1. Lực lượng UAV của Ukraine phá hủy cầu phao của Nga ở tỉnh Luhansk
Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv chiều Thứ Sáu, 04 Tháng Mười, phát ngôn nhân Lực Lượng Đặc Biệt Ukraine, Đại Tá Georgi Gleba, cho biết Lực lượng trinh sát trên không của Ukraine đã phá hủy một cầu phao vượt sông mà quân đội Nga sử dụng trên mặt trận Luhansk.
Ông cho biết Tiểu đoàn Hệ thống Điều khiển từ xa 412 Nemesis đã kiên nhẫn chờ đợi quân Nga bắc cầu phao và bắt đầu di chuyển được một phần quân tiếp viện và đạn dược trên mặt trận Luhansk, trước khi phá hủy cầu phao.
Một số lớn xe tăng, xe thiết giáp, các hệ thống pháo và các binh sĩ Nga đã bị nhận chìm dưới dòng nước. Theo Đại Tá Georgi Gleba, con số thiệt hại cụ thể của đối phương vẫn đang được làm rõ.
[Ukrainska Pravda: Ukraine's UAV forces destroy Russian pontoon crossing in Luhansk – video]
2. Ukraine tấn công phi trường của Nga ở Voronezh
Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv hôm Thứ Sáu, 04 Tháng Mười, Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, cho biết máy bay điều khiển từ xa do Cơ quan An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU điều hành đã tấn công phi trường quân sự Borisoglebsk ở tỉnh Voronezh của Nga vào đêm mùng 3 rạng sáng Thứ Sáu, 04 Tháng Mười.
Cuộc tấn công được cho là được thực hiện với sự hợp tác của Lực lượng tác chiến đặc biệt của Ukraine.
Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố lực lượng phòng không của nước này đã tiêu diệt 113 máy bay điều khiển từ xa của Ukraine từ đêm đến sáng, trong đó có 25 chiếc bị bắn hạ trên vùng Voronezh. Phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Nga cho rằng đây là một trong các cuộc tấn công quyết liệt nhất của quân Ukraine trong một tuần qua.
Trong một tuyên bố đã trở nên tiêu chuẩn, Aleksandr Gusev, Thống Đốc khu vực Voronezh, cho biết tất cả các máy bay điều khiển từ xa của Ukraine tấn công vào khu vực Voronezh đã bị bắn hạ nhưng các mảnh vỡ đã rơi trúng căn cứ không quân Borisoglebsk gây ra một số vụ hỏa hoạn.
Căn cứ không quân Borisoglebsk là một trung tâm huấn luyện của Trung Đoàn không quân 160. Ngày nay, nó cũng là căn cứ của Phi Đoàn 768 không quân chuyên lái các chiến đấu cơ Sukhoi tấn công vào Ukraine.
Theo nguồn tin, các nhà kho chứa bom dẫn đường trên không, nhà chứa máy bay Su-35 và Su-34, cùng các cơ sở lưu trữ nhiên liệu hàng không của Nga đã bị nổ tung.
“SBU tiếp tục thực hiện các biện pháp tích cực để giảm khả năng của đối phương trong việc khủng bố các thành phố yên bình của Ukraine bằng chiến đấu cơ được trang bị KAB”, Đại Úy Yusov nói.
Bom dẫn đường trên không được gọi là KAB là loại đạn dược dẫn đường chính xác có tầm bắn ngắn hơn hỏa tiễn, nhưng rẻ hơn nhiều để sản xuất. Vũ khí được phóng từ máy bay trong lãnh thổ Nga, ngoài phạm vi phòng không của Ukraine.
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết vào ngày 29 tháng 9 rằng Nga đã sử dụng gần 900 quả bom dẫn đường chống lại Ukraine trong tuần qua.
Lực lượng Ukraine trước đây đã nhắm vào các phi trường quân sự, nhà máy lọc dầu và kho đạn dược ở tỉnh Voronezh.
[Kyiv Independent: Ukraine strikes Russian airfield in Voronezh Oblast, source says]
3. Các kho dầu bốc cháy ở Voronezh, và ở Perm Krai của Nga
Chính quyền địa phương đưa tin, vào rạng sáng Thứ Sáu, 04 Tháng Mười, các vụ hỏa hoạn đã xảy ra tại hai kho dầu ở tỉnh Voronezh và vùng Perm Krai của Nga.
Theo Bộ Quốc phòng Nga, lực lượng phòng không của nước này đã bắn hạ sáu máy bay điều khiển từ xa của Ukraine trên vùng Voronezh, sáu máy bay trên vùng Belgorod, một máy bay trên vùng Rostov và một máy bay trên biển Azov.
Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv chiều Thứ Sáu, 04 Tháng Mười, phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Ukraine, Chuẩn tướng Oleksii Hromov, cho biết, quân đội Ukraine đã tấn công căn cứ lưu trữ nhiên liệu và chất bôi trơn Annanefteprodukt gần làng Anna ở Voronezh.
Ông nói: “Chúng tôi đã có thể xác nhận rằng ít nhất một bồn chứa thẳng đứng đã bị bắn trúng”
Aleksandr Gusev, thống đốc tỉnh Voronezh, tuyên bố rằng một bồn chứa dầu tại một cơ sở lưu trữ dầu đã bị trúng đạn trong cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa và đã dập tắt sau đó.
Một vụ hỏa hoạn lớn cũng xảy ra tại một kho dầu ở làng Osentsy thuộc Perm Krai. Địa điểm này của Nga nằm cách Ukraine khoảng 1.800 km về phía đông bắc.
Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga đưa tin ngọn lửa đã thiêu rụi các thùng nhiên liệu và lan rộng trên diện tích 10.000 mét vuông.
Trong những tháng gần đây, quân đội Ukraine đã tiến hành một loạt các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa nhằm mục đích gây thiệt hại cho ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga, ngành mang lại lợi nhuận cho các nỗ lực chiến tranh của Mạc Tư Khoa.
[Kyiv Independent: Oil depots on fire in Russia's Voronezh Oblast, Perm Krai]
4. Người Iran phản ứng với cuộc tấn công bất thành vào Israel bằng meme trên mạng xã hội
Theo Iran International, người Iran đã phản ứng lại cuộc tấn công thất bại của chính phủ họ vào Israel bằng cách tạo và chia sẻ các meme trên mạng xã hội từ ngày 1 tháng 10 vừa qua.
Iran đã tiến hành cuộc tấn công hỏa tiễn lớn nhất từ trước đến nay vào Israel vào ngày 1 tháng 10, bắn khoảng 180 hỏa tiễn vào Israel theo lệnh của Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei, tuyên bố rằng đây là để đáp trả vụ ám sát thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah tuần trước và thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh vào tháng 7, cả hai vụ mà họ đều cho rằng Israel phải chịu trách nhiệm.
Phần lớn các hỏa tiễn đã bị hệ thống phòng không Iron Dome của Israel đánh chặn, mặc dù một số được cho là đã bắn trúng các căn cứ quân sự, nhà hàng và trường học, khiến người dân Iran chế giễu nỗ lực thất bại của chính phủ.
Người Iran đã sử dụng X, trước đây gọi là Twitter, để quay video và chụp ảnh các cuộc tấn công bị chặn lại cùng với những câu chuyện cười về sự việc khi phóng hỏa tiễn và việc Iran không thể tấn công các mục tiêu ở Israel.
Một người dùng tên Subutay đã đăng tải hình ảnh Lãnh tụ tối cao Khamenei cầm một súng phóng hỏa tiễn hướng về phía sau, ẩn dụ cho thấy bệ phóng này hướng về phía Iran, theo Iran International.
Một bài đăng khác có đoạn video cho thấy cảnh mọi người ăn mừng vụ tấn công bằng hỏa tiễn ở Qom, trong đó màn bắn pháo hoa diễn ra không như mong đợi, một số quả đã phát nổ trong đám đông, và người dùng Mostafa Azarniya đã viết, “Số thương vong trong lễ ăn mừng này cao hơn số thương vong trong vụ tấn công vào Israel” kèm theo biểu tượng cảm xúc cười.
Một người dùng khác cũng chế giễu một nhà lãnh đạo quân đội Iran khi người dùng Uncle Sam đăng một đoạn video ghi lại cảnh chỉ huy Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran, gọi tắt là IRGC Hossein Salami ăn mừng vụ phóng hỏa tiễn cùng các quân nhân khác, nói đùa rằng họ có vẻ ngạc nhiên khi hỏa tiễn được phóng đi. Uncle Sam đã chế diễu Hossein Salami rằng, “Thằng ngốc - đây là lần đầu tiên trong đời nó nhìn thấy hỏa tiễn hoạt động như thế nào, thế mà nó lại được gọi là chỉ huy”.
Người dùng X từ các quốc gia khác cũng chế giễu sự trả đũa thất bại của Iran đối với Israel, khi một người dùng, SawantSunilS, với lá cờ Ấn Độ trong tên tài khoản của mình, đã viết, “Iran tấn công Israel..... Với tỷ lệ tiêu diệt 2%” kèm theo ảnh động gif về một người đàn ông đang cười.
Một người dùng khác, Jay Lampert, có vẻ là người Mỹ, đã đăng một ảnh động về một võ sĩ vô tình đấm vào mặt mình kèm theo chú thích, “Cuộc tấn công của Iran vào Israel hôm nay trong một ảnh động”.
Các tài khoản Israel cũng được cho là đã tạo và chia sẻ các meme về cuộc tấn công bất thành của Lãnh tụ tối cao Iran vào Israel, và người dùng X có tên SENYO đã chia sẻ một số hình ảnh trong bài đăng này.
Các phương tiện truyền thông của Iran cho biết 90 phần trăm số hỏa tiễn được bắn ra đã trúng mục tiêu, hoàn toàn trái ngược với tuyên bố của Israel Aerospace Industries và các ảnh chế trên mạng xã hội Iran.
[Newsweek: Iranians Respond to Failed Attack on Israel With Social Media Memes]
5. Israel có thể ném bom dầu mỏ của Iran. Nhưng, thị trường năng lượng không hoảng loạn.
Tổng thống Joe Biden cho biết các quan chức đang “thảo luận” về khả năng Israel tấn công các cơ sở dầu mỏ của Iran. Nhưng nguồn cung dầu mỏ của thế giới có những cách mới để giải quyết.
Nguy cơ chiến tranh leo thang giữa Israel và Iran đang thử thách niềm tin của thị trường toàn cầu rằng giá dầu thô sẽ không bị ảnh hưởng bởi tình hình thù địch ngày càng gia tăng trên khắp Trung Đông.
Trong nhiều thập niên, các cuộc xung đột ở khu vực có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới thường xuyên làm thị trường dầu mỏ hoảng loạn và gây sức ép lên nền kinh tế. Nhưng hiện tại, các cuộc giao tranh quân sự ở Trung Đông đang gây ra nhiều sự thờ ơ hơn là giá cả tăng đột biến — một diễn biến đáng hoan nghênh đối với chính quyền Tổng thống Biden, vốn đã phải đối mặt với sự chỉ trích chính trị về giá nhiên liệu và đang cố gắng kiềm chế hậu quả từ vụ Iran phóng gần 200 hỏa tiễn vào Israel hôm thứ Ba.
Các nhà phân tích năng lượng và an ninh nói với POLITICO rằng sản lượng dầu tăng từ Hoa Kỳ, Brazil và những nơi khác trong hai thập niên qua đã đa dạng hóa nguồn cung cấp nhiên liệu toàn cầu, nghĩa là thị trường dầu mỏ ít phụ thuộc hơn vào các chuyến hàng từ Trung Đông mà Tehran có thể làm gián đoạn.
“Đối với những người trong chúng ta dành cả cuộc đời để xem xét tác động của cuộc khủng hoảng Trung Đông đối với giá dầu, rõ ràng là hơn 10 năm qua Tehran đã hoàn toàn thất bại,” Michael Knights, một nhà phân tích tại viện nghiên cứu The Washington Institute for Near East Policy, cho biết. “Cho dù sự việc có điên rồ đến đâu, nó cũng chỉ tác động tối thiểu đến dầu mỏ. Thị trường đã chứng minh hết lần này đến lần khác rằng nó có thể bù đắp được sự thiếu hụt.”
Các giai đoạn tiếp theo của cuộc xung đột giữa Israel và Iran có thể thử thách sức mạnh của thị trường theo những cách chưa từng thấy trong nhiều thập niên, khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu cân nhắc cách trả đũa các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn hôm thứ Ba — với các mỏ dầu và cơ sở hạt nhân của Iran đang nổi lên như những mục tiêu tiềm năng. Phản ứng của Iran đối với một cuộc tấn công như vậy có thể bao gồm các cuộc tấn công vào các mục tiêu ở nơi khác, chẳng hạn như các mỏ dầu của Ả Rập Xê Út, hoặc dẫn đến việc đóng cửa một điểm vận chuyển dầu mỏ quan trọng ở Vịnh Ba Tư.
Khi được hỏi vào sáng thứ năm liệu ông có ủng hộ cuộc tấn công của Israel vào các cơ sở dầu mỏ của Iran hay không, Tổng thống Joe Biden trả lời các phóng viên: “Chúng tôi đang thảo luận về điều đó.... Và sẽ không có gì xảy ra vào hôm nay.
“Chúng ta sẽ nói về điều đó sau”, ông nói thêm và nhấn mạnh rằng “Nguy hiểm nhất hiện nay là Israel quyết định tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran.”
Cho đến nay, phản ứng của các nhà kinh doanh dầu mỏ vẫn còn khá im ắng.
Giá dầu thô tương lai của Hoa Kỳ ban đầu tăng hơn 5 phần trăm vào sáng thứ Ba khi cảnh báo về cuộc tấn công bằng hỏa tiễn của Iran sắp xảy ra được đưa vào thị trường — nhưng giá đã nhanh chóng thu hẹp mức tăng đó sau cuộc tấn công, trong đó hầu hết các hỏa tiễn đã bị phá hủy trước khi đánh trúng mục tiêu. Tính đến sáng thứ Năm, chúng được giao dịch ở mức khoảng 73 đô la một thùng, tăng gần 3 đô la trong ngày nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức trên 80 đô la được giao dịch trong phần lớn mùa hè.
[Politico: Israel could bomb Iran’s oil. Energy markets aren’t panicking.]
6. Zelenskiy kêu gọi cùng nhau đánh chặn hỏa tiễn của Nga trong chuyến thăm của nhà lãnh đạo NATO Rutte tới Kyiv
Tổng thư ký NATO mới được bổ nhiệm Mark Rutte đã đến Kyiv vào ngày 3 tháng 10 trong một chuyến thăm bất ngờ.
Chuyến thăm của Tổng Thư Ký Rutte diễn ra vài ngày sau khi ông nắm quyền lãnh đạo với tư cách là tổng thư ký mới của liên minh. Với tư cách là thủ tướng Hòa Lan, ông đã là một trong những đồng minh trung thành nhất của Kyiv, dẫn đầu các sáng kiến như cung cấp máy bay F-16 cho Ukraine.
Tổng thư ký NATO cho biết vào ngày 1 tháng 10 rằng Ukraine sẽ vẫn là một trong những ưu tiên hàng đầu của ông trong bối cảnh cuộc chiến đang diễn ra tại Nga.
Phát biểu tại cuộc họp báo với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tại Kyiv, Rutte nhắc lại rằng con đường hướng tới NATO của Ukraine là “không thể đảo ngược”.
“Bây giờ chúng tôi tập trung vào việc Ukraine được mời tham gia liên minh. Đây là một bước rất quan trọng. Rất khó để đạt được. Chúng tôi tập trung vào kết quả này. Chúng tôi sẽ làm mọi thứ để đạt được nó”, Zelenskiy nói.
Sau cuộc gặp tại Kyiv, Zelenskiy cho biết ông và tổng thư ký NATO mới đã thảo luận về việc thực hiện “các quyết định của hội nghị thượng đỉnh Washington của Liên minh”. Hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng 7 tại Washington đã kết thúc bằng việc ra mắt Hiệp ước Ukraine, một khuôn khổ an ninh được 32 đồng minh ký kết.
Tổng thống Ukraine cũng đã trao đổi với Tổng Thư Ký Rutte về khả năng cùng nhau đánh chặn máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn của Nga.
“Việc chung tay đánh chặn hỏa tiễn của Iran không khác gì việc chung tay đánh chặn hỏa tiễn của Nga, đặc biệt là 'Shaheds', vốn kết nối chế độ Nga và Iran”, Tổng thống Zelenskiy phát biểu như trên sau các cuộc tấn công hỏa tiễn mới của Iran nhằm vào Israel.
Các đối tác phương Tây cho đến nay vẫn từ chối giúp Ukraine bắn hạ máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn trên lãnh thổ Ukraine vì lo ngại hành động này có thể bị coi là tham gia trực tiếp vào cuộc chiến.
Tổng thống cũng cho biết rằng “Ukraine cần củng cố vị thế của mình ở tuyến đầu để chúng ta có thể gia tăng sức ép lên Nga vì mục đích ngoại giao công bằng và thực sự”. Đây là lý do tại sao đất nước này cần “một lượng và phẩm chất vũ khí đủ lớn, bao gồm cả vũ khí tầm xa, mà theo tôi, việc cung cấp đang bị các đối tác của chúng ta trì hoãn”, ông nói thêm.
“Mục tiêu chính của chúng tôi là tư cách thành viên NATO đầy đủ của Ukraine. Ukraine có thể trở thành thành viên thứ 33 của NATO. Người dân Ukraine xứng đáng với điều này”, Zelenskiy lưu ý.
Lời mời gia nhập NATO là một phần trong kế hoạch chiến thắng của Ukraine được trình lên Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden vào cuối tháng 9.
[Kyiv Independent: Zelensky calls for jointly intercepting Russian missiles during NATO chief Rutte's visit to Kyiv]
7. Giám đốc tình báo Estonia: Đóng băng chiến tranh sẽ không chấm dứt, Ukraine phải thắng thế
Kaupo Rosin, Giám đốc Cơ quan Tình báo nước ngoài của Estonia, đã tuyên bố rằng ngay cả trong trường hợp xảy ra xung đột đóng băng ở Ukraine, chiến tranh vẫn sẽ không kết thúc và chiến thắng của Ukraine là cần thiết cho hòa bình lâu dài.
Rosin cho biết như trên trong một cuộc phỏng vấn với nhà báo người Anh Tim Sebastian trên chương trình DW Conflict Zone, theo báo cáo của European Pravda
Rosin không đồng tình với quan điểm của một số chính trị gia phương Tây bày tỏ mong muốn nhanh chóng đạt được giải pháp ngoại giao cho cuộc xung đột quân sự ở Ukraine và thỏa hiệp với Nga, tin rằng việc thiết lập lại quan hệ với Mạc Tư Khoa là khả thi hoặc thậm chí là điều không thể tránh khỏi.
Ông nói: “Tôi tin rằng chế độ Nga hiện tại phải bị đánh bại về mặt chiến lược. Bởi vì ngay cả khi Putin thành công một phần trong việc đạt được mục tiêu của mình, chúng tôi tin rằng ông ta sẽ tiếp tục. Do đó, cuộc chiến ở Ukraine sẽ không kết thúc trong trung hạn, ngay cả khi tại một thời điểm nào đó chúng ta đạt đến một cuộc xung đột đóng băng hoặc điều gì đó tương tự như vậy.”
Ông cho biết bên nào có ý chí và nguồn lực lớn hơn cuối cùng sẽ chiến thắng trong cuộc chiến tiêu hao đang diễn ra ở Ukraine.
“Rõ ràng là Ukraine cần thêm vũ khí và đạn dược. Do đó, chúng ta không nên kìm hãm sự hỗ trợ của mình đối với Ukraine về bất kỳ loại vũ khí hoặc đạn dược nào mà họ cần.
Nếu chúng ta đang nói về một giải pháp lâu dài cho cuộc xung đột, tôi không thấy có lựa chọn nào khác cho chúng ta ngoài việc bảo đảm rằng người Ukraine cuối cùng sẽ thắng thế. Và tôi tin rằng điều này thực sự có thể đạt được.”
Vào ngày 1 tháng 10, tờ Financial Times đã đăng một bài viết cho rằng các quan chức Ukraine được cho là đã cởi mở hơn trong các cuộc thảo luận với các đối tác phương Tây về một thỏa thuận ngừng bắn tiềm năng.
Bộ Ngoại giao Ukraine đã phủ nhận thông tin do tờ Financial Times cung cấp, nhấn mạnh rằng Bộ trưởng Ngoại giao Andrii Sybiha đã nhấn mạnh trong các cuộc họp kín rằng việc thỏa hiệp liên quan đến toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine là không thể chấp nhận được.
Sybiha nhấn mạnh rằng Âu Châu không thể để xảy ra tình trạng vùng xám hay xung đột đóng băng; nếu không, đây sẽ là một cuộc chiến tranh bị trì hoãn.
[Ukrainska Pravda: Estonian intelligence chief: Freezing the war will not end it, Ukraine must prevail]
8. Ba máy bay điều khiển từ xa Shahed bay vào Belarus trong khi Lukashenko đang ở trên không bằng trực thăng
Theo nhóm giám sát Belaruski Hajun, ba máy bay điều khiển từ xa Shahed đã bay vào không phận Belarus vào ngày 3 tháng 10 khi nhà độc tài Belarus Alexander Lukashenko đang di chuyển bằng trực thăng trên bầu trời nước này.
Những máy bay điều khiển từ xa bay từ Tỉnh Chernihiv của Ukraine được phát hiện bay về phía Tỉnh Gomel của Belarus.
Hai máy bay điều khiển từ xa bay qua Novaya Guta, hướng đến Gomel, trong khi một máy bay khác bay qua Loyew, cũng thuộc khu vực Gomel.
Có nguồn tin cho biết trực thăng của Lukashenko cũng bay về phía nam từ dinh thự Ozerny của ông vào cùng thời điểm đó.
Trước đó cùng ngày, Ukraine đã ban hành cảnh báo không kích cho các khu vực phía bắc do mối đe dọa từ các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa Shahed của Nga.
Sự việc này xảy ra khoảng một tháng sau khi Không quân Belarus lần đầu tiên bắn hạ máy bay điều khiển từ xa loại Shahed trên không phận của mình vào ngày 5 tháng 9.
[Kyiv Independent: Three Shahed drones cross into Belarus while Lukashenko midair in helicopter]
9. Ukraine muốn cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hiệp Quốc đưa các quan sát viên nước ngoài đến gần tất cả các nhà máy hạt nhân của mình
Một quan chức Bộ Năng lượng cho biết Ukraine đang đàm phán với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, gọi tắt là IAEA để đưa các quan sát viên nước ngoài đến gần các nhà máy điện hạt nhân của nước này trong bối cảnh có thông tin Nga đang có kế hoạch tấn công cơ sở hạ tầng kết nối các nhà máy này với lưới điện của Ukraine.
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cảnh báo vào ngày 24 tháng 9 rằng Nga đang có kế hoạch tấn công ba nhà máy điện khi tiếp tục chiến lược rộng hơn nhằm làm tê liệt hệ thống năng lượng của Ukraine trong năm thứ ba liên tiếp.
Trong khi Zelenskiy không nêu rõ là những nhà máy nào, đất nước này chỉ có ba cơ sở hạt nhân đang hoạt động — nhà máy Rivne và Khmelnytskyi ở phía tây đất nước, và nhà máy Pivdennoukrainsk ở phía nam. Nhà máy Chornobyl đã ngừng hoạt động, trong khi nhà máy Zaporizhzhia đã nằm dưới sự xâm lược của Nga kể từ năm 2022.
Tổng thống Zelenskiy đã nhắc lại trong bài phát biểu tại một cuộc thảo luận ở Kyiv vào ngày 2 tháng 10 rằng Nga có thể tấn công vào cơ sở hạ tầng, như các trạm biến áp, được kết nối với các nhà máy.
Trong cuộc thảo luận về chủ đề an ninh năng lượng do DiXi Group, Eastern Circles và Prism Ukraine tổ chức, Kyian cho biết việc bố trí các quan sát viên nước ngoài gần tất cả các nhà máy điện của nước này - mặc dù không trực tiếp vào bên trong các nhà máy - có thể giúp bảo đảm sự ổn định về năng lượng và hạt nhân.
“Ưu tiên cao nhất của chúng tôi là bảo vệ những tài sản quan trọng này và hiện chúng tôi đang thảo luận về các nhiệm vụ của IAEA có thể hỗ trợ bảo vệ các cơ sở năng lượng này. Việc triển khai các nhiệm vụ như vậy sẽ chứng minh với thế giới rằng hoạt động đúng đắn của các cơ sở này là rất quan trọng đối với an toàn và an ninh hạt nhân”, ông nói.
Ông nhấn mạnh rằng: “Các cuộc tấn công vào các nhà máy điện hạt nhân và cơ sở hạ tầng bổ sung là mối đe dọa đối với toàn thế giới”.
Trong khi Ukraine có các công trình vật lý bảo vệ một số cơ sở năng lượng của mình, Tổng thống Zelenskiy lưu ý rằng chúng không đủ để ngăn chặn thiệt hại do hỏa tiễn đạn đạo gây ra và Ukraine thiếu hệ thống phòng không để bảo vệ hoàn toàn trước các cuộc tấn công như vậy.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, gọi tắt là IEA, điện hạt nhân là nguồn năng lượng chính của Ukraine và thiệt hại đối với các trạm biến áp có thể khiến các nhà máy điện hạt nhân không thể cung cấp điện cho lưới điện hoặc ngừng cung cấp điện dự phòng để bảo đảm an toàn cho các lò phản ứng.
Các nhà quan sát quốc tế chỉ là một trong những ý tưởng mà Ukraine đề xuất để bảo vệ ngành năng lượng của nước này trước mùa đông mà các nhà phân tích của tổ chức nghiên cứu năng lượng DixiGroup của Ukraine cảnh báo có thể gây ra tình trạng mất điện kéo dài tám giờ.
Hiện tại, Kyiv đang thảo luận đề xuất này với IAEA, cơ quan toàn cầu về an toàn hạt nhân, mặc dù Kyian không tiết lộ tình trạng đàm phán hoặc phản hồi của IAEA. Bà nói thêm rằng Ukraine cũng đã nêu vấn đề này với Liên Hiệp Âu Châu.
Kể từ tháng 9 năm 2022, IAEA đã có một phái đoàn tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Chính quyền Nga vẫn từ chối cho các thanh tra viên tiếp cận toàn bộ nhà máy.
Việc Nga xâm lược nhà máy Zaporizhzhia đã làm gia tăng rủi ro an toàn hạt nhân khi Ukraine liên tục cáo buộc Mạc Tư Khoa sử dụng nhà máy này để triển khai quân nhân và lưu trữ đạn dược và thuốc nổ.
Trước cuộc xâm lược toàn diện của Nga, năng lượng hạt nhân đã tạo ra một nửa lượng điện của Ukraine. Việc xâm lược nhà máy ở Zaporizhzhia đã làm mất đi một phần tư nguồn cung cấp điện của Ukraine.
Vào tháng 3 năm 2024, Nga đã tăng cường các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng. Đến tháng 5, Ukraine mất thêm 9GW công suất phát điện sau khi các cuộc tấn công làm hư hại các nhà máy nhiệt điện và thủy điện, buộc nước này phải phụ thuộc nhiều hơn vào năng lượng hạt nhân.
[Kyiv Independent: Ukraine wants UN nuclear watchdog to place foreign observers near all its nuclear plants]
10. Moldova phát hiện âm mưu trị giá 15 triệu đô la do Nga hậu thuẫn nhằm tác động đến cuộc bầu cử sắp tới bằng hối lộ và thông tin sai lệch
Chính quyền Moldova đã tiết lộ một âm mưu do một nhà tài phiệt thân Nga cầm đầu nhằm tác động đến cuộc bầu cử sắp tới bằng cách trả tiền cho người dân thường bỏ phiếu chống lại mối quan hệ chặt chẽ hơn với phương Tây.
Hơn 15 triệu đô la tiền từ Nga đã được chuyển cho hơn 130.000 người Moldova, trong đó cử tri được hướng dẫn cách bỏ phiếu và phát tán thông tin sai lệch về Liên Hiệp Âu Châu qua Telegram.
Ilan Shor, một ông trùm người Moldova-Israel, bị buộc tội rửa tiền và điều hành mạng lưới này, mặc dù đảng chính trị của ông đã bị cấm.
Những nỗ lực của Điện Cẩm Linh là một phần trong nỗ lực lớn hơn nhằm làm suy yếu giới lãnh đạo thân phương Tây của Moldova trước cuộc trưng cầu dân ý về Liên Hiệp Âu Châu và cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 20 tháng 10.
“Moldova đang phải đối mặt với hiện tượng hối lộ cử tri, kết hợp với chiến tranh hỗn hợp và thông tin sai lệch, điều mà đất nước chúng tôi chưa từng chứng kiến trước đây”, Giám đốc Cục Tình Báo Moldova phát biểu với POLITICO.
Chisinau đã ủng hộ Ukraine trong suốt cuộc chiến toàn diện và trấn áp các hoạt động phá hoại của Nga trong nước, trục xuất hàng chục nhà ngoại giao và nhân viên đại sứ quán vào tháng 7 năm 2023 sau khi phát hiện ra các hoạt động gián điệp.
Cuộc xâm lược của Nga đã làm dấy lên lo ngại ở Moldova về khả năng lan rộng của các cuộc xung đột, cụ thể là thông qua khu vực Transnistria của Moldova bị Nga tạm chiếm.
[Kyiv Independent: Moldova uncovers $15 million Russian-backed plot to influence upcoming elections with bribes and disinformation]
11. Macron: Liên Hiệp Âu Châu chỉ còn 2 hoặc 3 năm để ngăn chặn sự thống trị hoàn toàn của Hoa Kỳ và Trung Quốc
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu trong bài phát biểu bi quan rằng Washington và Bắc Kinh đang khiến Liên minh Âu Châu tụt hậu.
“Mô hình cũ của chúng ta đã kết thúc. Chúng ta đang quản lý quá mức và đầu tư không đủ. Trong hai đến ba năm tới, nếu chúng ta theo đuổi chương trình nghị sự cổ điển của mình, chúng ta sẽ bị loại khỏi thị trường”, ông cảnh báo trong một cuộc thảo luận nhóm tại cuộc họp Đối thoại toàn cầu Berlin hôm Thứ Năm, 03 Tháng Mười.
“Liên Hiệp Âu Châu có thể sụp đổ, chúng ta đang ở bờ vực của một thời khắc rất quan trọng”, ông nói thêm.
Tổng thống Pháp lập luận rằng Âu Châu đang tụt hậu so với Hoa Kỳ và Trung Quốc trong các vấn đề quan trọng như biến đổi khí hậu, Trí Tuệ Nhân Tạo, quốc phòng và an ninh.
Cựu Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Âu Châu Mario Draghi đã đưa ra cảnh báo tương tự trong báo cáo được công bố vào tháng 9, nói rằng Liên Hiệp Âu Châu phải đối mặt với “thách thức hiện hữu” trừ khi chuyển đổi triệt để nền kinh tế để nâng cao khả năng cạnh tranh.
Macron cho biết ông hoàn toàn ủng hộ kết luận của Draghi và Âu Châu nên nhanh chóng thực hiện chúng. “Tôi nghĩ điều này khá đúng, chúng ta đang gặp rủi ro”.
“Họ đầu tư nhiều hơn, họ đi trước xa hơn”, ông nói và cho biết thêm rằng nếu xét đến tổng sản phẩm quốc nội, gọi tắt là GDP bình quân đầu người trong ba thập niên qua, Hoa Kỳ đã tăng trưởng 60 phần trăm, trong khi Âu Châu chỉ tăng 30 phần trăm.
“Và điều đó không bền vững với mô hình xã hội mà chúng ta đang có,” ông nói thêm.
Macron cho rằng để cạnh tranh trong trật tự thế giới đa cực ngày nay, Liên Hiệp Âu Châu nên đào sâu thị trường chung và đơn giản hóa các quy định của mình.
Macron cho biết: “Nếu chúng ta muốn rõ ràng có khả năng cạnh tranh cao hơn và có được vị trí của mình trong trật tự đa cực này, trước tiên chúng ta cần một cú sốc đơn giản hóa”.
Nói về thương mại, Tổng thống Pháp cho biết nếu Trung Quốc và Hoa Kỳ không tôn trọng các quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới, gọi tắt là WTO, Liên Hiệp Âu Châu cũng không nên tôn trọng các quy tắc này.
“Hai mươi lăm năm trước, chúng tôi nghĩ rằng khi Trung Quốc được gia nhập WTO, họ sẽ tuân thủ luật pháp. Nhưng không phải vậy”, ông nói và cho biết thêm rằng vào năm 2022, Hoa Kỳ cũng đã quyết định không tuân thủ các quy tắc của WTO liên quan đến Đạo luật quản lý nghề cá.
“Và tôi có một đề xuất,” ông nói, “khi cả Hoa Kỳ và Trung Quốc đều không tôn trọng các quy tắc, chúng ta không nên là người duy nhất trong phòng chỉ tuân thủ các quy tắc. Điều này không hiệu quả.
“Tôi không đề xuất cố gắng trở thành người theo chủ nghĩa bảo hộ, đây là một thế giới tồi tệ, nhưng ít nhất là công bằng. Với ngành công nghiệp của chúng tôi, với nông dân của chúng tôi, với người dân của chúng tôi,” ông nói thêm.
[Politico: Macron: EU has only 2 or 3 years to stave off total US, China dominance]
12. Thụy Sĩ cam kết 1,7 tỷ đô la cho các dự án tái thiết ở Ukraine
Thụy Sĩ đang có kế hoạch phân bổ 1,5 tỷ franc Thụy Sĩ, hay 1,7 tỷ đô la, cho các dự án tái thiết ở Ukraine trong bốn năm tới, Đại sứ Thụy Sĩ tại Ukraine và Moldova Felix Baumann cho biết.
Một tỷ trong số tiền này sẽ được phân bổ cho các lĩnh vực tự quản, rà phá bom mìn và viện trợ nhân đạo của Ukraine. Phần tiền còn lại sẽ được sử dụng cho các chương trình phục hồi liên quan đến khu vực tư nhân. Bộ Phát triển cộng đồng, lãnh thổ và cơ sở hạ tầng của Ukraine đã báo cáo vào ngày 3 tháng 10.
“Để nhấn mạnh mức độ nghiêm chỉnh trong ý định của chúng tôi, đại diện của chúng tôi sẽ làm việc ở đây, người sẽ chịu trách nhiệm thực hiện dự án này”, Baumann phát biểu trong cuộc họp với nhà lãnh đạo bộ Oleksii Kuleba.
Bộ trưởng Ukraine cũng nêu tên việc xây dựng nhà ở cho những người di dời trong nước ở Ukraine - hơn 4,5 triệu người - là một trong những ưu tiên hợp tác với Thụy Sĩ.
Ông nói thêm: “Chúng tôi quan tâm đến việc tăng cường các chương trình khu vực và có thể mở rộng hợp tác trong khuôn khổ nguồn tài trợ do Thụy Sĩ cung cấp”.
Sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga, Bern đã cung cấp hỗ trợ kinh tế và nhân đạo cho Ukraine và tham gia lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Âu Châu đối với Mạc Tư Khoa, phá vỡ truyền thống trung lập về chính trị của mình.
Thụy Sĩ cũng là nơi tổ chức Hội nghị Phục hồi Ukraine năm 2022 tại Lugano, nơi đặt ra các nguyên tắc cho công cuộc tái thiết và phục hồi của Ukraine, cũng như hội nghị thượng đỉnh hòa bình đầu tiên vào mùa hè này.
[Kyiv Independent: Switzerland to pledge $1.7 billion for reconstruction projects in Ukraine]
13. Thủ tướng Slovakia muốn ‘khôi phục quan hệ’ với Nga sau khi chiến tranh kết thúc
Thủ tướng Slovakia Robert Fico cho biết ông có kế hoạch nối lại “các mối quan hệ kinh tế và tiêu chuẩn” với Nga sau khi cuộc chiến của Mạc Tư Khoa với Ukraine kết thúc, đài truyền hình RTVS đưa tin vào ngày 3 tháng 10.
Giống như Thủ tướng Hung Gia Lợi Viktor Orban, Fico, chính trị gia theo chủ nghĩa xã hội liên tục chỉ trích viện trợ quân sự của phương Tây cho Ukraine và lệnh trừng phạt đối với Nga.
“Nếu chiến tranh kết thúc trong nhiệm kỳ của tôi, tôi sẽ làm mọi cách có thể để khôi phục các mối quan hệ kinh tế và tiêu chuẩn với Nga,” Fico nói với các nhà báo.
“Liên minh Âu Châu cần Nga, và Nga cần Liên minh Âu Châu. Quan hệ hữu nghị với Ukraine cũng sẽ rất quan trọng đối với chúng tôi”, ông nói thêm.
Fico nhậm chức vào mùa thu năm 2023 sau khi ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc hội Slovakia trên nền tảng dân túy, hoài nghi Ukraine. Nhiệm kỳ của ông dự kiến sẽ kết thúc vào năm 2027.
Bất chấp lời lẽ gây tranh cãi của mình, thủ tướng Slovakia thường tránh đi ngược lại sự đồng thuận của Liên Hiệp Âu Châu trong các bước đi thực tế, là điều mà Budapest vẫn thường hay làm. Ông tỏ ra chống đối Liên Hiệp Âu Châu nhưng không đến mức công khai như Viktor Orbán.
Trong khi cam kết Slovakia sẽ không cung cấp dù chỉ một viên đạn cho Ukraine, Fico đã cho phép tiếp tục bán vũ khí quân sự thương mại cho Kyiv.
Thủ tướng Slovakia cũng bày tỏ hy vọng rằng Ukraine sẽ vẫn là quốc gia trung chuyển hàng xuất khẩu của Nga sang Âu Châu.
Trong khi Ukraine là điểm trung chuyển quan trọng để khí đốt của Nga đến Liên Hiệp Âu Châu, hợp đồng của nước này với Gazprom của Nga sẽ hết hạn vào cuối năm 2024 và không có kế hoạch gia hạn.
Slovakia cũng tiếp tục mua dầu của Nga chảy qua đường ống Druzhba, cũng dẫn đến Ukraine. Bratislava là một trong số ít thủ đô được cấp phép tiếp tục mua dầu đường ống của Nga trong bối cảnh nỗ lực toàn Liên Hiệp Âu Châu nhằm tránh xa hàng nhập khẩu của Nga.
Xung đột nổ ra giữa Slovakia và Hung Gia Lợi ở một bên và Ukraine ở bên kia sau khi Kyiv cấm vận chuyển dầu Lukoil bị trừng phạt qua lãnh thổ của mình.
[Kyiv Independent: Slovak PM wants to 'restore relations' with Russia after war ends]