1. Tòa Bạch Ốc cho biết: Tổng thống Donald Trump có thể tiếp tục viện trợ cho Ukraine sau khi có thêm tiến triển hướng tới hòa bình
Theo Reuters, cố vấn an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc Mike Waltz cho biết vào ngày 5 tháng 3 rằng Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump có thể dỡ bỏ lệnh tạm dừng hỗ trợ quân sự cho Ukraine sau khi các cuộc đàm phán hòa bình được sắp xếp và các biện pháp xây dựng lòng tin hơn được thực hiện.
Tổng thống Donald Trump đã tạm dừng mọi hỗ trợ quân sự và được cho là cả việc chia sẻ thông tin tình báo vào đầu tuần này sau khi ông công khai cãi vã với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tại Phòng Bầu dục vào ngày 28 tháng 2, làm chệch hướng kế hoạch ký một thỏa thuận song phương về tài nguyên thiên nhiên của Ukraine.
Các quan chức Tòa Bạch Ốc ra hiệu rằng Zelenskiy phải đưa ra lời xin lỗi và thể hiện sự sẵn sàng cho hòa bình để đưa các cuộc đàm phán trở lại đúng hướng. Vào ngày 4 tháng 3, tổng thống Ukraine đã đưa ra tuyên bố trong đó ông gọi cuộc cãi vã là “đáng tiếc” và tái khẳng định cam kết của mình trong việc hướng tới hòa bình dưới “sự lãnh đạo mạnh mẽ” của Tổng thống Donald Trump.
Waltz gọi tuyên bố này là “bước đầu tiên tốt đẹp và tích cực”. Tương tự, Tổng thống Donald Trump bày tỏ sự cảm kích trước những lời của Tổng thống Zelenskiy và nhắc đến tuyên bố này trong bài phát biểu trước Quốc hội.
Theo Reuters, Waltz phát biểu trên chương trình Fox & Friends rằng: “Tôi nghĩ nếu chúng ta có thể hoàn tất các cuộc đàm phán này và tiến tới các cuộc đàm phán, và thực tế là đưa ra một số biện pháp xây dựng lòng tin, thì tổng thống sẽ cân nhắc kỹ lưỡng việc dỡ bỏ lệnh tạm dừng này”.
Theo trợ lý của Tổng thống Donald Trump, các quan chức đang chỉ đạo các cuộc đàm phán về ngày, địa điểm và nhóm đàm phán cụ thể.
Bình luận của Waltz tương tự như bình luận được đưa ra sau đó trong ngày của Phát ngôn nhân Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt khi bà cho biết “nguồn tài trợ viện trợ quân sự đang được xem xét”, đồng thời nói thêm rằng “đây là thời điểm tạm dừng để phân tích”.
Leavitt nói thêm rằng tuyên bố của Zelenskiy về cuộc cãi vã là “bước tiến tích cực” và tuyên bố này chỉ có thể được coi là một động thái đúng hướng.
Ukraine đã nhiều lần nhấn mạnh rằng các bảo đảm an ninh sẽ ngăn chặn Nga tiếp tục hành động xâm lược sau này là điều kiện cần thiết cho bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào. Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã phản pháo rằng thỏa thuận khoáng sản là một cam kết an ninh của riêng họ và thúc đẩy làm trung gian cho một giải pháp nhanh chóng giữa Kyiv và Mạc Tư Khoa.
Zelenskiy tái khẳng định sự sẵn sàng ký thỏa thuận trong tuyên bố ngày 4 tháng 3, nhưng CBS News đưa tin rằng các thông số vẫn chưa rõ ràng vì Tổng thống Donald Trump đang tìm kiếm các điều khoản tốt hơn.
Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho biết lệnh đóng băng viện trợ quân sự 'gây sốc' cho Ukraine của Tổng thống Donald Trump đang đe dọa trật tự thế giới
[Kyiv Independent: Trump may resume Ukraine aid after further progress toward peace, White House says]
2. Trải dài trên đất Nga và Ukraine trong một đêm rực lửa, máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã phá hủy 5 đường ống dẫn dầu, nhà máy lọc dầu và kho chứa của Nga
Bộ tổng tham mưu Ukraine tại Kyiv đưa tin đêm qua Thứ Tư, 05 Tháng Ba, máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã tấn công không dưới năm cơ sở dầu mỏ của Nga, lan rộng khắp miền tây và miền nam nước Nga và miền đông Ukraine bị Nga tạm chiếm.
Đây là một trong những cuộc đột kích đầy tham vọng và có khả năng gây thiệt hại nhất trong chiến dịch tấn công sâu kéo dài 18 tháng của Ukraine—và vẫn đang tiếp tục—nhằm vào ngành công nghiệp quan trọng nhất của Nga. “Một đêm hiệu quả”, nhà phân tích người Estonia WarTranslated lưu ý.
Theo bộ tham mưu, máy bay điều khiển từ xa đã tấn công:
Thứ nhất là đường ống dẫn dầu Kuybyshev-Lysychansk ở Chertkovo, thuộc Tỉnh Rostov của Nga, cách tiền tuyến ở Ukraine 80 dặm;
Thứ hai là đường ống dẫn khí đốt ở khu vực Sokhranovka, cũng ở Rostov nhưng cách mặt trận 100 dặm;
Thứ ba là nhà máy lọc dầu ở Novoshakhtinsk, ở Rostov cách mặt trận 120 dặm;
Thứ tư là nhà máy lọc dầu ở Syzran, thuộc tỉnh Samara, cách mặt trận 500 dặm;
Và cuối cùng là cơ sở lưu trữ nhiên liệu ở Rovenky, thuộc Tỉnh Luhansk của Ukraine, cách nơi giao tranh 100 dặm.
Các nguồn tin của Nga đã xác nhận ít nhất hai cuộc đột kích. “Thông tin chi tiết về hậu quả của thiệt hại đối với các cơ sở hiện đang được làm rõ”, bộ tham mưu tại Kyiv đưa tin trong cuộc họp báo vào sáng Thứ Năm, 06 Tháng Ba.
Lực lượng Hệ thống Điều khiển từ xa Ukraine, chi nhánh máy bay điều khiển từ xa độc lập của Kyiv, đã đánh giá thiệt hại lâu dài ở Syzran do các cuộc tấn công liên tục. Theo USF, nhà máy lọc dầu Syzran có thể giải quyết 8,9 triệu tấn dầu mỗi năm. “Tuy nhiên, do các cuộc tấn công thường xuyên, khối lượng giải quyết dầu thực tế của nhà máy lọc dầu vào năm 2024 thấp hơn đáng kể—khoảng 4,3 triệu tấn”, chi nhánh này tuyên bố.
Cuộc đột kích kéo dài một đêm, nhắm vào năm mục tiêu diễn ra một ngày sau khi một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa thiêu rụi nhà máy lọc dầu Ufimsky ở Cộng hòa Bashkortostan thuộc Nga, cách biên giới với Ukraine tới 1.000 dặm.
Và chúng xảy ra tám ngày sau khi máy bay điều khiển từ xa của Ukraine tấn công nhà máy lọc dầu Ryazan ở Ryazan, cách Ukraine 300 dặm. Theo Trung tâm Chiến lược Quốc phòng Ukraine, cuộc tấn công đó đã thiêu rụi đơn vị vận chuyển dầu chính của nhà máy lọc dầu.
Nhà máy lọc dầu Ryazan chịu trách nhiệm sản xuất tới 5% sản lượng dầu mỏ của Nga. Đây là một trong những mục tiêu dầu mỏ lớn nhất mà máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn của Ukraine đã tấn công kể từ tháng 9 năm 2023.
Vào đầu tháng 2, máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã bay một quãng đường ít nhất là 450 dặm để tấn công nhà máy lọc dầu Rosneft ở Saratov, nơi lọc 2% lượng dầu của Nga. Và vào cuối tháng Giêng, máy bay điều khiển từ xa đã tấn công nhà máy lọc dầu Nizhny Novgorod ở Kstovo, miền trung nước Nga, cách tiền tuyến ở Ukraine 520 dặm. Địa điểm này giải quyết 5% lượng dầu lọc của Nga.
Tất nhiên, thiệt hại có thể được sửa chữa. Nhưng các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa ngày càng thường xuyên và gây thiệt hại của Ukraine, kết hợp với các lệnh trừng phạt của nước ngoài, đang gây áp lực lên xuất khẩu dầu của Nga. Các cuộc tấn công ít thường xuyên và mang tính phá hoại hơn đã làm giảm xuất khẩu sản phẩm dầu của Nga 10% vào năm ngoái, theo một phân tích của Reuters. Tác động từ các cuộc tấn công trong năm nay có thể lớn hơn.
[Forbes: Ranging Across Russia and Ukraine In One Fiery Night, Ukrainian Drones Blow Up 5 Russian Oil Pipelines, Refineries And Depots]
3. Hầu hết người Pháp ủng hộ viện trợ cho Ukraine, gửi lực lượng gìn giữ hòa bình, cuộc thăm dò cho thấy
Đài truyền hình BFM đưa tin vào ngày 4 tháng 3, trích dẫn một cuộc khảo sát của Viện Elabe, khoảng hai phần ba người Pháp ủng hộ việc duy trì hoặc tăng viện trợ cho Ukraine và gửi lực lượng gìn giữ hòa bình sau khi giao tranh kết thúc.
Nhiều nhà lãnh đạo Âu Châu đã tái khẳng định sự ủng hộ liên tục của họ đối với Ukraine trong bối cảnh Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump thúc đẩy một thỏa thuận nhanh chóng nhằm chấm dứt chiến tranh.
Tuy nhiên, một số đồng minh ở Âu Châu lo ngại rằng họ sẽ phải gánh chịu gánh nặng kinh tế và an ninh trong quá trình phục hồi sau chiến tranh của Ukraine khi Hoa Kỳ và Nga loại họ khỏi các cuộc đàm phán chấm dứt chiến tranh.
Khoảng 64% số người được hỏi muốn Pháp tiếp tục cung cấp viện trợ cho Ukraine. Trong khi đó, 20% số người được hỏi tin rằng số tiền viện trợ phải được tăng lên và 44% cho rằng nó phải ở mức tương tự như hiện tại, theo khảo sát.
18% số người được hỏi cho rằng cần phải cắt giảm hỗ trợ và 17% cho rằng nên chấm dứt hỗ trợ.
BFM TV đưa tin, cử tri của liên minh trung dung ủng hộ Macron Ensemble, cũng như Mặt trận Bình dân Mới cánh tả, ủng hộ việc tiếp tục viện trợ, trong khi cử tri của đảng cánh hữu National Rally, gọi tắt là FN chủ yếu muốn cắt giảm hoặc chấm dứt viện trợ.
Viện Kinh tế Thế giới Kiel cho biết tính đến tháng 12 năm 2024, Pháp đã phân bổ khoảng 4,9 tỷ euro, hay 5,3 tỷ đô la, viện trợ quân sự cho Ukraine. Khoản này bao gồm pháo tự hành Caesar, xe thiết giáp AMX-10RC và máy bay phản lực Mirage 2000.
Mặc dù được xếp hạng cao về mức độ ủng hộ chung, Pháp đã phân bổ một phần nhỏ hơn GDP của mình để hỗ trợ Ukraine so với một số quốc gia Âu Châu nhỏ hơn, như Hòa Lan, Đan Mạch hoặc các nước Baltic.
Mặc dù tỷ lệ những người muốn tiếp tục ủng hộ Ukraine đã tăng lên kể từ tháng 6 năm 2024, ba trong số bốn người được hỏi cho biết họ không sẵn sàng trả thêm thuế cho mục đích này. Chỉ có 24% cho biết họ sẵn sàng đóng góp.
Khoảng 68% số người được hỏi phản đối việc điều động quân đội Pháp đến Ukraine trong khi giao tranh vẫn đang diễn ra. Đồng thời, 67% ủng hộ việc gửi quân gìn giữ hòa bình sau khi ký kết thỏa thuận hòa bình với Mạc Tư Khoa để bảo đảm an ninh và hòa bình tại Ukraine.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer đã đi đầu trong ý tưởng điều động quân gìn giữ hòa bình tới Ukraine để giám sát lệnh ngừng bắn.
Về NATO, 40% số người được hỏi ủng hộ việc Ukraine gia nhập sau chiến tranh, và 30% ủng hộ hiện tại. Khoảng 35% số người được hỏi ủng hộ việc Ukraine gia nhập Liên minh Âu Châu sau chiến tranh, và 31% ủng hộ hiện tại.
Trong khi Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tuyên bố rằng sự bảo đảm an ninh sau chiến tranh mà Ukraine mong muốn là tư cách thành viên NATO, thì giới lãnh đạo Hoa Kỳ đã làm suy yếu nghiêm trọng mục tiêu đó trong vài ngày qua.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth cho biết trong hội nghị thượng đỉnh Ramstein vào ngày 12 tháng 2 rằng tư cách thành viên NATO của Ukraine không phải là “kết quả thực tế” của các cuộc đàm phán hòa bình. Ông cũng nói rằng việc quay trở lại biên giới trước năm 2014 của đất nước là “một mục tiêu không thực tế”.
[Kyiv Independent: Most French support assistance to Ukraine, sending peacekeepers, poll shows]
4. Macron: Pháp phải đối mặt với ‘mối đe dọa từ Nga’ có hoặc không có Hoa Kỳ
Tổng thống Emmanuel Macron đã cảnh báo rằng Pháp cần chuẩn bị cho khả năng Hoa Kỳ rút khỏi Âu Châu bằng cách tăng chi tiêu cho nhu cầu quốc phòng và xem xét lại cách nước này sử dụng khả năng răn đe hạt nhân của mình.
“Mối đe dọa của Nga đang ở đây và đang ảnh hưởng đến các nước Âu Châu, ảnh hưởng đến chúng ta”, Macron phát biểu trong bài phát biểu được truyền hình toàn quốc vào tối Thứ Tư, 05 Tháng Ba “Tôi muốn tin rằng Hoa Kỳ sẽ ở bên cạnh chúng ta, nhưng chúng ta phải sẵn sàng nếu họ không làm vậy”.
Macron cảnh báo rằng nền hòa bình tương đối mà Tây Âu có được trên đất nước mình kể từ khi Thế chiến II kết thúc dường như đã đi đến hồi kết, và lục địa này phải chuẩn bị cho tương lai bằng cách tăng cường khả năng phòng thủ của chính mình.
“Thế hệ chúng ta sẽ không còn được hưởng thành quả của hòa bình nữa. Chúng ta phải bảo đảm rằng con cháu chúng ta sẽ được hưởng thành quả của những cam kết của chúng ta vào ngày mai”, ông nói thêm.
Nhà lãnh đạo Pháp đã phát biểu vào đêm trước hội nghị thượng đỉnh về khủng hoảng tại Brussels vào thứ năm, tại đó 27 nhà lãnh đạo của Liên minh Âu Châu sẽ thảo luận về cách tăng chi tiêu quốc phòng và hỗ trợ Ukraine sau khi Washington liên tục phát đi tín hiệu rằng họ đang rời xa Âu Châu và áp dụng đường lối hòa giải hơn với Nga với hy vọng đạt được một thỏa thuận hòa bình.
Washington đã tạm dừng viện trợ quân sự cho Kyiv và ngừng chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine sau cuộc gặp thảm họa vào tuần trước giữa Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy.
Macron nói rõ rằng ông vẫn tin rằng Ukraine không thể bị bỏ rơi trên con đường hòa bình, và Âu Châu cũng không nên chấp nhận lệnh ngừng bắn nếu không có đủ bảo đảm an ninh. Ông nói thêm rằng ông sẽ gặp các quan chức quân sự từ những quốc gia sẵn sàng gửi lực lượng gìn giữ hòa bình — những người sẽ chỉ được điều động sau khi giao tranh chấm dứt — để thực thi lệnh ngừng bắn trong tương lai tại Ukraine trong những ngày tới.
Macron cũng cáo buộc Mạc Tư Khoa “thử thách giới hạn của Pháp” trên cả mặt trận quân sự và mạng”, đồng thời khẳng định lại tuyên bố của mình rằng Nga đã biến cuộc chiến ở Ukraine thành một “cuộc xung đột toàn cầu”.
Để đối mặt với mối đe dọa đó mà không có Hoa Kỳ, Macron cho biết ông đã quyết định mở một cuộc tranh luận chiến lược về việc mở rộng khả năng răn đe hạt nhân của Pháp để bảo vệ các đồng minh Âu Châu của nước này — đây cũng là điều mà Thủ tướng Đức sắp nhậm chức Friedrich Merz đã ủng hộ.
Merz và Macron sẽ đến Brussels vào thứ năm để thảo luận, trong số những vấn đề khác, một đề xuất táo bạo từ Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen nhằm mở khóa khoản tiền lên tới 800 tỷ euro trong vài năm tới cho quốc phòng. Kế hoạch của Von der Leyen bao gồm một kế hoạch thiết lập khoản vay khoảng 150 tỷ euro để mua các hệ thống pháo, hỏa tiễn, đạn dược, máy bay điều khiển từ xa và hệ thống chống máy bay điều khiển từ xa. Nó cũng bao gồm một đề xuất nới lỏng các quy tắc tài chính nghiêm ngặt của khối để cho phép các quốc gia thành viên đã mắc nợ chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng.
Các nhà ngoại giao Âu Châu gọi kế hoạch này là một bước đi đúng hướng, trong khi tổng thống Pháp coi đây là “một bước đi rất tích cực”, theo một quan chức Điện Elysée.
Trong nước, Macron muốn Pháp tăng chi tiêu quốc phòng lên hơn 3 phần trăm tổng sản phẩm quốc nội. Ông cho biết hôm thứ Tư rằng những khoản đầu tư mới đó không nên liên quan đến việc đánh thuế bổ sung, mặc dù Bộ trưởng Kinh tế Eric Lombard gần đây đã đưa ra đề xuất đánh thuế người giàu như một cách để huy động tiền cho chi tiêu quốc phòng.
Dù kết quả thế nào đi nữa, Macron cũng không có nhiều không gian để hành động về các vấn đề liên quan đến chi tiêu và thuế vì ông không được đa số trong quốc hội ủng hộ.
[Politico: Macron: France must face ‘Russian threat’ with or without US]
5. Zelenskiy kêu gọi ‘lập trường rõ ràng’ với Hoa Kỳ sau khi Tổng thống Donald Trump đóng băng viện trợ quân sự
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã chỉ thị cho Bộ trưởng Quốc phòng, các giám đốc tình báo và các nhà ngoại giao Ukraine liên hệ với Hoa Kỳ để làm rõ tương lai của viện trợ quân sự của Mỹ, ông cho biết trong bài phát biểu buổi tối ngày 4 tháng 3.
“Mọi người không nên đoán già đoán non. Ukraine và Hoa Kỳ xứng đáng có một cuộc đối thoại tôn trọng và một lập trường rõ ràng của nhau,” Zelenskiy nói trong bài phát biểu của mình.
Lời kêu gọi của ông được đưa ra sau khi có báo cáo rằng Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã ra lệnh dừng ngay lập tức khoản viện trợ quân sự trị giá hơn 1 tỷ đô la của Hoa Kỳ cho Ukraine vào ngày 4 tháng 3.
Reuters sau đó đưa tin vào ngày 4 tháng 3 rằng Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump có kế hoạch công bố việc ký kết thỏa thuận khoáng sản giữa Hoa Kỳ và Ukraine trong bài phát biểu sắp tới của ông trước Quốc hội.
Trong bài phát biểu buổi tối, Zelenskiy đề cập rằng viện trợ quân sự đã bị tạm dừng một thời gian ngắn vào cuối Tháng Giêng trước khi được khôi phục, trích dẫn một báo cáo của Reuters từ tháng 2 cho biết việc tạm dừng này có liên quan đến các cuộc tranh luận về chính sách trong Tòa Bạch Ốc.
“Đây không phải là năm 2022; hiện tại khả năng phục hồi của chúng ta cao hơn và chúng ta có phương tiện phòng thủ, nhưng mối quan hệ đối tác bình thường với Hoa Kỳ rất quan trọng để chúng ta thực sự chấm dứt chiến tranh”, ông nói.
Zelenskiy cũng cảnh báo rằng Mạc Tư Khoa không thay đổi lập trường, khẳng định Nga sẽ yêu cầu cắt giảm quân đội Ukraine, từ bỏ lãnh thổ và làm suy yếu đáng kể cấu trúc chính trị của Ukraine.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cho biết vào ngày 4 tháng 3 rằng việc đình chỉ viện trợ là một “sự tạm dừng” và liên hệ nó với hậu quả từ cuộc trao đổi giữa Zelenskiy và Tổng thống Donald Trump tại Phòng Bầu dục.
Cuộc họp ngày 28 tháng 2 đã kết thúc mà không ký được thỏa thuận khoáng sản giữa Hoa Kỳ và Ukraine.
Các quan chức Hoa Kỳ đã gia tăng áp lực lên Zelenskiy, một số người kêu gọi ông xin lỗi về tranh chấp ở Tòa Bạch Ốc.
Trước đó, Zelenskiy gọi hậu quả này là “đáng tiếc” và tái khẳng định sự sẵn sàng của Ukraine trong việc ký thỏa thuận về khoáng sản và an ninh “bất cứ lúc nào và theo bất kỳ hình thức thuận tiện nào”.
[Kyiv Independent: Zelenskiy calls for 'clear position' with US after Tổng thống Donald Trump's military aid freeze]
6. Hoa Kỳ đang cố ý bỏ đói HIMARS của Ukraine. Kyiv có thể lấy thêm hỏa tiễn ở đâu cho các bệ phóng tốt nhất của mình?
Ngày mà Hệ thống Pháo phản lực cơ động cao đầu tiên do Hoa Kỳ cung cấp khai hỏa vào quân đội Nga, có thể là vào tháng 6 năm 2022, là một bước ngoặt đối với Ukraine. HIMARS bánh lốp, bắn hỏa tiễn dẫn đường chính xác xa tới 57 dặm, là một trong những hệ thống pháo tốt nhất trên thế giới.
Ukraine đã sử dụng hơn 40 hệ thống HIMARS do Lockheed Martin sản xuất—trừ hai hệ thống bị Nga phá hủy—để nhắm vào các mục tiêu là pháo binh, sở chỉ huy và nơi tập trung quân của Nga. “Từ 'HIMARS' gần như đồng nghĩa với từ 'công lý' đối với đất nước chúng tôi”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết vào năm 2022.
Tổng thống Zelenskiy nói thêm: “Lực lượng phòng thủ Ukraine sẽ làm mọi cách để bảo đảm rằng quân xâm lược phải chịu nhiều tổn thất đau đớn hơn mỗi tuần nhờ vào những hệ thống cực kỳ hiệu quả này”.
Nhưng giờ đây, khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã đóng băng mọi khoản viện trợ tiếp theo của Hoa Kỳ cho Ukraine - một hành động trừng phạt sau cuộc họp báo thảm họa tại Tòa Bạch Ốc vào thứ Sáu, trong đó Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance đã chỉ trích một Tổng thống Zelenskiy bối rối vì không cảm ơn họ đủ về các khoản viện trợ trước đây - thì hệ thống HIMARS còn sót lại của Ukraine cuối cùng có thể sẽ cạn kiệt các hỏa tiễn do Hoa Kỳ cung cấp.
Trừ khi Hoa Kỳ tiếp tục viện trợ, Ukraine sẽ có hai lựa chọn vào thời điểm đó: ngưng HIMARS vĩnh viễn và chấp nhận mất mát nghiêm trọng về hỏa lực tiền tuyến, hoặc tìm nguồn cung cấp hỏa tiễn khác không phải là Hoa Kỳ.
Thật khó để nói Ukraine đã nhận được, bắn và để lại bao nhiêu hỏa tiễn M30/31 nặng 660 pound của HIMARS. Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden đã chi 1,2 tỷ đô la để thay thế các hỏa tiễn tương thích với HIMARS mà họ đã gửi đến Ukraine, tương đương với khoảng 7.000 trong số 170.000 hỏa tiễn. Tuy nhiên, có khả năng người Mỹ đã không trực tiếp thay thế mọi hỏa tiễn mà họ tặng cho Ukraine.
Ở tốc độ bắn thực tế tối đa của chúng, một tiểu đoàn với 16 HIMARS—quân đội Ukraine có ít nhất hai tiểu đoàn tương đương—bắn khoảng 200 quả rocket mỗi ngày, theo một phép tính toán nhanh của tướng quân đội Hoa Kỳ đã nghỉ hưu Mark Hertling. Như thế, quân đội Ukraine có thể bắn 400 quả M30/31 mỗi ngày.
Điều đó sẽ làm cạn kiệt một kho dự trữ, chẳng hạn, 10.000 hỏa tiễn trong vòng chưa đầy một tháng. Đã hơn 30 tháng kể từ khi Ukraine có HIMARS đầu tiên.
Hàm ý rất rõ ràng: quân đội Ukraine không bắn M30/31 ở tốc độ tối đa. Thay vào đó, họ giữ lại HIMARS của mình cho các nhiệm vụ hỏa lực có tác động lớn nhất—ví dụ, nhắm vào các nhóm quân Nga đang bị lộ diện tại các khu vực huấn luyện gần tiền tuyến. Bắn một cách thận trọng, quân đội Ukraine có thể đã giữ lại một số M30/31 làm dự bị.
Nhưng với việc Tổng thống Donald Trump đóng băng sự hỗ trợ của Hoa Kỳ và đưa Hoa Kỳ trở lại với lợi ích của Nga, bất kỳ hỏa tiễn tương thích HIMARS nào mà Ukraine hiện có có thể sẽ phải tồn tại trong một thời gian.
Người Âu Châu có thể giúp. Giữa họ, Anh, Đức, Ý và Pháp đã cung cấp cho Ukraine 25 bệ phóng M270 có bánh xích bắn cùng loại hỏa tiễn 227 ly mà HIMARS bắn, cũng như hỏa tiễn do Hoa Kỳ sản xuất cho chúng.
Nhưng kho đạn dược của Âu Châu không bao giờ lớn bằng kho đạn dược của Mỹ. Có lẽ các đồng minh Âu Châu của Ukraine có thể duy trì HIMARS của Ukraine cho các nhiệm vụ hỏa lực thỉnh thoảng. Tuy nhiên, chúng gần như chắc chắn sẽ ít thường xuyên hơn trước.
Có những quân bài bất ngờ khác. Ngành công nghiệp Đức đã bày tỏ sự quan tâm đến việc sản xuất hỏa tiễn tương thích HIMARS trên đất Đức. Nhưng nhà máy hỏa tiễn Đức vẫn chỉ là một ý tưởng và có thể mất nhiều năm để đi vào hoạt động. Ngay cả khi đã đi vào hoạt động, nhà máy này vẫn có thể nhập khẩu nhiều bộ phận hỏa tiễn từ Hoa Kỳ. Chính phủ Hoa Kỳ có thể tận dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu để ngăn chặn toàn bộ hỏa tiễn đi đến Ukraine.
Ngành công nghiệp Anh và Pháp cũng đang nghiên cứu đạn dược sản xuất tại địa phương cho M270 của Anh và Pháp. Không rõ các loại hỏa tiễn Âu Châu này có thể được đưa vào sản xuất hàng loạt nhanh như thế nào. Chúng cũng có thể phải chịu sự kiểm soát xuất khẩu của Hoa Kỳ.
Biến số khác là Thổ Nhĩ Kỳ. Ngành công nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ đã phát triển, nhưng vẫn chưa sản xuất hàng loạt, một hỏa tiễn tương thích với HIMARS có tên là SAGE 227. Với sự ngoan cố ngày càng tăng của Mỹ và nhu cầu ngày càng tăng từ Ukraine, liệu Thổ Nhĩ Kỳ có đưa SAGE 227 vào sản xuất thay mặt cho Ukraine không?
Nếu Tổng thống Donald Trump tiếp tục cắt giảm viện trợ và HIMARS tiếp tục bắn phá với tốc độ hiện tại, thì đây sẽ là dấu hiệu tốt cho thấy một trong những đồng minh trung thành của Ukraine đã can thiệp.
[Forbes: The U.S. Is Starving Ukraine’s HIMARS. Where Can Kyiv Get More Rockets For Its Best Launchers?]
7. ‘Greenland là của chúng tôi’: Thủ tướng Greenland chỉ trích lời cam kết thâu tóm lãnh thổ của Tổng thống Donald Trump
Thủ tướng Greenland Múte Bourup Egede tuyên bố rằng “Greenland là của chúng tôi” để đáp lại bài phát biểu chung của Tổng thống Donald Trump trước Quốc hội vào tối thứ Ba, trong đó ông nói rằng Hoa Kỳ sẽ giành lại Greenland “bằng cách này hay cách khác”.
“Người Mỹ và nhà lãnh đạo của họ phải hiểu điều đó”, Egede viết trên Facebook hôm thứ Tư, sử dụng tên Greenlandic của hòn đảo. “Chúng tôi không phải để bán và không thể bị chiếm đoạt. Tương lai của chúng tôi sẽ do chúng tôi quyết định ở Greenland”.
Nhận xét của Egede được đưa ra sau lời cam kết của Tổng thống Donald Trump về việc thâu tóm vùng lãnh thổ này — mặc dù nhấn mạnh quyền tự quyết của Greenland — trong bài phát biểu hôm thứ Ba.
“Chúng tôi ủng hộ mạnh mẽ quyền tự quyết định tương lai của bạn và nếu bạn lựa chọn, chúng tôi chào đón bạn đến với Hoa Kỳ”, Tổng thống Donald Trump nói, nhấn mạnh rằng việc mua lại lãnh thổ này sẽ cải thiện an ninh quốc gia và quốc tế của Hoa Kỳ.
“Tôi nghĩ chúng ta sẽ đạt được điều đó. Bằng cách này hay cách khác, chúng ta sẽ đạt được điều đó”, Tổng thống Donald Trump nói thêm.
Kể từ khi đắc cử, Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn đưa Greenland vào tầm kiểm soát của Hoa Kỳ để ngăn Trung Quốc giành quyền thống trị hòn đảo này và Bắc Cực nói chung, và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực quân sự để hoàn thành sứ mệnh của mình. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo của Greenland — một lãnh thổ tự trị của Đan Mạch — đã bác bỏ lời kêu gọi của Tổng thống Donald Trump một cách thách thức.
[Politico: ‘Greenland is ours’: Greenland prime minister rebukes Trump pledge to acquire the territory]
8. Hoa Kỳ đang cố gắng làm Ukraine bị mù —bằng cách đẩy nước này ra khỏi quỹ đạo tình báo.
Tuần này, Hoa Kỳ đã chấm dứt thỏa thuận chia sẻ thông tin tình báo lâu đời với Ukraine bằng cách yêu cầu Ukraine chấm dứt một cuộc chiến mà nước này không hề bắt đầu một cách đầy hoài nghi và kỳ lạ.
Sự chia rẽ trong nội bộ tình báo là một phần hậu quả từ cuộc họp báo gây sốc hôm thứ Sáu tại Phòng Bầu dục, trong đó Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance đã thay nhau nhục mạ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy vì không thường xuyên cảm ơn họ về các khoản viện trợ trước đây của Hoa Kỳ mà chính quyền trước đã cam kết.
Sự chia rẽ này có thể gây ra những khó khăn rất lớn cho những nỗ lực của Ukraine nhằm bảo vệ dân thường khỏi các cuộc tấn công hỏa tiễn của Nga; và tấn công phủ đầu các mục tiêu xa xôi của Nga. Nhưng nó sẽ không thể ngăn cản hoàn toàn những nỗ lực đó. Và khi cô lập Ukraine khỏi thông tin tình báo cứu mạng con người, Hoa Kỳ cũng tự cô lập mình. Đặc biệt là trong không gian.
Ban đầu không có một đội vệ tinh quân sự lớn và tiền để thuê các vệ tinh thương mại tương đương, Ukraine chủ yếu dựa vào đội tàu vũ trụ lớn của Mỹ - hàng trăm vệ tinh phục vụ mục đích liên lạc và giám sát - cùng với các dịch vụ vũ trụ thương mại do Hoa Kỳ hoặc các đồng minh khác chi trả.
Các vệ tinh đã giúp quân đội Ukraine, máy bay điều khiển từ xa và đạn dược điều hướng và liên lạc, phát hiện — qua radar và camera — các lực lượng Nga đang di chuyển và theo dõi mạng lưới chỉ huy của Nga bằng cách phát hiện ra radio của họ. “Ukraine đã có thể tận dụng các hệ thống không gian vượt xa mong đợi dựa trên khả năng của mình trước tháng 2 năm 2022”, phát ngôn nhân Ngũ Giác Đài, Thiếu Tướng Pat Ryder, cho biết.
Nhưng phần lớn đòn bẩy đó đã biến mất trong tuần này giữa lúc chính quyền Tổng thống Donald Trump bất ngờ chuyển hướng sang liên kết trên thực tế với lợi ích của Nga. “Thật tệ”, một nguồn tin quen thuộc với việc chia sẻ thông tin tình báo giữa Hoa Kỳ và Ukraine nói với CNN. “Kết hợp với việc ngừng hỗ trợ quân sự và viện trợ nước ngoài, điều này gần như là nhằm bảo đảm chiến thắng của Nga mà không cần phải có thỏa thuận hòa bình”.
Tuy nhiên, tình hình có thể không đến mức bi quan như thế. Các đồng minh Âu Châu trung thành của Ukraine sở hữu nhiều khả năng không gian giống như Hoa Kỳ, mặc dù ở quy mô nhỏ hơn nhiều. Và các nhà cung cấp thương mại sở hữu những khả năng khác. Hãy nhớ lại rằng Ukraine, quốc gia thỉnh thoảng chế tạo và phóng tàu vũ trụ của riêng mình, đã thuê — với giá 17 triệu đô la — một vệ tinh giám sát radar từ công ty Iceye của Phần Lan vào năm 2022.
Hai năm sau, Đức trả tiền cho công ty Đức Rheinmetall và Iceye để mở rộng khả năng giám sát không gian của Ukraine. Trong khi đó, Hòa Lan trả cho công ty không gian Colorado Maxar, công ty có vệ tinh thường xuyên chụp ảnh hầu như toàn bộ bề mặt Trái đất, 13 triệu đô la để được tiếp cận hình ảnh.
Người Hòa Lan chia sẻ thông tin tình báo với người Ukraine theo các điều khoản của bản ghi nhớ năm 2024. Người Ukraine cũng có thể tin tưởng vào dữ liệu giám sát không gian từ các cường quốc vũ trụ lớn nhất Âu Châu, trong đó phải kể đến Vương quốc Anh, Ý và Pháp.
Ba Lan trả tiền cho Starlink, công ty truyền thông vũ trụ do SpaceX của Elon Musk, đồng minh của Tổng thống Donald Trump, sở hữu một phần, để cung cấp cho Ukraine các dịch vụ quan trọng. Chính phủ Ba Lan đã tái khẳng định cam kết của mình đối với thỏa thuận này vào tháng trước trong bối cảnh có báo cáo rằng Musk có thể chặn quyền truy cập của Ukraine vào hệ thống truyền thông vũ trụ. Nhưng các đồng minh Âu Châu của Ukraine không muốn mạo hiểm với Elon Musk. Eutelsat, một công ty truyền thông vũ trụ Pháp-Anh, đang đàm phán với Liên minh Âu Châu để cung cấp dịch vụ cho Ukraine.
Hoa Kỳ có thể làm phức tạp nghiêm trọng việc tiếp cận không gian của Ukraine, nhưng không thể chấm dứt điều đó. Và khi chặn chia sẻ thông tin tình báo, chính quyền Tổng thống Donald Trump có thể gây hại cho Hoa Kỳ nhiều như gây hại cho Ukraine. Xét cho cùng, quân đội và các cơ quan tình báo Hoa Kỳ không tự tạo ra tất cả thông tin tình báo của riêng họ. Họ cũng được hưởng lợi từ việc chia sẻ—đặc biệt là thông qua liên minh “Five Eyes” của họ với Úc, Canada, New Zealand và Vương quốc Anh.
Nhưng Five Eyes có thể tan rã dưới thời Tổng thống Donald Trump. Trong bối cảnh cuộc chiến thương mại leo thang của Tổng thống Donald Trump với Canada và nỗi ám ảnh kỳ lạ của ông về việc buộc Canada phải sáp nhập vào Hoa Kỳ với tư cách là tiểu bang thứ 51, cố vấn của Tổng thống Donald Trump là Peter Navarro đã kêu gọi Hoa Kỳ trục xuất Canada khỏi Five Eyes—một động thái sẽ gây tổn hại đến cả năm thành viên của liên minh.
Việc Tổng thống Donald Trump sử dụng mối quan hệ chia sẻ thông tin tình báo lâu đời của Hoa Kỳ đối với Ukraine có thể đẩy nhanh sự sụp đổ của Five Eyes.
[Forbes: The U.S. Is Trying To Blind Ukraine—By Kicking It Out Of Orbit. It Won’t Work.]
9. Cuộc thăm dò cho thấy 70% người Mỹ cho rằng Ukraine không phải chịu trách nhiệm về cuộc chiến với Nga
Theo cuộc thăm dò của Ipsos được Reuters công bố vào ngày 5 tháng 3, phần lớn người Mỹ không tin rằng Ukraine phải chịu trách nhiệm nhiều hơn về cuộc chiến mà Nga tiến hành chống lại nước này như Tổng thống Trump thường xuyên rêu rao.
Cuộc thăm dò diễn ra sau sự thay đổi mạnh mẽ trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Donald Trump, người đã lặp lại quan điểm của Điện Cẩm Linh, khởi xướng các cuộc đàm phán trực tiếp với Mạc Tư Khoa trong khi loại trừ Kyiv và cáo buộc Tổng thống Volodymyr Zelenskiy kéo dài chiến tranh.
Theo cuộc khảo sát, 70% người lớn được hỏi không đồng ý với tuyên bố “Ukraine phải chịu trách nhiệm nhiều hơn trong việc gây ra chiến tranh”. Chỉ có 7 phần trăm đồng ý.
Trong số những người được hỏi thuộc đảng Dân chủ, 81% bác bỏ ý kiến cho rằng Ukraine phải chịu trách nhiệm, trong khi 62% người thuộc đảng Cộng hòa chống lại ý kiến của Tổng thống Trump cho rằng người Ukraine phải chịu trách nhiệm.
Cuộc thăm dò được tiến hành với 1.174 người trưởng thành tại Hoa Kỳ từ ngày 3 đến ngày 4 tháng 3 và diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Washington và Kyiv sau cuộc họp gây tranh cãi tại Phòng Bầu dục vào ngày 28 tháng 2 giữa Tổng thống Donald Trump, Tổng thống Zelenskiy và Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance.
Cuộc đàm phán ban đầu nhằm mục đích hoàn tất thỏa thuận khoáng sản giữa hai nước đã kết thúc trong một cuộc tranh chấp công khai, dẫn đến việc hủy bỏ thỏa thuận.
Kể từ cuộc họp, một số quan chức Hoa Kỳ và nhà lập pháp Đảng Cộng hòa đã leo thang chỉ trích Tổng thống Zelenskiy, một số người thậm chí còn đề xuất ông nên từ chức.
Washington cũng đã đóng băng mọi viện trợ quân sự cho Ukraine, một động thái được coi rộng rãi là nỗ lực nhằm gây áp lực buộc Kyiv phải đàm phán hòa bình với Mạc Tư Khoa.
Ngoài ra, Giám đốc CIA John Ratcliffe xác nhận với Fox Business vào ngày 5 tháng 3 rằng Hoa Kỳ đã dừng chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine, đe dọa khả năng tấn công các mục tiêu của Nga.
[Kyiv Independent: 70% of Americans say Ukraine is not to blame for war with Russia, poll shows]