Nhận lời mời của Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Trần Đại Quang, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã có chuyến thăm lịch sử tới Việt Nam để chào mừng sự hợp tác toàn diện giữa hai nước và thúc đẩy tầm nhìn chung của họ cho tương lai. Nhân dịp chuyến thăm vào ngày 23 tháng năm năm 2016 trong cuộc họp giữa hai nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Việt Nam đã thông qua bản Tuyên bố chung này.
Hai bên hài lòng ghi nhận sự tăng trưởng nhanh chóng, có thực chất, và toàn diện của quan hệ Mỹ-Việt Nam trong năm qua, được mang đến bởi các đối tác toàn diện Mỹ-Việt Nam năm 2013 và Tuyên bố chung Tầm nhìn công bố trong chuyến thăm lịch sử tới Mỹ của Tổng Bí Thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng vào tháng 7 năm 2015.
Các lợi ích chung của Hoa Kỳ và Việt Nam tiếp tục mở rộng thông qua tăng cường trao đổi các phái đoàn ở các cấp và duy trì cơ chế đối thoại; thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhờ vào quan hệ thương mại và tăng cường đầu tư; tăng cường hợp tác trong giáo dục, khoa học và công nghệ, y tế, an ninh, quốc phòng, quan hệ giữa người với người, nhân quyền, nhân đạo, và các vấn đề di sản chiến tranh. Quan hệ Hoa Kỳ-Việt Nam ngày càng gia tăng đã góp phần tích cực vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong việc duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và tôn trọng luật pháp quốc tế trong khu vực, xây dựng một khu vực dựa trên luật pháp. Cùng nhau, chúng ta đang giải quyết các thách thức khu vực và toàn cầu, trong đó có biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, y tế toàn cầu, không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, gìn giữ hòa bình, và buôn bán động vật hoang dã.
Hướng tới mục tiêu đó, hai nước đã tái khẳng định nghĩa vụ của mình để tuân thủ các điều lệ của Liên Hợp Quốc, cam kết tôn trọng luật pháp quốc tế, hệ thống chính trị, độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của họ. Hoa Kỳ và Việt Nam cũng cam kết tăng cường và phát triển cộng đồng ASEAN, hợp tác với cộng đồng quốc tế để đối phó với những thách thức toàn cầu. Cả hai bên cam kết sẽ làm việc với nhau nhằm thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện trong các lĩnh vực sau:
Tăng cường Quan hệ chính trị và ngoại giao
Hai bên cam kết tiếp tục trao đổi phái đoàn các cấp, đặc biệt là ở cấp cao, tăng cường đối thoại giữa các cơ quan của Chính phủ hai nước. Hai bên có ý định mở rộng đối thoại cấp cao thường niên giữa hai Bộ Ngoại giao để thảo luận biện pháp tăng cường quan hệ đối tác toàn diện và thảo luận các vấn đề khác mà hai bên cùng quan tâm. Hai bên đồng ý rằng việc tăng cường tin cậy lẫn nhau đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện cho tình thân hữu bền vững, lành mạnh và lâu dài và hợp tác.
Thúc đẩy Quan hệ kinh tế
Hai quốc gia tập trung thúc đẩy hợp tác kinh tế, bao gồm thương mại, đầu tư, khoa học và công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, và sự thay đổi khí hậu. Hai bên khẳng định rằng quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) là lĩnh vực kinh tế và chiến lược quan trọng, sẽ thúc đẩy thương mại và đầu tư với nhau, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn diện, tạo công ăn việc làm. Hai bên khẳng định cam kết của mình để sớm phê chuẩn và thực hiện đầy đủ các thỏa thuận tiêu chuẩn cao cấp này, bao gồm các cam kết về đầu tư, tạo thuận lợi cho kinh doanh và phát triển, sở hữu trí tuệ, dệt may, dịch vụ, lao động và môi trường. Mỹ cam kết hỗ trợ Việt Nam thông qua các chương trình hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực mạnh mẽ để thực hiện và đáp ứng các tiêu chuẩn cao của TPP có hiệu quả. Hai bên cũng khẳng định lại cam kết của họ để đảm bảo rằng tăng trưởng kinh tế toàn diện và tạo cơ hội cho tất cả, được đẩy mạnh bằng cách thúc đẩy sự đổi mới, doanh nghiệp và phát triển kinh tế bền vững. Hai bên nhấn mạnh rằng hợp tác phát triển tiếp tục là một động lực trong mối quan hệ song phương. Cả hai nước cam kết thúc đẩy thương mại song phương và đầu tư, sẽ tiếp tục làm việc theo hướng truy cập các mặt hàng công nghiệp, nông nghiệp, và thuỷ sản. Hoa Kỳ và Việt Nam cam kết sẽ tham khảo ý kiến thông qua nhóm hành động song phương tăng cường một cách hợp tác và toàn diện về mong muốn của Việt Nam được công nhận là nền kinh tế thị trường. Cả hai nước đều hoan nghênh việc ký kết các hợp đồng thương mại lớn nhân dịp chuyến thăm viếng, như công ty VietJet mua 100 máy bay Boeing và động cơ Pratt & Whitney, cũng như một biên bản ghi nhớ về năng lượng gió giữa GE và chính phủ Việt Nam.
Tăng cường hợp tác giữa người và người.
Hai bên khẳng định ủng hộ việc tăng cường quan hệ giữa người với người để tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, hợp tác và hữu nghị giữa nhân dân hai nước. Hoa Kỳ hoan nghênh chính phủ Việt Nam chấp nhận cơ quan Peace Corps đến dạy tiếng Anh ở Việt Nam. Hoa Kỳ và Việt Nam hoan nghênh việc thành lập Trường Đại học Fulbright Việt Nam, đó sẽ là đại học Việt Nam có đẳng cấp thế giới. Cả hai bên hoan nghênh các thỏa thuận song phương cấp thị thực nhập cảnh một năm và nhiều lần cho du khách kinh doanh và du lịch ngắn hạn của hai nước. Cả hai bên đánh giá cao và ghi nhận sự thành công của cộng đồng người Mỹ gốc Việt và những đóng góp của họ vào việc thúc đẩy quan hệ song phương.
Tăng cường an ninh và Hợp tác Quốc phòng
Hoa Kỳ và Việt Nam tái khẳng định cam kết của họ để tăng cường hợp tác quốc phòng giữa hai nước như đã nêu trong Bản ghi nhớ về Thúc đẩy hợp tác quốc phòng song phương năm 2011 và Tuyên bố Tầm nhìn chung Mỹ-Việt Nam về quan hệ quốc phòng ký kết năm 2015, ưu tiên hợp tác nhân đạo , di sản chiến tranh, an ninh hàng hải, gìn giữ hòa bình, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa. Cả hai bên khẳng định sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh, chống tội phạm xuyên quốc gia, và an ninh mạng. Việt Nam hoan nghênh quyết định của chính phủ Hoa Kỳ bãi bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Việt Nam hoan nghênh Hoa Kỳ hỗ trợ an ninh hàng hải - kể cả thông qua Sáng kiến An ninh Hàng hải (MSI), các chương trình giảm mối đe dọa, hợp tác và tài trợ quân sự nước ngoài - và mong muốn hợp tác với Hoa Kỳ để tăng cường khả năng hàng hải của Việt Nam. Hoa Kỳ và Việt Nam đã ký một thư ghi nhớ về ý định thành lập một nhóm hành động hợp tác nhân đạo và sáng kiến lưu trữ y tế (CHAMSI), sẽ thúc đẩy hợp tác về hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa. Mỹ tái khẳng định ủng hộ vai trò gìn giữ hòa bình của Việt Nam lần đầu tiên bằng cách hỗ trợ Việt Nam trong lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc vào năm 2017.
Cả hai nước đều bày tỏ sự hài lòng về nỗ lực chung của họ để thúc đẩy giải quyết các vấn đề di sản nhân đạo và chiến tranh. Đặc biệt, Hoa Kỳ đánh giá cao sự hợp tác tích cực của Việt Nam hỗ trợ sứ mệnh nhân đạo bằng cách cung cấp đầy đủ tin tức có thể về các quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh. Cả hai bên cam kết tiếp tục hợp tác loại bỏ các phế liệu chất nổ. Việt Nam hoan nghênh sự hợp tác dẫn đến kết thúc thành công giai đoạn đầu tiên việc xử lý chất dioxin tại sân bay quốc tế Đà Nẵng, với giai đoạn cuối cùng đã được tiến hành. Hoa Kỳ cam kết hợp tác với Việt Nam để thực hiện đóng góp đáng kể làm sạch ô nhiễm dioxin ở căn cứ không quân Biên Hòa.
Cổ vũ nhân quyền và cải cách pháp luật
Cả hai nước cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ thúc đẩy và bảo vệ các quyền con người phù hợp với hiến pháp riêng của họ và với cam kết quốc tế tương ứng. Hai nước hoan nghênh những kết quả của cuộc đối thoại tích cực, thẳng thắn và xây dựng về quyền con người, đặc biệt là vòng thứ 20 của Đối thoại Nhân quyền giữa Hoa Kỳ-Việt Nam vào tháng Tư năm 2016, để thu hẹp sự khác biệt và tiếp tục xây dựng lòng tin. Hoa Kỳ hoan nghênh những nỗ lực liên tục của Việt Nam trong việc cải thiện hệ thống pháp luật và thực hiện các cải cách pháp luật nhằm đảm bảo tốt hơn các quyền con người và tự do cơ bản cho tất cả mọi người theo Hiến pháp năm 2013. Việt Nam đã thông báo với Mỹ về kế hoạch điều chỉnh, sửa đổi, và dự thảo luật mới, trong đó có Luật về Tôn giáo và Tín ngưỡng, Luật về Lập Hội, Luật sửa đổi bổ sung trợ giúp pháp lý, Luật sửa đổi bổ sung hồ sơ pháp lý, Luật Ban hành Quyết định hành chính. Cả hai bên đều công nhận những đóng góp mà các tổ chức xã hội và tôn giáo tiếp tục thực hiện trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, và các dịch vụ xã hội ở cả hai nước. Cả hai bên khuyến khích hợp tác hơn nữa để đảm bảo rằng tất cả mọi người - không phân biệt giới tính, chủng tộc, tôn giáo, và khuynh hướng tình dục, và bao gồm cả người khuyết tật - được hưởng đầy đủ các quyền con người của họ. Hoa Kỳ và Việt Nam đã đón nhận một thư thỏa thuận về thực thi pháp luật và hỗ trợ tư pháp.
Tuyên bố về thách thức khu vực và toàn cầu
Hoa Kỳ và Việt Nam tái khẳng định cam kết chia sẻ của họ để giải quyết hòa bình các tranh chấp lãnh thổ và hàng hải, bao gồm tôn trọng đầy đủ các quy trình ngoại giao và pháp lý, mà không cần đến sự đe dọa hoặc sử dụng vũ lực phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật biển (UNCLOS). Cả hai nước nhấn mạnh cam kết của các bên tranh chấp để tránh những hành động làm trầm trọng thêm hoặc mở rộng tranh chấp, và xác nhận tầm quan trọng của việc thực hiện nghiêm chỉnh “Tuyên bố về cách ứng xử của các bên” (DOC), hành động để đẩy nhanh sự đàm phán với những kết quả thực tế để sớm kết thúc Quy tắc ứng xử (COC). Về vấn đề này, cả hai nước bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về diễn biến gần đây ở Biển Đông đã gây ra những căng thẳng, lòng tin bị xói mòn và đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định. Cả hai nước đều công nhận sự cấp thiết của việc ủng hộ tự do hàng hải và hàng không và thương mại hợp pháp không bị cản trở ở Biển Đông, kêu gọi cam kết phi quân sự hóa và tự kiềm chế trong việc giải quyết các tranh chấp, tái khẳng định sự chia sẻ Tuyên bố Sunnylands, và cam kết hợp tác chặt chẽ với các đối tác khác của ASEAN trong việc thực hiện Tuyên bố đó.
Mỹ tái khẳng định cam kết của mình để chủ động phối hợp và hỗ trợ Việt Nam trong việc tổ chức thành công APEC 2017.
Hoa Kỳ và Việt Nam tái khẳng định cam kết giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và thực hiện Hiệp định (khí hậu) Paris. Họ mong muốn giai đoạn đầu của Hiệp định được thực hiện, và cả hai đều cam kết sẽ chính thức gia nhập Hiệp định vào năm 2016. Hoa Kỳ và Việt Nam cam kết thực hiện một số hành động thiết thực để thúc đẩy làm dịu và thích ứng về khí hậu, cũng như tăng cường tính minh bạch và xây dựng khả năng trong quan hệ đối tác khí hậu giữa Mỹ-Việt Nam, bao gồm cả ở đồng bằng sông Cửu Long. Công việc sắp tới sẽ xây dựng trên các kết quả của sự hợp tác giữa Hoa Kỳ và Việt Nam trong việc thực hiện chương trình Sáng kiến Hạ lưu sông Mekong. Hoa Kỳ cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam ứng phó với nạn hạn hán tồi tệ nhất vừa qua trong hơn 90 năm và xâm nhập nước mặn, và trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững trong lưu vực sông Mekong. Là một đối tác phát triển của Ủy hội sông Mekong (MRC), Hoa Kỳ bày tỏ cam kết của mình để hỗ trợ hợp tác giữa các thành viên MRC và giữa các thành viên Ủy hội và các cơ chế khác trong khu vực trong việc sử dụng, quản lý và phát triển nguồn nước xuyên biên giới một cách hiệu quả và bền vững.
Hai nước đã bày tỏ sự ủng hộ cho một sự hợp tác hạt nhân dân sự mở rộng như tìm cách giảm thiểu phế thải từ ngành năng lượng toàn cầu, việc ký kết Thỏa thuận hành chính theo Hiệp định Mỹ-Việt về hợp tác trong hòa bình việc Sử dụng năng lượng hạt nhân (Hiệp ước "123"), và các tiêu chuẩn cao nhất về an toàn, an ninh và không phổ biến hạt nhân. Cả hai nước hoan nghênh kết quả thành công của năm 2016 Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân và cam kết sẽ tiếp tục làm việc với nhau để tăng cường cấu trúc an ninh hạt nhân toàn cầu. Hai bên có ý định thành lập Uỷ ban hỗn hợp Hoa Kỳ-Việt Nam về hợp tác hạt nhân dân sự để tạo điều kiện cho việc thực hiện các Hiệp định 123.
Hai nước cam kết sẽ duy trì sự thành công trong hợp tác và lãnh đạo dưới Chương trình nghị sự An ninh y tế toàn cầu (GHSA), đặc biệt đối với sự hợp tác của các trung tâm hoạt động khẩn cấp và phát hiện ổ dịch và phản ứng ở người và động vật với, cũng như thực hiện một lộ trình quốc gia để đạt được từng mục tiêu GHSA. Mỹ cam kết hỗ trợ nâng cao năng lực của Việt Nam trong y học ven biển. Hoa Kỳ và Việt Nam cam kết sẽ làm việc cùng nhau trong khu vực và trên toàn cầu để ngăn chặn, phát hiện và ứng phó với các mối đe dọa đại dịch, cả hai nước khẳng định sẽ thực hiện sự đánh giá chung về những nỗ lực trong năm 2016.
Cả hai quốc gia cũng khẳng định lại cam kết cùng hành động chống buôn bán động vật hoang dã và bảo vệ đa dạng sinh học dưới sự hợp tác mới của Hoa Kỳ và Việt Nam để phòng chống buôn bán động vật hoang dã.
Làm sâu đậm thêm quan hệ đối tác dài hạn
Hai bên nhất trí tăng cường hơn nữa quan hệ đối tác toàn diện giữa Hoa Kỳ-Việt Nam, làm cho nó sâu đậm hơn, thực chất hơn, và hiệu quả hơn để phục vụ tốt hơn cho lợi ích của nhân dân hai nước vì hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực và trên thế giới.
BT lược dịch
(Nguồn: https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2016/05/23/joint-statement-between-united-states-america-and-socialist-republic)
Hai bên hài lòng ghi nhận sự tăng trưởng nhanh chóng, có thực chất, và toàn diện của quan hệ Mỹ-Việt Nam trong năm qua, được mang đến bởi các đối tác toàn diện Mỹ-Việt Nam năm 2013 và Tuyên bố chung Tầm nhìn công bố trong chuyến thăm lịch sử tới Mỹ của Tổng Bí Thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng vào tháng 7 năm 2015.
Các lợi ích chung của Hoa Kỳ và Việt Nam tiếp tục mở rộng thông qua tăng cường trao đổi các phái đoàn ở các cấp và duy trì cơ chế đối thoại; thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhờ vào quan hệ thương mại và tăng cường đầu tư; tăng cường hợp tác trong giáo dục, khoa học và công nghệ, y tế, an ninh, quốc phòng, quan hệ giữa người với người, nhân quyền, nhân đạo, và các vấn đề di sản chiến tranh. Quan hệ Hoa Kỳ-Việt Nam ngày càng gia tăng đã góp phần tích cực vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong việc duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và tôn trọng luật pháp quốc tế trong khu vực, xây dựng một khu vực dựa trên luật pháp. Cùng nhau, chúng ta đang giải quyết các thách thức khu vực và toàn cầu, trong đó có biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, y tế toàn cầu, không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, gìn giữ hòa bình, và buôn bán động vật hoang dã.
Hướng tới mục tiêu đó, hai nước đã tái khẳng định nghĩa vụ của mình để tuân thủ các điều lệ của Liên Hợp Quốc, cam kết tôn trọng luật pháp quốc tế, hệ thống chính trị, độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của họ. Hoa Kỳ và Việt Nam cũng cam kết tăng cường và phát triển cộng đồng ASEAN, hợp tác với cộng đồng quốc tế để đối phó với những thách thức toàn cầu. Cả hai bên cam kết sẽ làm việc với nhau nhằm thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện trong các lĩnh vực sau:
Tăng cường Quan hệ chính trị và ngoại giao
Hai bên cam kết tiếp tục trao đổi phái đoàn các cấp, đặc biệt là ở cấp cao, tăng cường đối thoại giữa các cơ quan của Chính phủ hai nước. Hai bên có ý định mở rộng đối thoại cấp cao thường niên giữa hai Bộ Ngoại giao để thảo luận biện pháp tăng cường quan hệ đối tác toàn diện và thảo luận các vấn đề khác mà hai bên cùng quan tâm. Hai bên đồng ý rằng việc tăng cường tin cậy lẫn nhau đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện cho tình thân hữu bền vững, lành mạnh và lâu dài và hợp tác.
Thúc đẩy Quan hệ kinh tế
Hai quốc gia tập trung thúc đẩy hợp tác kinh tế, bao gồm thương mại, đầu tư, khoa học và công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, và sự thay đổi khí hậu. Hai bên khẳng định rằng quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) là lĩnh vực kinh tế và chiến lược quan trọng, sẽ thúc đẩy thương mại và đầu tư với nhau, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn diện, tạo công ăn việc làm. Hai bên khẳng định cam kết của mình để sớm phê chuẩn và thực hiện đầy đủ các thỏa thuận tiêu chuẩn cao cấp này, bao gồm các cam kết về đầu tư, tạo thuận lợi cho kinh doanh và phát triển, sở hữu trí tuệ, dệt may, dịch vụ, lao động và môi trường. Mỹ cam kết hỗ trợ Việt Nam thông qua các chương trình hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực mạnh mẽ để thực hiện và đáp ứng các tiêu chuẩn cao của TPP có hiệu quả. Hai bên cũng khẳng định lại cam kết của họ để đảm bảo rằng tăng trưởng kinh tế toàn diện và tạo cơ hội cho tất cả, được đẩy mạnh bằng cách thúc đẩy sự đổi mới, doanh nghiệp và phát triển kinh tế bền vững. Hai bên nhấn mạnh rằng hợp tác phát triển tiếp tục là một động lực trong mối quan hệ song phương. Cả hai nước cam kết thúc đẩy thương mại song phương và đầu tư, sẽ tiếp tục làm việc theo hướng truy cập các mặt hàng công nghiệp, nông nghiệp, và thuỷ sản. Hoa Kỳ và Việt Nam cam kết sẽ tham khảo ý kiến thông qua nhóm hành động song phương tăng cường một cách hợp tác và toàn diện về mong muốn của Việt Nam được công nhận là nền kinh tế thị trường. Cả hai nước đều hoan nghênh việc ký kết các hợp đồng thương mại lớn nhân dịp chuyến thăm viếng, như công ty VietJet mua 100 máy bay Boeing và động cơ Pratt & Whitney, cũng như một biên bản ghi nhớ về năng lượng gió giữa GE và chính phủ Việt Nam.
Tăng cường hợp tác giữa người và người.
Hai bên khẳng định ủng hộ việc tăng cường quan hệ giữa người với người để tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, hợp tác và hữu nghị giữa nhân dân hai nước. Hoa Kỳ hoan nghênh chính phủ Việt Nam chấp nhận cơ quan Peace Corps đến dạy tiếng Anh ở Việt Nam. Hoa Kỳ và Việt Nam hoan nghênh việc thành lập Trường Đại học Fulbright Việt Nam, đó sẽ là đại học Việt Nam có đẳng cấp thế giới. Cả hai bên hoan nghênh các thỏa thuận song phương cấp thị thực nhập cảnh một năm và nhiều lần cho du khách kinh doanh và du lịch ngắn hạn của hai nước. Cả hai bên đánh giá cao và ghi nhận sự thành công của cộng đồng người Mỹ gốc Việt và những đóng góp của họ vào việc thúc đẩy quan hệ song phương.
Tăng cường an ninh và Hợp tác Quốc phòng
Hoa Kỳ và Việt Nam tái khẳng định cam kết của họ để tăng cường hợp tác quốc phòng giữa hai nước như đã nêu trong Bản ghi nhớ về Thúc đẩy hợp tác quốc phòng song phương năm 2011 và Tuyên bố Tầm nhìn chung Mỹ-Việt Nam về quan hệ quốc phòng ký kết năm 2015, ưu tiên hợp tác nhân đạo , di sản chiến tranh, an ninh hàng hải, gìn giữ hòa bình, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa. Cả hai bên khẳng định sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh, chống tội phạm xuyên quốc gia, và an ninh mạng. Việt Nam hoan nghênh quyết định của chính phủ Hoa Kỳ bãi bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Việt Nam hoan nghênh Hoa Kỳ hỗ trợ an ninh hàng hải - kể cả thông qua Sáng kiến An ninh Hàng hải (MSI), các chương trình giảm mối đe dọa, hợp tác và tài trợ quân sự nước ngoài - và mong muốn hợp tác với Hoa Kỳ để tăng cường khả năng hàng hải của Việt Nam. Hoa Kỳ và Việt Nam đã ký một thư ghi nhớ về ý định thành lập một nhóm hành động hợp tác nhân đạo và sáng kiến lưu trữ y tế (CHAMSI), sẽ thúc đẩy hợp tác về hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa. Mỹ tái khẳng định ủng hộ vai trò gìn giữ hòa bình của Việt Nam lần đầu tiên bằng cách hỗ trợ Việt Nam trong lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc vào năm 2017.
Cả hai nước đều bày tỏ sự hài lòng về nỗ lực chung của họ để thúc đẩy giải quyết các vấn đề di sản nhân đạo và chiến tranh. Đặc biệt, Hoa Kỳ đánh giá cao sự hợp tác tích cực của Việt Nam hỗ trợ sứ mệnh nhân đạo bằng cách cung cấp đầy đủ tin tức có thể về các quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh. Cả hai bên cam kết tiếp tục hợp tác loại bỏ các phế liệu chất nổ. Việt Nam hoan nghênh sự hợp tác dẫn đến kết thúc thành công giai đoạn đầu tiên việc xử lý chất dioxin tại sân bay quốc tế Đà Nẵng, với giai đoạn cuối cùng đã được tiến hành. Hoa Kỳ cam kết hợp tác với Việt Nam để thực hiện đóng góp đáng kể làm sạch ô nhiễm dioxin ở căn cứ không quân Biên Hòa.
Cổ vũ nhân quyền và cải cách pháp luật
Cả hai nước cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ thúc đẩy và bảo vệ các quyền con người phù hợp với hiến pháp riêng của họ và với cam kết quốc tế tương ứng. Hai nước hoan nghênh những kết quả của cuộc đối thoại tích cực, thẳng thắn và xây dựng về quyền con người, đặc biệt là vòng thứ 20 của Đối thoại Nhân quyền giữa Hoa Kỳ-Việt Nam vào tháng Tư năm 2016, để thu hẹp sự khác biệt và tiếp tục xây dựng lòng tin. Hoa Kỳ hoan nghênh những nỗ lực liên tục của Việt Nam trong việc cải thiện hệ thống pháp luật và thực hiện các cải cách pháp luật nhằm đảm bảo tốt hơn các quyền con người và tự do cơ bản cho tất cả mọi người theo Hiến pháp năm 2013. Việt Nam đã thông báo với Mỹ về kế hoạch điều chỉnh, sửa đổi, và dự thảo luật mới, trong đó có Luật về Tôn giáo và Tín ngưỡng, Luật về Lập Hội, Luật sửa đổi bổ sung trợ giúp pháp lý, Luật sửa đổi bổ sung hồ sơ pháp lý, Luật Ban hành Quyết định hành chính. Cả hai bên đều công nhận những đóng góp mà các tổ chức xã hội và tôn giáo tiếp tục thực hiện trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, và các dịch vụ xã hội ở cả hai nước. Cả hai bên khuyến khích hợp tác hơn nữa để đảm bảo rằng tất cả mọi người - không phân biệt giới tính, chủng tộc, tôn giáo, và khuynh hướng tình dục, và bao gồm cả người khuyết tật - được hưởng đầy đủ các quyền con người của họ. Hoa Kỳ và Việt Nam đã đón nhận một thư thỏa thuận về thực thi pháp luật và hỗ trợ tư pháp.
Tuyên bố về thách thức khu vực và toàn cầu
Hoa Kỳ và Việt Nam tái khẳng định cam kết chia sẻ của họ để giải quyết hòa bình các tranh chấp lãnh thổ và hàng hải, bao gồm tôn trọng đầy đủ các quy trình ngoại giao và pháp lý, mà không cần đến sự đe dọa hoặc sử dụng vũ lực phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật biển (UNCLOS). Cả hai nước nhấn mạnh cam kết của các bên tranh chấp để tránh những hành động làm trầm trọng thêm hoặc mở rộng tranh chấp, và xác nhận tầm quan trọng của việc thực hiện nghiêm chỉnh “Tuyên bố về cách ứng xử của các bên” (DOC), hành động để đẩy nhanh sự đàm phán với những kết quả thực tế để sớm kết thúc Quy tắc ứng xử (COC). Về vấn đề này, cả hai nước bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về diễn biến gần đây ở Biển Đông đã gây ra những căng thẳng, lòng tin bị xói mòn và đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định. Cả hai nước đều công nhận sự cấp thiết của việc ủng hộ tự do hàng hải và hàng không và thương mại hợp pháp không bị cản trở ở Biển Đông, kêu gọi cam kết phi quân sự hóa và tự kiềm chế trong việc giải quyết các tranh chấp, tái khẳng định sự chia sẻ Tuyên bố Sunnylands, và cam kết hợp tác chặt chẽ với các đối tác khác của ASEAN trong việc thực hiện Tuyên bố đó.
Mỹ tái khẳng định cam kết của mình để chủ động phối hợp và hỗ trợ Việt Nam trong việc tổ chức thành công APEC 2017.
Hoa Kỳ và Việt Nam tái khẳng định cam kết giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và thực hiện Hiệp định (khí hậu) Paris. Họ mong muốn giai đoạn đầu của Hiệp định được thực hiện, và cả hai đều cam kết sẽ chính thức gia nhập Hiệp định vào năm 2016. Hoa Kỳ và Việt Nam cam kết thực hiện một số hành động thiết thực để thúc đẩy làm dịu và thích ứng về khí hậu, cũng như tăng cường tính minh bạch và xây dựng khả năng trong quan hệ đối tác khí hậu giữa Mỹ-Việt Nam, bao gồm cả ở đồng bằng sông Cửu Long. Công việc sắp tới sẽ xây dựng trên các kết quả của sự hợp tác giữa Hoa Kỳ và Việt Nam trong việc thực hiện chương trình Sáng kiến Hạ lưu sông Mekong. Hoa Kỳ cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam ứng phó với nạn hạn hán tồi tệ nhất vừa qua trong hơn 90 năm và xâm nhập nước mặn, và trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững trong lưu vực sông Mekong. Là một đối tác phát triển của Ủy hội sông Mekong (MRC), Hoa Kỳ bày tỏ cam kết của mình để hỗ trợ hợp tác giữa các thành viên MRC và giữa các thành viên Ủy hội và các cơ chế khác trong khu vực trong việc sử dụng, quản lý và phát triển nguồn nước xuyên biên giới một cách hiệu quả và bền vững.
Hai nước đã bày tỏ sự ủng hộ cho một sự hợp tác hạt nhân dân sự mở rộng như tìm cách giảm thiểu phế thải từ ngành năng lượng toàn cầu, việc ký kết Thỏa thuận hành chính theo Hiệp định Mỹ-Việt về hợp tác trong hòa bình việc Sử dụng năng lượng hạt nhân (Hiệp ước "123"), và các tiêu chuẩn cao nhất về an toàn, an ninh và không phổ biến hạt nhân. Cả hai nước hoan nghênh kết quả thành công của năm 2016 Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân và cam kết sẽ tiếp tục làm việc với nhau để tăng cường cấu trúc an ninh hạt nhân toàn cầu. Hai bên có ý định thành lập Uỷ ban hỗn hợp Hoa Kỳ-Việt Nam về hợp tác hạt nhân dân sự để tạo điều kiện cho việc thực hiện các Hiệp định 123.
Hai nước cam kết sẽ duy trì sự thành công trong hợp tác và lãnh đạo dưới Chương trình nghị sự An ninh y tế toàn cầu (GHSA), đặc biệt đối với sự hợp tác của các trung tâm hoạt động khẩn cấp và phát hiện ổ dịch và phản ứng ở người và động vật với, cũng như thực hiện một lộ trình quốc gia để đạt được từng mục tiêu GHSA. Mỹ cam kết hỗ trợ nâng cao năng lực của Việt Nam trong y học ven biển. Hoa Kỳ và Việt Nam cam kết sẽ làm việc cùng nhau trong khu vực và trên toàn cầu để ngăn chặn, phát hiện và ứng phó với các mối đe dọa đại dịch, cả hai nước khẳng định sẽ thực hiện sự đánh giá chung về những nỗ lực trong năm 2016.
Cả hai quốc gia cũng khẳng định lại cam kết cùng hành động chống buôn bán động vật hoang dã và bảo vệ đa dạng sinh học dưới sự hợp tác mới của Hoa Kỳ và Việt Nam để phòng chống buôn bán động vật hoang dã.
Làm sâu đậm thêm quan hệ đối tác dài hạn
Hai bên nhất trí tăng cường hơn nữa quan hệ đối tác toàn diện giữa Hoa Kỳ-Việt Nam, làm cho nó sâu đậm hơn, thực chất hơn, và hiệu quả hơn để phục vụ tốt hơn cho lợi ích của nhân dân hai nước vì hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực và trên thế giới.
BT lược dịch
(Nguồn: https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2016/05/23/joint-statement-between-united-states-america-and-socialist-republic)