Vào thời điểm sắp mở ra các cuộc đấu thầu công khai, Tòa Thánh đã ban hành tự sắc (motu proprio) nhằm tiết kiệm ngân sách, trong lúc chịu tác hại của khủng hoảng tài chính do đại dịch gây ra, đồng thời cũng để chống lại nạn tham nhũng.

Tự sắc gồm khoảng 100 mục là kết quả bốn năm nghiên cứu. Sau khi được bầu làm giáo hoàng vào năm 2013, ĐTC Phanxicô đã quyết định xem xét lại vấn đề tài chính. Ngài gặp phải chống đối của một vài cơ quan trong giáo triều vốn được hưởng quy chế tự quản thiếu minh bạch.

ĐTC Phanxicô công khai hóa tài chánh nhằm kiểm soát hữu hiệu việc đấu thầu các hợp đồng của Tòa Thánh để có thể hoạch định nhân sách Tòa Thánh.

Ngay trong phần dẫn nhập, ĐTC Phanxicô bày tỏ quyết tâm giải quyết nạn tham nhũng, căn cứ vào các nguyên tắc được đưa ra trong Công ước LHQ chống tham nhũng, ban hành năm 2003.

Việc chống tham những là một trong các chủ trương chính yếu của giáo triều Phanxicô. Tháng 10 năm ngoái, vị lãnh đạo tối cao Tòa thánh đã bổ nhiệm thẩm phán Giuseppe Pignatone làm chánh thẩm Tòa án Vatican. Vị thẩm phán này vốn giàu kinh nghiệm trong việc chống tội phạm mafia.

Ông Juan Antonio Guerrero điều khiển Thánh bộ Kinh tế Tòa thánh cho biết trong tiến trình lập pháp đã gặp nhiều khó khăn. Ngoài ta, việc tạm đóng cửa các việc bảo tàng Tòa thánh khiến ngân sách Tòa Thánh bị thâm thủng.

Theo GS Vincenzo Buonomo, giảng dạy về luật quốc tế và là cố vấn Tòa Thánh, các quy định mới loại trừ khả năng lãng phí. Trước đây, các hợp đồng chỉ dành cho thân nhân một số cấp thẩm.

Năm 2017, Tòa án đã thụ lý việc sửa sang căn hộ 400 m² của ĐHY Tarcision Bertone là nhân vật số 2 dưới giáo triều Bênêdictô XVI. Hai cựu quản trị viên bệnh viện nhi đồng Bambino Gesu do Tòa thánh quản lý cũng đã biển thủ 422 000 euros.

Lê Đình Thông