'Myanmar là một triệu chứng' – Đức Hồng Y Bo nói về cuộc đảo chính, bầu cử Hoa Kỳ và Trung Quốc
(Một cuộc phỏng vấn của Tạp chí The Pillar), ngày 10 tháng 2
Vào ngày 1 tháng 2, quân đội Miến Điện đã giành quyền kiểm soát đất nước, bắt giữ chính phủ được bầu cử một cách dân chủ và tuyên bố tình trạng khẩn trương.
Đức Hồng Y Charles Maung Bo, Tổng giám mục Yangon, nói với The Pillar trong một cuộc phỏng vấn ngày 10 tháng 2 rằng tiếp theo cuộc đảo chính, Giáo hội phải là nhân chứng của tình yêu đối với kẻ thù, theo gương của Chúa Kitô trên thập giá.
Đức Hồng Y Bo giữ chức Tổng Giám mục Yangon từ năm 2003; ngài được Đức Thánh Cha Phanxicô phong Hồng Y vào năm 2015. Năm 2019, ngài được bầu làm lãnh đạo Liên đoàn các Hội đồng Giám mục Châu Á.
Đức Hồng Y đã nói chuyện với The Pillar về cuộc đảo chính ở Miến Điện, cuộc bạo động ở Quốc hội Hoa Kỳ vào ngày 6 tháng 1 và nhân quyền ở Trung Quốc.
Cuộc phỏng vấn đã được hiệu đính về độ dài và sự rõ ràng.
The Pillar: Kể từ khi quân đội nắm quyền sau cuộc bầu cử, Đức Hồng Y đã nói về cú sốc mà nhiều người ở Miến Điện cảm thấy. Người dân Miến Điện đã phản ứng như thế nào trong 10 ngày qua? Phản ứng tâm linh thích đáng cho các Kitô hữu trong nước ra sao?
Đức Hồng Y Bo: Người dân của chúng tôi bị xáo trộn sâu xa. Con đường chữa lành họ cần phải bắt đầu bằng sự cầu nguyện và khẩn nài. Chúng tôi đã dành ra một Chúa nhật để cầu nguyện và ăn chay. Đất nước này bị tổn thương sâu xa, về mặt tinh thần và xúc cảm. Đây là đất nước nổi tiếng với nguồn suối tâm linh tinh khôi. Nó nên bắt đầu uống từ đó.
Như Martin Luther King Jr đã nói, bóng tối không thể xua tan bóng tối, chỉ có ánh sáng mới có thể xua tan bóng tối, hận thù không thể xua tan hận thù, chỉ có tình yêu. Cho đến nay, Tôi vẫn lạc quan một cách thận trọng [rằng] nguyên tắc này [sẽ] được duy trì chặt chẽ. Nhưng tương lai có thể khó nắm vững. Chúng tôi sống với lời cầu nguyện trên môi và hy vọng trong trái tim của chúng tôi.
The Pillar: Điều gì là mối quan tâm mục vụ cấp thiết nhất của Đức Hồng Y đối với người dân của đất nước Đức Hồng Y nói chung, và đối với những người Công Giáo nói riêng, kể từ cuộc đảo chính ngày 1 tháng 2?
Đức Hồng Y Bo: “Về mặt mục vụ, chúng tôi quan tâm sâu xa đến sự an toàn của người dân. Lịch sử của chúng tôi là một lịch sử bị thương với biết bao nước mắt và đổ máu. Cái ác tự khẳng định trong lịch sử bằng sự tàn bạo vô nhân đạo. Đối mặt với điều đó cần có năng lực tinh thần và cảm thức bình tĩnh và phản kháng dựa trên tình yêu đối với cả kẻ thù.
Chúa Kitô đã phải đối đầu với những thử thách y hệt và cuối cùng từ Thập giá, Người vẫn có thể nói: 'Hãy tha thứ cho chúng vì chúng không biết việc chúng làm'. Nói thì dễ, nhưng khi thấy hàng ngàn thanh niên diễn hành mỗi ngày, chúng tôi lo ngại rằng cơn sóng thần tuyệt vọng không nên kết thúc bằng sự tự hủy hoại và mất hy vọng.
Chúng tôi hy vọng những người Công Giáo tham gia vào tất cả [các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ] với tình yêu thương dành cho tất cả mọi người. Hận thù sẽ kết thúc bằng bạo lực tàn bạo. Quả có quyền lực trong ‘hai bàn tay trắng’, như [khi] Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô đối đầu với chủ nghĩa Cộng sản Ba Lan, hoặc khi Mahatma Gandhi làm tan rã chủ nghĩa đế quốc Anh bằng một nắm muối.
Cuộc đấu tranh của chúng tôi là tự trang bị cho mình bộ áo giáp đạo đức chứ không phải cơn tức giận tự đánh bại mình. Cuộc đấu tranh còn lâu dài.
The Pillar: Làm thế nào để Giáo hội, và đặc biệt là ngài với tư cách một Hồng Y, có thể góp phần ngăn chặn bạo lực và tạo ra đối thoại?
Đức Hồng Y Bo: Chúng tôi không phải là chính trị gia. Chính trị là một trò chơi quyền lực. Các bên liên quan không phải lúc nào cũng được thúc đẩy bởi một la bàn đạo đức. Sức mạnh duy nhất của chúng tôi là làm chứng cho sức mạnh của hy vọng và hòa giải.
Như lịch sử gần đây của đất nước các bạn đã chứng minh, những cái tôi được thổi phồng có thể làm tổn thương cả quốc gia, xé nát sợi chỉ đạo đức của một quốc gia vĩ đại. Cùng những lời cầu nguyện và các hoạt động [mà] Giáo hội [ở Hoa Kỳ] dự kiến cũng giống như [đối với Miến Điện]. Chúng ta cố gắng hết sức mình. Chúng ta có thể được hoặc thua. Nhưng như Môsê đã dạy chúng ta, việc tham gia là điều quan trọng. Chúng tôi có những sáng kiến về đối thoại mà chúng tôi có thể không thảo luận một cách công khai vào thời điểm hiện nay.
The Pillar: Nhiều linh mục, nữ tu và thanh niên Công Giáo đã chia sẻ hình ảnh trên mạng xã hội kêu gọi bất tuân dân sự một cách hòa bình, bất bạo động, và tham gia các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ. Đức Hồng Y có lo lắng cho sự an toàn của họ, và Đức Hồng Y có tin rằng các cuộc biểu tình ôn hòa có thể giúp khôi phục nền dân chủ không?
Đức Hồng Y Bo: Một chỉ thị đã được đưa ra cho họ bởi hội đồng giám mục. Cuộc đề kháng hiện nay được dẫn dắt bởi một thế hệ trẻ lớn lên qua mạng xã hội và [rất hiểu biết] về nhiều vấn đề. Họ hiểu biết thế giới tốt hơn những thế hệ trước.
Giống như mọi gia đình, Giáo hội có một thế hệ trẻ năng động với năng lực lớn và sự khẩn trương muốn nhìn thấy kết quả. Chúng tôi, những người đã trải qua ba cuộc đề kháng lớn - và những thất bại của chúng cũng như những hậu quả đáng buồn tiếp theo đó- chúng tôi muốn [thấy rằng] những ranh giới cần thiết cần được tuân giữ trong mọi phong trào đề kháng. Chúng tôi lo ngại cho sự an toàn và tương lai của họ.
Chúng tôi không ngăn cản bất cứ ai tham gia vào cuộc đấu tranh này. Chúng tôi là những người đầu tiên đưa ra tuyên bố chống lại cuộc đảo chính. Các cuộc biểu tình trên đường phố cần được phối hợp và có chiến lược để giảm thiểu rủi ro cho sự sống. Chúng tôi muốn nói điều này với toàn bộ dân số trẻ, những người ngày này qua ngày khác đứng lên để phản đối.
The Pillar: Nhìn vào tình hình ở Trung Quốc, và bây giờ là sự mất dân chủ ở đất nước của Đức Hồng Y, quan trọng xiết bao việc Giáo hội trở thành nhân chứng tiên tri đối với nhân quyền, và lớn tiếng chống lại những hành vi lạm dụng khi chúng xảy ra?
Đức Hồng Y Bo: Nhân quyền bắt nguồn từ khái niệm Kitô giáo về nhân phẩm được nêu rõ trong các trang đầu tiên của Kinh thánh. Đó là một yếu tố cấu thành để trở thành một Kitô hữu. Toàn bộ tiến trình của Xuất Hành và Tuyên ngôn Galilê của Đức Kitô trong Luca 4: 16-19 là sự trình bày rõ ràng về nhân quyền bằng ngôn ngữ đức tin. Vì vậy chúng tôi không thể tránh việc ủng hộ Nhân quyền.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã biến thành chính dòng hai quyền lợi chính: Quyền kinh tế và Quyền môi trường.
Vấn đề của Trung Quốc là việc họ trở thành nô lệ cho một ý thức hệ đã giết chết hàng triệu người trong quá khứ. Giờ đây, họ bị mắc kẹt vào một sự pha trộn kỳ cục trong đó quyền lực nhà nước kết hợp với chủ nghĩa tư bản liều lĩnh. Nền kinh tế thị trường không được kiểm soát là một con quái vật, và trong cuộc hùn hạp với Con Rồng Trung Quốc, đây là cuộc xung đột tận thế giữa chủ nghĩa duy vật trần trụi và cuộc đấu tranh cho nhân phẩm.
Vì vậy, khi lên tiếng chống lại việc vi phạm nhân quyền, Giáo hội đang phát biểu rõ đức tin của mình trên quảng trường công cộng. Từ 'lòng mẹ đến lòng đất’, con người có nhiều quyền lợi. Công bố điều đó là Tin mừng và là việc truyền bá Tin Mừng. Nó không những có tính tiên tri. Nó còn là bản sắc hiện sinh của chúng tôi.
The Pillar: Đức Hồng Y sẽ yêu cầu điều gì nơi cộng đồng quốc tế vào lúc này? Người Công Giáo ở các nước khác có thể giúp đỡ và thể hiện tình liên đới ra sao với người Công Giáo và những người khác ở Miến Điện?
Đức Hồng Y Bo: “Miến Điện là một triệu chứng. Mỹ với tư cách là một cường quốc đạo đức đã sụp đổ trong thời gian gần đây. Tranh cãi về 'gian lận bầu cử' ở Miến Điện đã nổi lên sau cuộc Bạo loạn ở Capitol của truyền thống dân chủ tôn kính của bạn. Ai đó hắt hơi ở Washington và thế là một chính phủ dân cử bị lật đổ ở Miến Điện. Đây là một cuộc truyền nhiễm của Covid đạo đức.
Mỹ phải chữa lành vết thương nội tạng gây ra cho ý niệm dân chủ và bầu cử. Đó sẽ là bước đầu tiên của tình liên đới.
Người Công Giáo ở mọi quốc gia cần cầu nguyện cho chúng tôi: tương lai của chúng tôi nằm trong tay Chúa và ơn thánh của Người có thể mang lại sự thay đổi cõi lòng con người. Cộng đồng quốc tế không nên vội vàng trừng phạt người dân Miến Điện. Họ cần hiểu lịch sử và nền kinh tế chính trị của chúng tôi trước khi dự tính các biện pháp trừng phạt.
(Hôm thứ Tư, Tổng thống Biden đã công bố các lệnh trừng phạt đối với các nhà lãnh đạo quân sự của Miến Điện, lợi ích kinh doanh và các thành viên gia đình của họ)
The Pillar: Làm thế nào để Giáo hội trên khắp thế giới có thể phục vụ tốt hơn trong tư cách làm nhân chứng tiên tri – một tiếng nói cho nhân phẩm và nhân quyền ở những nơi như Miến Điện và Trung Quốc?
Đức Hồng Y Bo: “Tôi tin rằng Vatican đã thành công đưa ra một phương thức hành động và cách sống cho người Công Giáo Trung Quốc. Tự do tôn giáo đang gặp nguy cơ lớn ở nhiều quốc gia. Kitô hữu đang trở thành nhóm tôn giáo bị đàn áp nhiều nhất trên thế giới.
Giáo hội đang vật lộn với sự lựa chọn trở thành tiên tri và bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất của mình. Các quốc gia giỏi trừng phạt những người dễ bị tổn thương nhất trong các nhóm thiểu số tôn giáo. Các lựa chọn bị giới hạn ở những quốc gia này đối với các Kitô hữu địa phương.
Chỉ một chiến dịch được hoàn cầu nâng đỡ và sự giám sát của Liên hiệp quốc mới có thể làm giảm bớt nước mắt và sự tan vỡ của các Kitô hữu bị đàn áp.