12 vị có thể trở thành Giáo Hoàng sau Đức Giáo Hoàng Phanxicô - Đức Hồng Y Jean-Marc Aveline - Tổng giám mục Marseille, Pháp

Đức Hồng Y Jean-Marc Aveline sinh ngày 26 tháng 12 năm 1958, tại Sidi Bel Abbès, Algeria. Ngài được tấn phong Hồng Y vào ngày 27 tháng 8 năm 2022.

Đức Hồng Y được cho là vị Hồng Y “ưa thích” nhất của Đức Thánh Cha Phanxicô trong việc kế nhiệm ngài, là một giám mục dễ mến và uyên bác, một giáo hoàng mới nổi có sức hấp dẫn rộng rãi, người tận tụy với các vấn đề di cư và đối thoại liên tôn.

Ngài xuất thân từ một gia đình pieds-noirs, tức là từ nhóm sắc tộc có nền văn hóa Pháp và các nền văn hóa Âu Châu khác định cư tại Algeria khi đất nước này nằm dưới sự cai trị của thực dân Pháp. Ngài sinh ra tại thị trấn Sidi bel Abbès của Algeria, một thị trấn từng là trụ sở của Quân đoàn Lê dương Pháp, vào ngày 26 tháng 12 năm 1958.

Năm 1962, khi mới bốn tuổi, ngài và những người thân của mình đã bị buộc phải lưu vong sau khi Algeria giành được độc lập sau một cuộc chiến tranh đẫm máu. Giống như tất cả những người hồi hương, ngài và gia đình đã lang thang từ khách sạn này sang khách sạn khác, đầu tiên đến Villejuif gần Paris, sau đó là Marseille, nơi họ định cư vào năm 1965. Chính tại đó, gia đình ngài cuối cùng đã tìm thấy sự ổn định, và chính nhờ tuổi thơ đầy đau thương này mà ngài vẫn giữ được mối quan tâm đặc biệt đối với những người di cư và sự nhạy cảm với chủ đề lưu vong.

Cha của Aveline là một nhân viên của sở hỏa xa nhà nước Pháp, và ngài lớn lên ở các khu phố phía bắc Marseille, nơi nghèo nhất trong thành phố quốc tế này mà ngài sẽ không bao giờ rời đi. Năm 1975, ngài tốt nghiệp tú tài ở Marseille, và hai năm sau vào chủng viện ở Avignon.

Ngài chịu ảnh hưởng của nhà thơ và nhà thần bí Cha Jean Arnaud, người đồng sáng lập Hội Truyền giáo Công nhân ở Marseille, người đã dạy ngài yêu “một Giáo hội Maria và tận thế”, “một Giáo hội dịu dàng, có thể vội vã rời đi để đến thăm bất ngờ”, nhưng nơi “sự hiệp thông được đặt lên hàng đầu và lòng thương xót được ưu tiên hơn sự phán xét”.

Thầy Aveline hoàn thành chương trình học tại chủng viện Carmes ở Paris. Ngài học tại Institut Catholique de Paris và tốt nghiệp với bằng về tiếng Hy Lạp và tiếng Do Thái trong Kinh thánh và thần học. Đồng thời, ngài học triết học tại Sorbonne.

Theo thị trưởng Marseille Benoît Payan, được trích dẫn trong tạp chí L'Obs, Jean-Marc Aveline là người có “trí thông minh vượt trội”. Những người khác mô tả ngài là người có tính cách tốt bụng, rất tinh tường và tế nhị.

Thầy Aveline được thụ phong linh mục vào ngày 3 tháng 11 năm 1984, cho Tổng giáo phận Marseille. Trong thời gian đó, ngài đã kết bạn với Hồng Y Roger Etchegaray, khi đó là Tổng giám mục Marseille, người coi Aveline là “đứa con tinh thần” của mình. Ngài tiếp tục học thần học cho đến trình độ tiến sĩ, và vào năm 2000 đã bảo vệ luận án của mình về Kitô học của các tôn giáo.

Là một học giả, sứ vụ giáo dục đặc biệt gần gũi với trái tim ngài. Giáo dục đại học và nghiên cứu đại học, nói riêng, là sợi chỉ chung xuyên suốt sự nghiệp của ngài. Ngài đã giảng dạy tại chủng viện liên giáo phận ở Marseille, trước khi đảm nhiệm chức vụ Giám đốc Nghiên cứu. Năm 1992, theo sáng kiến của Hồng Y Robert Coffy, khi đó là Tổng giám mục Marseille, ngài đã thành lập Viện Khoa học và Thần học Tôn giáo, gọi tắt là ISTR tại Marseille, nơi ngài điều hành cho đến năm 2002. Sứ mệnh của viện là đặt đức tin Kitô giáo vào bối cảnh của “sự đa dạng của các nền văn hóa và tôn giáo”, và mời gọi thần học, theo quan điểm Địa Trung Hải, trở thành một nền thần học “chào đón và đối thoại”.

Từ năm 1995, ngài là giám đốc của Institut Saint-Jean, sau này trở thành Institut Catholique de la Méditerranée, trực thuộc Đại học Công Giáo Lyon. Hồ sơ của ngài đã lọt vào mắt xanh của Đức Bênêđíctô XVI, người đã bổ nhiệm ngài làm thành viên của Hội đồng Giáo hoàng về Đối thoại Liên tôn vào năm 2008.

Từ năm 2008 đến năm 2013, ngài giữ chức tổng đại diện của Tổng giáo phận Marseille. Ba mươi năm sau khi trở thành linh mục, vào ngày 26 Tháng Giêng năm 2014, ngài được Đức Tổng Giám Mục Georges Pontier của Marseille tấn phong làm Giám Mục Phụ Tá của Marseille. Ngài kế nhiệm Đức Cha Pontier khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô bổ nhiệm ngài làm tổng giám mục của thành phố vào ngày 8 tháng 8 năm 2019.

Đức Tổng Giám Mục Aveline là một trong 21 Hồng Y được Đức Giáo Hoàng Phanxicô tấn phong tại công nghị ngày 27 tháng 8 năm 2022, trở thành Hồng Y cử tri thứ năm của Pháp vào thời điểm đó. Một số người ở Pháp coi ngài là người chấm dứt “triều đại” kéo dài bốn thập niên của cố Hồng Y Jean-Marie Lustiger của Paris và báo hiệu “kỷ nguyên mới” mà Đức Phanxicô thường nói đến.

Vào tháng 9 năm 2023, ngài chịu trách nhiệm thực hiện một điều mà các giám mục anh em của ngài đã không làm được: đó là thuyết phục thành công Đức Giáo Hoàng Phanxicô đến thăm Pháp — như Đức Phanxicô đã muốn chỉ ra, không phải là để thăm Pháp, mà là để gặp gỡ các giám mục và thanh thiếu niên Địa Trung Hải tại Marseille. Chuyến thăm có ý nghĩa rất quan trọng đối với vị Hồng Y, người đã tin rằng các vấn đề xung quanh lưu vực Địa Trung Hải có tính quyết định đối với tương lai của thế giới.

Đức Hồng Y Aveline thường được báo chí Pháp miêu tả là vị giám mục được Đức Giáo Hoàng Phanxicô yêu thích nhất, và được cho là giám mục “gần gũi với Đức Phanxicô” nhất của Pháp. Nguồn gốc khiêm tốn của ngài, mối quan tâm liên tục của ngài đối với “vùng ngoại vi” trong tổng giáo phận Marseille của ngài — một thành phố đặc trưng bởi vị trí Địa Trung Hải và sự cởi mở với thế giới cùng với sự di chuyển dân số lớn — rõ ràng đều có lợi cho ngài trong tâm trí của Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Hai người được cho là thường xuyên gặp nhau tại Vatican, ngoài lịch trình chính thức. Ngài đặc biệt được những người theo cánh tả chính trị và tôn giáo coi trọng.

Lớn lên ở Marseille, nơi cộng đồng Hồi giáo đặc biệt mạnh mẽ, và nơi tín hữu của nhiều tôn giáo chung sống cạnh nhau, lịch sử cá nhân của ngài khiến ngài rất nhạy cảm với vấn đề người di cư và đối thoại liên tôn. Trên thực tế, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã cân nhắc việc bổ nhiệm ngài làm Tổng trưởng Bộ Đối thoại Liên tôn nhưng cuối cùng, ngài quyết định để ngài tiếp tục công việc mục vụ của mình tại Marseille. Quan điểm của ngài về đối thoại giữa các tín ngưỡng gần giống với quan điểm của Đức Giáo Hoàng Phanxicô: tránh các nỗ lực cải đạo và thay vào đó nhấn mạnh vào “bí ẩn” của sự đa dạng của các tôn giáo, kinh nghiệm và tình bạn, tất cả đều lấn át các công thức thần học.

Về một số vấn đề gây tranh cãi nhất có khả năng gây tranh cãi trong Giáo hội — việc phong chức cho phụ nữ, việc đặt câu hỏi về tình trạng độc thân của linh mục, quyền được rước lễ cho những người ly dị tái hôn — Đức Hồng Y Aveline vẫn giữ thái độ thận trọng và không muốn đưa ra lập trường rõ ràng theo bất kỳ cách nào. Ngài không muốn nói về các vấn đề nhạy cảm hoặc tiết lộ khuynh hướng chính trị của mình.

Ngài áp dụng lập trường chủ động về các vấn đề đã nổi lên dưới triều đại của Đức Thánh Cha Phanxicô, chẳng hạn như đối thoại liên tôn hoặc chào đón người di cư, tuy nhiên, không thể hiện bất kỳ sự hiếu chiến nào về các vấn đề này. Do đó, ngài xuất hiện như một nhân vật khá tự do, nhưng là người có xu hướng đồng thuận.

Đức Hồng Y Aveline ủng hộ sự phi tập trung triệt để trong Giáo hội, thường xuyên nhắc lại rằng “trọng tâm của Giáo hội không nằm ở chính mình, mà nằm ở mối quan hệ của Chúa với thế giới”. Khi trở về từ một cuộc họp của các giám mục Pháp ở Lộ Đức, ngài nói rằng “lòng kiêu hãnh đang ăn mòn Giáo hội” và rằng “thay vì cố chấp tìm cách bảo vệ mình như một tổ chức, Giáo hội phải chấp nhận mất tất cả để có được Chúa Kitô. Sự cứu rỗi của Giáo hội nằm ở sự hoán cải theo Phúc âm”.

Theo hồ sơ trên tờ báo Công Giáo La Croix, Đức Hồng Y y Aveline được coi là “người cầu nguyện thực thụ”, “một mục tử được yêu mến” trong giáo phận của mình và có “điểm chung” được hỗ trợ bởi sự thân thiện của người Địa Trung Hải, mang lại cho ngài một hào quang đoàn kết đáng tin cậy. Người ta nói rằng ngài có mối quan hệ sâu sắc và là người tìm kiếm những cách mới để liên hệ với mọi người.

Vào năm 2021, Đức Hồng Y Aveline đã hành động để giúp khuyến khích những người Công Giáo truyền thống sau Tự Sắc Traditionis Custodes, thậm chí còn cử hành Thánh lễ cũ sau khi văn bản được công bố. Ngài cũng nỗ lực xoa dịu tranh chấp giữa một giám mục người Pháp theo chủ nghĩa truyền thống, người là bạn thân của ngài, và Vatican.

Kể từ khi được bổ nhiệm làm Tổng giám mục Marseille vào năm 2019, số lượng ơn gọi đã giảm nhưng không đáng kể, với 198 linh mục được ghi nhận vào năm 2023 (giảm từ 221 vào năm 2019). Giáo phận có dân số chỉ hơn một triệu người, trong đó 742.000 người được liệt kê là người Công Giáo.

Đức Hồng Y có hai anh chị em, hai chị gái, cả hai đều đã qua đời: Martine qua đời khi mới 7 tháng tuổi và Marie-Jeanne qua đời vì căn bệnh ung thư ác tính vào năm 2011. Nhưng cha mẹ ngài vẫn còn sống và ngài giúp chăm sóc họ và gặp họ thường xuyên.

Một số người lo ngại rằng khi trở thành giám mục hàng đầu của Pháp, Đức Hồng Y phải gánh vác quá nhiều việc, và ngài trả lời: “Mỗi lần khối lượng công việc tăng lên, bạn phải kéo dài thời gian cầu nguyện”.

Đức Hồng Y Aveline, người được Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trao tặng Huân chương Bắc đẩu Bội tinh danh giá vào năm 2022, có thể sẽ tiếp tục lãnh đạo Giáo hội theo cùng hướng như Đức Phanxicô nhưng theo hướng nhẹ nhàng hơn, mang tính học thuật hơn và ít ý thức hệ hơn.

Câu hỏi đặt ra là liệu Aveline còn khá trẻ, các anh em Hồng Y của ngài có muốn tiếp tục con đường của Đức Thánh Cha Phanxicô trong một nhiệm kỳ giáo hoàng có thể kéo dài hay không.

Đức Hồng Y Aveline về việc phong chức phó tế nữ

Đôi khi Đức Hồng Y Aveline đã nhường quyền phát biểu cho phụ nữ trong các nghi lễ phụng vụ, nhưng không tuyên bố ủng hộ hay phản đối việc phong chức phó tế cho nữ giới.

Đức Hồng Y Aveline về việc ban phước cho các cặp đôi đồng tính

Đức Hồng Y Aveline là một trong những người ký vào thông cáo do Hội đồng Giám mục Pháp ban hành, bày tỏ sự thận trọng về Tuyên ngôn Fiducia Supplicans và nhấn mạnh rằng cá nhân, chứ không phải các cặp đôi, mới là người được ban phước.

Đức Hồng Y Aveline về việc biến việc độc thân của linh mục thành tùy chọn

Đức Hồng Y Aveline đã bày tỏ sự cởi mở với khả năng này. Vào năm 2023, khi được hỏi về việc các linh mục được phép kết hôn, ngài trả lời: “Ồ, tôi không biết về điều đó! Đây là những câu hỏi không phụ thuộc vào ý kiến mà phụ thuộc vào nhu cầu của dân Chúa. Đó là một câu hỏi thực sự; bạn không thể quyết định dựa vào ý kiến cá nhân, nhưng điều đó đòi hỏi phải cân nhắc những ưu và nhược điểm, phân tích các tiêu chuẩn một cách cẩn thận và suy ngẫm.”

Đức Hồng Y Aveline về việc hạn chế Thánh Lễ La Tinh Truyền Thống

Vào thời điểm Tự Sắc Traditionis Custodes, Đức Hồng Y Aveline đã tái khẳng định sự tin tưởng của mình vào các linh mục trong giáo phận của mình cử hành Thánh lễ theo Vetus Ordo. Thỉnh thoảng ngài đã cử hành Thánh lễ theo Vetus Ordo, kể cả kể từ khi Traditionis Custodes được công bố.

Hiệp định bí mật Vatican-Trung Quốc

Chúng tôi không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào cho thấy Đức Hồng Y đề cập đến vấn đề này.

Thúc đẩy một “Giáo hội Công đồng”

Đức Hồng Y Aveline cũng đóng vai trò chủ chốt trong Thượng hội đồng về tính công đồng năm 2021-2024, với tư cách là thành viên của ủy ban giám sát, sửa đổi và phê duyệt dự thảo báo cáo tổng hợp của Thượng hội đồng trong kỳ họp năm 2023. Ngài cũng được bầu làm đại diện cho người Âu Châu trong một ủy ban giám sát việc biên soạn tài liệu cuối cùng vào tháng 10 năm 2024.

Đức Hồng Y Aveline Tập Trung Vào Biến Đổi Khí Hậu

Năm 2021, Đức Hồng Y Aveline đã ký với Đức Hồng Y Peter Turkson một bản kiến nghị toàn cầu có tên “Sức khỏe của Trái đất, Sức khỏe của Nhân loại”, liên kết đa dạng sinh học và khí hậu, trước thềm hội nghị khí hậu COP26 tại Glasgow và hội nghị đa dạng sinh học COP15 tại Trung Quốc. Bản kiến nghị được 300 hiệp hội Công Giáo đưa ra để kêu gọi mối liên hệ giữa khí hậu và đa dạng sinh học. Tuy nhiên, mối quan tâm này đối với khí hậu vẫn còn kín đáo.