Như đã loan tin, tại phòng Clementine Hall, Thứ Hai, ngày 3 tháng 2 năm 2025, Hội nghị thượng đỉnh về quyền trẻ em đã khai mạc do Tòa Thánh tổ chức. Tại đây, Đức Phanxicô đã đọc bài diễn từ sau đây, chuyển sang Viêt ngữ từ bản tiếng Anh do Tòa Thánh cung cấp:

Thưa nữ hoàng,
Anh chị em thân mến, xin chào anh chị em buổi sáng!

Tôi xin chào Quốc vụ khanh, các Hồng Y và những người tham dự đáng kính trong Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo thế giới về Quyền trẻ em này, với chủ đề “Yêu thương và bảo vệ trẻ em”. Tôi cảm ơn các vị đã chấp nhận lời mời và tôi tin rằng, bằng cách tập hợp kinh nghiệm và chuyên môn của mình, các vị có thể mở ra những con đường mới để hỗ trợ và bảo vệ trẻ em, những người mà quyền của họ hàng ngày bị chà đạp và bỏ qua.

Ngay cả ngày nay, cuộc sống của hàng triệu trẻ em vẫn thường xuyên bị đánh dấu bằng đói nghèo, chiến tranh, thiếu trường học, bất công và bóc lột. Trẻ em và thanh thiếu niên ở các quốc gia nghèo hơn hoặc những người bị chia cắt bởi các cuộc xung đột bi thảm, buộc phải chịu đựng những thử thách khủng khiếp. Thế giới giàu tài nguyên hơn cũng không tránh khỏi bất công. Cảm tạ Chúa, nơi mà con người không phải chịu đựng chiến tranh hay nạn đói, thì vẫn có những vùng ngoại vi có vấn đề, nơi mà trẻ nhỏ thường dễ bị tổn thương và phải chịu đựng những vấn đề mà chúng ta không thể đánh giá thấp. Trên thực tế, ở mức độ lớn hơn nhiều so với trước đây, các trường học và dịch vụ y tế phải giải quyết với những đứa trẻ đã trải qua nhiều khó khăn, với những đứa trẻ lo lắng hoặc chán nản, và những thanh thiếu niên bị lôi kéo vào các hình thức gây hấn hoặc tự làm hại bản thân. Hơn nữa, một nền văn hóa hiệu quả coi tuổi thơ, giống như tuổi già, là một “vùng ngoại vi” của sự hiện hữu.

Ngày càng có nhiều người có cả cuộc đời phía trước không thể tiếp cận nó với sự lạc quan và tự tin. Chính những người trẻ tuổi, những người là dấu hiệu của hy vọng trong mọi xã hội, lại phải đấu tranh để tìm thấy hy vọng trong chính bản thân họ. Điều này thật đáng buồn và đáng lo ngại. Thật vậy, “thật đáng buồn khi thấy những người trẻ tuổi không có hy vọng, phải đối diện với tương lai không chắc chắn và không có triển vọng, không có việc làm hoặc sự đảm bảo công việc, hoặc triển vọng thực tiễn sau khi tốt nghiệp. Nếu không có hy vọng rằng ước mơ của mình có thể thành hiện thực, họ chắc chắn sẽ trở nên chán nản và vô cảm” (Sắc chỉ Spes Non Confundit, 12).

Những gì chúng ta đã chứng kiến một cách bi thảm gần như hàng ngày trong thời gian gần đây, cụ thể là trẻ em chết dưới bom đạn, bị hiến tế cho thần tượng quyền lực, ý thức hệ và lợi ích dân tộc, là điều không thể chấp nhận được. Trên thực tế, không có gì đáng giá bằng mạng sống của một đứa trẻ. Giết trẻ em là phủ nhận tương lai. Trong một số trường hợp, chính trẻ vị thành niên bị buộc phải chiến đấu dưới tác dụng của ma túy. Ngay cả ở những quốc gia không có chiến tranh, bạo lực giữa các băng đảng tội phạm cũng trở nên nguy hiểm chết người đối với trẻ em, và thường khiến chúng trở thành trẻ mồ côi và bị gạt ra ngoài lề.

Chủ nghĩa cá nhân bệnh hoạn của các nước phát triển cũng gây bất lợi cho trẻ em. Đôi khi, chúng bị ngược đãi hoặc thậm chí bị giết bởi chính những người đáng lẽ phải bảo vệ và nuôi dưỡng chúng. Chúng trở thành nạn nhân của cãi vã, đau khổ về mặt xã hội hoặc tinh thần và nghiện ngập của cha mẹ.

Nhiều trẻ em chết khi di cư trên biển, trong sa mạc hoặc trên nhiều tuyến đường hành trình được thực hiện vì hy vọng tuyệt vọng. Vô số trẻ em khác chết vì thiếu sự chăm sóc y tế hoặc nhiều loại bóc lột khác nhau. Tất cả những tình huống này đều khác nhau, nhưng chúng đặt ra cùng một câu hỏi: Làm sao cuộc sống của một đứa trẻ có thể kết thúc như thế này?

Chắc chắn điều này là không thể chấp nhận được, và chúng ta phải cảnh giác để không trở nên chai sạn với thực tại này. Một tuổi thơ bị chối bỏ là tiếng kêu thầm lặng lên án sự sai trái của hệ thống kinh tế, bản chất tội phạm của chiến tranh, sự thiếu hụt dịch vụ chăm sóc y tế và giáo dục đầy đủ. Gánh nặng của những bất công này đè nặng nhất lên những người anh chị em bé nhỏ và yếu đuối nhất của chúng ta. Ở bình diện các tổ chức quốc tế, đây được gọi là "cuộc khủng hoảng đạo đức hoàn cầu".

Hôm nay, chúng ta ở đây để nói rằng chúng ta không muốn điều này trở thành chuẩn mực mới. Chúng ta từ chối làm quen với nó. Một số hoạt động trên phương tiện truyền thông có xu hướng khiến chúng ta trở nên vô cảm, dẫn đến sự chai sạn chung của trái tim. Thật vậy, chúng ta có nguy cơ đánh mất điều cao quý nhất trong trái tim con người: lòng thương xót và lòng cảm thương. Tôi đã không chỉ một lần chia sẻ mối quan tâm này với một số người đại diện cho các cộng đồng tôn giáo khác nhau.

Ngày nay, hơn bốn mươi triệu trẻ em đã phải di dời do xung đột và khoảng một trăm triệu trẻ em vô gia cư. Ngoài ra còn có thảm kịch về chế độ nô lệ trẻ em: khoảng một trăm sáu mươi triệu trẻ em là nạn nhân của lao động cưỡng bức, buôn người, lạm dụng và bóc lột dưới mọi hình thức, bao gồm cả hôn nhân cưỡng bức. Có hàng triệu trẻ em di cư, đôi khi có gia đình nhưng thường là đơn độc. Hiện tượng trẻ vị thành niên không có người đi kèm này ngày càng thường xuyên và nghiêm trọng.

Nhiều trẻ vị thành niên khác sống trong “bối rối” vì chúng không được đăng ký khi sinh ra. Ước tính có một trăm năm mươi triệu trẻ em “vô hình” không có sự hiện hữu hợp pháp. Đây là một trở ngại đối với việc tiếp cận giáo dục hoặc chăm sóc sức khỏe của chúng, nhưng tệ hơn nữa, vì chúng không được pháp luật bảo vệ, chúng có thể dễ dàng bị ngược đãi hoặc bị bán làm nô lệ. Điều này thực sự xảy ra! Chúng ta có thể nghĩ đến những đứa trẻ Rohingya, những người thường phải vật lộn để được đăng ký, hoặc Những đứa trẻ “không có giấy tờ” ở biên giới Hoa Kỳ, những nạn nhân đầu tiên của cuộc di cư tuyệt vọng và hy vọng của hàng ngàn người đến từ miền Nam hướng tới Hoa Kỳ, và nhiều người khác nữa.

Đáng buồn thay, lịch sử áp bức trẻ em này liên tục lặp lại. Nếu chúng ta hỏi những người già, ông bà của chúng ta, về cuộc chiến mà họ đã trải qua khi còn nhỏ, bi kịch hiện lên từ ký ức của họ: bóng tối - mọi thứ đều tối tăm trong chiến tranh, màu sắc gần như biến mất - và mùi hôi thối, cái lạnh, cơn đói, bụi bẩn, nỗi sợ hãi, sự lục lọi, mất cha mẹ và nhà cửa, bị bỏ rơi và đủ loại bạo lực. Tôi lớn lên với những câu chuyện về Thế chiến thứ nhất do ông tôi kể lại, và điều này đã mở mắt và trái tim tôi ra trước nỗi kinh hoàng của chiến tranh.

Nhìn nhận mọi thứ qua con mắt của những người đã sống qua chiến tranh là cách tốt nhất để hiểu được giá trị vô giá của cuộc sống. Tuy nhiên, việc lắng nghe những đứa trẻ ngày nay đang sống trong bạo lực, bóc lột hoặc bất công cũng giúp củng cố lập trường “nói không” với chiến tranh, với nền văn hóa vứt bỏ, lãng phí và lợi nhuận, trong đó mọi thứ đều được mua và bán mà không tôn trọng hoặc quan tâm đến sự sống, đặc biệt là khi sự sống đó nhỏ bé và không có khả năng tự vệ. Nhân danh não trạng vứt bỏ này, trong đó con người trở nên toàn năng, sự sống chưa chào đời bị hy sinh thông qua hành vi phá thai tàn bạo. Phá thai kìm hãm sự sống của trẻ em và cắt đứt nguồn hy vọng cho toàn xã hội.

Thưa anh chị em, việc lắng nghe thật quan trọng, vì chúng ta cần nhận ra rằng trẻ nhỏ hiểu, ghi nhớ và nói chuyện với chúng ta. Và bằng cả ánh mắt và sự im lặng của mình, chúng cũng nói chuyện với chúng ta. Vì vậy, chúng ta hãy lắng nghe chúng!

Các bạn thân mến, tôi cảm ơn và khuyến khích các bạn, với ân sủng của Chúa, hãy tận dụng tối đa các cơ hội mà cuộc họp này mang lại. Tôi cầu xin để những đóng góp của các bạn sẽ giúp xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn cho trẻ em, và do đó là cho tất cả mọi người! Đối với tôi, nguồn hy vọng là tất cả chúng ta ở đây cùng nhau, đặt trẻ em, quyền của chúng, ước mơ của chúng và nhu cầu của chúng về một tương lai vào trung tâm mối quan tâm của chúng ta. Cảm ơn tất cả các bạn, và xin Thiên Chúa phù hộ các bạn!