Lúc 9h30 sáng thứ Năm, theo giờ địa phương Rôma, Đức Thánh Cha đã khởi hành từ phi trường quốc tế Fiumicino của Rôma để bay đến phi trường quốc tế Sakhir ở thủ đô Awali của Bahrain.
Đức Thánh Cha đã đến nơi lúc 16h45. Lúc 17h30, Đức Thánh Cha đã thăm xã giao Quốc Vương Bahrain Hamad bin Isa Al Khalifa tại dinh Sakhir. Nơi đây đã diễn ra các nghi thức chào đón chính thức trong vườn thượng uyển.
Vào lúc 18h30, Đức Thánh Cha đã có cuộc gặp gỡ với nhà vua, các thành viên chính phủ và ngoại giao đoàn. Trong diễn từ tại đây, Đức Thánh Cha nói:
Quý thành viên đáng kính của Chính Phủ và Ngoại Giao Đoàn,
Quý nhà chức trách tôn giáo và dân sự,
Kính thưa quý vị,
As-salamu alaikum!
Tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Bệ hạ về lời mời thăm Vương quốc Bahrain, sự đón tiếp nồng hậu và ân cần cùng những lời tốt đẹp của ngài. Tôi chào tất cả các bạn một cách thân ái nhất. Tôi muốn gửi một lời chào thân ái và quý mến tới tất cả mọi người sống trên đất nước này: tới từng tín hữu và cá nhân cũng như các thành viên của mọi gia đình, là điều mà Hiến pháp Bahrain xác định là “cơ sở của xã hội”. Với tất cả, tôi bày tỏ niềm vui khi được ở giữa các bạn.
Ở đây, nơi làn nước biển bao quanh những bãi cát sa mạc, và những tòa nhà chọc trời sừng sững mọc lên bên cạnh những khu chợ truyền thống Phương Đông, những thực tại rất khác nhau cùng hội tụ: cổ xưa và hiện đại giao nhau; sự pha trộn giữa truyền thống và tiến bộ; và trên hết, mọi người từ nhiều nguồn gốc khác nhau tạo ra một bức tranh khảm đặc biệt của cuộc sống. Để chuẩn bị cho chuyến thăm của mình, tôi đã tìm hiểu về một “biểu tượng của sức sống” nổi bật ở đất nước này, đó là “Cây sự sống” (Shajarat-al-Hayat). Tôi muốn lấy nó làm nguồn cảm hứng để chia sẻ một vài suy nghĩ với các bạn. Bản thân cây này là một loài keo hùng vĩ đã tồn tại qua nhiều thế kỷ trong một vùng sa mạc với lượng mưa rất ít. Dường như không thể có một cái cây ở tuổi này lại có thể sống và phát triển trong những điều kiện như vậy. Theo nhiều người, bí mật nằm ở rễ của nó, kéo dài hàng chục mét dưới mặt đất, để rút ra từ những lớp nước lắng đọng dưới lòng đất.
Như thế điều quan trọng là cội rễ. Vương quốc Bahrain cam kết ghi nhớ và trân trọng quá khứ của mình, nơi kể về một vùng đất vô cùng cổ xưa, nơi mà hàng nghìn năm trước các dân tộc đã đến, bị thu hút bởi vẻ đẹp của nó, đặc biệt là do có nhiều suối nước ngọt đã mang lại cho nó danh tiếng là một thiên đường. Vì vậy, vương quốc cổ đại Dilmun được gọi là “vùng đất của sự sống”. Khi chúng ta đi lên từ cội nguồn rộng lớn đó - trải dài hơn 4,500 năm với sự hiện diện liên tục của con người - chúng ta thấy vị trí địa lý của Bahrain, tài năng và khả năng thương mại của người dân, cùng với các sự kiện lịch sử, đã giúp nó trở thành ngã ba đường của sự làm giàu lẫn nhau giữa các dân tộc như thế nào. Một điều nổi bật trong lịch sử của vùng đất này: nó luôn là nơi gặp gỡ giữa các dân tộc khác nhau.
Trên thực tế, đây là nguồn nước ban tặng sự sống mà ngày nay, cội nguồn của Bahrain vẫn tiếp tục được nuôi dưỡng. Sự giàu có lớn nhất của đất nước thể hiện ở sự đa dạng về sắc tộc và văn hóa, cũng như sự chung sống hòa bình và lòng hiếu khách truyền thống của người dân. Sự đa dạng không nhạt nhẽo mà bao trùm, là sự giàu có của mọi quốc gia thực sự phát triển. Trên những hòn đảo này, chúng ta có thể chiêm ngưỡng một xã hội tổng hợp, đa sắc tộc và đa tôn giáo, có khả năng vượt qua nguy cơ bị cô lập. Điều này rất quan trọng trong thời đại của chúng ta, khi xu hướng hoàn toàn phụ thuộc vào bản thân và các lợi ích cụ thể của chúng ta ngăn cản việc đánh giá cao tầm quan trọng thiết yếu của tổng thể lớn hơn. Nhiều nhóm quốc gia, dân tộc và tôn giáo cùng tồn tại ở Bahrain chứng minh rằng chúng ta có thể và phải sống cùng nhau trong thế giới của chúng ta, nơi mà trong những thập kỷ này đã trở thành một ngôi làng toàn cầu. Thật vậy, mặc dù toàn cầu hóa đã bén rễ nhưng về nhiều mặt, chúng ta vẫn thiếu “tinh thần của một ngôi làng”, thể hiện qua lòng hiếu khách, quan tâm đến người khác và tình huynh đệ. Thay vào đó, chúng ta đang chứng kiến với sự lo ngại sâu sắc về sự lan rộng to lớn của sự thờ ơ và không tin tưởng lẫn nhau, sự gia tăng các đối thủ và xung đột mà chúng ta đã từng hy vọng rằng chúng đã lùi vào dĩ vãng, và các hình thức chủ nghĩa dân túy, chủ nghĩa cực đoan và chủ nghĩa đế quốc gây nguy hiểm cho an ninh của tất cả mọi người. Bất chấp sự tiến bộ và rất nhiều hình thức thành tựu khoa học và xã hội, sự chênh lệch văn hóa giữa các khu vực khác nhau trên thế giới ngày càng gia tăng, và các thái độ xung đột mang tính hủy diệt được ưu tiên hơn là các cơ hội có lợi để gặp gỡ có kết quả.
Chúng ta hãy nghĩ thay vì Cây Sự Sống, biểu tượng của các bạn, và hãy nghĩ đến những sa mạc khô cằn trong sự chung sống của con người, chúng ta hãy mang lại nguồn nước của tình huynh đệ. Cầu xin cho chúng ta đừng bao giờ để cho những cơ hội gặp gỡ giữa các nền văn minh, tôn giáo và văn hóa bị bốc hơi, hay cội nguồn của nhân loại chúng ta trở nên khô héo và không còn sự sống! Chúng ta hãy làm việc cùng nhau! Chúng ta hãy nỗ lực phục vụ sự đoàn kết và hy vọng! Tôi ở đây, trong vùng đất của Cây Sự sống này, như một người gieo mầm hòa bình, để trải nghiệm những ngày gặp gỡ này và tham gia Diễn đàn đối thoại giữa Đông và Tây vì mục tiêu chung sống hòa bình của con người. Tôi muốn cảm ơn ngay bây giờ những người bạn đồng hành của tôi, đặc biệt là đại diện của các tôn giáo. Những ngày này đánh dấu một giai đoạn quý giá trong hành trình của tình hữu nghị đã tăng cường trong những năm gần đây với các nhà lãnh đạo tôn giáo Hồi giáo khác nhau, một hành trình huynh đệ, dưới cái nhìn của thiên đàng, đang tìm cách thúc đẩy hòa bình trên trái đất.
Về vấn đề này, tôi bày tỏ sự đánh giá cao đối với các Hội nghị Quốc tế và khả năng gặp gỡ mà Vương quốc này tổ chức và thúc đẩy, đặc biệt nhấn mạnh đến các chủ đề tôn trọng, khoan dung và tự do tôn giáo. Đây là những chủ đề cơ bản, được công nhận bởi Hiến pháp của đất nước, trong đó nói rằng “sẽ không có sự phân biệt đối xử... trên cơ sở giới tính, nguồn gốc, ngôn ngữ, tôn giáo hoặc tín ngưỡng” (Điều 18), rằng “tự do lương tâm là tuyệt đối”, và rằng “nhà nước bảo đảm quyền bất khả xâm phạm của việc thờ phượng” (Điều 22). Trên hết, đây là những cam kết cần được thực hiện liên tục để tự do tôn giáo được trọn vẹn và không bị giới hạn ở quyền tự do thờ phượng; rằng phẩm giá bình đẳng và cơ hội bình đẳng sẽ được công nhận cụ thể cho mỗi nhóm và cho mọi cá nhân; rằng không có hình thức phân biệt đối xử nào tồn tại và các quyền cơ bản của con người không bị vi phạm nhưng được đề cao. Tôi nghĩ trước hết là quyền được sống, cần phải bảo đảm quyền đó luôn luôn, kể cả đối với những người bị trừng phạt, những người không nên bị lấy đi mạng sống.
Chúng ta hãy trở lại Cây Sự sống. Theo thời gian, nhiều cành với kích thước khác nhau của nó đã tạo ra những tán lá phong phú, nhờ đó làm tăng chiều cao và bề rộng của cây. Ở đất nước này, chính sự đóng góp của rất nhiều cá nhân từ các dân tộc khác nhau đã giúp tăng năng suất đáng kể. Điều này đã được thực hiện bằng cách nhập cư. Vương quốc Bahrain được ca ngợi vì là một trong những nước này có mức độ nhập cư cao nhất trên thế giới: khoảng một nửa dân số cư trú là người nước ngoài, làm việc một cách hiển nhiên cho sự phát triển của một quốc gia mà ở đó, mặc dù phải bỏ lại quê hương, họ vẫn cảm thấy như đang ở nhà. Đồng thời, chúng ta phải thừa nhận rằng ở thế giới của chúng ta, tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức quá cao, và nhiều hình thức lao động trên thực tế đang mất nhân tính. Điều này không chỉ dẫn đến nguy cơ mất ổn định xã hội nghiêm trọng, mà còn là mối đe dọa đối với nhân phẩm. Vì lao động không chỉ cần thiết để kiếm kế sinh nhai mà còn là quyền không thể thiếu để phát triển toàn diện bản thân và hình thành một xã hội thực sự nhân văn.
Từ đất nước quá hấp dẫn với những cơ hội việc làm mà nó mang lại, tôi muốn kêu gọi sự chú ý một lần nữa đến cuộc khủng hoảng lao động toàn cầu. Sức lao động quý như bánh mì; giống như bánh mì, nó thường bị thiếu, và quá thường là nó là một thứ bánh mì bị nhiễm độc, vì tình trạng nô lệ. Trong cả hai trường hợp, điều trọng tâm không còn là đàn ông và phụ nữ, những người thay vì là mục tiêu, và là mục tiêu thiêng liêng, bất khả xâm phạm của công việc, đã bị giản lược thành phương tiện sản xuất của cải. Chúng ta hãy bảo đảm rằng các điều kiện làm việc ở mọi nơi là an toàn và phù hợp phẩm giá con người, điều đó thúc đẩy hơn là cản trở sự phát triển văn hóa và tinh thần của mọi người; và chúng thúc đẩy sự gắn kết xã hội, vì lợi ích của cuộc sống chung và sự phát triển của mỗi quốc gia (xem Gaudium et Spes, 9, 27, 60, 67).
Bahrain có thể tự hào về những đóng góp đáng kể của mình trong lĩnh vực này: ví dụ, tôi nghĩ về trường học đầu tiên dành cho phụ nữ được thành lập ở Vùng Vịnh và việc xóa bỏ chế độ nô lệ. Cầu xin cho điều đó trở thành một hải đăng trong toàn khu vực về việc thúc đẩy quyền bình đẳng và cải thiện điều kiện cho người lao động, phụ nữ và thanh niên, đồng thời bảo đảm sự tôn trọng và quan tâm đến tất cả những người cảm thấy ở bên lề xã hội nhất, chẳng hạn như người nhập cư và tù nhân. Bởi vì một sự phát triển đích thực, nhân bản và toàn vẹn được đo lường trên hết bằng sự quan tâm được thể hiện đối với họ.
Cây Sự Sống, vươn lên từ khung cảnh sa mạc, cũng khiến tôi nghĩ đến hai lĩnh vực quan trọng đối với mọi người, nhưng là một thách thức đặc biệt đối với những ai trong vai trò quản lý, những ai có trách nhiệm phục vụ lợi ích chung. Đầu tiên, là vấn đề môi trường. Bao nhiêu cây cối bị đốn hạ, bao nhiêu hệ sinh thái bị tàn phá, bao nhiêu biển cả bị ô nhiễm bởi lòng tham vô độ của con người, rồi những điều ấy quay lại cắn xé chúng ta! Chúng ta hãy làm việc không mệt mỏi để đối mặt với tình huống khẩn cấp gay cấn này và đưa ra những quyết định cụ thể và có tầm nhìn xa, khơi nguồn cảm hứng từ mối quan tâm cho các thế hệ sắp tới, trước khi quá muộn và tương lai của họ bị tổn hại! Mong rằng Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên Hiệp Quốc (COP27) sẽ diễn ra tại Ai Cập vài ngày tới đánh dấu một bước tiến trong vấn đề này!
Thứ hai, Cây Sự Sống, có bộ rễ cắm sâu trong lòng đất, cung cấp nước quan trọng cho thân cây, từ thân cây đến cành và sau đó là lá cung cấp oxy cho các sinh vật, khiến tôi nghĩ đến ơn gọi của con người chúng ta, ơn gọi của mỗi người nam nữ trên trái đất, là làm cho cuộc sống thăng hoa. Tuy nhiên, ngày nay chúng ta ngày càng chứng kiến những hành động và những mối đe dọa chết người. Tôi đặc biệt nghĩ đến thực tế quái dị và vô nghĩa của chiến tranh, nơi ở mọi nơi luôn gieo rắc sự hủy diệt và bóp chết hy vọng. Chiến tranh làm xuất hiện những điều tồi tệ nhất trong con người: ích kỷ, bạo lực và bất lương. Đối với chiến tranh, mọi cuộc chiến đều mang đến cái chết của sự thật. Chúng ta hãy bác bỏ logic của vũ khí và thay đổi hướng đi, chuyển các khoản chi tiêu quân sự khổng lồ sang đầu tư vào việc chống lại nạn đói và tình trạng thiếu y tế và giáo dục. Tôi rất đau buồn cho tất cả những tình huống xung đột này. Khi khảo sát Bán đảo Ả Rập, nơi có các quốc gia mà tôi chào đón bằng sự tôn trọng chân thành, suy nghĩ của tôi hướng về Yemen một cách đặc biệt và chân thành, nơi đang bị giằng xé bởi một cuộc chiến bị lãng quên, giống như mọi cuộc chiến, vấn đề không phải là chiến thắng mà chỉ là thất bại cay đắng cho tất cả mọi người. Tôi đặc biệt ghi nhớ trong những lời cầu nguyện của mình đối với dân thường, trẻ em, người già và người bệnh. Và tôi cầu xin: Hãy chấm dứt các xung đột vũ trang! Hãy có một kết thúc cho cuộc đụng độ của vũ khí! Hãy có một kết thúc cho cuộc đụng độ của vũ khí! Chúng ta hãy cam kết xây dựng hòa bình ở mọi nơi và một cách cụ thể!
Tuyên bố của Vương quốc Bahrain thừa nhận về mặt này, “đức tin tôn giáo là một phước lành cho tất cả nhân loại và là nền tảng cho hòa bình trên thế giới”. Tôi ở đây hôm nay với tư cách là một tín hữu, một Kitô hữu, một con người và một người lữ hành của hòa bình, bởi vì ngày nay, hơn bao giờ hết, ở khắp mọi nơi, chúng ta được kêu gọi dấn thân nghiêm túc vào công cuộc xây dựng hòa bình. Thưa Bệ hạ, thưa các Hoàng thân, các nhà chức trách và các bạn bè đáng kính, tôi xin gửi lời chia sẻ với các bạn, như hy vọng và lời cầu nguyện của tôi cho những ngày tôi rất mong đợi trong chuyến thăm Vương quốc Bahrain, một đoạn văn tốt đẹp của cùng một Tuyên bố, trong đó viết: “Chúng tôi cam kết làm việc cho một thế giới nơi những người có niềm tin chân thành cùng nhau tham gia để loại bỏ những điều gây chia rẽ chúng ta và thay vào đó tập trung vào việc ăn mừng và mở rộng những điều đã gắn kết chúng ta”. Cầu xin cho được như vậy với sự ban phước của Đấng Tối Cao! Shukran! Cảm ơn các bạn!