Bối cảnh vùng Appalachia-Kentucky:
Những ai nghe bài "Tiếng Sông Hương" cuả Phạm Đình Chương thì không khỏi ngậm ngùi khi nghe câu hò:
"Quê hương em nghèo lắm ai ơi,
mùa đông thiếu áo hè thì thiếu ăn.
trời hành cơn lụt mỗi năm,
khiến đau thương thấm tràn,
lấp Thuận An để lan biển khơi,"
Huế và nói chung miền Trung, là thế, nhưng ngay ở bên Hoa Kỳ này, kéo dài trên 80 năm qua, một vùng rừng núi bao la bao gồm 12 tiểu bang miền đông, gọi là "Appalachia", cũng nghèo không kém những gì mà "Tiếng Sông Hương" mô tả.
Cách đây 28 năm, 1994, lúc Gx DMHCG cuả tôi mới được thành lập, có một linh mục VN đang làm chánh xứ Mỹ ở Appalachia-Kentucky đến xin tiền.
"Họ nghèo lắm, bữa cơm chỉ có một món bắp cải là loại rau rẻ nhất..." Ngài mô tả như thế về cái nghèo cuả những giáo dân da Trắng cuả ngài.
-Thế thì họ không được welfare giúp đỡ à?
-Người ở đó thất nghiệp lâu dài, sinh ra nghiện ngập vì tuyệt vọng, dùng welfare bừa bãi, gia đình nghèo thêm, con cái bỏ bê...
Mục đích cuả vị linh mục là xin tiền cho các chương trình giới trẻ...để ít ra còn cứu được một số thế hệ tuổi xanh.
Thực ra Appalachia là một vùng thắng cảnh tuyệt đẹp, với hàng cây nhấp nhô như nhửng hàng cột trên đỉnh núi trùng điệp. Muà Xuân thì muôn hoa đua nở, muà Thu thì lá vàng rực rỡ. Phiá Nam có công viên 'Great Smoky Mountain' ở Tennessee với 14 triệu du khách hằng năm (2021), phiá Bắc có công viên Shenandoah ở Virginia với 1.4 triệu (2017).
Nhưng cuộc sống người dân điạ phương thì 'đau thương thấm tràn'. Từ năm 1940, ngành kỹ nghệ mỏ than ở đây bị xuy xụp và kéo theo kỹ nghệ gỗ. Người ta bỏ đi trong tuyệt vọng, những ai không dứt bỏ được thì bám víu với những gì ít ỏi cuả 'nơi chôn nhau cắt rốn' để mà sống xót (subexistence). Một điển hình là quận Harlan County, từng có dân số 75 ngàn, nay chỉ còn 27 ngàn...
Dân số suy xụp kéo theo số đại biểu ở quốc hội nhỏ đi, do đó sức mạnh chính trị bị suy yếu, không thể cạnh tranh mà giành được những công trình kiến thiết béo bở. Toàn vùng dần dà trở thành "vùng xâu vùng xa (black water)" cuả một nhóm "da trắng lạc hậu" (hillbilly). Họ thường là trò cười trên truyền thông như trong các shows 'The Andy Griffith Show, The Dukes of Hazard, và Hee Haw.'
Trong tuyệt vọng, họ bám víu lấy một tia sáng qua lời hứa cuà ông Donald Trump là sẽ khôi phục kỹ nghệ mỏ than, và đã dồn phiếu cho ông...chỉ để phải thất vọng khi ông Biden thắng. Tới nay ông Biden vẫn chưa tới thăm vụ lũ lụt. (Có tin ông sắp tới thăm)
Theo hàng tít cuả tờ báo Cincinnati Enquirer mô tả về vụ lụt vừa qua thì "ngay trước vụ lụt họ đã chẳng có gì cả".
Lương bổng công nhân ở đây chỉ bằng nửa những nơi khác và số người nghèo thì cao gấp 3 lần vùng láng giềng.
Theo thống kê năm 2020 thì quận Wolfe County có tỷ số nghèo 36%, đứng hàng thứ 18 nghèo nhất nước (trong tổng số 3000 quận cuả HK.)
Cơn đại hồng thủy:
Bắt đầu ngày Chuá Nhật 24 tháng 7 2022 và kéo dài suốt tuần, nhiều vùng cuả Hoa Kỳ đã chứng kiến một cảnh lũ lụt kinh hoàng (flash flood). Những vùng bị ảnh hưởng lan tràn từ 'Missouri và Illinois' cho đến' đông bộ Kentucky, Nam bộ Virginia và West Virginia.'
Có đài khí tượng gọi đây là trận lụt 1000 năm mới có một lần.
Riêng Kentucky, núi thì cao mà thung lũng lại hẹp cho nên cứ có mưa là có lũ.
Vào thứ Hai, 1 tháng 8, số người thiệt mạng vì lũ ở Kentucky lên đến 37 người. Nhân viên cứu hộ vẫn chưa đến được nhiều vùng vì cầu xập và nước chưa rút. ông thống đốc Andy Beshear nói :"Chúng ta hãy cầu nguyện cho các gia đình nạn nhân và hãy ôm nhau trong một vòng tay lớn giữa các đồng bào Kentucky cuả chúng ta."
"Số người chết sẽ còn cao hơn nữa, mức tối thiểu có thể là hàng trăm người chưa được giải cứu", ông thống đốc nói tại một cuộc họp báo ở Frankfort.
Hàng nghìn người dân Kentucky đã phải di tản. Cơ sở hạ tầng điện nước và lộ trình giao thông huyết mạch bị tàn phá. Cho đến nay một số cơ sở vẫn chưa hồi phục xong, tuy nhiên dịch vụ điện thoại di động đang được tái lập cho một số khu vực, giúp cho người ta liên lạc với người thân bị xa cách.
Giaó hội Công Giáo thiểu số trong cơn đại hạn:
Tuy số dân Công Giáo chỉ là 3% (1%?) tổng số dân vùng Appalachia và tuy các cộng đồng Công Giáo không bị ảnh hưởng nhiều, nhưng giáo hội điạ phương đã đi tiên phong trong công tác cứu trợ, truy cập tới những nạn nhân không phân biệt tôn giáo nhờ qua việc hợp tác chặt chẽ với các cộng đồng Cơ đốc giáo khác.
Theo tin CNA ngày 1/8 thì ông Edward Bauer, giám đốc truyền thông của Giáo phận Lexington, cho biết, phương pháp các nhà thờ Công Giáo trong giáo phận hoạt động cứu trợ là hợp tác chặt chẽ với các cộng đồng Cơ đốc giáo khác, vì chỉ chiếm từ 3% đến 4% dân số, do phần lớn người dân ở miền đông Kentucky không theo Công Giáo, đặc biệt là ở vùng nông thôn. Ông cho biết các cộng đồng Công Giáo ở vùng nông thôn Kentucky đang nỗ lực cung cấp những gì họ có thể hỗ trợ cho người nghèo và nhất là cung cấp nước sạch đang bị gián đoạn.
Tờ báo St. Louis Review ngày 4/8 mô tả chi tiết hơn:
Bà Lori Helfrich, giám đốc đời sống giáo xứ tại Nhà thờ Mother of Good Counsel ở quận Hazard, Kentucky, hoạt động tình nguyện tại một cửa hàng thực phẩm mà giáo xứ của bà giúp đỡ.
Họ chặt dưa để phân phát cho nạn nhân.
“Northfork Local Foods (cửa hàng thực phẩm gần Gx) có rất nhiều dưa và phân phát nó để mọi người có thực phẩm tươi sống,” Bà Helfrich cho biết trong một cuộc họp chiều ngày 29 tháng 7 do Giáo phận Lexington, Kentucky sắp xếp.
“Rất nhiều người không có nước và điện. Với tư cách là đối tác cộng đồng và nhà thờ, đó là những gì chúng tôi đang làm - cố gắng kết nối mọi người ở những nơi chúng tôi có thể, ”bà nói.
Bà Helfrich nói: “Ngày nay, nỗ lực tập trung là vào những người vẫn còn mất tích. Nhiều trận lụt đến ban đêm khi mọi người đang ngủ. Bạn kết hợp lũ lụt với tỷ lệ nghèo đói cao thì bạn sẽ có một trận đại hồng thủy ”.
Theo bà Helfrich, việc đánh giá sự tàn phá dựa trên mức độ cuả các gia đình Công Giáo thì không phải là một biện pháp tốt vì người Công Giáo chỉ chiếm chưa đến 1% (3%?) dân số ở Đông Kentucky.
Nhưng Giáo Hội Công Giáo làm việc chặt chẽ với các đối tác cộng đồng và trở thành một phần quan trọng của cộng đồng.
“Trong một số trường hợp, giống như ở Campton, Nhà thờ Công Giáo có tủ đựng thức ăn duy nhất và đang nuôi 300 người mỗi tháng,” bà nói. “Ở Hazard, chúng tôi có một tủ đựng thức ăn khẩn cấp. Chúng tôi làm việc với liên minh phát triển nhà ở. Chúng tôi làm việc với các đối tác cộng đồng - đó là cách hoạt động của chúng tôi. Các giáo xứ làm việc với các đối tác để tiếp cận cộng đồng. ”
Bà Meg Campos, giám đốc điều hành của Tổ chức từ thiện Công Giáo ở Lexington, cho biết thêm: “Mọi người ở đây biết rằng họ có thể trông cậy vào Nhà thờ Công Giáo.”
"Có rất nhiều khó khăn" trong khu vực với tỷ lệ thất nghiệp cao và ít cơ hội việc làm, bà Campos nói, "nhưng sức mạnh tinh thần của những người này rất đáng noi theo."
“Tôi từng đến thăm một trận lũ lụt năm ngoái và khi đến nhà một người nào đó thì họ thường nói rằng 'Có nhiều người còn tồi tệ hơn tôi, vì vậy xin đừng giúp tôi nếu còn có những người khác,'" bà nhớ lại.
Những ai nghe bài "Tiếng Sông Hương" cuả Phạm Đình Chương thì không khỏi ngậm ngùi khi nghe câu hò:
"Quê hương em nghèo lắm ai ơi,
mùa đông thiếu áo hè thì thiếu ăn.
trời hành cơn lụt mỗi năm,
khiến đau thương thấm tràn,
lấp Thuận An để lan biển khơi,"
Huế và nói chung miền Trung, là thế, nhưng ngay ở bên Hoa Kỳ này, kéo dài trên 80 năm qua, một vùng rừng núi bao la bao gồm 12 tiểu bang miền đông, gọi là "Appalachia", cũng nghèo không kém những gì mà "Tiếng Sông Hương" mô tả.
Cách đây 28 năm, 1994, lúc Gx DMHCG cuả tôi mới được thành lập, có một linh mục VN đang làm chánh xứ Mỹ ở Appalachia-Kentucky đến xin tiền.
"Họ nghèo lắm, bữa cơm chỉ có một món bắp cải là loại rau rẻ nhất..." Ngài mô tả như thế về cái nghèo cuả những giáo dân da Trắng cuả ngài.
-Thế thì họ không được welfare giúp đỡ à?
-Người ở đó thất nghiệp lâu dài, sinh ra nghiện ngập vì tuyệt vọng, dùng welfare bừa bãi, gia đình nghèo thêm, con cái bỏ bê...
Mục đích cuả vị linh mục là xin tiền cho các chương trình giới trẻ...để ít ra còn cứu được một số thế hệ tuổi xanh.
Thực ra Appalachia là một vùng thắng cảnh tuyệt đẹp, với hàng cây nhấp nhô như nhửng hàng cột trên đỉnh núi trùng điệp. Muà Xuân thì muôn hoa đua nở, muà Thu thì lá vàng rực rỡ. Phiá Nam có công viên 'Great Smoky Mountain' ở Tennessee với 14 triệu du khách hằng năm (2021), phiá Bắc có công viên Shenandoah ở Virginia với 1.4 triệu (2017).
Nhưng cuộc sống người dân điạ phương thì 'đau thương thấm tràn'. Từ năm 1940, ngành kỹ nghệ mỏ than ở đây bị xuy xụp và kéo theo kỹ nghệ gỗ. Người ta bỏ đi trong tuyệt vọng, những ai không dứt bỏ được thì bám víu với những gì ít ỏi cuả 'nơi chôn nhau cắt rốn' để mà sống xót (subexistence). Một điển hình là quận Harlan County, từng có dân số 75 ngàn, nay chỉ còn 27 ngàn...
Dân số suy xụp kéo theo số đại biểu ở quốc hội nhỏ đi, do đó sức mạnh chính trị bị suy yếu, không thể cạnh tranh mà giành được những công trình kiến thiết béo bở. Toàn vùng dần dà trở thành "vùng xâu vùng xa (black water)" cuả một nhóm "da trắng lạc hậu" (hillbilly). Họ thường là trò cười trên truyền thông như trong các shows 'The Andy Griffith Show, The Dukes of Hazard, và Hee Haw.'
Trong tuyệt vọng, họ bám víu lấy một tia sáng qua lời hứa cuà ông Donald Trump là sẽ khôi phục kỹ nghệ mỏ than, và đã dồn phiếu cho ông...chỉ để phải thất vọng khi ông Biden thắng. Tới nay ông Biden vẫn chưa tới thăm vụ lũ lụt. (Có tin ông sắp tới thăm)
Theo hàng tít cuả tờ báo Cincinnati Enquirer mô tả về vụ lụt vừa qua thì "ngay trước vụ lụt họ đã chẳng có gì cả".
Lương bổng công nhân ở đây chỉ bằng nửa những nơi khác và số người nghèo thì cao gấp 3 lần vùng láng giềng.
Theo thống kê năm 2020 thì quận Wolfe County có tỷ số nghèo 36%, đứng hàng thứ 18 nghèo nhất nước (trong tổng số 3000 quận cuả HK.)
Cơn đại hồng thủy:
Bắt đầu ngày Chuá Nhật 24 tháng 7 2022 và kéo dài suốt tuần, nhiều vùng cuả Hoa Kỳ đã chứng kiến một cảnh lũ lụt kinh hoàng (flash flood). Những vùng bị ảnh hưởng lan tràn từ 'Missouri và Illinois' cho đến' đông bộ Kentucky, Nam bộ Virginia và West Virginia.'
Có đài khí tượng gọi đây là trận lụt 1000 năm mới có một lần.
Riêng Kentucky, núi thì cao mà thung lũng lại hẹp cho nên cứ có mưa là có lũ.
Vào thứ Hai, 1 tháng 8, số người thiệt mạng vì lũ ở Kentucky lên đến 37 người. Nhân viên cứu hộ vẫn chưa đến được nhiều vùng vì cầu xập và nước chưa rút. ông thống đốc Andy Beshear nói :"Chúng ta hãy cầu nguyện cho các gia đình nạn nhân và hãy ôm nhau trong một vòng tay lớn giữa các đồng bào Kentucky cuả chúng ta."
"Số người chết sẽ còn cao hơn nữa, mức tối thiểu có thể là hàng trăm người chưa được giải cứu", ông thống đốc nói tại một cuộc họp báo ở Frankfort.
Hàng nghìn người dân Kentucky đã phải di tản. Cơ sở hạ tầng điện nước và lộ trình giao thông huyết mạch bị tàn phá. Cho đến nay một số cơ sở vẫn chưa hồi phục xong, tuy nhiên dịch vụ điện thoại di động đang được tái lập cho một số khu vực, giúp cho người ta liên lạc với người thân bị xa cách.
Giaó hội Công Giáo thiểu số trong cơn đại hạn:
Tuy số dân Công Giáo chỉ là 3% (1%?) tổng số dân vùng Appalachia và tuy các cộng đồng Công Giáo không bị ảnh hưởng nhiều, nhưng giáo hội điạ phương đã đi tiên phong trong công tác cứu trợ, truy cập tới những nạn nhân không phân biệt tôn giáo nhờ qua việc hợp tác chặt chẽ với các cộng đồng Cơ đốc giáo khác.
Theo tin CNA ngày 1/8 thì ông Edward Bauer, giám đốc truyền thông của Giáo phận Lexington, cho biết, phương pháp các nhà thờ Công Giáo trong giáo phận hoạt động cứu trợ là hợp tác chặt chẽ với các cộng đồng Cơ đốc giáo khác, vì chỉ chiếm từ 3% đến 4% dân số, do phần lớn người dân ở miền đông Kentucky không theo Công Giáo, đặc biệt là ở vùng nông thôn. Ông cho biết các cộng đồng Công Giáo ở vùng nông thôn Kentucky đang nỗ lực cung cấp những gì họ có thể hỗ trợ cho người nghèo và nhất là cung cấp nước sạch đang bị gián đoạn.
Tờ báo St. Louis Review ngày 4/8 mô tả chi tiết hơn:
Bà Lori Helfrich, giám đốc đời sống giáo xứ tại Nhà thờ Mother of Good Counsel ở quận Hazard, Kentucky, hoạt động tình nguyện tại một cửa hàng thực phẩm mà giáo xứ của bà giúp đỡ.
Họ chặt dưa để phân phát cho nạn nhân.
“Northfork Local Foods (cửa hàng thực phẩm gần Gx) có rất nhiều dưa và phân phát nó để mọi người có thực phẩm tươi sống,” Bà Helfrich cho biết trong một cuộc họp chiều ngày 29 tháng 7 do Giáo phận Lexington, Kentucky sắp xếp.
“Rất nhiều người không có nước và điện. Với tư cách là đối tác cộng đồng và nhà thờ, đó là những gì chúng tôi đang làm - cố gắng kết nối mọi người ở những nơi chúng tôi có thể, ”bà nói.
Bà Helfrich nói: “Ngày nay, nỗ lực tập trung là vào những người vẫn còn mất tích. Nhiều trận lụt đến ban đêm khi mọi người đang ngủ. Bạn kết hợp lũ lụt với tỷ lệ nghèo đói cao thì bạn sẽ có một trận đại hồng thủy ”.
Theo bà Helfrich, việc đánh giá sự tàn phá dựa trên mức độ cuả các gia đình Công Giáo thì không phải là một biện pháp tốt vì người Công Giáo chỉ chiếm chưa đến 1% (3%?) dân số ở Đông Kentucky.
Nhưng Giáo Hội Công Giáo làm việc chặt chẽ với các đối tác cộng đồng và trở thành một phần quan trọng của cộng đồng.
“Trong một số trường hợp, giống như ở Campton, Nhà thờ Công Giáo có tủ đựng thức ăn duy nhất và đang nuôi 300 người mỗi tháng,” bà nói. “Ở Hazard, chúng tôi có một tủ đựng thức ăn khẩn cấp. Chúng tôi làm việc với liên minh phát triển nhà ở. Chúng tôi làm việc với các đối tác cộng đồng - đó là cách hoạt động của chúng tôi. Các giáo xứ làm việc với các đối tác để tiếp cận cộng đồng. ”
Bà Meg Campos, giám đốc điều hành của Tổ chức từ thiện Công Giáo ở Lexington, cho biết thêm: “Mọi người ở đây biết rằng họ có thể trông cậy vào Nhà thờ Công Giáo.”
"Có rất nhiều khó khăn" trong khu vực với tỷ lệ thất nghiệp cao và ít cơ hội việc làm, bà Campos nói, "nhưng sức mạnh tinh thần của những người này rất đáng noi theo."
“Tôi từng đến thăm một trận lũ lụt năm ngoái và khi đến nhà một người nào đó thì họ thường nói rằng 'Có nhiều người còn tồi tệ hơn tôi, vì vậy xin đừng giúp tôi nếu còn có những người khác,'" bà nhớ lại.