Học Viện kế tục những công trình của G.K. Chesterton
Lược trích bài phỏng vấn với Linh Mục Ian Boyd về việc kế thừa di sản của nhà văn nổi tiếng G.K. Chesterton
LTS: Nếu Quý vị từng theo dõi chuyên mục Những Lời Nói Hay để Nghiền Ngẫm Trong Những Phút Giây Thanh Vắng, thì những câu nói bất hủ của nhà văn G.K.Chesterton thường hay được trích dẫn ra. Bài dịch sau nhằm giúp Quý vị hiểu rõ thêm về nhà văn Công Giáo đại tài này.
SOUTH ORANGE, NJ (Zenit).- Một Học Viện được lập ra để tiếp tục kế thừa công trình của Gilbert Keith Chesterton, vừa mới mừng kỷ niệm 30 năm về sứ vụ chuyên ngành báo chí của Học Viện trong việc rao giảng về nền văn hóa.
Linh mục Boyd thuộc Dòng Các Cha Basile là Chủ Tịch của Học Viện G.K. Chesterton về Đức Tin và Văn Hóa tại trường Đại Học Seton Hall. Ngài đã chia sẽ với hãng tin Zenit làm thế nào mà tâm nguyện của nhà văn Chesterton và công việc chính yếu của Viện, được hòa quyện theo một nghĩa mang sức tưởng tượng để có thể tẩy sạch và rao giảng về một nền văn hóa đích thực.
Hỏi (H): Thưa Cha, loại công trình nào được nghiên cứu tại Học Viện G.K. Chesterton?
Cha Boyd (T): Thưa, Học Viện G.K. Chesterton được thành lập ra là để tiếp tục những công trình mà nhà văn Chesterton đã khởi sự trong thời đại của Ông, đối với thế giới ngày hôm nay. Công trình nghiên cứu chủ yếu của Học Viện là nhằm vào việc vốn được gọi là rao giảng về nền văn hóa.
Chesterton tin rằng nền văn hóa tiêu thụ độc hại của thế giới Phương Tây có một sức mạnh khủng khiếp coi thường đến đức tin và lối sống luân lý lành mạnh, và sự coi thường này còn tệ hại hơn cả tại những thể chế chuyên chính độc quyền đã tấn công vào Đạo Kitô Giáo trong quá khứ.
Công trình của chúng tôi phần lớn chuyên về cố vấn giáo dục, bao gồm cả việc xuất bản, tổ chức ra các kỳ hội thảo và chuẩn bị các bài tham luận nhằm nêu ra những vấn nạn cấp bách thời nay, cũng như là những sự kiện như là cách để đưa cuộc tranh luận của Chesteron cùng với người bạn của Ông là George Bernard Shaw lên lại sân khấu dư luận.
(H): Thưa Cha, thêm vào đó, Cha cũng còn là chủ bút của một tạp chí rất đáng được nể trọng là tạp chí The Chesterton Review. Tuy nhiên, tạp chí trình bày rất nhiều chủ đề khác nhau bên cạnh những công trình có liên quan đến Chesterton. Lý do là sao vậy, và có phải đây là cách để giữ cho tinh thần của Ông được sống mãi không, thưa Cha?
(T): Thưa, đúng vậy. Tạp chí mang tên của Chesterton, và chính vì thế mà nó có liên quan nhiều đến khía cạnh truyền thống rõ ràng của phép bí tích mà Chesterton phụ thuộc vào hơn là việc sùng kính về chính bản thân của Ông ta.
Đó chính là lý do tại sao mà tạp chí The Chesterton Review đã dành nhiều số đặc biệt vào Christopher Dawson; Đức Hồng Y Manning; Georges Bernanos, J.R.R; Tokien; C.S. Lewis; George Macdonald và những nhânv ật khác - vì chưng, tất cả họ đều có một trí tưởng tượng về phép bí tích theo nghĩa là Thiên Chúa đã nhập thể và ngự xuống trong chúng ta qua lịch sử, qua nền văn hóa và qua cộng đồng nhân loại.
Cũng vì lý do tương tự, mà chúng ta đã cho xuất bản về đất nước Ái Nhĩ Lan và tương lai của nền văn hóa Kitô Giáo; văn chương và trí tưởng tượng dành cho các trẻ em; thuyết thần bí Kitô Giáo và phong trào được gọi là Thời Đại Mới; đạo đức và kinh tế tại các nước Châu Âu vào thời kỳ hậu Cộng Sản; và thậm chí ngay cả những nhà văn Kitô Giáo của Nhật Bổn.
Tâm nguyện của Chesterton - cũng chính là trung tâm điểm về những công trình của chúng tôi, theo một nghĩa mang sức tưởng tượng để có thể tẩy sạch và rao giảng về một nền văn hóa đích thực.
(H): Thưa Cha, tại sao những ngữ từ của G.K. Chesterton là quan trọng đối với thời đại của chúng ta ngày nay?
(T): Thưa, Chesterton là một cây viết rất tài tình, Ông viết về những điều rất hay và đẹp có liên quan đến: gia đình, đức tin, và hồng ân cao cả của Đấng tạo dựng. Trong bất cứ những gì mà Ông viết ra, Ông đều diễn tả lòng biết ơn vui sướng về sự rộng lượng của Thiên Chúa đã dành cho chúng ta.
Ông cũng là một tiên tri mà những lời tiên đoán của Ông đã được thành sự thật - thì đó chính là một khía cạnh quan trọng khác để tìm hiểu về Ông một cách nghiêm túc hơn. Những lời tiên đoán của Ông đã trông có vẽ không có cơ sở đối với những độc giả vào thời đại của Ông, thế nhưng chúng ta, những người đã từng sống qua một thời đại, thì biết rằng những lời tiên đoán đó hoàn toàn là sự thật, và giờ đây những câu nói, ngữ từ của Ông đang trực tiếp nói với chúng ta.
Nào chúng ta hãy suy nghĩ về một hay hai những lời tiên đoán đó là gì. Vào lúc bắt đầu thế kỷ thứ 20, là thời gian hầu như hòa bình diễn ra trên khắp cả vũ trụ, Ông đã tiên đoán rằng: “trước khi những ý tưởng phóng khoáng bị chết đi hoặc khải hoàn, thì chúng ta sẽ tận mắt thấy được chiến tranh và rất nhiều sự khủng bố, ngược đãi mà thế giới này chưa từng bao giờ chứng kiến.”
Vào một dịp khác, Ông đã viết rằng: “dị giáo kế tiếp lớn nhất chỉ là một sự tấn công đơn giản vào nền luân lý, đạo đức, đặc biệt là vào khía cạnh tính dục luân lý hay tính dục đạo đức,” thì đó chính là một hiểm họa cho Đạo Kitô Giáo, mà theo Ông, hiểm họa đó còn trầm trọng hơn cả chủ nghĩa tiêu thụ.
Ông viết: “Sự loạn trí, điên rồ, ngu dại của ngày mai, không phải là tại Moscow (Nga Sô), mà chính là ngay tại vùng Manhattan (thuộc tiểu bang New York) này.” Nhìn nhận về sự sụp đổ của đất nước Nga Sô và sự khải hoàn không mấy được đón nhận của cuộc cách mạng tính dục, thì bất kỳ một ai đó, cũng phải gật đầu đồng ý mà thôi.
(H): Thưa Cha, tại làm sao mà có rất nhiều nhà văn và các nhân vật tên tuổi khác nhau từ Gandhi đến Jorge Luis Borges-lại bị ảnh hưởng bởi người đàn Ông Chesterton này? Thế điều gì đã khiến cho những bài viết của Chesterton nhận được sự chấp thuận và thích thú của cả thế giới vậy?
(T): Thưa, có hai lý do chính cho sự việc đó.
Trước tiên, Ông ta là một nhà tư tưởng (thinker) xuất chúng, tài ba. Étienne Gilson, một sử gia tên tuổi của thời Trung Đại đã xem Ông như là “một trong những nhà tư tưởng sâu sắc nhất đã từng sống trong thời đại” và cuốn sách của Ông về Thánh Tôma Aquinas “quả là không gì có thể so sánh bằng,” vì lẽ đó là quyển sách viết về một vị Thánh hay nhất đã từng được viết ra.
Vì Chesterton là một triết học gia, do đó, có một thuyết gọi là Chestertonian nhằm soi chiếu tất cả mọi vấn đề, cho dẫu đó là đề tài chính trị, kinh tế hay văn hóa, xã hội. Như Ông đã từng có lần giải thích rằng, một triết lý thật sự phải có một điều gì đó đề cập về tất cả mọi thứ “từ thiên thần cho đến một con bạch tuộc.”
Lý do thứ hai, chính là Chesterton cũng còn là một nhà thơ mà những bài viết của Ông thuộc vào dạng văn chương trí tuệ. Những am hiểu, thấu suốt bên trong của Ông đã được diễn tả theo một cách viết rất đáng để đời, vì lẽ, Ông chính là một trong những người vẫn thường trích lại những câu nói của các tác giả trong văn chương Anh nhất.
Hơn nữa, tất cả những bài viết của Ông được chất đầy niềm vui. Franz Kafka đã biết rất ít về Chesterton, thế nhưng, sau khi đọc xong một trong những quyển tiểu thuyết của Ông, Kafka phải thốt lên rằng: “Ông ta quá hạnh phúc, vui sướng! Tôi tin rằng dường như Ông ta đã tìm gặp được Thiên Chúa vậy.”
Đối với Chesterton, tiếng cười là để xóa tan đi và xuyên suốt tất cả, thì chắc chắn đó chính là dấu chỉ của sự minh mẫn, sáng suốt và lành mạnh của Ông.
(H): Thưa Cha, tại làm sao mà tên tuổi của Chesterton lại quá nổi tiếng tại đất nước Hoa Kỳ này trong khi Ông lại xuất thân từ Anh Quốc?
(T): Thưa, đó là một chuyện lạ, nhưng cũng dễ hiểu thôi.
Một phần có lẽ, chính là, như Kinh Thánh đã dạy, một người tiên tri không được vinh danh nơi tổ quốc mình - mặc dầu phải công bằng mà nói, tại Anh Quốc có rất nhiều người xem Ông như là một nhà văn vĩ đại của quốc gia họ.
Tai tiếng của Ông tại nước Hoa Kỳ, theo tôi nghĩ, có thể được lý giải là vì đức tín / khía cạnh tôn giáo của người dân Mỹ. Cách đây vào khoảng một năm, trong lần viếng thăm đất nước Trung Cộng của Tổng Thống Bush, Tổng Thống Bush đã trích dẫn lại một câu nói của Chesterton bằng cách nói rằng: “Hoa Kỳ là một quốc gia với tâm hồn của một xứ đạo (nhà thờ).” Thì quả đúng không sai.
Hoa Kỳ là một quốc gia mà các vấn đề về đạo đức, luân lý vẫn còn bị cộng hưởng (âm vang) từ mặt chính trị như: chuuyện phá thai, hôn nhân đồng tính, đại loại như vậy. Tôi không biết chắc rằng trường hợp này có đúng tại những nước Phương Tây khác tại Âu Châu hay không.
(H): Thưa Cha, tại làm sao mà Chesterton có thể có ý kiến về bất kỳ một điều gì, cũng như là một người tranh luận rụt rè, nhưng lại được những đối thủ của Ông trên khắp thế giới yêu mến?
(T): Thưa, là một triết gia, Chesterton có được đức tín mà Ông cho là đã thụ hưởng từ Thánh Tômas thành Aquinas, một điều mà Ông gọi là “sự say mê của sự sống” (a fury for life). Ông rất chăm chú và thích thú vào từng khía cạnh nhỏ của cuộc sống đời thường.
Ông đã nói rằng một điều mà thế giới hiện đại cần đến, hơn tất cả mọi thứ bao giờ hết chính là phải biết giật mình (be startled)-có nghĩa là chúng ta phải được giảng dạy để biết về bản chất của điều kinh ngạc, của kỳ công. Và như Ông đã giải thích rằng thế giới hiện đại cần đến một kiểu người linh mục mới. Trong một thời đại vui vẽ trước kia, người ta cần được nhắc nhở rằng một ngày nào đó, con người sẽ phải chết đi. Còn trong thời đại của chúng ta ngày nay, con người phải cần được nhắc nhở rằng họ giờ đây vẫn chưa chết.
Và như là anh đã nói, tình bằng hữu của Ông với những kẻ thù trí tuệ quả là một chuyện phi thường. Ông đã nói rằng Ông chưa từng bao giờ gặp một người mà Ông không thích, có lẽ là vì Ông tin rằng tất cả mọi người đều trở nên đáng yêu khi được yêu.
(H): Thưa Cha, liệu hồ sơ phong thánh cho Chesterton đang được diễn ra chăng?
(T): Thưa, có một nhóm tại đất nước Á Căn Đình (Argentina) bên Mỹ Châu La Tinh - là nơi mà Học Viện Chesterton đang tổ chức một cuộc hội thảo quan trọng vào tháng 9 tới này-rất hăng hái trong việc xúc tiến hồ sơ cho Ông. Họ đã liên lạc với Đức Tổng Giám Mục của Buenos Aires và Đức Tổng Giám Mục Wesminster của Anh Quốc; và trước cái chết gần đây của Ngài, nhóm đã nhận được một lời khích lệ từ Đức Hồng Y quá cố Carter, cựu Tổng Giám Mục của Tổng Giáo Phận Toronto và là vị Chủ Tịch danh dự của Học Viện Chesterton.
Theo ý của riêng tôi thì Chesterton chính là một phát ngôn vĩ đại cho sự thật về đạo Công Giáo, Ông đã xứng đáng với danh hiệu mà Đức Cố Giáo Haòng Piô XI đã trao tặng cho Ông là “thần đồng bảo vệ cho đức tin.” Nhưng Ông đồng thời cũng còn là một nhà văn được yêu mến nhiều bởi những người Kitô Giáo Tinh Lành, và họ đã sùng kính Ông như là người thầy thông thái của C.S. Lewis. Việc gọi Ông là “Thánh Gilbert” sẽ có thể làm ảnh hưởng đến vai trò đại kết quan trọng này giữa Giáo Hội Công Giáo và Tin Lành Giáo.
Ở Nga Sô, là nơi mà Ông được dân chúng đọc biết qua “những tác phẩm xuất bản lậu”, họ có một cái tên rất hay dành cho Ông, họ gọi Ông là “người thầy dạy của niềm hy vọng.”
Một danh xưng khác mà Ông xứng đáng được nhận khi Ông nhường danh xưng đó lại cho George Macdonald, chính là Vị Mục Sư Theo Chủ Nghĩa Giáo Đoàn (Congregationalist), và là tác giả của những chuyện sách dành cho các trẻ em, một nhà tư tưởng đã có một sự ảnh hưởng tiên quyết về những suy nghĩ tôn giáo của riêng Chesterton.
Vì Macdonald là một nhà văn mà rất nhiều độc giả có đức tin Công Giáo mến mộ, nên Chesterton đã gọi Ông là: “một ngôi sao ban mai của sự hòa hợp.” Thì đó cũng chính là cách mô tả đúng đắn và xác thực nhất về chính bản thân của Ông Chesterton.
Như một linh mục đứng tuổi đã từng nói với tôi, tất cả những ai đọc về Chesterton, thì những người đó thì không xa mấy với Vương Quốc của Thiên Chúa.
(H): Thưa Cha, đâu là những công trình của Chesterton hay những bài bình luận của Ông, mà Cha đề nghị cho mọi độc giả nên tìm đọc nếu như họ muốn bắt đầu tìm hiểu về những bài viết của nhà văn Công Giáo đại tài này?
(T): Thưa, “Tính Chất Truyền Thống” (Orthodoxy) và “Người Đàn Ông Bất Diệt” (The Everlasting Man) là hai quyển sách quan trọng nhất về biện giải tôn giáo của Ông, ngoài ra những câu chuyện trinh thám nổi tiếng của Ông có nhan đề Linh Mục Brown, cũng là phần giới thiệu rất hay về những bài viết của Ông.
Nếu bạn thích nghề làm báo, thì hãy nên tìm đọc về tạp chí The Cherterton Review của chúng tôi, vì mỗi một số xuất bản ra, chúng tôi có đưa ra những ví dụ về những bài viết rời rạc của Ông.
Vào thời điểm này, số báo kỷ niệm 30 năm đang được in ấn, với chủ đề là “Chesterton Tròn 30,” một cái nhìn về thế giới mà Chesterton đã viết cách đây hơn 100 năm, khi Ông, tròn 30 tuổi, cũng giống như tạp chí và Học Viện của chúng tôi bây giờ.
Tất cả những gì mà Chesterton viết có lẽ đã được ngày nay viết lại như là một lời bình phẩm về thế giới ngày hôm nay.
Tạp Chí The Chesterton Review có thể được đặt mua qua địa chỉ email là: chestertoninstitute@shu.edu
Và trang web của Học Viện Chesterton tại địa chỉ là: http://academic.shu.edu/chesterton/about.htm
Lược trích bài phỏng vấn với Linh Mục Ian Boyd về việc kế thừa di sản của nhà văn nổi tiếng G.K. Chesterton
LTS: Nếu Quý vị từng theo dõi chuyên mục Những Lời Nói Hay để Nghiền Ngẫm Trong Những Phút Giây Thanh Vắng, thì những câu nói bất hủ của nhà văn G.K.Chesterton thường hay được trích dẫn ra. Bài dịch sau nhằm giúp Quý vị hiểu rõ thêm về nhà văn Công Giáo đại tài này.
 |
| G. K. Chesterton |
Linh mục Boyd thuộc Dòng Các Cha Basile là Chủ Tịch của Học Viện G.K. Chesterton về Đức Tin và Văn Hóa tại trường Đại Học Seton Hall. Ngài đã chia sẽ với hãng tin Zenit làm thế nào mà tâm nguyện của nhà văn Chesterton và công việc chính yếu của Viện, được hòa quyện theo một nghĩa mang sức tưởng tượng để có thể tẩy sạch và rao giảng về một nền văn hóa đích thực.
Hỏi (H): Thưa Cha, loại công trình nào được nghiên cứu tại Học Viện G.K. Chesterton?
Cha Boyd (T): Thưa, Học Viện G.K. Chesterton được thành lập ra là để tiếp tục những công trình mà nhà văn Chesterton đã khởi sự trong thời đại của Ông, đối với thế giới ngày hôm nay. Công trình nghiên cứu chủ yếu của Học Viện là nhằm vào việc vốn được gọi là rao giảng về nền văn hóa.
Chesterton tin rằng nền văn hóa tiêu thụ độc hại của thế giới Phương Tây có một sức mạnh khủng khiếp coi thường đến đức tin và lối sống luân lý lành mạnh, và sự coi thường này còn tệ hại hơn cả tại những thể chế chuyên chính độc quyền đã tấn công vào Đạo Kitô Giáo trong quá khứ.
Công trình của chúng tôi phần lớn chuyên về cố vấn giáo dục, bao gồm cả việc xuất bản, tổ chức ra các kỳ hội thảo và chuẩn bị các bài tham luận nhằm nêu ra những vấn nạn cấp bách thời nay, cũng như là những sự kiện như là cách để đưa cuộc tranh luận của Chesteron cùng với người bạn của Ông là George Bernard Shaw lên lại sân khấu dư luận.
(H): Thưa Cha, thêm vào đó, Cha cũng còn là chủ bút của một tạp chí rất đáng được nể trọng là tạp chí The Chesterton Review. Tuy nhiên, tạp chí trình bày rất nhiều chủ đề khác nhau bên cạnh những công trình có liên quan đến Chesterton. Lý do là sao vậy, và có phải đây là cách để giữ cho tinh thần của Ông được sống mãi không, thưa Cha?
(T): Thưa, đúng vậy. Tạp chí mang tên của Chesterton, và chính vì thế mà nó có liên quan nhiều đến khía cạnh truyền thống rõ ràng của phép bí tích mà Chesterton phụ thuộc vào hơn là việc sùng kính về chính bản thân của Ông ta.
Đó chính là lý do tại sao mà tạp chí The Chesterton Review đã dành nhiều số đặc biệt vào Christopher Dawson; Đức Hồng Y Manning; Georges Bernanos, J.R.R; Tokien; C.S. Lewis; George Macdonald và những nhânv ật khác - vì chưng, tất cả họ đều có một trí tưởng tượng về phép bí tích theo nghĩa là Thiên Chúa đã nhập thể và ngự xuống trong chúng ta qua lịch sử, qua nền văn hóa và qua cộng đồng nhân loại.
Cũng vì lý do tương tự, mà chúng ta đã cho xuất bản về đất nước Ái Nhĩ Lan và tương lai của nền văn hóa Kitô Giáo; văn chương và trí tưởng tượng dành cho các trẻ em; thuyết thần bí Kitô Giáo và phong trào được gọi là Thời Đại Mới; đạo đức và kinh tế tại các nước Châu Âu vào thời kỳ hậu Cộng Sản; và thậm chí ngay cả những nhà văn Kitô Giáo của Nhật Bổn.
Tâm nguyện của Chesterton - cũng chính là trung tâm điểm về những công trình của chúng tôi, theo một nghĩa mang sức tưởng tượng để có thể tẩy sạch và rao giảng về một nền văn hóa đích thực.
(H): Thưa Cha, tại sao những ngữ từ của G.K. Chesterton là quan trọng đối với thời đại của chúng ta ngày nay?
(T): Thưa, Chesterton là một cây viết rất tài tình, Ông viết về những điều rất hay và đẹp có liên quan đến: gia đình, đức tin, và hồng ân cao cả của Đấng tạo dựng. Trong bất cứ những gì mà Ông viết ra, Ông đều diễn tả lòng biết ơn vui sướng về sự rộng lượng của Thiên Chúa đã dành cho chúng ta.
Ông cũng là một tiên tri mà những lời tiên đoán của Ông đã được thành sự thật - thì đó chính là một khía cạnh quan trọng khác để tìm hiểu về Ông một cách nghiêm túc hơn. Những lời tiên đoán của Ông đã trông có vẽ không có cơ sở đối với những độc giả vào thời đại của Ông, thế nhưng chúng ta, những người đã từng sống qua một thời đại, thì biết rằng những lời tiên đoán đó hoàn toàn là sự thật, và giờ đây những câu nói, ngữ từ của Ông đang trực tiếp nói với chúng ta.
Nào chúng ta hãy suy nghĩ về một hay hai những lời tiên đoán đó là gì. Vào lúc bắt đầu thế kỷ thứ 20, là thời gian hầu như hòa bình diễn ra trên khắp cả vũ trụ, Ông đã tiên đoán rằng: “trước khi những ý tưởng phóng khoáng bị chết đi hoặc khải hoàn, thì chúng ta sẽ tận mắt thấy được chiến tranh và rất nhiều sự khủng bố, ngược đãi mà thế giới này chưa từng bao giờ chứng kiến.”
Vào một dịp khác, Ông đã viết rằng: “dị giáo kế tiếp lớn nhất chỉ là một sự tấn công đơn giản vào nền luân lý, đạo đức, đặc biệt là vào khía cạnh tính dục luân lý hay tính dục đạo đức,” thì đó chính là một hiểm họa cho Đạo Kitô Giáo, mà theo Ông, hiểm họa đó còn trầm trọng hơn cả chủ nghĩa tiêu thụ.
Ông viết: “Sự loạn trí, điên rồ, ngu dại của ngày mai, không phải là tại Moscow (Nga Sô), mà chính là ngay tại vùng Manhattan (thuộc tiểu bang New York) này.” Nhìn nhận về sự sụp đổ của đất nước Nga Sô và sự khải hoàn không mấy được đón nhận của cuộc cách mạng tính dục, thì bất kỳ một ai đó, cũng phải gật đầu đồng ý mà thôi.
(H): Thưa Cha, tại làm sao mà có rất nhiều nhà văn và các nhân vật tên tuổi khác nhau từ Gandhi đến Jorge Luis Borges-lại bị ảnh hưởng bởi người đàn Ông Chesterton này? Thế điều gì đã khiến cho những bài viết của Chesterton nhận được sự chấp thuận và thích thú của cả thế giới vậy?
(T): Thưa, có hai lý do chính cho sự việc đó.
Trước tiên, Ông ta là một nhà tư tưởng (thinker) xuất chúng, tài ba. Étienne Gilson, một sử gia tên tuổi của thời Trung Đại đã xem Ông như là “một trong những nhà tư tưởng sâu sắc nhất đã từng sống trong thời đại” và cuốn sách của Ông về Thánh Tôma Aquinas “quả là không gì có thể so sánh bằng,” vì lẽ đó là quyển sách viết về một vị Thánh hay nhất đã từng được viết ra.
Vì Chesterton là một triết học gia, do đó, có một thuyết gọi là Chestertonian nhằm soi chiếu tất cả mọi vấn đề, cho dẫu đó là đề tài chính trị, kinh tế hay văn hóa, xã hội. Như Ông đã từng có lần giải thích rằng, một triết lý thật sự phải có một điều gì đó đề cập về tất cả mọi thứ “từ thiên thần cho đến một con bạch tuộc.”
Lý do thứ hai, chính là Chesterton cũng còn là một nhà thơ mà những bài viết của Ông thuộc vào dạng văn chương trí tuệ. Những am hiểu, thấu suốt bên trong của Ông đã được diễn tả theo một cách viết rất đáng để đời, vì lẽ, Ông chính là một trong những người vẫn thường trích lại những câu nói của các tác giả trong văn chương Anh nhất.
Hơn nữa, tất cả những bài viết của Ông được chất đầy niềm vui. Franz Kafka đã biết rất ít về Chesterton, thế nhưng, sau khi đọc xong một trong những quyển tiểu thuyết của Ông, Kafka phải thốt lên rằng: “Ông ta quá hạnh phúc, vui sướng! Tôi tin rằng dường như Ông ta đã tìm gặp được Thiên Chúa vậy.”
Đối với Chesterton, tiếng cười là để xóa tan đi và xuyên suốt tất cả, thì chắc chắn đó chính là dấu chỉ của sự minh mẫn, sáng suốt và lành mạnh của Ông.
(H): Thưa Cha, tại làm sao mà tên tuổi của Chesterton lại quá nổi tiếng tại đất nước Hoa Kỳ này trong khi Ông lại xuất thân từ Anh Quốc?
(T): Thưa, đó là một chuyện lạ, nhưng cũng dễ hiểu thôi.
Một phần có lẽ, chính là, như Kinh Thánh đã dạy, một người tiên tri không được vinh danh nơi tổ quốc mình - mặc dầu phải công bằng mà nói, tại Anh Quốc có rất nhiều người xem Ông như là một nhà văn vĩ đại của quốc gia họ.
Tai tiếng của Ông tại nước Hoa Kỳ, theo tôi nghĩ, có thể được lý giải là vì đức tín / khía cạnh tôn giáo của người dân Mỹ. Cách đây vào khoảng một năm, trong lần viếng thăm đất nước Trung Cộng của Tổng Thống Bush, Tổng Thống Bush đã trích dẫn lại một câu nói của Chesterton bằng cách nói rằng: “Hoa Kỳ là một quốc gia với tâm hồn của một xứ đạo (nhà thờ).” Thì quả đúng không sai.
Hoa Kỳ là một quốc gia mà các vấn đề về đạo đức, luân lý vẫn còn bị cộng hưởng (âm vang) từ mặt chính trị như: chuuyện phá thai, hôn nhân đồng tính, đại loại như vậy. Tôi không biết chắc rằng trường hợp này có đúng tại những nước Phương Tây khác tại Âu Châu hay không.
(H): Thưa Cha, tại làm sao mà Chesterton có thể có ý kiến về bất kỳ một điều gì, cũng như là một người tranh luận rụt rè, nhưng lại được những đối thủ của Ông trên khắp thế giới yêu mến?
(T): Thưa, là một triết gia, Chesterton có được đức tín mà Ông cho là đã thụ hưởng từ Thánh Tômas thành Aquinas, một điều mà Ông gọi là “sự say mê của sự sống” (a fury for life). Ông rất chăm chú và thích thú vào từng khía cạnh nhỏ của cuộc sống đời thường.
Ông đã nói rằng một điều mà thế giới hiện đại cần đến, hơn tất cả mọi thứ bao giờ hết chính là phải biết giật mình (be startled)-có nghĩa là chúng ta phải được giảng dạy để biết về bản chất của điều kinh ngạc, của kỳ công. Và như Ông đã giải thích rằng thế giới hiện đại cần đến một kiểu người linh mục mới. Trong một thời đại vui vẽ trước kia, người ta cần được nhắc nhở rằng một ngày nào đó, con người sẽ phải chết đi. Còn trong thời đại của chúng ta ngày nay, con người phải cần được nhắc nhở rằng họ giờ đây vẫn chưa chết.
Và như là anh đã nói, tình bằng hữu của Ông với những kẻ thù trí tuệ quả là một chuyện phi thường. Ông đã nói rằng Ông chưa từng bao giờ gặp một người mà Ông không thích, có lẽ là vì Ông tin rằng tất cả mọi người đều trở nên đáng yêu khi được yêu.
(H): Thưa Cha, liệu hồ sơ phong thánh cho Chesterton đang được diễn ra chăng?
(T): Thưa, có một nhóm tại đất nước Á Căn Đình (Argentina) bên Mỹ Châu La Tinh - là nơi mà Học Viện Chesterton đang tổ chức một cuộc hội thảo quan trọng vào tháng 9 tới này-rất hăng hái trong việc xúc tiến hồ sơ cho Ông. Họ đã liên lạc với Đức Tổng Giám Mục của Buenos Aires và Đức Tổng Giám Mục Wesminster của Anh Quốc; và trước cái chết gần đây của Ngài, nhóm đã nhận được một lời khích lệ từ Đức Hồng Y quá cố Carter, cựu Tổng Giám Mục của Tổng Giáo Phận Toronto và là vị Chủ Tịch danh dự của Học Viện Chesterton.
Theo ý của riêng tôi thì Chesterton chính là một phát ngôn vĩ đại cho sự thật về đạo Công Giáo, Ông đã xứng đáng với danh hiệu mà Đức Cố Giáo Haòng Piô XI đã trao tặng cho Ông là “thần đồng bảo vệ cho đức tin.” Nhưng Ông đồng thời cũng còn là một nhà văn được yêu mến nhiều bởi những người Kitô Giáo Tinh Lành, và họ đã sùng kính Ông như là người thầy thông thái của C.S. Lewis. Việc gọi Ông là “Thánh Gilbert” sẽ có thể làm ảnh hưởng đến vai trò đại kết quan trọng này giữa Giáo Hội Công Giáo và Tin Lành Giáo.
Ở Nga Sô, là nơi mà Ông được dân chúng đọc biết qua “những tác phẩm xuất bản lậu”, họ có một cái tên rất hay dành cho Ông, họ gọi Ông là “người thầy dạy của niềm hy vọng.”
Một danh xưng khác mà Ông xứng đáng được nhận khi Ông nhường danh xưng đó lại cho George Macdonald, chính là Vị Mục Sư Theo Chủ Nghĩa Giáo Đoàn (Congregationalist), và là tác giả của những chuyện sách dành cho các trẻ em, một nhà tư tưởng đã có một sự ảnh hưởng tiên quyết về những suy nghĩ tôn giáo của riêng Chesterton.
Vì Macdonald là một nhà văn mà rất nhiều độc giả có đức tin Công Giáo mến mộ, nên Chesterton đã gọi Ông là: “một ngôi sao ban mai của sự hòa hợp.” Thì đó cũng chính là cách mô tả đúng đắn và xác thực nhất về chính bản thân của Ông Chesterton.
Như một linh mục đứng tuổi đã từng nói với tôi, tất cả những ai đọc về Chesterton, thì những người đó thì không xa mấy với Vương Quốc của Thiên Chúa.
(H): Thưa Cha, đâu là những công trình của Chesterton hay những bài bình luận của Ông, mà Cha đề nghị cho mọi độc giả nên tìm đọc nếu như họ muốn bắt đầu tìm hiểu về những bài viết của nhà văn Công Giáo đại tài này?
(T): Thưa, “Tính Chất Truyền Thống” (Orthodoxy) và “Người Đàn Ông Bất Diệt” (The Everlasting Man) là hai quyển sách quan trọng nhất về biện giải tôn giáo của Ông, ngoài ra những câu chuyện trinh thám nổi tiếng của Ông có nhan đề Linh Mục Brown, cũng là phần giới thiệu rất hay về những bài viết của Ông.
Nếu bạn thích nghề làm báo, thì hãy nên tìm đọc về tạp chí The Cherterton Review của chúng tôi, vì mỗi một số xuất bản ra, chúng tôi có đưa ra những ví dụ về những bài viết rời rạc của Ông.
Vào thời điểm này, số báo kỷ niệm 30 năm đang được in ấn, với chủ đề là “Chesterton Tròn 30,” một cái nhìn về thế giới mà Chesterton đã viết cách đây hơn 100 năm, khi Ông, tròn 30 tuổi, cũng giống như tạp chí và Học Viện của chúng tôi bây giờ.
Tất cả những gì mà Chesterton viết có lẽ đã được ngày nay viết lại như là một lời bình phẩm về thế giới ngày hôm nay.
Tạp Chí The Chesterton Review có thể được đặt mua qua địa chỉ email là: chestertoninstitute@shu.edu
Và trang web của Học Viện Chesterton tại địa chỉ là: http://academic.shu.edu/chesterton/about.htm