Edward Feser (*) trên National Catholic Register, ngày 7 tháng 2 năm 2025, bình luận: Mặc dù một số người cho rằng kế hoạch của tổng thống chỉ là suy nghĩ "ngoài luồng" có thể cuối cùng giải quyết được xung đột Israel-Palestine, nhưng trên thực tế, nó chắc chắn sẽ làm trầm trọng thêm cuộc xung đột.
Thực vậy, đề xuất của Tổng thống Donald Trump về việc chiếm quyền sở hữu Gaza, di dời dân cư và biến nơi này thành "Riviera của Trung Đông" không chỉ vô cùng bất khả thi trên thực tế mà còn vô cùng vô đạo đức.
Đầu tiên, Hoa Kỳ đơn giản là không có quyền đối với vùng đất này. Kế hoạch của Trump sẽ trở thành hành vi trộm cắp trên quy mô lớn. Và chỉ làm tổn thương thêm khi cho rằng, một khi đất đai của họ bị lấy đi, người dân Gaza sẽ rời khỏi đó một cách hòa bình để có thể biến nó thành một khu phát triển bất động sản.
Thứ hai, vì lý do này, bất cứ nỗ lực nào nhằm chiếm Gaza chắc chắn sẽ vấp phải sự kháng cự vũ trang dữ dội, và các quốc gia Ả Rập và Hồi giáo khác có thể sẽ tham gia vào cuộc xung đột. Điều này sẽ đưa Hoa Kỳ vào một vũng lầy quân sự có khả năng làm lu mờ các cuộc chiến tranh ở Iraq và Afghanistan. Với sự bất công nghiêm trọng khi chiếm giữ vùng đất không thuộc về chúng ta, không có cách nào hành động quân sự như vậy đáp ứng được điều kiện "chính nghĩa" của học thuyết chiến tranh chính nghĩa truyền thống. Với tính khó giải quyết của một cuộc xung đột như vậy, không có cách nào nó có thể đáp ứng được tiêu chuẩn "sác suất thành công".
Thứ ba, chúng ta sẽ gây ra sự bất công nghiêm trọng không chỉ với người dân Gaza mà còn với chính chúng ta. Thật là vô lý khi đề xuất một chính sách đòi hỏi phải mạo hiểm mạng sống của chính những người lính của chúng ta để can thiệp vào một cuộc xung đột không phải của chúng ta và với mục đích dọn dẹp mặt bằng để xây dựng khách sạn, sòng bạc, v.v. Thật là vô lý khi đề xuất mạo hiểm mạng sống của nhân viên Hoa Kỳ để dọn dẹp đống đổ nát và đạn dược chưa nổ do quân đội của một quốc gia khác để lại.
Hơn nữa, việc chiếm và giữ Gaza, ngay cả trong trường hợp tốt nhất, cũng sẽ khiến người dân Hoa Kỳ thiệt hại hàng tỷ đô la và tệ hơn nữa, khiến Hoa Kỳ phải chịu trách nhiệm về cuộc xung đột Israel-Palestine — một mớ hỗn độn không thể giải quyết được với nguồn gốc văn hóa và tôn giáo sâu sắc đã kéo dài hàng thập niên, thậm chí hàng thế kỷ. Tổng thống Trump đã từng hứa sẽ giữ Hoa Kỳ tránh xa bất cứ cuộc phiêu lưu thiếu sáng suốt nào nữa để "xây dựng quốc gia". Việc theo đuổi kế hoạch Gaza sẽ là sự phản bội trắng trợn nhất có thể đối với lời hứa đó.
Thứ tư, mặc dù một số người cho rằng kế hoạch này chỉ là "ngoài luồng" với suy nghĩ cuối cùng có thể giải quyết được xung đột, nhưng trên thực tế, nó chắc chắn sẽ làm trầm trọng thêm cuộc xung đột. Việc Hoa Kỳ và Israel hợp tác chiếm Gaza và di dời người dân sẽ xác nhận nỗi sợ hãi tồi tệ nhất của người Palestine và thế giới Ả Rập và Hồi giáo nói chung. Điều này chắc chắn sẽ được coi là một bước tiến lớn theo hướng tước đoạt hoàn toàn đất đai của người Palestine và "thanh trừng sắc tộc". Do đó, nó sẽ đẩy lòng căm thù Israel và Hoa Kỳ lên đến tuyệt điểm, dẫn đến gia tăng chủ nghĩa khủng bố và nguy cơ chiến tranh cao hơn.
Thứ năm, không chỉ vô lý khi mong đợi người dân Gaza đồng ý từ bỏ đất đai của họ mà còn vô lý khi yêu cầu các quốc gia khác tiếp nhận họ — chưa kể đến việc rõ ràng là đạo đức giả vào thời điểm tổng thống đang khăng khăng rằng Hoa Kỳ có mọi quyền hạn chế nhập cư qua biên giới của chính mình. Kế hoạch của tổng thống sẽ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng người tị nạn.
Thứ sáu, trong khi một số người cho rằng đề xuất kỳ lạ của tổng thống được hiểu tốt nhất là một chiến thuật đàm phán, thì đó không phải là lời biện hộ. Như các nhà thần học đạo đức Công Giáo thường chỉ ra, nếu thực hiện một hành động nào đó là vô đạo đức, thì thậm chí đe dọa thực hiện hành động đó cũng là vô đạo đức. Vì, như tôi đã lập luận, sẽ là vô đạo đức khi thực hiện đề xuất của tổng thống về Gaza, nên cũng vô đạo đức khi đe dọa thực hiện, ngay cả khi là một chiến thuật đàm phán. "Đồng ý thỏa thuận hoặc chúng tôi sẽ đánh cắp đất đai của bạn và đuổi bạn ra khỏi đó" là phương pháp của một tên côn đồ, không phải của một chính khách.
Cũng không nên xúc phạm người mà bạn hy vọng sẽ đàm phán. Nhìn vào nỗi đau khổ và sự tàn phá to lớn đã xảy ra ở Gaza và coi đó là cơ hội bất động sản (trong số tất cả mọi thứ) thì thành thật mà nói, là vô đạo đức. Đối với nhiều người trên khắp thế giới, điều đó chắc chắn sẽ củng cố định kiến bất công cho rằng người Mỹ là những kẻ thô lỗ và hẹp hòi, những kẻ hạ thấp mọi giá trị xuống còn một đô la và ngạo mạn cho rằng mọi người khác cũng làm như vậy. Không có nền văn hóa nào coi trọng danh dự sẽ bị khuất phục và tuân thủ theo cách tiếp cận như vậy. Thay vào đó, họ sẽ coi đó là một cái tát vào mặt chỉ đáng để khinh thường.
Cuộc tấn công mà Israel phải chịu vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, là một điều vô cùng độc ác. Những gì đã làm phản ảnh sự phi nhân tính hóa người Do Thái bởi Hamas. Nhưng như chúng ta đã học được từ những hành động thái quá của phản ứng của Hoa Kỳ đối với biến cố ngày 11/9, một mục đích chính đáng không bào chữa cho mọi hành động được thực hiện nhân danh nó. Nó hạ thấp nhân phẩm của người dân Gaza khi đối xử với họ như thể họ chỉ là những quân cờ trên bàn cờ vua, mà chúng ta có quyền nhổ lên và xáo trộn tùy ý.
Một số người bảo vệ tổng thống cho rằng, bất kể người ta nghĩ gì về đề xuất của ông, thì sự táo bạo tuyệt đối của ông cũng đáng được khen ngợi. Ít nhất thì ông cũng đang làm đảo lộn mọi thứ, họ nói. Họ sẽ được hưởng lợi khi đọc Aristotle và Aquinas về các đức tính, nơi họ sẽ học được rằng sự táo bạo không liên quan đến đức khôn ngoan chỉ là sự liều lĩnh và không thể mang lại lợi ích gì cả. "Đầu tiên, không gây hại" là lời khuyên thiết yếu trong nghệ thuật trị nước, cũng như trong y học.
______________________________
(*) Edward Feser dạy triết học tại Cao đẳng Thành phố Pasadena ở Pasadena, California.