Đã Biết Sai Thì Cố Gắng Sửa Sai : Một Dược hay Mộc Dược?
Dịp Lễ Hiển Linh năm 2015 trên hộp thư email của anh em Cựu Chủng sinh Tiểu Chủng viện Sao Biển Nha Trang có trao đổi về từ ngữ “Mộc dược hay Một dược?” Nhiều anh em Cựu Chủng sinh trong nước cũng như sống ở nước ngoài đã tìm tài liệu để dẫn chứng trong 2 từ trên, từ nào chuẩn xác nhất. Cuối cùng anh em thống nhất là dùng từ “Một dược” để dịch từ “Myrrha” của tiếng Latin [1].
Vào google gõ “Mộc dược hay Một dược” sẽ có nhiều bài giải thích về 2 từ ấy. Đại đa số các tác giả Công Giáo và không Công Giáo đều công nhận từ “Một dược” là chuẩn xác nhất.
Trong bản dịch Kinh Thánh Cựu Tân ước của Linh mục Đa Minh Trần Đức Huân tái bản năm 1971 dùng từ “Một dược”. Bản thảo dịch Kinh Thánh của Linh mục Giuse Nguyễn Thế Thuấn ghi là “Một dược” nhưng khi đem in thì người ta tưởng Linh mục viết sai chính tả nên sửa lại thành “Mộc dược”.
Bài Phúc âm dành cho Lễ Hiển linh sắp đến (8/1/2023) được đăng trên trang thông tin các Giáo phận đều thấy ghi “…lễ vật: Vàng, Nhũ hương và Mộc dược”.
Để biện minh cho việc dùng từ “Mộc dược” tác giả Phê rô Nguyễn Đình Diễn đã viết: “Với MỘT DƯỢC dân chúng sửa (chỉ có các nhà phiên dịch sửa, chứ không có “dân chúng” nào cả!- T/g) thành MỘC DƯỢC có lẽ vì MỘC gần giống với MỘT nhưng quen thuộc hơn và dễ hiểu hơn vì có sự liên tưởng đến cây cỏ dùng làm thuốc.
“Kết luận, nên dùng MỘT DƯỢC để nhất quán với chữ gốc Hán. “Từ điển Công Giáo” của Hội đồng Giám mục Việt Nam, tái bản năm 2019, đã dùng MỘT DƯỢC ở mục từ CHIÊM TINH, NHÀ-. Nhưng không nên khắt khe cho rằng dùng MỘC DƯỢC là sai lầm. MỘC DƯỢC mang tính xã hội nhiều hơn MỘT DƯỢC. Trong não trạng người Việt Nam Công Giáo và ngoài Công Giáo, MỘC gợi lên ý nghĩa về thảo dược trong khi MỘT không nói lên điều gì”[2].
Sao lại “MỘT không nói lên điều gì”? Trong Tự Điển Việt Nam của Ban Tu thư Khai Trí có từ “Một” nghĩa là chết, mất, hết: Mai một= vùi lấp.
Một dược (Myrrha) là hương liệu dùng trong việc tẫn liệm xác chết ở vùng Ai Cập và Palestine thời xa xưa, vì nó có tính chất chống lại sự thối rữa.
Lý luận như tác giả Phê rô Nguyễn Đình Diễn: “…không nên khắt khe cho rằng dùng MỘC DƯỢC là sai lầm. MỘC DƯỢC mang tính xã hội nhiều hơn MỘT DƯỢC”. Vậy cái gì “mang tính xã hội nhiều” là đúng chăng? Cứ “chúng khẩu đồng từ” (Nhiều miệng cùng nói một lời-“Thiểu số phục tùng đa số”) đều đúng hay sao?
Tác giả Bùi Ngọc Hiển khẳng định: “Chỉ có một dược mà không hề có mộc dược để dịch myrrha (của Latin), thì tại sao cứ cố chấp dùng cái không có thay cho cái có?”[3].
Biết sai thì cố gắng sửa sai, nếu không, nói như tác giả Bùi Ngọc Hiển là “cố chấp”.
Nguyễn Văn Nghệ
Giáo xứ Cây Vông- Nha Trang
Chú thích:
[1]- http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/MucVu/178 MotDuoc.htm
[2]-http://www.legiomariaevn.com/chi-tiet-tin-tuc/1682/moc-duoc-hay-mot-duoc-.html
[3]-http://www.tutevungtau.blogspot.com/2015/04/mot-duoc-hay-moc-duoc.htm
Dịp Lễ Hiển Linh năm 2015 trên hộp thư email của anh em Cựu Chủng sinh Tiểu Chủng viện Sao Biển Nha Trang có trao đổi về từ ngữ “Mộc dược hay Một dược?” Nhiều anh em Cựu Chủng sinh trong nước cũng như sống ở nước ngoài đã tìm tài liệu để dẫn chứng trong 2 từ trên, từ nào chuẩn xác nhất. Cuối cùng anh em thống nhất là dùng từ “Một dược” để dịch từ “Myrrha” của tiếng Latin [1].
Vào google gõ “Mộc dược hay Một dược” sẽ có nhiều bài giải thích về 2 từ ấy. Đại đa số các tác giả Công Giáo và không Công Giáo đều công nhận từ “Một dược” là chuẩn xác nhất.
Trong bản dịch Kinh Thánh Cựu Tân ước của Linh mục Đa Minh Trần Đức Huân tái bản năm 1971 dùng từ “Một dược”. Bản thảo dịch Kinh Thánh của Linh mục Giuse Nguyễn Thế Thuấn ghi là “Một dược” nhưng khi đem in thì người ta tưởng Linh mục viết sai chính tả nên sửa lại thành “Mộc dược”.
Bài Phúc âm dành cho Lễ Hiển linh sắp đến (8/1/2023) được đăng trên trang thông tin các Giáo phận đều thấy ghi “…lễ vật: Vàng, Nhũ hương và Mộc dược”.
Để biện minh cho việc dùng từ “Mộc dược” tác giả Phê rô Nguyễn Đình Diễn đã viết: “Với MỘT DƯỢC dân chúng sửa (chỉ có các nhà phiên dịch sửa, chứ không có “dân chúng” nào cả!- T/g) thành MỘC DƯỢC có lẽ vì MỘC gần giống với MỘT nhưng quen thuộc hơn và dễ hiểu hơn vì có sự liên tưởng đến cây cỏ dùng làm thuốc.
“Kết luận, nên dùng MỘT DƯỢC để nhất quán với chữ gốc Hán. “Từ điển Công Giáo” của Hội đồng Giám mục Việt Nam, tái bản năm 2019, đã dùng MỘT DƯỢC ở mục từ CHIÊM TINH, NHÀ-. Nhưng không nên khắt khe cho rằng dùng MỘC DƯỢC là sai lầm. MỘC DƯỢC mang tính xã hội nhiều hơn MỘT DƯỢC. Trong não trạng người Việt Nam Công Giáo và ngoài Công Giáo, MỘC gợi lên ý nghĩa về thảo dược trong khi MỘT không nói lên điều gì”[2].
Sao lại “MỘT không nói lên điều gì”? Trong Tự Điển Việt Nam của Ban Tu thư Khai Trí có từ “Một” nghĩa là chết, mất, hết: Mai một= vùi lấp.
Một dược (Myrrha) là hương liệu dùng trong việc tẫn liệm xác chết ở vùng Ai Cập và Palestine thời xa xưa, vì nó có tính chất chống lại sự thối rữa.
Lý luận như tác giả Phê rô Nguyễn Đình Diễn: “…không nên khắt khe cho rằng dùng MỘC DƯỢC là sai lầm. MỘC DƯỢC mang tính xã hội nhiều hơn MỘT DƯỢC”. Vậy cái gì “mang tính xã hội nhiều” là đúng chăng? Cứ “chúng khẩu đồng từ” (Nhiều miệng cùng nói một lời-“Thiểu số phục tùng đa số”) đều đúng hay sao?
Tác giả Bùi Ngọc Hiển khẳng định: “Chỉ có một dược mà không hề có mộc dược để dịch myrrha (của Latin), thì tại sao cứ cố chấp dùng cái không có thay cho cái có?”[3].
Biết sai thì cố gắng sửa sai, nếu không, nói như tác giả Bùi Ngọc Hiển là “cố chấp”.
Nguyễn Văn Nghệ
Giáo xứ Cây Vông- Nha Trang
Chú thích:
[1]- http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/MucVu/178 MotDuoc.htm
[2]-http://www.legiomariaevn.com/chi-tiet-tin-tuc/1682/moc-duoc-hay-mot-duoc-.html
[3]-http://www.tutevungtau.blogspot.com/2015/04/mot-duoc-hay-moc-duoc.htm