Courtney Mares thuộc CNA, ngày 21 tháng 12 năm 2023, tường trình rằng hôm thứ Năm, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã cảnh báo Giáo triều Rôma rằng “các quan điểm ý thức hệ cứng ngắc” có thể là một trở ngại cho việc “tiến về phía trước”.
Trong bài phát biểu Giáng sinh hàng năm với các Hồng Y làm việc tại văn phòng Vatican vào ngày 21 tháng 12, Đức Giáo Hoàng nhấn mạnh rằng điều quan trọng là “tiếp tục tiến về phía trước, tiếp tục tìm kiếm và phát triển trong sự hiểu biết của chúng ta về sự thật, vượt qua cơn cám dỗ đứng yên.”
Đức Giáo Hoàng Phanxicô nói: “Chúng ta hãy cảnh giác chống lại những quan điểm ý thức hệ cứng ngắc, dưới vỏ bọc của những ý định tốt, thường tách chúng ta ra khỏi thực tại và ngăn cản chúng ta tiến về phía trước”.
Bài phát biểu của Đức Giáo Hoàng diễn ra vài ngày sau khi ngài chấp thuận cho các linh mục ban phép lành “tự phát” ngoài phụng vụ cho các cặp đồng tính và các cặp vợ chồng khác sống trong “những hoàn cảnh bất hợp lệ” – một tuyên bố đã vấp phải những phản ứng mạnh mẽ, gây chia rẽ trong các giám mục Công Giáo trên khắp thế giới.
Bài phát biểu của Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã đề cập ngắn gọn đến điều mà ngài coi là sự chia rẽ hiện nay trong Giáo Hội Công Giáo, bác bỏ sự lưỡng phân thông thường giữa điều gọi là “những người cấp tiến” và “những người bảo thủ”.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô nói: “Sáu mươi năm sau Công đồng Vatican II, chúng ta vẫn đang tranh luận về sự phân chia giữa ‘những người cấp tiến’ và ‘những người bảo thủ’, nhưng đó không phải là sự khác biệt”.
“Sự khác biệt thực sự và trọng tâm là giữa những người yêu nhau và những người đã đánh mất niềm đam mê ban đầu đó. Đó là sự khác biệt. Chỉ những người yêu thương mới có thể tiến về phía trước.”
Đức Giáo Hoàng, vừa bước sang tuổi 87 vào Chúa nhật, nói thêm rằng một linh mục nhiệt thành đã từng nói với ngài rằng “không dễ để nhen lại tàn lửa dưới đống tro tàn của Giáo hội”, đồng thời lưu ý rằng lời khuyên này “cũng có thể giúp chúng ta trong công việc của chúng ta tại Giáo triều”.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô thường sử dụng bài diễn văn tháng 12 hàng năm của mình, được tổ chức tại Sảnh Chúc Lành mạ vàng của Vatican, để đưa ra quan điểm thẳng thắn của mình về tình trạng của Giáo triều Rôma.
Vào năm 2014, ngài đã chẩn đoán nổi tiếng 15 “căn bệnh” tâm linh đang hoành hành Giáo triều, bao gồm cả thói ham mê sự nghiệp và thần tượng hóa các bề trên. Vào năm 2020, Đức Giáo Hoàng đã sử dụng từ “khủng hoảng” 44 lần trong bài phát biểu của ngài và kêu gọi Giáo hội đổi mới.
Trong lời chúc Giáng sinh năm 2023, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã không nói đến tham nhũng hay thậm chí ám chỉ đến phiên tòa lịch sử của Vatican kết thúc hôm thứ Bảy, phiên tòa đó đã quy kết một Hồng Y phạm tội tham ô các quỹ của Vatican và kết án ngài cùng các cựu nhân viên Vatican khác nhiều năm tù.
Thay vào đó, thông điệp của Đức Giáo Hoàng Phanxicô tập trung vào tầm quan trọng của việc lắng nghe, nhận định và tiến về phía trước.
Ngài nói, sự biện phân “có thể loại bỏ ảo tưởng về sự toàn tri của chúng ta, khỏi nguy cơ nghĩ rằng chỉ cần áp dụng các quy tắc là đủ. Và khỏi cơn cám dỗ, ngay trong đời sống của Giáo triều, tiếp tục đơn giản lặp lại những gì chúng ta đã luôn luôn làm.”
Đức Giáo Hoàng trích lời cố Hồng Y Carlo Maria Martini, một nhà thần học Dòng Tên và tổng giám mục Milan từ năm 1980 đến năm 2004.
Ngài nói, “Như Đức Hồng Y Carlo Maria Martini đã từng viết: ‘Sự phân định hoàn toàn khác với sự chính xác tỉ mỉ của những người sống tuân theo luật pháp hoặc có khuynh hướng theo chủ nghĩa hoàn hảo. Đó là sự bùng nổ của tình yêu giúp phân biệt giữa điều tốt và điều tốt hơn, giữa điều gì tự nó hữu ích và điều gì hữu ích ở đây và bây giờ, giữa điều gì có thể là tốt nói chung và điều gì cần phải làm ngay bây giờ.”
“Việc không cố gắng phân định điều gì là tốt nhất thường khiến đời sống mục vụ trở nên đơn điệu và lặp đi lặp lại: các hành vi tôn giáo được nhân lên, các cử chỉ truyền thống được lặp đi lặp lại mà không thấy rõ ý nghĩa của chúng”, Đức Phanxicô nói thêm, trích dẫn cuốn sách “Tin Mừng về Đức Maria” năm 2008 của Đức Hồng Y Martini.
Theo phong tục của mình, Đức Thánh Cha Phanxicô đã tặng các viên chức Vatican những cuốn sách làm quà Giáng sinh. Năm nay, Đức Thánh Cha đã tặng họ một cuốn sách các bài giảng Giáng sinh của ngài và một bản sao của cuốn sách ngài viết có tựa đề “Santi, non mondani: La grazia di Dio ci salva dalla corruzione Interiore” (“Thánh thiện, không phải trần tục: Ân sủng của Thiên Chúa cứu chúng ta khỏi Tham nhũng nội bộ”).
Cuốn sách về tham nhũng nội bộ cũng chính là cuốn sách mà ngài đã trao cho mỗi đại biểu Thượng Hội đồng về Tính đồng nghị trong tuần đầu tiên của hội nghị tháng 10 tại Vatican. Nó là sự tổng hợp một văn bản do Đức Hồng Y Jorge Mario Bergoglio xuất bản khi ngài còn là tổng giám mục của Buenos Aires vào năm 2005 với tựa đề “Tham nhũng và Tội lỗi” và một bức thư có lời lẽ mạnh mẽ mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã viết cho tất cả các linh mục trong Giáo phận Rôma vào ngày 5 tháng 8.
Bài phát biểu của Đức Thánh Cha trước Giáo triều Rôma và những lời chúc Giáng sinh tiếp theo của ngài tới các nhân viên của Nhà nước Thành phố Vatican là những buổi tiếp kiến cuối cùng trong lịch trình công khai của ngài trước khi ngài dự kiến đọc Kinh Truyền Tin vào Chúa nhật Đêm Giáng sinh và chủ tế Thánh lễ nửa đêm lúc 7:30 đêm Giáng sinh ở Vương cung thánh đường Thánh Phêrô.
“Mầu nhiệm Giáng Sinh làm cho tâm hồn chúng ta tràn đầy sự kinh ngạc… trước một thông điệp bất ngờ: Thiên Chúa đã đến, Thiên Chúa ở đây giữa chúng ta, và ánh sáng của Người đã mãi mãi xuyên thủng bóng tối của thế giới,” Đức Thánh Cha Phanxicô nói với Giáo triều.
“Chúng ta cần phải nghe và chấp nhận thông điệp này một lần nữa, đặc biệt là trong những ngày bị đánh dấu bi thảm bởi bạo lực chiến tranh, bởi những nguy cơ nghiêm trọng do biến đổi khí hậu gây ra, và bởi nghèo đói, đau khổ, đói khát… và tất cả những vấn đề nghiêm trọng của thời điểm hiện tại. Thật an ủi khi khám phá ra rằng ngay cả trong những tình huống đau đớn đó, và tất cả những vấn đề khác của gia đình nhân loại yếu đuối của chúng ta, Thiên Chúa vẫn hiện diện trong máng cỏ này, máng cỏ nơi hôm nay Người chọn sinh ra và mang tình yêu của Chúa Cha đến cho tất cả mọi người.”