Hình ảnh bóng đá và đời sống

Trong đời sống những môn thể thao càng ngày càng thịnh hành phổ thông, và luật lệ cung cách lối chơi cũng được phát triển thêm cho tinh xảo hấp dẫn. Thể thao là môn nghệ thuật cho nhu cầu phát triển sức khoẻ thể xác lẫn tinh thần con người dẻo dai cường tráng. Thể thao về phương diện đào tạo giáo dục giúp đời sống năng động, sống kỷ luật vui vẻ có năng lượng hoạt bát uyển chuyển. Vì thế những môn thể thao luôn được đề cao khuyến khích, nhất là nơi người trẻ đang trong đà tuổi phát triển lớn lên về thể xác cùng tinh thần.

Môn thể thao xưa nay đóng giữ vai trò quan trọng nơi đời sống xã hội. Sự chiến thắng của cầu thủ môn thể thao trong vùng đất nước quốc gia, hay trên sân khấu thế giới là một vinh dự được ca tụng là “thần tượng - anh hùng” cho cá nhân, cho đội môn thể thao, cùng niềm vinh dự tự hào cho cả đất nước nguồn gốc nữa. Ngoài ra còn mang lợi nhuận về kinh tế cho cá nhân cầu thủ, cho đội thể thao và cũng cùng cho xã hội đất nước đội thể thao đại diện đi thi đấu nữa.

Ngày nay, những trận tranh tài thể thao trên các sân vận động hấp dẫn mọi tầng lớp con người như bóng đá, Baseball, Eishockey, Baskettball, Tennis, Box, Banh chuyền, điền kinh chạy nhẩy xa, bơi lội, đấu kiếm, đô vật Judo….Vì thế những lễ hội thi đấu các bộ môn thể thao thường được tổ chức hằng năm, hay cách hai hoặc bốn năm một lần hoặc trong mỗi nước, trong vùng châu lục, cùng trên thế giới nữa.

Cứ mỗi bốn năm các quốc gia đất nước vùng Âu châu lại tổ chức cuộc thi đấu tranh tài môn thể thao bóng đá trên sân cỏ. Lần này những trận thi đấu bóng đá sôi nổi trên sân cỏ sẽ diễn ra ở nước Ðức, Euro 2024, từ 14.06 – 14.07. giữa 24 đội banh trong Âu Châu, với khẩu hiệu: “ United by Football. Vereint im Herzen Europa.„

Những trận thi đấu trên sân cỏ Euro 2024 sẽ phát truyền đi trực tiếp những hình ảnh sôi nổi thời sự. Không chỉ hàng chục ngàn người đến xem ở các cầu trường thi đấu, nhưng còn cả triệu người khắp nơi các quốc gia lục địa trên thế giới cùng theo dõi qua màn ảnh truyền hình những trận tranh tài, đều có không khí hào hứng hồi hộp, phấn khởi reo vui rộn ràng; cùng cả thái độ tức bực, sự phẫn nộ la ó hiện rõ nét nơi bộ mặt u buồn với dòng nước mắt thất vọng nữa, khi đội “gà nhà” yêu thích bị thủng lưới thua điểm!

Có lẽ dựa vào hình ảnh như thế, và có lẽ cả về phương diện quảng cáo thương mại nữa, nên đã có câu nói: Thể thao bóng đá là đời sống!

Hình ảnh môn thể thao bóng đá có đúng là đời sống không?

Lời nhận xét qủa quyết này không là chân lý, và cũng không thể đúng cho hết mọi người ở mọi thời đại cùng khắp các nơi được. Nhưng câu nói này cũng nói lên phần nào ý nghĩa trận tranh tài bóng đá trên sân cỏ cuộc đời.

Vậy đâu là hình ảnh ẩn chứa mang truyền sứ điệp của bóng đá trên sân cỏ trong tương quan với đời sống?

Một trận bóng đá luôn bắt đầu từ điểm ở giữa sân banh. Hai đội banh thi đấu, mỗi đội có 11 cầu thủ, đứng vào vị trí của mình ở hai bên đối diện nhau. Lằn ranh ở giữa sân là mức giao banh khởi đầu trận đấu. Một sân bóng đá có chiều dài 120 mét, rộng 90 mét, mỗi bên thi đấu có phần sân cỏ riêng của mình dài 60 mét mà họ phải canh giữ bảo vệ không cho đội bóng đối thủ tấn công tràn vào tung lưới khung thành nhà mình!

Từ vị trí trung tâm này, trái banh da được các cầu thủ dùng nghệ thuật đôi chân luồn lách lừa chuyền cho nhau, dẫn đá sang phần sân cỏ đội đối thủ và tìm cách đá lọt lưới khung thành đối thủ tạo nên chiến thắng cho đội mình. Trận thi đấu trên sân cỏ chia làm hai hiệp, mỗi hiệp 45 phút, và hai đội đổi bên sân banh sau hiệp thứ nhất nghỉ 15 phút.

Trọng tài thổi còi chấm dứt trận tranh tài, khi kết thúc hiệp thứ hai. Nhưng ở vòng thi đấu k.o. giữa 16 đội còn lại, vòng thi đấu tứ kết, vòng thi đấu bán kết và vòng chung kết sẽ có thể kéo dài thêm, nếu hai đội thi đấu có tỷ số hòa nhau bất phân thắng bại. Lúc đó hai đội phải thi đấu tiếp thêm 30 phút nữa, cũng chia làm hai hiệp mỗi lần 15 phút. Nếu sau đó cũng vẫn hòa nhau chưa phân thắng bại, sẽ diễn ra màn đá luân lưu 11 mét, để sau cùng có kết qủa thắng bại.

Trái banh phải luôn luân chuyển giữa các cầu thủ và không bao giờ được nằm yên ở điểm giữa sân. Trái banh da có chu vi 60-70 centimét, được bơm khí căng cân nặng 410- 450 gramm, sức ép của khí trong trái banh từ 0,6 - 1,1 bar.

Lẽ dĩ nhiên các cầu thủ được dùng nghệ thuật đôi chân chạy lừa luồn lách chuyền đá, để tranh giành banh về cho bên mình. Nhưng họ phải tuân giữ luật chơi, không được chơi xấu phạm luật. Chính vì thế Fair play luôn được đề cao để nhắc nhở các cầu thủ. Và các trọng tài hướng dẫn trận đấu có nhiệm vụ giám sát quyết định lỗi nghĩa phải trái, phạt đền về phong cách chơi banh của các cầu thủ thi đấu.

Với đời sống con người chúng ta cũng tương tự như thế. Ðấng Tạo Hóa, vị trọng tài duy nhất, thổi còi cho cuộc sống chúng ta lăn trên sân cỏ cuộc đời từ ngày mở mắt chào đời, cũng từ trung tâm điểm.

Trung tâm điểm đây không phải là điểm chốn như lằn ranh ở giữa trên sân cỏ bóng đá.

Trung tâm điểm này là cung cách sống sử xự tâm lý tinh thần. Ðời sống con người diễn ra khác nào như một trận tranh tài chay đua trên sân cỏ. Nhưng không vì thế mà bắt đầu từ lúc mở mắt chào đời, ta cứ phải hung hăng chạy xô về phía trước tranh giành nhau. Không, con người được dựng nên có thân xác, có tứ chi, có trí khôn, trái tim, tình cảm cùng ý chí nữa. Những yếu tố này hòa hợp tạo nên lịch sử đời sống một con người từ lúc thơ bé đến lúc chấm dứt cuộc đời.

Trung tâm điểm đây là ý nghĩa đời sống làm người. Không phải cứ đạt được nhiều thành công, nhiều của cải vật chất đã là thắng cuộc tranh tài. Đạt được điều làm cho cuộc sống có bình an niềm vui hạnh phúc, mới là điểm trung tâm đời sống.

Trung tâm điểm đây là mối dây giao hảo liên đới với những người khác. Khi còn thơ bé, em bé nào cũng là trung tâm của gia đình em. Nhưng khi lớn khôn bước chân vào đời, em không còn là trung tâm như thế nữa. Tình giao hảo mối dây liên hệ với những người xung quanh gần xa từ trong gia đình ra đến ngoài xã hội, mới giúp ta đến gần trung tâm đời sống.

Trung tâm điểm đây là đời sống tinh thần niềm tin tôn giáo. Niềm tin tôn giáo không là một công thức, một luật lệ như luật chơi thể thao. Nhưng là điểm tựa, hướng đi niềm hy vọng cho tinh thần con người.

Trong trận tranh tài giành thắng lợi trên sân cỏ, các cầu thủ phải tập trung sức lực cùng tâm trí chiến đấu chạy chuyền banh, tấn công, phòng thủ, dùng nghệ thuật thay hình đổi thế trận, lừa luồn lách đưa đối thủ vào mê hồn trận hay khóa cặp giò đối thủ theo luật lệ cho phép.

Trên sân cỏ đời sống con người cũng phải trải qua những mạo hiểm đâu có khác hơn gì! Cuộc sống nào mà chả có những thách thức đòi hỏi, những khúc đoạn thăng trầm lên xuống, những dị biệt không chỉ về hình thức bên ngoài mà còn cả về chiều thâm sâu nữa, những xung khắc về ý tưởng suy nghĩ, về ý thức hệ, về mầu sắc niềm tin tôn giáo, rồi mỗi người có khả năng được Trời cao phú ban cho khác biệt nhau…. Lòng nhân đạo tình người, tôn trọng nhau là bổn phận mỗi người phải đặt lên hàng đầu trong cuộc sống chung với những thách đố dị biệt, khác biệt nhau.

Năm 1998 khi thắng cuộc bầu cử Bundestag ở Ðức, Ông G. Schröder, người làm Thủ tướng nước Ðức đã nói ngay: Chúng tôi chờ đợi ngày hôm nay từ 16 năm nay. Nay đảng tôi thắng cử cuộc chạy đua vào Bundestag. Chúng tôi sẽ lên cầm quyền chính trị. Những đảng không thắng cử, bây giờ họ là đảng đối lập với chính phủ, nhưng họ không phải là kẻ thù của chúng tôi. Chúng ta cần nhau để tiến!

Một tâm tình đầy căn bản tình người „Fair play“ trong cuộc thi đấu trên sân cỏ cuộc đời!

Trong thể thao đối thủ không là kẻ thù của nhau. Ðây là tinh thần thượng võ. Và trong các trận thi đấu, nếu một cầu thủ nào chạy xô lấn người khác, đá lỗi phạm luật bị trọng tài tổi còi phạt, họ liền chạy đến kéo người bạn đối thủ đứng dậy và nói lời xin lỗi. Tinh thần Fair play giúp con người sống chung với nhau trong cuộc tranh tài thi đấu.

Cuộc tranh tài thể thao nào cũng có khởi đầu và lúc kết thúc. Khởi đầu với lòng phấn khởi, thi đấu với kỷ luật, khi đạt chiến thắng niềm vui sẽ dào dạt lớn gấp bội. Và khi kết thúc trận đấu, người thắng trận không kiêu, bên bại trận buồn, nhưng không nản lòng, là lối sống giúp người vươn lên lúc nào cũng hữu ích cần thiết trong đời sống.

Trong thi đấu bóng đá lẽ dĩ nhiên phải có thắng thua, và những cảm xúc lớn lao. Thắng thua, cảm xúc thuộc về đời sống, thuộc về cuộc thi đấu môn chơi thể thao. Có lẽ vì thế bộ môn bóng đá rất được nhiều người say mê ưa thích. Vì nó phản ảnh một sự tương đồng với đời sống con người. Như khi phải chấp nhận sự thua cuộc, cũng là lúc đòi buộc phải chỗi dậy tiếp tục luyện tập tiến về phía trước. Lẽ tất nhiên là một trường học đầy thử thách đổ mồ hôi nước mắt, có khi bị thương tích chảy máu nữa!

Đức tin Kitô giáo chúng ta hướng nhìn vào thực tế đời sống con người có nhiều thách đố, nhiều ải khó khăn phải chiến đấu trải vượt qua, không nhắm mắt, cũng không đẩy sang một góc bên. Nhưng tìm cách xử lý chỉ ra con đường gây tinh thần phấn chấn đứng dậy, khi gặp thất bại khó khăn, cho có tràn đầy niềm hy vọng, cùng can đảm tiến bước vào tương lai ngày mai.

Hầu như các cầu thủ và cả huấn luyện viên đều bày tỏ tinh thần đồng đội thể thao: Đội tuyển chúng tôi hôm nay thắng trận, vượt qua được thử thách trên sân cỏ. Chiến thắng này thuộc cho chung toàn đội tuyển chúng tôi. Hay đội tuyển chúng tôi lần này không may thua cuộc trận đấu. Cả đội chúng tôi đồng cùng thua chung!

Một tinh thần nếp sống biểu hiện lòng nhân ái kính trọng gía trị của nhau, và cũng là cung cách nếp sống khiêm nhượng chân thành.

Linh mục thợ người Pháp Michael Quoist đã viết tâm tình lời cầu nguyện: „ Lạy Thiên Chúa, trên sân cỏ cuộc đời ở trần gian, Chúa là người trọng tài nhìn biết trước, nên Chúa đã đặt chúng con mỗi người vào một vị trí trong đời sống. Chúa cần chúng con cộng tác cùng chung sống trong công trình sân cỏ đời sống, mà Chúa tạo dựng cho con người. Anh chị em chúng con cần nhau và chúng con cần tất cả mọi người.

Không phải vị trí chỗ đứng của con do Chúa sắp định, quan trọng cho đời sống. Nhưng chu toàn và sẵn sàng làm những việc Chúa đã trao cho hợp với khả năng sức lực con. Có thế con mới phát triển được món qùa Chúa tặng ban cho con, dù con đứng đàng trước hay ở đàng sau.“

Đức Thánh Cha Phanxicô năm 2022 khi tiếp kiến đội bóng đá nước Kroatia đến thăm, đã có tâm tình cùng các cầu thủ: “Các Bạn không bao giờ được quên sự liên quan giữa các Bạn và các Fans ( các tín đồ bóng đá!), nhất là nơi các người trẻ, phản chiếu lại nơi các Bạn. Cung cách sống thi đấu của các Bạn không chỉ giới hạn trong lãnh vực môn thể thao bóng đá trên sân cỏ, nhưng còn xa hơn nữa, nó trở thành mẫu gương về một nếp sống kiên trì mài dũa trong luyện tập, chơi thi đấu với tinh thần thể thao thượng võ để đạt tới thành công.”

Mùa Euro 2024
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long