phán không có sự tham gia của Kyiv và Âu Châu đã làm dấy lên lo ngại rằng Hoa Kỳ đang gạt các đồng minh quan trọng sang một bên.
Sự thay đổi chính sách đối ngoại của Tổng thống Donald Trump tại Hoa Kỳ đã thu hút sự chú ý khi ông nhắc lại quan điểm của Điện Cẩm Linh và cáo buộc Tổng thống Volodymyr Zelenskiy kéo dài chiến tranh.
Tổng thống Donald Trump đã điều chỉnh chính sách của mình theo chương trình nghị sự của Điện Cẩm Linh và cho đến nay vẫn từ chối đưa ra bất kỳ bảo đảm an ninh nào cho Ukraine.
Washington cũng đã đóng băng mọi viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo với Kyiv nhằm gây áp lực buộc Tổng thống Zelenskiy đàm phán với Mạc Tư Khoa.
Bắc Kinh vẫn là đồng minh quan trọng của Mạc Tư Khoa trong suốt cuộc xâm lược, làm sâu sắc thêm quan hệ kinh tế và trở thành nguồn cung cấp hàng đầu các loại hàng hóa có mục đích sử dụng kép của Nga - thiết bị mà quân đội sử dụng trong cuộc chiến chống lại Ukraine.
[Kyiv Independent: China's envoy calls Trump's treatment of Europe 'appalling']
7. Tổng thống Donald Trump làm sâu sắc thêm cuộc khủng hoảng lòng tin của NATO về việc chia sẻ thông tin tình báo
Việc chia sẻ thông tin tình báo giữa các nước NATO đang gặp nguy hiểm vì các thành viên ngày càng cảnh giác lẫn nhau, và động thái gây hấn của Ông Donald Trump có nguy cơ khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn, các quan chức an ninh và liên minh hiện tại và trước đây trên khắp liên minh chia sẻ với POLITICO.
Từ lâu đã có những căng thẳng do sự ngờ vực giữa các thành viên phương Tây truyền thống của liên minh và những người mới đến từ phía đông cộng sản cũ. Điều đó trở nên tồi tệ hơn sau cuộc tấn công của Nga vào Ukraine, khi Hung Gia Lợi thân Nga, gần đây đã gia nhập cùng Slovakia, vốn bị coi là không đáng tin cậy, tám quan chức NATO và an ninh hiện tại và trước đây có hiểu biết về việc chia sẻ thông tin tình báo tại liên minh cho biết. Nhiều người được cấp quyền ẩn danh để thảo luận về vấn đề nhạy cảm này.
Nhưng hiện nay, sự chuyển hướng sang Nga của Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Donald Trump đang làm rung chuyển cốt lõi của liên minh - khiến các quốc gia lo ngại về rủi ro khi chia sẻ thông tin tình báo với Washington, năm quan chức cho biết.
Sự nhầm lẫn xung quanh độ tin cậy của Hoa Kỳ trở nên tồi tệ hơn trong tuần này, với các báo cáo rằng nước này tạm thời cắt đứt chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine để gây áp lực buộc Kyiv phải ngồi vào bàn đàm phán với Nga.
Richard Dearlove, cựu giám đốc cơ quan tình báo MI6 của Anh, lên tiếng phàn nàn về quyết định dùng các tin tình báo như một vũ khí áp lực chính trị. Ông khẳng định rằng việc ngăn chặn chia sẻ tin tình báo giữa các đồng minh là một bước đi sai lầm vì nó không chỉ gây hại cho Ukraine, mà còn gây hại cho chính an ninh của Hoa Kỳ. “Không có quốc gia nào trên thế giới này có thể cho rằng mình có khả năng tự cung tự cấp về tin tình báo. Nếu Hoa Kỳ có đầy đủ tin tình báo thì đã không xảy ra vụ tấn công khủng bố ngày 11 Tháng Chín, 2001 dẫn đến cái chết của 2996 người, và có thể có đến 25.000 người bị thương. Hoa Kỳ hoàn toàn bị bất ngờ trong biến cố này.” Từ tháng Giêng, 2000 5 tên khủng bố đã lần lượt đến sống trong các khách sạn ở San Diego, California, ăn uống no say bằng credit card; trước khi kéo sang Venice, Florida theo học tại trường lái máy bay Huffman Aviation. Chúng cũng trả tiền học phí bằng credit card. Tổng cộng 19 tên khủng bố đến Mỹ dùng tiền Mỹ để đánh Mỹ không mất một cent nào, ăn xài một số tiền lớn mà không ai nghi ngờ gì cả. Thậm chí thật là khôi hài khi 5 tên ghi danh học lái máy bay chỉ học cách bay lên, không ghi danh học cách đáp xuống, người ta vẫn dạy cho chúng mà không thắc mắc gì cả.
Julie Smith, đại sứ Hoa Kỳ tại NATO dưới thời Tổng thống Joe Biden cho đến tháng 11, cho biết: “Có rất nhiều lời xì xào trong các hành lang của NATO về tương lai của việc chia sẻ thông tin tình báo trong liên minh”, đồng thời nói thêm rằng bà “đã nghe thấy những lo ngại từ một số đồng minh” về việc liệu Washington có tiếp tục chia sẻ thông tin tình báo với liên minh hay không.
Bà cho biết việc Tổng thống Donald Trump lựa chọn Tulsi Gabbard làm giám đốc tình báo quốc gia gây ra lo ngại đặc biệt.
Gabbard đã nhắc lại quan điểm của Nga về các cuộc chiến ở Ukraine và Syria, và bà đã gặp cựu Tổng thống Syria Bashar Assad, người đã bị cộng đồng quốc tế cô lập vì sử dụng vũ khí hóa học chống lại chính người dân của mình.
Tháng trước, tờ Financial Times đưa tin rằng quan chức cao cấp Tòa Bạch Ốc Peter Navarro đang thúc đẩy việc loại Canada khỏi mạng lưới chia sẻ thông tin tình báo Five Eyes, một diễn đàn cũng bao gồm Vương quốc Anh, Úc và New Zealand và được coi là nhóm chia sẻ thông tin tình báo đa quốc gia thân mật nhất trên thế giới.
Việc chia sẻ thông tin tình báo giữa 32 thành viên NATO chưa bao giờ chặt chẽ như giữa Five Eyes, chủ yếu là do lo ngại rò rỉ thông tin và nghi ngờ rằng một số cơ quan tình báo quốc gia có thể đã bị Nga xâm nhập.
Việc chia sẻ thông tin tình báo có thể rất có hiệu quả, như đã xảy ra khi chính quyền Tổng thống Biden công khai về việc Nga chuẩn bị tấn công Ukraine, điều này đóng vai trò quyết định trong việc cảnh báo các đồng minh và tập hợp phản ứng.
Nhưng ba năm sau, cùng với sự thay đổi chính trị mang tính quyết định dưới thời Tổng thống Donald Trump, vai trò tương lai của tình báo Hoa Kỳ đang bị đặt dấu hỏi.
Smith, đại sứ NATO từ năm 2021 đến 2024, cho biết: “Câu hỏi hiện nay là liệu việc chia sẻ thông tin tình báo có tiếp tục là một đặc điểm quan trọng trong công tác xuyên Đại Tây Dương tại NATO hay không, khi mà các đồng minh vẫn còn nghi ngờ về việc liệu Hoa Kỳ có công bằng hay không trong việc giải quyết cuộc chiến ở Ukraine và các cuộc đàm phán trong tương lai”.
Sự cảnh giác đối với Washington là điều mới mẻ.
Trong những năm sau khi chủ nghĩa cộng sản sụp đổ, các cơ quan tình báo phương Tây đặc biệt thận trọng khi chia sẻ thông tin tình báo quan trọng với các đối tác ở các nước thuộc Khối Warsaw cũ khi họ gia nhập liên minh.
Và vẫn còn tồn tại những nghi ngờ về một số cơ quan Trung Âu - đáng chú ý là các cơ quan an ninh của Hung Gia Lợi kể từ khi Thủ tướng thân Nga Viktor Orbán lên nắm quyền.
Những nghi ngờ này đã ảnh hưởng đến quyền tiếp cận được cấp cho Hung Gia Lợi kể từ khi chiến tranh Ukraine nổ ra — trong khi Slovakia cũng trở thành một vấn đề sau khi Robert Fico, người theo chủ nghĩa dân túy ủng hộ Điện Cẩm Linh, trở lại nắm quyền vào năm 2023.
“Tình báo Hung Gia Lợi chỉ được thông báo về các mối đe dọa chống khủng bố khẩn cấp, không có gì khác,” một quan chức NATO cho biết. “Bạn không muốn thông tin đó đến được Mạc Tư Khoa.”
Nhưng không chỉ Budapest và Bratislava phải đối mặt với sự ngờ vực. Ngày nay, trước các tuyên bố nghiêng hẳn về phía Nga của Tổng thống Donald Trump, và khi Tulsi Gabbard làm giám đốc tình báo quốc gia của Mỹ, Âu Châu đang bắt đầu cẩn thận hơn với cả Washington.
[Politico: Trump deepens NATO’s crisis of trust on sharing intel]
8. Sự chia rẽ lớn trong Liên Hiệp Âu Châu khi các nhà lãnh đạo đạt được thỏa thuận về việc cung cấp vũ khí cho Ukraine — mà không có Hung Gia Lợi
Các nhà lãnh đạo Liên minh Âu Châu đã chấp thuận hỗ trợ quân sự cho Ukraine nhưng không có sự ủng hộ của Thủ tướng Hung Gia Lợi Viktor Orbán.
Tại hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp hôm thứ Năm ở Brussels, Orbán, người không giấu sự ngưỡng mộ của mình đối với Putin, đã phủ quyết động thái thay thế viện trợ quân sự của Mỹ trên toàn Liên Hiệp Âu Châu. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã tuyên bố đóng băng viện trợ quân sự cho Kyiv vào thứ Hai.
26 nhà lãnh đạo còn lại của Liên Hiệp Âu Châu đã tiến lên mà không có Hung Gia Lợi và công bố kết luận của riêng họ.
“Để đạt được 'hòa bình thông qua sức mạnh', Ukraine cần phải ở vị thế mạnh nhất có thể, với năng lực quân sự và quốc phòng mạnh mẽ của chính Ukraine là một thành phần thiết yếu”, tuyên bố chung cho biết. “Liên minh Âu Châu vẫn cam kết, phối hợp với các đối tác và đồng minh cùng chí hướng, cung cấp hỗ trợ chính trị, tài chính, kinh tế, nhân đạo, quân sự và ngoại giao nâng cao cho Ukraine và người dân nước này”.
Văn bản này cũng cam kết tăng cường áp lực lên Nga bằng cách áp đặt thêm các lệnh trừng phạt và thực thi tốt hơn các lệnh trừng phạt hiện có “nhằm làm suy yếu khả năng tiếp tục tiến hành cuộc chiến xâm lược của nước này”.
Mặc dù điều đó cho phép giải quyết vấn đề về mặt kỹ thuật, nhưng nó một lần nữa phơi bày những khó khăn mà Liên Hiệp Âu Châu gặp phải trong việc xây dựng lập trường nhất quán đối với Putin ― và Trump.
Trước đó trong ngày, Kaja Kallas, nhà lãnh đạo chính sách đối ngoại của Liên Hiệp Âu Châu, đã nói với các phóng viên rằng các nhà lãnh đạo đang cân nhắc việc thành lập một “liên minh tự nguyện, để một quốc gia không thể ngăn cản tất cả các quốc gia khác”.
Làm như vậy sẽ thách thức những nguyên tắc cơ bản của Liên Hiệp Âu Châu, nhưng có thể bảo đảm Liên Hiệp Âu Châu có thể đưa ra chính sách đối ngoại thống nhất.
Tuy nhiên, về cơ bản, việc thực hiện các lệnh trừng phạt và các biện pháp quan trọng khác ở cấp độ Liên Hiệp Âu Châu vẫn đòi hỏi sự đồng thanh - mở đường cho những cuộc đối đầu tiếp theo với Orbán.
Những lo ngại rằng Slovakia có thể cùng Hung Gia Lợi trì hoãn một thỏa thuận đã lắng xuống sau khi Thủ tướng theo chủ nghĩa dân túy Robert Fico bảo đảm được cách diễn đạt trong văn bản chung sẽ cam kết Liên Hiệp Âu Châu sẽ hỗ trợ Bratislava trong nỗ lực gây áp lực buộc Ukraine khởi động lại các đường ống dẫn khí đốt của Nga chạy qua lãnh thổ của mình. Tuy nhiên, sau đó ngôn ngữ đó đã được làm loãng đi để tránh đề cập cụ thể đến việc nối lại dòng khí đốt của Nga.
“Fico vẫn thực dụng,” Milan Nič, thành viên cao cấp tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Đức, cho biết. “Điểm mới là Orbán đang tự đào sâu một mình — vì giờ đây ông ấy thậm chí còn tin chắc hơn rằng Liên Hiệp Âu Châu sẽ bị Tổng thống Donald Trump xói mòn.”
[Politico: Major division in EU as leaders get deal on arming Ukraine — without Hungary]
9. Bộ trưởng Tài chính cho biết Hoa Kỳ sẵn sàng áp dụng ‘tất cả’ lệnh trừng phạt đối với Nga
Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent cho biết vào ngày 6 tháng 3 rằng Hoa Kỳ đã chuẩn bị “áp dụng toàn diện” các lệnh trừng phạt đối với Nga để gây áp lực buộc Mạc Tư Khoa phải ngồi vào bàn đàm phán.
Nhận xét của Bessent được đưa ra ngay sau khi Reuters đưa tin rằng Tòa Bạch Ốc đang cân nhắc kế hoạch nới lỏng lệnh trừng phạt đối với Nga như một phần của thỏa thuận chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.
Phát biểu tại Câu lạc bộ Kinh tế New York, Bessent chỉ trích cựu Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden vì áp đặt “các lệnh trừng phạt quá yếu” đối với Nga và cho biết chính quyền hiện tại đã sẵn sàng ban hành các hạn chế khắc nghiệt hơn để giành đòn bẩy trong các cuộc đàm phán sắp tới.
Bessent cho biết: “Một yếu tố chính giúp cỗ máy chiến tranh của Nga tiếp tục được tài trợ là lệnh trừng phạt cực kỳ yếu kém của chính quyền Tổng thống Biden đối với ngành năng lượng của Nga, xuất phát từ lo ngại về áp lực tăng giá năng lượng của Hoa Kỳ”.
Trong khi Tổng thống Biden đã áp đặt các hạn chế toàn diện đối với ngành dầu mỏ của Nga trong tháng cuối cùng của nhiệm kỳ, Bessent chỉ trích cựu tổng thống vì đã hành động chậm trễ như vậy. Ông cho biết các lệnh trừng phạt gia tăng sẽ vẫn có hiệu lực và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẵn sàng đe dọa các hình phạt nghiêm khắc hơn.
Ông cho biết: “Chính quyền này vẫn duy trì các lệnh trừng phạt tăng cường và sẽ không ngần ngại thực hiện 'tất tay' nếu điều đó tạo ra đòn bẩy trong các cuộc đàm phán hòa bình”.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã phải đối mặt với sự phản đối vì sự thay đổi chính sách đột ngột đối với Ukraine và sự thân thiện rõ ràng của họ đối với Điện Cẩm Linh. Kế hoạch được báo cáo là dỡ bỏ lệnh trừng phạt được đưa ra khi Tòa Bạch Ốc đã hủy bỏ viện trợ quân sự cho Ukraine và ngừng chia sẻ thông tin tình báo với Kyiv.
Nhận xét của Bessent dường như được đưa ra nhằm mục đích bác bỏ một số lời chỉ trích này, mô tả chính quyền Tổng thống Biden mềm mỏng với Nga và nhấn mạnh sự sẵn sàng thực hiện đường lối cứng rắn của Tổng thống Donald Trump.
Bessent cho biết các lệnh trừng phạt đối với Mạc Tư Khoa “sẽ được sử dụng một cách rõ ràng và mạnh mẽ để đạt được tác động tối đa ngay lập tức”.
Bộ trưởng Tài chính cũng cho biết Hoa Kỳ có kế hoạch tăng cường lệnh trừng phạt đối với Iran, quốc gia đã cung cấp cho Nga máy bay điều khiển từ xa Shahed và hỏa tiễn đạn đạo tầm ngắn, được sử dụng trong các cuộc tấn công vào các thành phố của Ukraine.
“Chúng tôi sẽ đóng cửa ngành dầu mỏ và năng lực sản xuất máy bay điều khiển từ xa của Iran”, Bessent cho biết.
Ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã đe dọa sẽ áp thuế quan và trừng phạt đối với Nga để buộc họ phải đàm phán, nói rằng “chúng ta có thể làm theo cách dễ dàng hoặc theo cách khó khăn”. Trong những tuần tiếp theo, thay vào đó, Tổng thống Donald Trump lại chỉ trích Ukraine, tuyên bố Tổng thống Volodymyr Zelenskiy “chưa sẵn sàng cho hòa bình” và không cung cấp sự hỗ trợ quan trọng cho Hoa Kỳ.
Tổng thống Zelenskiy tuyên bố vào ngày 6 tháng 3 rằng các phái đoàn Hoa Kỳ và Ukraine đã nối lại hợp tác và sẽ tổ chức các cuộc đàm phán vào tuần tới.
[Kyiv Independent: US ready to go 'all in' on sanctions against Russia, treasury secretary says]