Luke Coppen của The Pillar, ngày 23 tháng 1 năm 2025 tường trình: Khi Hồng Y Christoph Schönborn kỷ niệm sinh nhật lần thứ 80 của mình vào thứ Tư, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã chấp nhận đơn từ chức Tổng giám mục Vienna, Áo của ngài, như mong đợi.
Một dòng ngắn trong bản tin hàng ngày của văn phòng báo chí Tòa thánh đã đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên không chỉ đối với người Công Giáo Vienna mà có lẽ còn đối với Giáo hội ở Châu Âu.
Schönborn đã lãnh đạo tổng giáo phận tại ngã ba đường của lục địa kể từ năm 1995. Vào thời điểm đó, bất kỳ nhà báo nào biên soạn danh sách những giáo sĩ nổi tiếng nhất châu Âu đều sẽ nhắc đến những nhân vật như Hồng Y Carlo Maria Martini của Ý, Hồng Y Godfried Danneels của Bỉ và Hồng Y Karl Lehmann của Đức. Schönborn không chỉ sống lâu hơn họ mà còn chiếm một vị trí khác trên quang phổ tôn giáo — một vị trí có thể nói là hoàn toàn của riêng ngài.
Vị Hồng Y người Áo này là một trong số ít nhân vật gắn liền chặt chẽ với dự án thần học của Đức Gioan Phaolô II-Benedict XVI, người đã thích nghi một cách suôn sẻ với triều đại giáo hoàng Phanxicô. Một số người cho rằng điều này cho thấy một tính cách dễ uốn nắn, những người khác cho rằng Schönborn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cầu nối giữa hai thế giới tôn giáo.
Schönborn có xuất thân như thế nào? Ngài đã đóng góp gì cho Giáo hội? Và ông sẽ làm gì tiếp theo?
Schönborn có xuất thân như thế nào?
Tên đầy đủ của Hồng Y Schönborn cho bạn biết rất nhiều về xuất thân của ông. Đó là Christoph Maria Michael Hugo Damian Peter Adalbert Schönborn. Sự phong phú của những cái tên Kitô giáo là dấu hiệu của tầng lớp quý tộc châu Âu.
Schönborn sinh ra trong một lâu đài vào năm 1945, khi đó là Đức Quốc xã nhưng hiện là Cộng hòa Séc. Gia đình Schönborn, cái tên được cho là có nghĩa là "mùa xuân tươi đẹp", là một gia đình có chủ quyền của Đế quốc La Mã Thần thánh đã sản sinh ra nhiều thế hệ lãnh đạo Giáo hội lỗi lạc.
Ngay sau khi Schönborn chào đời, Thế chiến II kết thúc và gia đình ngài đã chạy trốn sang Áo. Cha mẹ ngài ly hôn vào năm 1959, một sự kiện mà sau này ngài mô tả là "một trong những khoảnh khắc đau đớn nhất trong cuộc đời tôi".
Em trai của ngài, Michael, đã trở thành một diễn viên, người đã đóng vai một giám mục trong một vở kịch chuyển thể sân khấu của "Sister Act".
Schönborn gia nhập dòng Đa Minh vào năm 1963. Sau khi được Hồng Y Franz König của Vienna tấn phong vào năm 1970, ngài đã học với Joseph Ratzinger, người sau này là Benedict XVI. Việc ngài được bổ nhiệm vào năm 1980 làm thành viên của Ủy ban Thần học Quốc tế của Vatican đã khẳng định vị thế đang lên của ngài với tư cách là một nhà thần học.
Năm 1987, ngài được bổ nhiệm làm tổng biên tập của Sách Giáo lý của Giáo Hội Công Giáo, một trong những dự án mang tính bước ngoặt của triều giáo hoàng Gioan Phao-lô II. Trong vai trò đó, ngài đã làm việc chặt chẽ với Hồng Y Ratzinger đương thời.
Sự nghiệp giám mục của Schönborn bắt đầu với việc ngài được bổ nhiệm làm Giám Mục Phụ Tá của Vienna vào năm 1991. Vài năm sau, tổng giáo phận Vienna đã chìm trong khủng hoảng khi người lãnh đạo của giáo phận, Hồng Y Hans Hermann Groër, đã nghỉ hưu trong bối cảnh bị cáo buộc lạm dụng tình dục. Khi cuộc tranh cãi làm rung chuyển Giáo hội Áo, Schönborn được bổ nhiệm làm người kế nhiệm Groër.
Đó là một công việc dường như bất khả thi, nhưng nhiều thập niên sau, Schönborn được công nhận rộng rãi là người đã ổn định tổng giáo phận, nơi chiếm một vị trí độc nhất trong Giáo hội ở Châu Âu như một nơi gặp gỡ giữa Đông và Tây.
Ngài đã đóng góp gì cho Giáo hội?
Ngoài công trình về Sách Giáo lý, Schönborn đã xuất bản một loạt các tác phẩm thần học được đón nhận nồng nhiệt. Ngài cũng là tác giả của sách giáo lý dành cho thanh thiếu niên “Youcat”.
Sau khi được bầu làm chủ tịch hội đồng giám mục Áo và nhận được chiếc mũ đỏ vào năm 1998, ngài đã trở thành một nhân vật quyền lực ở Rome và là một nhân vật cố định trong danh sách papabili của các nhà báo.
Năm 2010, ngài đã công khai xung đột với cựu Bộ trưởng Ngoại giao Vatican có ảnh hưởng Hồng Y Angelo Sodano, người vào tháng 4 năm đó dường như đã bác bỏ các cáo buộc lạm dụng của giáo sĩ là "tin đồn vặt vãnh".
Trong một cuộc họp với các biên tập viên báo Áo, Schönborn đã cáo buộc Sodano "làm sai nghiêm trọng các nạn nhân" và tuyên bố vị Hồng Y người Ý này đã ngăn cản Hồng Y Ratzinger điều tra vụ án Groër vào năm 1995.
Benedict XVI đã tìm cách vạch ra ranh giới cho cuộc tranh chấp tại một cuộc họp với Schönborn và Sodano, nơi văn phòng báo chí Tòa thánh cho biết vị Hồng Y người Áo "bày tỏ sự không hài lòng của mình trước những diễn giải được đưa ra cho lời nói của mình".
Nhiều nhà quan sát vào thời điểm đó cho rằng đó là một thất bại đối với Schönborn — nhưng nhìn lại, vị Hồng Y này có thể đã góp phần đưa những căng thẳng trong Giáo hội lên bề mặt về cách xử lý lạm dụng của Vatican.
Điều đó có thể gián tiếp góp phần vào các bước để chống lại lạm dụng, chẳng hạn như Tự sắc năm 2019 Vos estis lux mundi.
Năm 2015, Schönborn đã làm ngạc nhiên hầu hết những người quan sát khi cho Đức Giáo Hoàng Phanxicô sức mạnh thần học của mình khi ông xuất hiện tại cuộc họp báo ra mắt Amoris laetitia, tông huấn hậu thượng hội đồng gây nhiều tranh cãi về gia đình.
Đức Hồng Y đã bày tỏ "niềm vui" và "lòng biết ơn" của mình đối với tài liệu này, và đưa ra một bài trình bày đầy cảm thông về chương thứ tám gây chia rẽ, về "việc đồng hành, phân định và tích hợp sự yếu đuối".
Sau khi Schönborn chấp nhận Amoris laetitia, nhận thức về vị Hồng Y như một người cầm cờ cho tầm nhìn thần học của Thánh Gioan Phao-lô II và Benedict XVI đã thay đổi.
Giữa những lời chỉ trích từ các nhà thần học khác, vị Hồng Y lập luận rằng có nhiều sự liên tục hơn giữa các lập trường của ba vị giáo hoàng trước đây so với một số người tin tưởng — và lập luận đó đã định hình hồ sơ công khai của vị Hồng Y trong hầu hết thập niên qua.
Ngài sẽ làm gì tiếp theo?
Schönborn đã có công việc tiếp theo trước khi từ chức tại Vienna. Vào tháng 10, ngài được bầu làm chủ tịch ủy ban Hồng Y giám sát Viện Công trình Tôn giáo (IOR) của Vatican.
Vào ngày 17 tháng 1, vài ngày trước khi từ chức, ngài đã xuất bản một cuốn sách mới, “Đôi mắt tôi đã thấy sự cứu rỗi,” về các tác phẩm tôn giáo của nghệ sĩ Helmut Michael Berger (1925-2013). Điều này cho thấy rằng, khi bước vào tuổi 80, ngài có thể đang bắt đầu một chương mới với tư cách là một nhà văn.
Khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô chấp nhận đơn từ chức của Schönborn vào ngày 22 tháng 1, ngài đã không nêu tên người kế nhiệm. Các phương tiện truyền thông Áo đưa tin rằng những nhân vật trong terna, hay danh sách ba ứng cử viên, cho Vienna đã từ chối chức vụ này.
Nếu đúng như vậy, điều đó có thể phản ảnh vấn đề ngày càng gia tăng của các linh mục từ chối lệnh triệu tập trở thành giám mục.
Nhưng có lẽ nó cũng cho thấy rằng Schönborn đã chiếm giữ những vị trí đặc biệt trong Giáo hội trong 30 năm qua đến mức ngài không có người kế nhiệm thực sự.