Tiến sĩ George Weigel là thành viên cao cấp của Trung tâm Đạo đức và Chính sách Công cộng Washington, và là người viết tiểu sử Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Ông vừa có bài viết nhan đề “RADIANT IN THE NGỤC TÙ AND ELSEWHERE”, nghĩa là “Tỏa Sáng Trong Ngục Tù Và Những Nơi Khác”.
Trong Chúa Giêsu thành Nazareth: Tuần Thánh, Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI đã nhận xét về sự tương đồng nổi bật giữa sự hiện diện của các thánh nữ trên thập giá của Chúa Kitô và vai trò của các vị trong những lần hiện ra đầu tiên của Chúa Phục sinh:
Ngoài người môn đệ yêu dấu, chỉ có những người phụ nữ đứng bên Thập Giá. Cũng vậy, cuộc gặp gỡ đầu tiên với Chúa Phục Sinh cũng được định sẵn dành cho những phụ nữ. Cơ cấu pháp lý của Giáo hội được thiết lập dựa trên Thánh Phêrô và Nhóm Mười Một, nhưng trong đời sống hằng ngày của Giáo hội, chính những người phụ nữ là những người không ngừng mở cửa cho Chúa và cùng Ngài bước tới Thập giá, và họ cũng là những người đến để trải nghiệm Đấng Phục Sinh.
Sự thật này qua nhiều thế kỷ đã được Bronwen McShea chứng minh một cách khéo léo trong cuốn sách mới rất hay của bà, “Phụ nữ của Giáo hội: Điều mà mọi người Công Giáo nên biết”. Và không có người phụ nữ nào trong thời đại Công Giáo của chúng ta thể hiện lòng trung thành lấy Chúa Kitô làm trung tâm – mở cửa cho Chúa Kitô, tháp tùng Người đến Đồi Canvê, sống trong niềm vui Phục sinh – hơn Nữ tu Nijolė Sadūnaitė, người đã qua đời một cách phù hợp vào Chúa nhật Phục sinh, ngày 31 tháng 3.
Là một tu sĩ bí mật ở Lithuania bị Liên Xô xâm lược từ khi mới mười tám tuổi, Sơ Nijolė đã giúp tạo ra và phân phối Biên niên sử của Giáo Hội Công Giáo ở Lithuania, một hồ sơ về các vụ quấy rối, đàn áp và tử đạo đang diễn ra được vinh dự là cuốn sách dài nhất- xuất bản liên tục, về những bất đồng chính kiến trong lịch sử Liên Xô. Thông qua các phương tiện lén lút, hết số này đến số khác của Biên niên sử (được sản xuất thành nhiều bản trên máy đánh chữ thủ công sử dụng mười tờ giấy than) đã được đưa lậu ra khỏi Lithuania đến Âu Châu và Bắc Mỹ; sau đó nó được dịch sang nhiều thứ tiếng khác nhau, trước sự vô cùng phẫn nộ của những người chủ của đế chế đa quốc gia mà thực chất là một nhà tù rộng lớn bao trùm mười một múi giờ. Vì vậy, lần lượt những nhân vật hàng đầu trong việc xuất bản Biên niên sử đều bị KGB bắt giữ và bị kết án vào Ngục Tù. Năm 1975 Sơ Nijolė Sadūnaitė phải chịu ba năm lao động khổ sai và ba năm bị lưu đày ở Siberia.
Trong Ngục Tù, Sơ bị tra tấn, bị giam trong bệnh viện tâm thần và bị biệt giam trong thời gian dài. Khi sống lưu vong, người nữ tu làm nghề giúp việc, trước đây Sơ từng lao động chân tay trong một nhà máy và chăm sóc những đứa trẻ bị bỏ rơi. Trong suốt thời gian đó, Sơ giữ bí mật về việc thánh hiến tôn giáo của mình với mọi người ngoại trừ gia đình và một số bạn bè thân thiết. Được thả ra khỏi nơi lưu đày, Sơ tiếp tục các hoạt động kháng chiến ngầm. Khi KGB đến tìm kiếm Sơ vào năm 1982, Sơ đã hoạt động bí mật trong 5 năm, trong thời gian đó Sơ đã viết một cuốn hồi ký về trải nghiệm trong trại tù của mình, được xuất bản năm 1987 với tựa đề A Radiance in the Ngục Tù - Một Tia Sáng Trong Ngục Tù một tựa đề phù hợp cho những suy ngẫm của một người phụ nữ có niềm vui lan tỏa, năng lượng vượt trội và tinh thần tích cực không ngừng nghỉ. Trong thời kỳ tan băng của Gorbachev vào cuối những năm 1980, Sr. Nijolė, lúc đó là một nữ anh hùng dân tộc, đã xuất hiện công khai tại các cuộc biểu tình quần chúng mà cuối cùng dẫn đến quá trình tự giải phóng của Lithuania vào năm 1990–1991.
Từ năm 1986 đến năm 1987, tôi đã giúp bạn tôi là Dân biểu John Miller (bản thân là người Do Thái) thành lập Nhóm Tự do Tôn giáo Công Giáo Lithuania lưỡng đảng tại Hạ viện Hoa Kỳ. Công việc của nhóm, với sự cộng tác của chính quyền Reagan, đã giúp giải phóng hai người sáng lập Biên Niên Sử khỏi ngục tù, là Cha Alfonsas Svarinskas và Cha Sigitas Tamkevičius, SJ (sau này là tổng giám mục của Kaunas và Hồng Y). Hai vị tử đạo da trắng đó, cũng như Sr. Nijolė, cuối cùng đã lên đường đến Washington, nơi tôi có vinh dự được gặp từng người trong số họ (như tôi đã gặp lần thứ hai trong cuộc hội ngộ cảm động ở Vilnius vào năm 2013). Trong chuyến thăm thủ đô của đất nước, Sơ Nijolė muốn đến thăm nhà thờ chính tòa của Washington. Sau đó, khi đang đứng trước nhà thờ St. Matthew's trên Đại lộ Rhode Island, sơ ấy bất ngờ lấy một chiếc ghim có phiên bản cách điệu của quốc huy Lithuania từ túi xách của mình, dán nó vào ve áo vest của tôi và ôm tôi thật chặt. Tôi cảm thấy như thể mình, một thường dân, được một cựu chiến binh tặng huân chương.
Thánh lễ an táng Sơ Nijolė được cử hành tại Nhà thờ Calvary ở Vilnius với sự hiện diện của hầu hết các giám mục của đất nước. Cuối cùng là tiếng kêu Santo subito tự phát! (hoặc tương đương với tiếng Lithuania) - giống như đã xảy ra sau Thánh lễ an táng của Đức Gioan Phaolô II, người nữ tu hầm trú, anh hùng kháng chiến và người sống sót trong trại cải tạo Ngục Tù tôn kính. Tôi hy vọng một ngày nào đó, Giáo hội sẽ công nhận những đức tính anh hùng của Nijolė Sadūnaitė và phong thánh cho Sơ. Tuy nhiên, tôi tin chắc rằng khi bảo vệ Sơ và được hân hạnh gặp Sơ, cuộc đời tôi đã được một vị thánh đánh động, chứng tá của ngài phản ánh chứng tá của các nữ thánh ở đồi Canvê và biến cố Phục Sinh.
Source:First Things