Trong dịp trao đổi quà tặng tại dinh Tổng Thống ở La Paz tối thứ Tư, vị Tổng thống thiên tả cuả Bolivia, Evo Morales, đã bất ngờ trao cho Đức Giáo Hoàng Phanxicô một "cây thánh giá cộng sản", có hình Chúa Kitô chịu đóng đinh trên một cái búa dựng trên một ngọn đồi có hình lưỡi liềm.



Đó là một tác phẩm diễn tả một tình cảm trung thực và tuyệt vời, theo như lời đính chính cuả Chính Quyền Bolivia.

Đó là một món quà 'vô vị' sử dụng với một ý đồ chính trị, theo LM James Bretzke, một nhà thần học tại Boston College ở Massachusetts.

Đó là một biểu tượng của sự mong muốn có đối thoại, theo Cha Lombardi, phát ngôn viên cuả Vatican, trong một nổ lực tìm cách 'hạ nhiệt' những việc tranh cãi.

...

"Tôi đánh giá nó là một tác phẩm để phản đối, mà trong một số trường hợp có thể là xúc phạm, " Đức Giáo Hoàng nói như thế trong một cuộc họp báo trên chuyến bay từ Paraguay về Roma vào ngày 12 tháng 7.

Nhưng xét tới bối cảnh cuả tác phẩm, ĐGH nói thêm rằng Ngài thông cảm cái ý tưởng đằng sau cây thánh giá, và "đối với tôi nó không phải là một hành vi xúc phạm."

Ngài nhắc lại một cuộc triển lãm ở Buenos Aires vài năm trước đây, trong đó một cố nghệ sĩ người Argentina, mà Ngài mô tả là "một nhà điêu khắc tốt, có óc sáng tạo", đã thực hiện một tác phẩm tương tự miêu tả một Đức Kitô chịu đóng đinh trên một chiếc máy bay.

"Đó là nghệ thuật để phản đối, như tôi nhớ lại, mô tả một Đức Kitô chịu đóng đinh trên một chiếc máy bay ném bom đang rơi xuống, (phải không?) Đó vẫn là (nghệ thuật) Kitô giáo, nhưng còn là một lời chỉ trích nói rằng Kitô giáo đang liên minh với chủ nghĩa đế quốc, được biểu lộ bằng chiếc máy bay ném bom. "

Nhắc lại 'cây thánh giá cộng sản' với hình Chuá chịu đóng đinh trên buá và lưỡi liềm là một bản sao cuả một sáng tác do cố LM Luis Espinal Camps, dòng Tên, đã bị giết năm 1980 dưới chế độ độc tài ở Bolivia.

Phản ứng của Đức Giáo Hoàng khi nhận cây thánh giá đã là một nguồn đồn đãi và tranh luận của làng báo.

Đức Giáo Hoàng nói rằng Ngài đã không biết rằng LM Espinal, ngoài công việc làm báo, cũng là một nhà điêu khắc và một nhà thơ.

Đức Giáo Hoàng lưu ý rằng LM Espinal lúc đó nổi danh trong Dòng là một người đề xuất cách giải thích về Thần Học Giải Phóng theo ý nghĩa của chủ nghĩa Mác Xít, mà tại thời điểm đó đang được phổ biến rộng rãi ở Nam Mỹ.

Áp dụng phương pháp "diễn giải" ("hermeneutic") - là phương pháp suy diễn từ các sự kiện nhưng cũng chú ý tới những lời đối thoại cuả nhân vật - Đức Giáo Hoàng đã đưa ra một phân tích về thời đại ấy, nói rằng LM Espinal "là một người đam mê không chỉ phương pháp phân tích kiểu Mác Xít mà thôi, mà còn đam mê việc áp dụng chủ nghiã Mác Xit vào nền Thần Học."

Cách áp dụng chủ nghiã Mác Xit như thế đã bị Dòng Tên chỉ trích ngay trong những năm 1980, và sau đó vào năm 1984 thì Bộ Giáo lý Đức tin cũng chống đối trong tờ tường trình đầu tiên về Thần học Giải phóng. Bộ Giáo lý Đức tin chống nền Thần Học này, vì phương pháp giải phóng theo nghiã Mác Xít có nghĩa là cách mạng vũ trang đổ máu.

Từ một quan điểm như thế mà LM Espinal đã tạo ra một tác phẩm như thế, Ngài nói, thêm rằng ngay cả thơ cuả cố LM cũng "thuộc loại phản đối này."

"Nhưng, đó là cuộc sống của anh ta, đó là cách suy nghĩ của Anh. Anh là một con người đặc biệt, rất lỗi lạc theo cách cuả con người (with so much human geniality, (geniality là danh từ chính, human là tĩnh từ trợ giúp, ĐTC không dùng tĩnh từ humane có nghiã là nhân đạo mà dùng tĩnh từ human là thuộc về con người)) và đã chiến đấu với một thành ý, phải không? "

Sau khi phân tích như thế, Đức Giáo Hoàng nói thêm:" Tôi thông cảm trường hợp cuả tác phẩm. Đối với tôi thì không có xúc phạm."

Đức Giáo Hoàng cho biết Ngài mang Cây Thánh Giá theo mình về nhà.

 

Lúc 3 giờ chiều ngày thứ Sáu 10 tháng 7, Đức Thánh Cha đã đến thủ đô Asunción của Paraguay. Sau nghi thức tiếp đón đơn sơ tại phi trường, Đức Thánh Cha đã đến thăm Tổng thống tại dinh Lopez, rồi gặp gỡ chính quyền dân sự cùng với ngoại giao đoàn tại khuôn viên dinh Tổng thống.

Trong diễn từ tại đây, Đức Thánh Cha nói:

Kính thưa tổng thống

Kính thưa các nhà cầm quyền chính phủ cao quí

Kính thưa các thành viên của ngoại giao đoàn

Kính thưa quí bà và quí ông,

Tôi xin ngỏ lời thân chào tới ngài, thưa tổng thống, và tôi cám ơn ngài về những lời chào mừng trân trọng và thân ái nhân danh chính phủ, các nhà cầm quyền dân sự và nhân dân Paraguay thân yêu. Tôi cũng xin chào thăm các thành viên cao qúi của ngoại giao đoàn, và qua các vị, tôi muốn ngỏ lòng kính trọng và quí mến của tôi tới các nước mà quí vị đại diện.

Lời cám ơn đặc biệt cũng xin ngỏ cùng mọi cá nhân và định chế đã làm việc cực nhọc để chuẩn bị cho chuyến viếng thăm này và để làm cho tôi cảm nhận như mình đang ở nhà. Cảm thấy mình như đang ở nhà là điều không khó khăn gì khi hiện diện tại một lãnh thổ chào đón mình nồng hậu. Paraguay được biết như là trái tim của Mỹ Châu, không những vì địa điểm địa dư của nó, mà còn vì sự nồng ấm trong tình hiếu khách của nó và tình bằng hữu của nhân dân nó.

Từ những ngày đầu tiên giành được độc lập của xứ sở cho tới tận những ngày gần đây, Paraguay đã trải nghiệm nhiều đau khổ khủng khiếp do chiến tranh, tranh chấp huynh đệ tương tàn, thiếu tự do và khinh miệt nhân quyền. Biết bao đau khổ và chết chóc! Ấy thế nhưng nhân dân Paraguay cũng đã chứng tỏ một tinh thần kiên vững đáng ca ngợi trong việc vượt qua các nghịch cảnh và trong cố gằng xây dựng một quốc gia thịnh vượng và hòa bình. Tại đây, trong khuôn viên dinh này, một khuôn viên từng mục kích phần lớn lịch sử của đất nước, từ thời nó mới chỉ là một bờ sông được người Guaraní sử dụng, cho tới tận ngày nay, tôi muốn tỏ lòng kính trọng đối với nhiều thường dân Paraguay, mà tên tuổi không được ghi trong sách sử nhưng đã là và vẫn tiếp tục là những người chủ đạo thực sự trong đời sống quốc gia. Tôi cũng muốn nhìn nhận với lòng ngưỡng mộ sâu xa vai trò do các phụ nữ Paraguay thủ diễn trong các giờ khắc lịch sử bi thảm. Là những người mẹ, những người vợ và quả phụ, họ đã gánh vác những gánh nặng nặng nề nhất; họ đã tìm được cách thúc đẩy gia đình và đất nước của họ tiến tới, truyền dẫn nơi các thế hệ mới niềm hy vọng về một ngày mai tươi đẹp hơn.

Dân tộc nào quên dĩ vãng của mình, quên lịch sử và gốc rễ của mình, đều không có tương lai. Ký ức, nếu được đặt căn bản vững chắc trên công lý và bác bỏ hận thù và mọi ước muốn trả đũa, sẽ biến dĩ vãng thành một nguồn linh hứng cho việc xây dựng một tương lai chung sống thanh thản. Nó cũng làm chúng ta hiểu được thảm kịch và sự vô nghĩa của chiến tranh. Hãy chấm dứt các cuộc chiến tranh giữa anh em với nhau! Chúng ta hãy luôn xây dựng hòa bình! Một nền hòa bình mỗi ngày mỗi mạnh mẽ hơn, một nền hòa bình tự làm cho mình được cảm nhận trong cuộc sống hàng ngày, một nền hòa bình mà mọi người góp phần vào bằng việc tìm cách tránh mọi dấu hiệu ngạo mạn, lời nói mếch lòng, khinh thường, và thay vào đó cố gắng phát huy việc hiểu biết nhau, đối thoại và hợp tác.

Mấy năm nay, Paraguay đã tìm cách xây dựng một nền dân chủ vững chắc và ổn định. Quả là thích đáng khi hài lòng nhìn nhận các tiến bộ thực hiện được theo chiều hướng này, nhờ các cố gắng của mọi người, dù giữa nhiều khó khăn to lớn và bất trắc. Tôi khuyến khích quí vị tiếp tục cố gắng để củng cố các cơ cấu và định chế dân chủ, để chúng đáp ứng được các nguyện vọng hợp pháp của nhân dân quốc gia. Hình thức cai trị mà hiến pháp của qúi vị chấp nhận, “một nền dân chủ đại diện, có tính tham gia và đa nguyên” đặt căn bản trên việc phát huy và tôn trọng nhân quyền, cần phải loại bỏ cơn cám dỗ muốn thỏa mãn với một nền dân chủ chỉ có hình thức, một nền dân chủ, như Văn Kiện Aparecida đã viết, tự bằng lòng với việc được “xây dựng trên các thủ tục bầu cử công bằng” (Văn Kiện Aparecida, 74).

Tại mỗi khu vực của xã hội, nhưng trên hết tại nền công vụ, cần thiết phải tái khẳng định rằng đối thoại là phương thế tốt nhất để phát huy ích chung, đặt căn bản trên nền văn hóa gặp gỡ, tôn trọng và nhìn nhận các dị biệt và ý kiến hợp pháp của người khác. Trong cố gắng thắng vượt tinh thần tranh chấp không ngừng, các xác tín phát sinh từ ý thức hệ hay quyền lợi phe phái phải hòa lẫn một cách thuận lợi với tình yêu đất nước và nhân dân của nó. Tình yêu này phải thúc đẩy việc gia tăng tính trong sáng trong hành chánh và các cố gắng không ngừng để chống tham nhũng.

Các bạn thân mến, trong ước muốn phục vụ và phát huy ích chung, người nghèo và người túng thiếu phải được dành chỗ ưu tiên. Paraguay đã làm khá nhiều để tiến theo con đường phát triển kinh tế. Các biện pháp quan trọng đã được chấp nhận trong các khu vực giáo dục và chăm sóc y tế. Ước mong sao mọi nhóm xã hội cố gắng bảo đảm điều này: sẽ không bao giờ còn có các trẻ em không thể đến trường, các gia đình không có nhà ở, các công nhân không có việc làm xứng đáng, các tiểu nông gia không có đất canh tác, hay các nông dân buộc phải rời khỏi đất đai của họ đổi lấy một tương lai không chắc chắn. Ước mong sao không còn bạo lực, tham nhũng và buôn bán ma túy. Cuộc phát triển kinh tế nào không thèm đếm xỉa gì tới những người yếu đuối nhất và những người kém thế thì không phải là cuộc phát triển chân chính. Tiến bộ kinh tế phải được đo lường bằng phẩm giá toàn diện của con người nhân bản, nhất là những người yếu thế và bất lực nhất.

Kính thưa tổng thống, các bạn thân mến, nhân danh các hiền huynh của tôi, tức các giám mục Paraguay, tôi muốn bảo đảm với quí vị về sự cam kết và hợp tác của Giáo Hội Công Giáo vào cố gắng chung nhằm xây dựng một xã hội công bình và bao gồm mọi người trong đó, mỗi người có thể sống trong hòa bình và hoà hợp. Tất cả chúng ta, kể cả các mục tử của Giáo Hội, đều được mời gọi quan tâm tới việc xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn (xem Niềm Vui Tin Mừng, 183). Đức tin vững chắc của chúng ta vào Thiên Chúa, Đấng tự ý muốn trở thành người, sống gữa chúng ta và chia sẻ số phận của ta, thúc giục chúng ta tiến lên phía trước. Chúa Kitô mở ra cho chúng ta con đường từ bi, một con đường, nhờ xây dựng trên công lý, đã vượt qua công lý để linh hứng các công trình bác ái, để không một ai còn tiếp tục ở lại bên lề gia đình vĩ đại này là Paraguay nữa, lãnh thổ mà qúi vị yêu mến và muốn phục vụ.

Với niềm vui lớn lao được tới đất nước vốn đã được dâng kính Nữ Trinh Caacupé này, tôi khẩn cầu Chúa chúc phúc trên mỗi người trong qúi vị, trên gia đình qúi vị và mọi người dân thân yêu của Paraguay. Cầu mong đất nước này sinh nhiều hoa trái, như đã được biểu tượng bằng hoa pasiflora trên tà áo Đức Mẹ, và cầu mong các sắc mầu quốc gia, vốn trang trí ảnh thánh ngài, lôi kéo mọi người dân Paraguay tới việc sùng kính Mẹ Caacupé.

Xin cám ơn qúi vị rất nhiều.

 

Trên chuyến bay từ Paraguay trở về Rôma ngày 12 tháng 7, Đức GH Phanxicô đã dành 64 phút cho cuộc họp báo trên không. Ngài đã trả lời các câu hỏi của các ký giả đi theo liên quan tới chính trị, cuộc tông du Hoa Kỳ sắp tới, và cảm giác khi chụp ảnh tự xướng.

Cha Federico Lombardi: Đức Thánh Cha đã nói rằng ngài dành cho chúng ta một tiếng đồng hồ chứ không nhiều hơn. Thành thử, xin qúy vị biết cho đấy là giới hạn. Chúng ta sẽ diễn tiến theo giới hạn đó, và đến một điểm nào đó, chúng ta sẽ kết thúc. Bây giờ, với câu hỏi đầu tiên, chúng ta nhường chỗ cho Anibal Velazquez từ Paraguay…

Đức Phanxicô: Chào buổi chiều mọi người và xin cám ơn vì công việc qúy vị đã thực hiện. Hẳn nó làm qúi vị mệt mỏi. Xin cám ơn!

Anibal Velazquez: Kính chào Đức Thánh Cha. Con là Anibal Velazquez người Paraguay. Chúng con cám ơn Đức Thánh Cha đã nâng Đền Đức Mẹ Caacupé lên hàng một vương cung thánh đường, nhưng người Paraguay tự hỏi: tại sao chúng ta chưa có một Hồng Y? Paraguay mắc tội gì mà chúng ta lại chưa có một vị Hồng Y? Có phải còn xa vời lắm chúng ta mới có một vị Hồng Y không?

Đức Phanxicô: Được lắm, (nhưng) không có Hồng Y đâu phải là cái tội. Phần lớn các nước trên thế giới đâu có Hồng Y nào, đa số (không có). Tính quốc gia của các Hồng Y, tôi không nhớ chúng là bao nhiêu, nhưng chỉ là thiểu số so với toàn bộ.

Đúng thế, Paraguay chưa bao giờ có một Hồng Y cho tới nay, nhưng tôi không thể cho ông một lý do. Đôi khi, phải lượng giá, nghiên cứu hồ sơ từng trường hợp một, ông phải xét con người, đặc sủng, nhất là của vị Hồng Y xem có thể cố vấn và trợ giúp Đức Giáo Hoàng trong việc cai quản Giáo Hội hoàn vũ hay không. Dù thuộc một Giáo Hội đặc thù, vị Hồng Y được nhập tịch vào Giáo Hội Rôma, và cần có một viễn kiến phổ quát. Điều này không có nghĩa không vị giám mục nào ở Paraguay có những điều đó. Nhưng ông luôn phải chọn một con số, ông không thể vượt qua giới hạn 120 vị Hồng Y có quyền bầu cử…

Bolivia đã có hai Hồng Y. Urugauy đã có hai. (Đức HY) Antonio Maria Barbieri (ghi chú của ban biên tập:ngài là TGM Montevideo 1940-1976 và được nâng lên hàng Hồng Y năm 1958) và đức Hồng Y hiện nay (ghi chú của ban biên tập: Fernando Sturla). Còn các nước Mỹ Châu La Tinh khác nữa… Một số nước Trung Mỹ cũng chưa có Hồng Y nào. Tôi không nhớ rõ, nhưng nhất định không có tội gì cả, còn tùy hoàn cảnh và con người, đặc sủng để nhập tịch. Việc này không nói lên bất cứ nhục mạ nào hoặc các giám mục Paraguay vô giá trị. Một số vị rất vĩ đại. Hai vị [nghe không rõ] đã tạo nên lịch sử ở Paraguay. Tại sao các vị không được nâng lên hàng Hồng Y? Vì không có cơ hội. Chắc chắn không phải là chuyện thăng thưởng. Tôi xin đặt ra một câu hỏi khác: Paraguay có xứng đáng có Hồng Y không, nếu ta nhìn vào Giáo Hội Paraguay? Tôi dám nói là có, họ xứng đáng được hai Hồng Y. Nó không liên quan gì tới công phúc cả. Nó là một Giáo Hội sinh động, một Giáo Hội vui tươi, một Giáo Hội có tinh thần chiến đấu với một lịch sử vẻ vang.

Cha Federico Lombardi: Một triệu lần cám ơn. Và bây giờ xin nhường chỗ cho hai đồng nghiệp từ Bolivia là Priscilla và Cecilia đang ở đây, họ nói họ chỉ hỏi một câu hỏi.

Priscilla Quiroga Sarmiento (Cadena “A” Red Nacional): Kính thưa Đức Thánh Cha, xin làm ơn, chúng con muốn biết các tiêu chuẩn của Đức Thánh Cha về việc liệu Đức Thánh Cha có xem xét khát vọng của người Bolivia muốn có đường độc lập ăn thông ra biển, trở lại với trạng thái có đường độc lập ăn thông ra Thái Bình Dương hay không.

Cecilia Dorado Nava, (El Deber): Và kính thưa Đức Thánh Cha, trong trường hợp Chile và Bolivia yêu cầu sự trung gian của Đức Thánh Cha, thì Đức Thánh Cha có chấp nhận không?

Đức Phanxicô: Để trả lời câu hỏi, vấn đề làm trung gian là một vấn đề tế nhị. Và, chỉ là bước cuối cùng. Tôi muốn nói Á Căn Đình từng sống vấn đề này với Chile, và đó thực sự là việc chấm dứt một cuộc chiến tranh, một tình thế cực kỳ khắc nghiệt, và đã được đương đầu rất tốt bởi những người được Tòa Thánh đề cử, phía sau họ luôn có Đức Gioan Phaolô II, ngài rất quan tâm, và bởi thiện chí của cả hai quốc gia, những nước từng tuyên bố rằng “hãy xem xem việc này có tiến triển hay không”.

Điều lạ là: ít nhất tại Á Căn Đình, có một nhóm người không bao giờ muốn có sự trung gian này và khi Tổng Thống (Raul) Alfonsin mở cuộc trưng cầu dân ý để xem xem đề nghị làm trung gian có được chấp thuận hay không, thì hiển nhiên, đại đa số trong nước đều trả lời “có” ấy thế một nhóm người lại kháng cự, luôn luôn kháng cự.

Về trường hợp làm trung gian, ít khi nào cả nước nhất trí hết. Nhưng đó là biện pháp cuối cùng, còn có nhiều phương tiện ngoại giao khác có thể giúp trong trường hợp này, các điều giải viên, v.v…

Cho tới nay, tôi vẫn luôn phải rất tôn trọng về việc này vì Bolivia đã kháng án lên tòa án quốc tế. Thành thử hiện lúc này, nếu tôi đưa ra nhận định, trong tư cách nguyên thủ quốc gia, người ta có thể giải thích rằng tôi cố gắng pha mình vào chủ quyền một quốc gia khác và là người không tôn trọng quyết định của nhân dân Bolivia đã thực hiện vụ kháng án này. Điều này há không đúng sao?

Tôi cũng biết đã có những điển hình muốn đối thoại trước đây. Tôi không nhớ rõ. Có người có lần đã nói với tôi như thế này: có lúc họ đã gần đạt được một giải pháp. Đó là thời Tổng Thống Lagos, Tổng Thống Lagos của Chile, nhưng tôi nói điều này mà không có các chi tiết chính xác. Nó chỉ là lời nhận định ngỏ với tôi từ Đức HY Errazuriz, nhưng tôi không muốn nói điều gì ngu xuẩn về việc này.

Tuy nhiên, có một điều tôi muốn làm sáng tỏ: lúc ở Nhà Thờ Chính Tòa Bolivia, tôi có đề cập tới vấn đề này một cách hết sức tế nhị, có lưu ý tới tình hình kháng án lên tòa án quốc tế. Tôi hoàn toàn nhớ ngữ cảnh này: anh em phải đối thoại với nhau, người Mỹ Châu La Tinh phải đối thoại với nhau. Để tạo ra một Quê Hương Vĩ Đại, đối thoại là điều cần thiết. (Đến đó) Tôi dừng lại, giữ im lặng, rồi nói: “tôi nghĩ tới biển” và rồi tôi tiếp tục “đối thoại và đối thoại”. Tôi nghĩ điều rõ ràng là việc lên tiếng của tôi có ý nói tới vấn đề này, dù vẫn tôn trọng tình thế như đang được trình bầy.

Nó đang nằm ở tòa án quốc tế, một tòa án không thể nói tới trung gian hay điều giải. Chúng ta phải chờ đợi thôi.

[Không nghe rõ câu hỏi tiếp tục của các nhà báo Bolivia]

Đức Phanxicô: Luôn luôn có nền tảng công lý khi có sự thay đổi các biên giới lãnh thổ, nhất là sau một cuộc chiến tranh. Thành thử, đang có sự liên tục duyệt lại việc này. Tôi xin nói rằng trình bầy một vấn đề như thế này, như nguyện vọng này, là điều không đúng đắn. Tôi nhớ năm 1960, không, năm 1961, lúc tôi học triết năm thứ nhất, chúng tôi có được phân phối một tài liệu về Bolivia, từ một Cha vừa đến từ Bolivia. Tôi tin nó có tựa đề “Mười Hai Ngôi Sao”. Bolivia có bao nhiêu tỉnh nhỉ?

Dorado Nava: Chín phân bộ.

Đức Phanxicô: Vậy thì nó có tựa là “Mười Ngôi Sao”. Và nó trình bầy mỗi phân bộ trong 9 phân bộ này, và cuối cùng là phân bộ thứ mười, và cô thấy biển mà chẳng có lời ghi chú gì cả. Hình ảnh ấy còn mãi trong tâm trí tôi, thành thử rõ ràng đây là một nguyện vọng. Sau cuộc chiến tranh kiểu này, thiệt hại đã xẩy ra và tôi tin điều quan trọng là: trước nhất phải đối thoại, thương thuyết lành mạnh. Nhưng hiện nay, đối thoại đã bị ngưng vì việc kháng án lên The Hague.

Cha Federico Lombardi: Kính thưa Đức Thánh Cha, xin cám ơn Đức Thánh Cha ngàn lần. Bây giờ, chúng tôi nhường chỗ cho Freddy Paredes của Ecuador.

Freddy Paredes (Caceres, Teleamazonas): Thưa Đức Thánh Cha, con xin chào Đức Thánh Cha buổi tối. Xin cám ơn Đức Thánh Cha nhiều. Ecuador bị rúng động trước chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha, và sau khi Đức Thánh Cha rời xứ sở, những người chống đối chính phủ đã trở lại các đường phố. Xem ra họ muốn sử dụng sự hiện diện của Đức Thánh Cha tại Ecuador một cách chính trị, nhất là vì câu Đức Thánh Cha nói, “nhân dân Ecuador từng đứng lên một cách xứng phẩm giá”. Con muốn hỏi Đức Thánh Cha, nếu có thể, Đức Thánh Cha có ý nói gì với câu nói đó? Đức Thánh Cha có thiện cảm đối với dự án chính trị của Tổng Thống Correa không? Đức Thánh Cha có tin rằng các khuyến cáo tổng quát ngài đưa ra trong chuyến viếng thăm Ecuador, các khuyến cáo tìm cách cải thiện phát triển, đối thoại, xây dựng dân chủ với niềm hy vọng để lại sau lưng nền văn hóa vứt bỏ, như Đức Thánh Cha quen gọi nó, có đã được thực hành tại Ecuador chưa?

Đức Phanxicô: Hiển nhiên, tôi biết có nhiều vấn đề và đình công chính trị. Tôi biết thế. Tôi không biết các phức tạp của nền chính trị Ecuador. Nên nếu tôi đưa ra ý kiến thì có thể là điều gây khó chịu. Sau này, người ta bảo tôi rằng trong chuyến viếng thăm của tôi có một thứ tạm ngưng nào đó mà vì vậy tôi rất cám ơn, vì đó là cử chỉ của dân phát biểu bằng chân một lòng tôn trọng nào đó đối với chuyến viếng thăm của Đức Giáo Hoàng. Tôi xin cám ơn vì điều đó và rất trân trọng nó. Nhưng nếu sự việc lại tái tục, thì hiển nhiên, các cuộc tranh luận chính trị…và liên quan tới câu nói ông nhắc lại: tôi có ý nói tới ý thức lớn hơn mà nhân dân Ecuador đã có được, đó là lòng can đảm… Không bao lâu trước đây, đã có một cuộc chiến tranh biên giới với Peru, thành thử có một lịch sử chiến tranh. Rồi, có một ý thức lớn hơn đối với hàng loạt các tính đa dạng của Ecuador về sắc tộc, và điều này đem lại phẩm giá. Ecuador không phải là một quốc gia của việc vứt bỏ, thành thử nó có ý nói tới nhân dân như một toàn thể và tất cả các phẩm giá của dân tộc này, một dân tộc, sau chiến tranh biên giới, đã đứng lên và một lần nữa ý thức rõ hơn phẩm giá của mình và sự phong phú của nó trong tính đa dạng và tính muôn mầu muôn vẻ của nó, nên không thể chỉ gán lời đó cho một tình thế chính trị cụ thể nào, từ dấu chỉ này qua dấu chỉ nọ, vì cùng câu nói đó đã được dùng để giải thích cả hai tình thế ấy, một ai đó bảo tôi thế, tôi không thấy điều đó.

Nói rằng Ecuador đứng lên và những người chống đối chính phủ… Một câu nói có thể bị lèo lái, và tôi tin rằng trong câu nói này, ta phải hết sức thận trọng. Và tôi xin cám ơn ông đã đặt câu hỏi vì đó là cách chứng tỏ sự thận trọng. Ông đã đưa ra một điển hình cho việc phải thận trọng.

Và nếu quí vị cho phép tôi, và nếu không ai hỏi tôi điều này nữa, thì tôi xin dành thêm 5 phút như một nhượng bộ, nếu chúng ta cần đến. Trong việc làm của qúi vị, việc giải thích một bản văn là điều rất quan trọng. Một bản văn không thể được giải thích chỉ trong một câu đơn độc. Việc giải thích phải áp dụng cho toàn bộ ngữ cảnh. Có những câu chính xác là chìa khóa để giải thích, lại có những câu không phải như thế, những câu nói “tiện thể” hay “có tính trang trí” (plasticas). Thành thử, nên nhìn hoàn cảnh trong toàn bộ ngữ cảnh của nó. Thành thử nhìn vào lịch sử, đang là lịch sử lúc đó hay đang nhìn vào quá khứ, ta cần giải thích một biến cố với một giải thích vế thời gian ấy. Tôi không biết, nhưng thí dụ thập tự chinh chẳng hạn, ta hãy giải thích các thập tự chinh bằng một lối giải thích người ta nghĩ gì lúc đó, không phải sao? Chìa khóa để giải thích một diễn từ, bất cứ bản văn nào, là khoa giải thích toàn diện, không rời rạc, tách biệt. Xin qúi vị tha thứ, tôi không muốn chơi trò “thầy giáo mận” (plum teacher = maestro ciruela, một kiểu nói của người Á Căn Đình ám chỉ một thầy giáo luôn luôn nói huyên hoang, rỗng tuếch), nhưng tôi nói điều này để giúp qúi vị.

Bây giờ, ta nên nói tới người Guarani khải không?

Cha Federico Lombardi: Bây giờ, chúng ta nhường chỗ cho Stefania Falasca của tờ Avvenire, thuộc nhóm nói tiếng Ý và chúng ta chờ (Đức Thánh Cha) trả lời bằng tiếng Guarani. Trong khi ấy, Anna Matranga, đang chuẩn bị cho nhóm nói tiếng Anh.

Stefania Falasca, (Avvenire): Thành thử, chúng con nghĩ điều này: trong bài diễn văn đọc tại Bolivia trước các phong trào bình dân, Đức Thánh Cha nói tới chủ nghĩa tân thực dân và việc thờ ngẫu thần tiền bạc mà nền kinh tế đang vỡ hoang và về việc áp đặt các phương pháp khắc khổ luôn nhằm thắt “túi”, thắt “đai lưng” người nghèo. Tuần này tại Âu Châu, chúng ta đang có trường hợp Hy Lạp và số phận của Hy lạp, có nguy cơ sẽ phải rời bỏ đồng tiền Âu Châu. Đức Thánh Cha nghĩ gì về điều đang diễn ra tại Hy Lạp và nó liên quan tới toàn bộ Âu Châu ra sao?

Đức Phanxicô: Trước nhất, tại sao lại có việc tôi lên tiếng tại hội nghị các phong trào bình dân? Đây là hội nghị lần thứ hai. Lần đầu họp tại Vatican, tại hội đường cũ của thượng hội đồng. Tại đấy có khoảng hơn dưới 120 người. Đây là điều (Hội Đồng Giáo Hoàng về) Công Lý và Hòa Bình tổ chức, nhưng tôi khá gần gũi với nó vì đây là một biến cố trên toàn thế giới, khắp thế giới, cả ở Đông Phương, ở Phi Luật Tân, ở Ấn Độ và ở Thái Lan. Đây là các phong trào tự tổ chức lấy mình, không chỉ để phán đối nhưng để tiến về phía trước, để sống, họ là các phong trào có sức mạnh. Những người này, và có nhiều người, nhiều người trong số họ, không cảm thấy được các nghiệp đoàn đại diện vì họ nói nghiệp đoàn hiện đang là một thứ công ty không chịu đấu tranh, tôi hơi đơn giản hóa một chút, nhưng nhiều người có ý tưởng là các nghiệp đoàn không tranh đấu cho quyền lợi của những người nghèo khổ nhất. Giáo Hội không thể dửng dưng. Giáo Hội có một học thuyết xã hội, và các cuộc đối thoại với các phong trào này, và đối thoại rất tốt. Qúi vị thấy đó. Qúi vị thấy niềm phấn khởi khi cảm thấy Giáo Hội không sống xa chúng ta, Giáo Hội có một học thuyết giúp ta chiến đấu với tình thế này. Đó là đối thoại. Không phải Giáo Hội chọn lựa một phương thức vô chính phủ. Không, Giáo Hội không phải là những người vô chính phủ. Giáo Hội làm việc. Giáo Hội cố gắng làm rất nhiều việc, ngay cả liên quan tới rác rưởi, những gì người ta bỏ đi. Giáo Hội là những công nhân thực sự. Đó là điều đầu tiên, sự quan trọng của nó.

Rối, người khác. Hãy cho tôi hay.

(Không nghe thấy, câu hỏi để làm sáng tỏ].

Đức Phanxicô: Về Hy Lạp và hệ thống quốc tế, tôi khá dị ứng đối với các chuyện kinh tế, vì cha tôi vốn là một kế toán viên và khi ngài không làm xong việc tại xưởng, ngài mang nó về nhà vào thứ Bẩy và Chúa Nhật, với những cuốn sách mà hồi ấy, các tựa đề còn viết bằng chữ gôtích. Khi tôi thấy cha tôi, tôi bị dị ứng dữ lắm và chẳng hiểu công việc đó bao nhiêu. Chắc chắn sẽ là điều quá đơn giản khi cho rằng lỗi chỉ ở một phía. Nếu chính phủ Hy Lạp đã tạo nên tình huống nợ nần quốc tế này, thì họ cũng phải có một trách nhiệm. Với tân chính phủ Hy lạp, ta thấy có một cuộc duyệt xét lại và nó đúng đôi chút… Tôi hy vọng rằng họ sẽ tìm được cách giải quyết vấn đề Hy lạp và cũng tìm được cách có giám sát để vấn đề y như thế sẽ không giáng xuống các nước khác nữa. Và điều này giúp chúng ta tiến về phía trước vì con đường vay mượn và nợ nần, kết cục, chẳng bao giờ kết cục cả. Một năm rưỡi trước đây, người ta nói với tôi một điều gì đó nhưng đó là điều tôi nghe nói, tôi không biết có thực hay không, rằng có một kế hoạch tại Liên Hiệp Quốc, nếu có ai trong qúi vị biết điều gì về việc này, thì tốt nhất nên giải thích nó, có một dự án theo đó, một nước có thể tuyên bố vỡ nợ, một điều không là một với việc không trả được nợ (default). Đây là một dự án đang có tại Liên Hiệp Quốc, người ta bảo tôi như thế. Tôi không biết kết cục nó sẽ ra sao hay liệu nó có thật hay không… Tôi chỉ xin dùng nó để làm sáng tỏ một điều tôi nghe được. Nhưng, nếu một công ty có thể khai vỡ nợ thì tại sao cả một quốc gia lại không được làm như thế và chúng ta tới giúp các nước khác? Và, đó là một trong các nền tảng của dự án, nhưng tôi không thể nói thêm điều gì về dự án này.

Và rồi, các vụ tân thực dân hóa. Hiển nhiên, tất cả các hình thức này đều có ý nói về các giá trị. Nó là việc thực dân hóa chủ nghĩa duy tiêu thụ. Thói quen của chủ nghĩa duy tiêu thụ là sản phẩm của thực dân hóa. Nó là một thói quen, không đúng sao? Nó đem lại một thói quen vốn không phải là thói quen của qúi vị và thậm chí nó còn gây ra bất quân bình trong nhân cách; chủ nghĩa duy tiêu thụ gây ra sự bất quân bình cho nền kinh tế nội bộ, cho công bình xã hội và thậm chí cho cả sức khỏe thể lý và tinh thần nữa, ấy là mới kể một vài thí dụ.

Cha Federico Lombardi: Bây giờ đến lượt Anna Matranga, nếu cô có thể ngồi ở ghế này.

Anna Matranga, (CBS News): Kính thưa Đức Thánh Cha, một trong các sứ điệp mạnh mẽ nhất của chuyến đi này là: hệ thống kinh tế hoàn cầu thường áp đặt não trạng kiếm lời bằng bất cứ giá nào, gây hại cho người nghèo. Sứ điệp này bị người Hoa Kỳ coi như một chỉ trích trực tiếp đối với hệ thống và lối sống của họ. Đức Thánh Cha trả lời thế nào đối với ý nghĩ này, và Đức Thánh Cha đánh gía ra sao tác động của Hoa Kỳ trên thế giới?

Đức Phanxicô: Điều tôi nói, câu ấy, không mới lạ gì. Tôi đã nói trong Niềm Vui Tin Mừng. Nền kinh tế này đang sát hại. Tôi nhớ câu đó lắm. Tôi có cả ngữ cảnh của nó nữa. Và tôi cũng đã nói nó trong Laudato Si’ nữa. Đó không phải là điều mới, ai cũng biết cả. Tôi không thể nói… Tôi nghe nói rằng đã có nhiều lời chỉ trích ở Hoa Kỳ.Tôi có nghe điều ấy, nhưng chưa có thì giờ nghiên cứu kỹ, vì mọi lời chỉ trích phải được tiếp nhận, nghiên cứu và rồi phải phát sinh ra đối thoại. Cô hỏi tôi nghĩ gì. Nếu chưa đối thoại với những người chỉ trích, thì tôi không có quyền phát biều ý kiến, tách biệt hẳn cuộc đối thoại, không phải sao? Đó là điều nẩy ra trong đầu tôi.

Matranga: Nhưng nay Đức Thánh Cha sắp đi Hoa Kỳ.

Đức Phanxicô: Đúng, tôi sẽ đi.

Matranga: Bây giờ, Đức Thánh Cha sắp đi Hoa Kỳ. Chắc hẳn Đức Thánh Cha phải có một ý niệm nó sẽ ra sao chứ, Đức Thánh Cha phải có một số ý nghĩ về quốc gia này chứ.

Đức Phanxicô: Không, hiện nay, tôi phải bắt đầu nghiên cứu đã. Cho tới nay, tôi đã nghiên cứu ba nước đẹp đẽ này [Ecuador, Bolivia, Paraguay]. Họ phong phú, đẹp đẽ quá… Bây giờ tôi bắt đầu nghiên cứu Cuba, nơi tôi sẽ tới hai ngày rưỡi. Và rồi Hoa Kỳ. Ba thành phố, miền đông. Tôi không thể tới miền tây vì … Washinfton, New York, Philadelphia, không phải sao? Vâng, tôi phải bắt đầu nghiên cứu các lời chỉ trích đó, không phải sao? Và rồi đối thoại chút đỉnh về việc này.

Cha Federico Lombardi: Bây giờ, xin nhường chỗ cho Aura Miguel từ nhóm nói tiếng Bồ Đào Nha, ngôn ngữ mà chị biết rõ.

Aura Vistas Miguel, (Radio Renascenca): Dạ thưa, không có nhóm (nói tiếng Bồ Đào Nha) nào cả. Chỉ có con từ Bồ Đào Nha thôi. (Cười). Kính thưa Đức Thánh Cha, Đức Thánh Cha nghĩ gì khi Đức Thánh Cha thấy cây búa liềm với Chúa Kitô trên đó, do Evo Morales dâng tặng? Và kết cục vật này sẽ ở đâu?

Đức Phanxicô: À, vâng, đúng. Tôi nghe ‘mantello’ (ghi chú của ban biên tập: chữ mantello, tà áo, nghe như martello, tiếng Ý có nghĩa cây búa; chính vì thế Đức Phanxicô muốn câu hỏi được lặp lại) và tôi không hiểu. Nó khá lạ, và tôi không hề biết nó, cũng không biết Cha Espinal là một điêu khắc gia và là một thi sĩ. Tôi chỉ mới biết trong mấy ngày nay. Tôi thấy nó và đối với tôi nó là một ngạc nhiên. Thứ hai, cô có thể xếp nó vào thể loại “nghệ thuật phản kháng”, như ở Buenos Aires mấy năm trước đây, có một cuộc triển lãm của một điêu khắc gia tốt lành, đầy sáng tạo, người Á Căn Đình, nay đã qua đời. Đó là loại nghệ thuật phản kháng, và tôi nhớ một bức vẽ Chúa Kitô bị đóng đinh trên một oanh tạc cơ đang rơi, không phải sao? Kitô Giáo đó, nhưng là một phê phán, có thể nói, cho rằng Kitô Giáo liên minh với chủ nghĩa đế quốc, tức chiếc oanh tạc cơ. Trước nhất, tôi không biết thể loại này, và thứ hai, tôi xếp nó vào thể loại nghệ thuật phản kháng, một thể loại, trong một số trường hợp, có thể có tính xúc phạm, trong một số trường hợp thôi. Thứ ba, trong trường hợp cụ thể lần này, Cha Espinal bị sát hại năm 1980. Đó là thời thần học giải phóng đã phát triển ra nhiều ngành khác nhau. Một trong các ngành này theo lối phân tích Mácxít về thực tại. Cha Espinal thuộc ngành này, ngành này. Vâng, tôi biết vì trong những năm đó, tôi là giám đốc một phân khoa thần học và chúng tôi thảo luận nhiều về chủ đề này, về các ngành khác nhau và ai là đại biểu, không phải sao? Cùng năm đó, cha bề trên cả của Dòng Tên, Cha Arrupe, viết một lá thư cho cả Dòng về lối phân tích thực tại theo Mácxít trong thần học. Dừng lại ở điểm này, ngài viết “Nó không tốt, chúng là những điều khác, nó không đúng, không chính xác”. Và 4 năm sau, năm 1984, Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin đã công bố cuốn sách nhỏ đầu tiên, bản tuyên bố đầu tiên về thần học giải phóng để phê phán nó. Rồi tới cuốn thứ hai, cuốn này mở ra một viễn ảnh có tính Kitô Giáo nhiều hơn. Tôi có đang đơn giản quá không, không chứ? Ta hãy giải thích thời kỳ ấy: Cha Espinal là một người say mê lối phân tích Mácxít về thực tại, nhưng cả nền thần học sử dụng chủ nghĩa Mácxít nữa. Từ nền thần học này, ngài nghĩ ra công trình (nghê thuật) này. Thi ca của Cha Espinal cũng thuộc loại phản kháng này. Nhưng đó là đời sống của ngài, tư duy của ngài. Ngài là một người đặc biệt, rất có lòng tốt hết sức nhân bản, tranh đấu thực tâm, không phải sao? Dùng lối giải thích này, tôi hiểu được công rình này. Với tôi, nó không phải là một xúc phạm, nhưng tôi phải dùng khoa giải thích này, và tôi nói điều này cho cô để đừng có những ý kiến sai lạc.

Vistas: Đức Thánh Cha có để nói lại đó không?

Đức Phanxicô: Không, nó đi theo tôi. Có lẽ cô nghe người ta nói: Tổng Thống Morales muốn tặng tôi hai huy chương, quan trọng nhất của Bolivia (ghi chú của ban biên tập: huy chương Condor of Andes) và huy chương kia là Huy Chương Cha Espinal, một loại huy chương mới (ghi chú của ban biên tập: mới được Thượng Viện Bolivia chấp thuận ngày 30 tháng Sáu). Nếu tôi… trước nhất, tôi chưa bao giờ chấp nhận huy chương. Tôi không làm việc đó. Nhưng Tổng Thống làm việc này với một thiện chí và một nỗi vui lòng lớn lao đến làm tôi hết sức vui. Và tôi nghĩ chúng phát xuất từ nhân dân Bolivia. Nên tôi cầu nguyện về chúng (xem) tôi nên làm gì. (Tôi nghĩ) nếu đem về Vatican thì chúng sẽ kết cục nằm trong viện bảo tàng ở đấy và không ai… Tôi nghĩ đến việc để chúng lại với Đức Mẹ Copacabana, Mẹ của Bolivia, và chúng sẽ tới đền thánh. Hai huy chương sẽ ở trong Đền Đức Mẹ Copacabana, trong khi Chúa Kitô thì về với tôi. Xin cám ơn.

Còn tiếp

 

PARAGUAY – KỶ NIỆM KHÓ QUÊN TRONG CHUYẾN VIẾNG THĂM PARAGUAY CỦA Đức Thánh Cha PHAN-XI-CÔ

Từ ngày Chúa Nhật 5 tháng 7 đến Chúa Nhật ngày 12 tháng 7 năm 2015, Đức Thánh Cha Phan-xi-cô đã thực hiện chuyến Tông Du 3 quốc gia Nam Mỹ là Ecuador, Bolivia và Paraguay mà theo giới quan sát cho rằng đây là chuyến Tông Du về quê hương của Ngài dù Ngài là người Argentina. Cũng có thể cho là như thế dù năm 2013 khi vừa đắc cử Ngai Tòa Phê-rô, Đức Thánh Cha Phan-xi-cô đã chủ sự cho kỳ Đại Hội Giới trẻ thế giới tại Brazil, quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha và có dân số cũng như diện tích lớn nhất Nam Mỹ, đây cũng chỉ là chuyến Tông Du không do Ngài hoạch định mà chỉ theo lịch trình của vị tiền nhiệm là Đức Thánh Cha Biển Đức XVI vừa từ nhiệm. Bởi thế, chuyến Tông Du lịch sử này ngài đã về gần sát với quê nhà và nói tiếng mẹ đẻ là Tây Ban Nha của mình.

Có những chuyện bi hài thường xảy ra trong các chuyến Tông Du của các vị Giáo Hoàng vì từng cử chỉ, lời nói và bước đi của các Vị đều được các nhiếp ảnh gia hay các đài truyền hình ghi lại. Lần này cũng vậy, trong chuyến Tông Du những ngày đầu đến Ecuador, trong bài chúc mừng khi Đức Thánh Cha vừa đến, vị Tổng thống Ecuador đã hài hước nói với Đức Phan-xi-cô rằng: "Thiên Chúa là người Brazil, Giáo Hoàng là người Argentina và Ecuador là Thiên Đàng" ( “Dios es Brasileño” y en vistas de que el papa es Argentino, entonces “Ecuador es el paraíso”).

Tuy nhiên, trong chuyến thăm 2 ngày ngắn ngủi ở Bolivia đã xảy ra “sự cố” khi truyền thông đưa tin, ảnh về món quà mà ông Tổng Thống Evo Morales của Bolivia tặng cho Đức Thánh Cha là cây Thánh Giá có hình búa liềm. Truyền thông Nam mỹ thì cho rằng ông Tổng Thống người thổ dân này chơi xỏ có vẻ thiếu kính trọng Đức Thánh Cha khiến Đức Cha phải thốt lên rằng “Eso es imposible” (Điều này là không thể!).

Lịch trình của Đức Thánh Cha trong những ngày viếng thăm 3 nước Nam Mỹ dày đặc và phải công nhận Cụ Già 78 tuổi như Ngài có sức khỏe thật dẻo dai phi thường và có một bộ óc thật minh mẫn để ứng xử mọi tình huống bất ngờ xảy ra trong chuyến Tông Du này.

Từ Bolivia với lịch trình bận rộn trong hai ngay ngắn ngủi từ trưa thứ Tư ngày 8/7 đến trưa thứ Sáu ngày 10/7 vì Đức Thánh Cha phải viếng thăm hai nơi quan trọng là La Paz và Santa Cruz có độ cao gần 4.000 so với mặt nước biển nên những ai không quen sống ở độ cao như thế dễ bị lên máu và khó thở, nhưng Đức Thánh Cha là người Nam Mỹ nên cũng quen nhưng do tuổi cao nên cũng dễ bị mệt. Sauk khi kết thúc ở Bolivia vào trưa thứ Sáu, Ngài đã đến phi trường Paraguay lúc 14h49 sớm hơn dự kiến hơn 10 phút để kết thúc chuyến thăm cuối cùng của Ngài trong vòng 8 ngày.

Trong bài phát biểu tại Phi trường Paraguay khi được đón tiếp cách thân tình và kính trọng của người dân chất phát ở đây với gần 90 % Công Giáo, chính ở Paraguay, Đức Thánh Cha đã diễn tả tâm tình như là đang ở chính ngôi nhà của Ngài dù Ngài là người Argentina.

Đây là lần đầu tiên chúng tôi chứng kiến từng đoàn người hàng hàng, lớp lớp chờ sự xuất hiện của vị Đại Diện Chúa Ki-tô nơi trần gian để được chiêm ngắm, hô vang và nếu được có thể chạm vào tua áo choàng hay được Ngài chúc lành là được diễm phúc lắm rồi. Hãy tưởng tượng xem từ Phi trường đến Toàn Khâm Sứ gần 15 cây số mà người ta chen chút nhau hai bên đường cách trật tự để đón chào Đức Thánh Cha với khẩu hiệu. Chúng tôi tự hỏi Đức Thánh Cha là ai mà được ngưỡng mộ như thế vì cách đây hơn nửa thế kỷ một lãnh tụ cộng sản Liên Xô là Joseph Stalin đã nhìn về Tòa Thánh Vatican với một câu nói xách mé, pha lẫn thách đố và đe dọa: “Giáo Hoàng có mấy sư đoàn?”.

Quả thực Đức Giáo Hoàng trên danh nghĩa là quốc trưởng của quốc gia Tòa Thánh Vatican nằm gọn trong Roma của nước Ý với diện tích vỏn vẹn khoảng 0.44 cây số cuông, và dân số khoảng 840 người nhưng phần lớn là các linh mục, giám mục, Hồng Y làm việc trong Giáo triều và điều đó khiến Vatican được quốc tế công nhận là thành phố, quốc gia độc lập nhỏ nhất thế giới về góc độ diện tích và dân số. Quân đội hiện nay vào khoảng trên 100 người là lính tình nguyện người Thụy Sỹ đồng thời kiêm luôn công tác cận vệ Đức Giáo Hoàng. Tuy nhiên, Đức Giáo Hoàng của nước Vatican nhỏ bé lại có một ảnh hưởng vô cùng lớn và một chuyến viếng thăm hay một bài phát biểu của Ngài có sức lay động hàng tỉ người trên thế giới vì Ngài là vị Đại Diện của Chúa Ki-tô, Đấng là Đường, là Sự Thật và là Sự Sống.

Theo dõi từng hoạt động, từng bài phát biểu hay bài giảng của Ngài trong những ngày Ngài hiện diện ở Paraguay đã để lại cho chúng tôi những kỷ niệm không bao giờ quên trong đời. Một anh em linh mục cùng Dòng người Tây Ban Nha đang làm việc truyền giáo tại Ecuador trên 40 năm đã chia sẻ với chúng tôi rằng chuyến viếng thăm mục vụ của Ngài tại Ecuador trong những ngày 5-8 tháng 7 là một sự hiện diện đích thực của Chúa Ki-tô đã đem lại nguồn gió mới cho người dân và cả chính quyền nữa. Có thể nói hơi quá lời nhưng chính Đức Giáo Hoàng người từng được xem là đến từ thế giới thứ Ba khi được bầu lên vào tháng 3/2013 đã thực sự sống chứng nhân Tin Mừng của Chúa Ki-tô và giúp mọi người cùng sống chứng nhân như Chúa Ki-tô đã sống.

Hai buổi tiếp kiến chính thức với Ngài cùng với các linh mục, tu sĩ và giáo dân tại Nhà Thờ Chính Tòa của Thủ Đô Asunción trong giờ Kinh Chiều Thức Bảy ngày 11 tháng 7 và Thánh Lễ Đại Trào với gần 1,5 triệu người tham dự ở doanh trại quân đội Ñu Guasu (Cánh Đồng Vĩ Đại) đã để lại trong tôi những kỷ niệm tuyệt vời. Buổi Kinh Chiều Thứ Bảy trong Nhà Thờ Chính Tòa, chúng tôi được ngồi những hàng ghế đầu gần Cung Thánh nên khi Đức Thánh Cha vừa bước vào với đoàn Vệ Sĩ, một số anh em linh mục chúng tôi đã xáp lại choàng vai Ngài và Ngài tươi cười chúc lành cho chúng tôi. Dù rất mệt mỏi vì một ngày làm việc dày đặc nhưng Ngài vẫn luôn tươi cười và khích lệ những người dấn thân theo Chúa trong Năm Thánh là hãy biết rời khỏi văn phòng khép kín của mình để đến với người nghèo và người cùng khổ.

Còn nhớ chỉ sau hai tháng khi lên ngôi Giáo Hoàng, vị Mục Tử dám nói, dám làm này trong một thánh lễ thứ Bảy ở Nhà Nguyện Thánh Mát-ta đã mời gọi Giáo Hội và những người làm mục vụ cần phải “mở cửa” cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng để đón nhận mọi thành phần dân Chúa. Ngài đã bông đùa khi kể chuyện rằng có một người mẹ đơn thân đến xin rửa tội cho con mình thì bị nhân viên giáo xứ nói rằng không thể được vì bà mẹ này chưa kết hôn. Đức Thánh Cha nói rằng cứ theo cái đà này thì chúng ta không thể phát triển Giáo Hội được vì Chúa Giê-su chỉ lập 7 Bí tích nhưng chúng ta, những người quản lý các bí tích lại lập thêm bí tích thứ 8 là Bí tích “Hải quan mục vụ hay bí tích công an” là muốn kiểm tra và ra hình phạt. (Xc. http://www.elpais.com.uy/mundo/francisco-critico-a-curas-que.html).

Chính những ngày ở Paraguay Đức Thánh Cha một lần nữa đã không ngần ngại lên tiếng với những nhà cầm quyền cũng như những vị mục tử trong Giáo Hội phải đến với người nghèo, với những người bị áp bức, phải giải quyết những bất công xã hội, phải thực thi công bằng, bác ái và phải noi gương Chúa Ki-tô vị Mục Tử Nhân Lành.

Trong Thánh lễ lúc 10h sáng Chúa Nhật ngày 12 tháng 7 năm 2015 tại Ñu Guasu (Cánh Đồng Vĩ Đại), Đức Thánh Cha đã nhấn mạnh việc Chúa Giê-su sai các Tông đồ đi rao giảng Tin Mừng với một thái độ khiêm hạ và lòng hiếu khách (Hospitalidad), Ngài nói rằng Chúa Giêsu chỉ cho các môn đệ thấy con đường của Người là biến đổi con tim. Học cách sống một cách khác, với một luật khác, theo một qui tắc khác. Đó là cách biến đổi từ sự ích kỷ, khép kín, đụng độ, chia rẽ, tự tôn, bước sang con đường bênh vực sự sống và yêu thương. Từ thái độ thống trị, đè nén, lèo lái, bước đến thái độ đón tiếp, chấp nhận, chăm sóc. Đó là hai thái độ, hai cách thức đối đầu với cuộc sống, sứ vụ.

Đức Thánh Cha Phan-xi-cô còn nhấn mạnh rằng: “Giáo Hội là người mẹ có tấm lòng cởi mở tiếp đón, nhất là những người đang rất cần được chăm sóc, những người ở trong tình trạng khó khăn nhất. Giáo Hội là ngôi nhà tiếp đón. Chúng ta có thể làm việc tốt nếu chúng ta khích lệ nhau học ngôn ngữ hiếu khách, đón tiếp! Bao nhiêu vết thương, bao nhiêu tuyệt vọng có thể chữa trị tại nơi mà người ta cảm thấy mình được đón nhận.

Hiếu khách đối với người đói khát, người ngoại quốc, kẻ trần trụi, người đau yếu và tù đày, với người phong cùi, bất toại. Hiếu khách đối với những người không cùng chính kiến như chúng ta, những người vô thần. Hiếu khách với người bị bắt bớ, những người thất nghiệp. Hiếu khách với những nền văn hóa khác.. và hiếu khách ngay với người tội lỗi”.

Nhìn thấy bộ dạng của Ngài khá mệt mỏi trong thánh lễ vì những ngày qua lịch trình viếng thăm dày đặt vì tổ chức, phong trào nào cũng muốn Ngài viếng thăm để khích lệ tinh thần nhưng Ngài vẫn luôn giữ nét mặt bình thản, nhân từ của một người Cha trong mọi cử chỉ và hành động.

Từ trên khán đài đồng tế nhìn xuống, chúng tôi thấy một rừng người tham dự trong trật tự và thỉnh thoảng những tràng pháo tay thật lớn vang lên khi những lời của Đức Thánh Cha chạm đến tấm lòng của họ. Báo chí nói rằng thánh lễ hôm ấy có trên 1,5 triệu người tham dự.

Có thể nói rằng sức hút của Đức Thánh Cha thật là lớn vì từ già đến giới trẻ ở khắp mọi miền trong đất nước và các quốc gia lân cận như Argentina (quê hương của Đức Thánh Cha) và Brazil đã lội gió, lội mưa đến được diện kiến Ngài dù chỉ thoáng qua. Các bạn trẻ trong nhóm phục vụ đã ngày đêm tập luyện để chuẩn bị cho việc tiếp đón Ngài cách long trọng. Bàn thờ lộ thiên nơi Ngài cử hành Thánh Lễ Chúa Nhật do nghệ nhân Koki (là cựu học sinh của trường Dòng Ngôi Lời chúng tôi ở Itapua) là một hiện thực hóa Thông Điệp mới nhất của Đức Thánh Cha về môi sinh thật hòa điệu với chuyến thăm lịch sử này. Bao nhiêu mong đợi, hi sinh, chuẩn bị cho chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha đã được đền đáp thật cân xứng trước khi Ngài rời Paraguay hôm tối Chúa Nhật, Ngài đã bỏ tất cả các tiền lệ để nhập cuộc hoàn toàn với giới trẻ Paraguay tại Costanera bên Dòng sông Paraguay để nghe tâm tư các giới trẻ mà Ngài luôn yêu mến và quan tâm và lời cuối cùng của Ngài luôn là: “Các con hãy luôn nhớ cầu nguyện cho Cha và Cha sẽ luôn nhớ cầu nguyện cho các con”.

Tạm biệt Đức Thánh Cha Phan-xi-cô. Ba ngày viếng thăm ngắn ngủi của Ngài thật ngắn ngủi và theo dự báo thời tiết ở đây thì trời sẽ bão suốt tuần nhưng đã không xảy ra vì Chúa đã làm phép lạ nên trời khô ráo, đẹp đẽ để con cái Ngài tụ họp quanh người mà Chúa đã tuyển chọn để hướng dẫn dân Người. Đức Thánh Cha đã để lại cho chúng con, nhất là bản thân con những kỷ niệm khó quên lần này mặc dù Paraguay không phải là nơi chôn nhau, cắt rốn của con nhưng là quê hương thứ hai của con vì con đã tự gắn bó với quốc gia này từ ngày con đặt chân truyền giáo nơi đây. Ước mơ duy nhất của con là một ngày nào đó Ngài cũng đặt chân trên Đất Mẹ Việt Nam của chúng con để Ngài tận mắt chứng kiến đức tin của người dân Việt và cũng để người Công Giáo Việt Nam chúng con tỏ lòng hiếu thảo với Ngài như vị Sứ Giả của Chúa. Con cảm thấy vinh dự được một lần đồng tế với Ngài và hiểu được trọn vẹn những gì Ngài chia sẻ và được nhận phép lành trực tiếp từ Ngài. Xin chúc Ngài nghỉ ngơi để lấy lại sức lực thể lý cũng như tinh thần trong những ngày Tông Du khá mệt với nhiều hoạt động dày đặt. Con sẽ cầu nguyện cho Ngài và xin Ngài tiếp tục cầu nguyện cho chúng con.

Paraguay, ngày 13 tháng 7 năm 2015

 

Phải làm gì với 60 ngàn trái bắp, 20 ngàn quả bí và 150 ngàn trái dừa?

Đó là những thực phẩm mà các nông dân Paraguay đã biếu tặng để tạo nên lễ đài chính trong công viên Nu Guazú, nơi mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã cử hành Thánh Lễ cuối cùng của chuyến tông du 3 quốc gia Nam Mỹ.

Ngoài con số trên 1 triệu người tham dự đã được tận mắt chiêm ngưỡng cái kỳ công cuả nghệ sĩ Koki Ruiz, nhiều triệu người khác trên thế giới cũng bị thôi miên qua màn ảnh truyền hình hoặc qua các hình ảnh trên mạng xã hội, vì vẻ đẹp cuả chiếc lễ đài, vừa đơn giản nhưng đồng thời lại lộng lẫy và trang nghiêm.

Có khi nào mà sự lộng lẫy lại đi đôi với sự đơn giản bao giờ không? Xin cứ xem qua vài hình ảnh cuả lễ đài thì sẽ thấy ngay.

Cấu trúc cuả lể đài là một cái tháp, dài 131 feet (40m) và cao 56 feet (17m ), có một diện tích là 4305 feet vuông (400m2). Tất cả được bao phủ bởi những trái ngô, dừa và bí. Ở trung tâm cao nhất là một cây thánh giá.

Bên trái có hình Thánh Phanxicô, tên hiệu của ĐGH, và bên phải là Thánh Inhaxiô Loyola, đấng sáng lập Dòng Tên là dòng đã reo rắc hạt giống đức tin sang Paraguay.

Ông Ruiz đã cùng với 20 người nghệ sĩ khác làm việc thiết kế và xây dựng, họ sử dụng 200 tình nguyện viên cho những việc trang trí bàn thờ. Nhiều người biết đến dự án nhờ các mạng xã hội và đã tìm đến để tham gia.

"Với dụ án này, tôi muốn chứng tỏ là nghệ thuật không dành riêng cho một thiểu số có tài năng. Nghệ thuật ở trong tầm tay của tất cả mọi người và nó không cần bất cứ điều gì lạ, nhưng chỉ cần những điều bình thường hàng ngày, và những gì người ta sản xuất có thể trở thành một tác phẩm nghệ thuật ", ông Ruiz nói.

Ngoài những người nghệ sĩ trực tiếp nhúng tay vào tác phẩm, những nông dân đã hiến tặng phẩm vật cũng được thông báo về những "trân trọng và đánh giá cao cuả thế giới bên ngoài," ông nói tiếp.

Và phản ứng từ thế giới là 'ghê gớm' ('formidable'). Các mạng xã hội tràn ngập hình ảnh bàn thờ không ngưng nghỉ trong suốt cả ngày. Thậm chí người ta còn tạo ra một hashtag trên Twitter để nói về nó, đó là: #altardemaiz ("Bàn thờ của ngô bắp")

Mỗi mét vuông mặt bằng là có 1.200 trái dừa, dán vào nhau nhờ một loại keo đặc biệt. 60.000 trái bắp được xử dụng để bao quanh thềm gỗ.

Loại dừa Guarani là loại dừa nhỏ và có thể để lâu đến 14 tháng. "Nó có vỏ rất cứng có thể sơn lên dễ dàng, vì sau khi lột lớp vỏ bên ngoài, thì cái sọ dừa rất mịn, rất dễ vẽ", ông Ruiz giải thích.

Lễ đài được cấu trúc bằng nhiều phần di động, dễ dàng di chuyển, nhờ đó mà nhiều phần đã được thiết lập và trang trí trong khuôn viên cuả đan viện Tañarandy ở gần đó.

Mục tiêu cuả dự án là để biểu trưng cho những nền văn hoá đa dạng cuả quốc gia, đồng thời đề cao nền văn hoá bản xứ là Guarani.

"Hai năm trước chúng tôi cũng đã thực hiện một dự án như thế này rồi, chỉ dùng những hoa trái hảo hạng mà người dân Guarani dùng, đó là bắp, bí và dừa" ông Ruiz nói.

Những thực phẩm đó sẽ không bị bỏ phí sau khi lễ đài được phá đi.

"Dừa sẽ được lấy xuống để làm xà phòng, ngô được chế biến làm thực phẩm cho động vật, còn bí thì sẽ được phát cho dân quanh vùng. Người dân ở đây dùng bí để chế biến ra một loại mứt rất được ưa chuộng có tên là 'andai'"

 

Cha Federico Lombardi: Bây giờ, chúng ta nhường chỗ cho Anais Feuga thuộc nhóm nói tiếng Pháp.

Anais Feuga, (Radio France): Kính chào buổi tối. Trong Thánh Lễ tại Guayaquil, Đức Thánh Cha nói rằng thượng hội đồng phải giúp đỡ một việc biện phân đích thực và trưởng thành để tìm ra các giải pháp cụ thể cho các khó khăn của gia đình, và rồi Đức Thánh Cha yêu cầu người ta cầu nguyện để những gì xem ra dơ bẩn, gây gương mù gương xấu hay sợ hãi thì xin Thiên Chúa biến chúng thành phép lạ. Đức Thánh Cha có thể giải thích cho chúng con Đức Thánh Cha muốn nói tới những tình huống dơ bẩn, gây sợ hãi hay gây gương mù gương xấu nào?

Đức Phanxicô: Cả ở đây, tôi cũng sẽ sử dụng “khoa giải thích” bản văn. Lúc ấy tôi đang nói tới phép lạ rượu ngon nhất. Tôi nói mấy chiếc lu, mấy chiếc lu đựng nước này đầy, nhưng chúng được dùng để rửa chân. Mọi người vào dự tiệc phải rửa chân và để lại “chất dơ thiêng liêng” của họ. Đó là nghi thức rửa chân trước khi vào nhà hay đền thờ, không đúng sao? Thành thử ta có cái này trong nước thánh, nghĩa là cái còn lại của nghi thức Do Thái Giáo.

Tôi nói rằng chính Chúa Giêsu đã làm ra rượu ngon nhất từ cái nước dơ nói trên, thứ nước dơ nhất. Một cách tổng quát, tôi nghĩ tôi đã đưa ra lời bình luật ấy.

Nhưng, gia đình thì đang bị khủng hoảng, qúi vị biết đó. Tất cả chúng ta đều biết thế. Ta chỉ cần đọc “Instrumentum Laboris” (Tài Liệu Làm Việc của Thượng Hội Đồng tháng Mười này) – mà qúi vị biết rõ vì nó đã được trình bầy với qúi vị, và ở đó, tôi đã nói tới tất cả các khía cạnh này, một cách tổng quát. Rằng Chúa sẽ tẩy rửa chúng ta khỏi những khủng hoảng của không biết bao sự việc đã được mô tả trong cuốn “Instrumentum Laboris” đó. Nhưng, một cách tổng quát, lúc ấy tôi không nghĩ tới bất cứ điểm nào đặc thù cả. Rằng Người sẽ làm chúng ta nên tốt đẹp hơn, các gia đình sẽ trưởng thành hơn, tốt đẹp hơn. Gia đình đang gặp khủng hoảng, xin Chúa tẩy rửa chúng ta, và chúng ta hãy tiến lên. Còn những điều chuyên biệt của cuộc khủng hoảng này thì đều có trong Instrumentum Laboris của Thượng Hội Đồng đã làm xong và qúi vị đã có.

Cha Federico Lombardi: Bây giời chúng ta nhường chỗ cho Javier Martinez Brocal thuộc nhóm nói tiếng Tây Ban Nha, của Rome Reports.

Javier Martinez Brocal, (Rome Reports): Kính thưa Đức Thánh Cha, con cám ơn Đức Thánh Cha rất nhiều vì cuộc đối thoại này, một cuộc đối thoại giúp bản thân chúng con rất nhiều, vả cả công việc của chúng con nữa. Con đặt câu hỏi này nhân danh mọi ký giả nói tiếng Tây Ban Nha: nhận thấy việc làm trung gian giữa Cuba và Hoa Kỳ diễn tiến tốt đẹp xiết bao, Đức Thánh Cha có nghĩ có thể làm một điều tương tự như thế giữa những tình thế tế nhị khác tại các nước khác của lục địa Mỹ Châu La Tinh không? Con nghĩ tới Colombia và Venezuela. Ngoài ra, vì tò mò, con có người cha còn trẻ hơn Đức Thánh Cha vài năm nhưng mà về sinh lực thì chỉ bằng nửa của Đức Thánh Cha. Chúng con thấy rõ điều đó trong chuyến đi này và trong hai năm rưỡi qua. Bí quyết của của Đức Thánh Cha là đâu?

Đức Phanxicô: ‘Đâu là món thuốc của Đức Thánh Cha?’ là điều ông ta muốn hỏi. Đó mới là câu hỏi!

Diễn trình giữa Cuba và Hoa Kỳ không phải là một việc làm trung gian. Không, không, không, nó không có đặc điểm của một việc làm trung gian. Có một nguyện ước đã diễn ra, rồi từ phía kia cũng có một nguyện ước. Và rồi, và ở đây tôi xin nói thật, chuyện đã qua rồi, xẩy ra hồi tháng Giêng năm ngoái, 3 tháng đã trôi qua, và tôi chỉ biết cầu nguyện cho việc này mà thôi. Tôi không quyết định làm chi cả, tôi biết làm gì với hai đối tượng vốn cứ như thế này hoài cả hơn năm mươi năm nay. Thế rồi, Chúa khiến tôi nghĩ tới một vị Hồng Y, và vị Hồng Y này tới đó và nói chuyện. Rồi tôi không còn biết gì nữa; tháng ngày cứ trôi. Một ngày kia, quốc vụ khanh, vị đang có mặt ở đây, nói với tôi, “ngày mai, chúng ta sẽ có cuộc họp thứ hai với hai phái đoàn”. Làm sao có chuyện đó? “Vâng, vâng, họ đang nói chuyện với nhau, giữa hai nhóm, họ đang nói chuyện với nhau, họ đang thực hiện…” Tự nó diễn tiến thôi. Chứ có làm trung gian gì đâu. Đó là chuyện thiện chí của hai nước, và công phúc chính là của họ, họ có công thực hiện được điều đó. Chúng tôi gần như không làm được gì, chỉ là chuyện nhỏ mọn thôi. Và hồi tháng Mười Hai, giữa tháng Mười Hai, thì được công bố. Đó là câu truyện, đúng thật, không có gì hơn thế cả.

Ngay bây giờ, tôi đang quan tâm tới việc diễn trình hòa bình tại Colombia đừng ngưng lại. Tôi phải nói như thế, và tôi hy vọng diễn trình này tấn tới. Theo chiều hướng này, chúng tôi luôn trong tư thế để giúp đỡ, chúng tôi có nhiều cách để giúp đỡ. Sẽ là điều không đẹp chút nào nếu diễn trình này không tấn tới. Tại Venezuela, hội đồng giám mục cũng đang làm việc để tạo chút hòa bình ở đấy. Nhưng không có chuyện làm trung gian, điều mà ông hỏi. Trường hợp Hoa Kỳ, là Chúa, rồi hai điều có lẽ do may mắn, và cứ thế dễn tiến. Trường hợp Colombia, tôi hy vọng và cầu nguyện, và chúng ta phải cầu nguyện, xin cho diễn trình này đừng dừng lại. Đây là một diễn trình vốn đã tiếp diễn cả hơn 50 năm nay rồi. Có bao nhiêu người chết? Tôi nghe nói hàng triệu. Thế rồi, còn Venezuela, tôi không biết gì (về số người chết).

(câu hỏi xin nói tiếp, nghe không rõ)

Đức Phanxicô: Thuốc! Vâng, trà (mate) có giúp tôi nhưng tôi không dùng thử (lá) coca. Rõ chứ hả!

Cha Federico Lombardi: Tốt, bây giờ, xin mời ông Ludwig Ring-Eifel, để chúng ta có đại diện của nhóm nói tiếng Đức. Và rồi, nếu còn thì giờ, sẽ là Vania di Luca.

Ludwig Ring-Eifel, (CIC): Kính thưa Đức Thánh Cha, về chuyến đi này, chúng con được nghe rất nhiều sứ điệp mạnh mẽ dành cho người nghèo, và cũng nhiều sứ điệp mạnh mẽ, đôi khi nghiêm khắc, dành cho người giầu và người có quyền thế, nhưng một điều chúng con ít được nghe là một sứ điệp dành cho giai cấp trung lưu, nghĩa là những người đi làm, những người nộp thuế, “những người bình thường”. Câu hỏi của con là tại sao, trong huấn quyền của Đức Thánh Cha, lại có quá ít sứ điệp về giai cấp trung lưu. Nếu có những sứ điệp như thế, thì chúng sẽ như thế nào?

Đức Phanxicô: Cám ơn ông rất nhiều. Quả là một sửa sai tốt, cám ơn. Ông nói đúng. Tôi có cái sai lầm đã không nghĩ tới điều đó. Tôi sẽ đưa ra lời bình luận, nhưng không phải để biện minh cho mình. Ông nói đúng. Tôi phải nghĩ đôi chút.

Thế giới đang bị phân cực. Giai cấp trung lưu đang nhỏ dần. Sự phân cực giữa người giầu và người nghèo thì lớn quá. Thật như vậy. Và, có lẽ điều này không khiến tôi phải giải thích, không chứ? Một số quốc gia làm rất tốt, nhưng trên thế giới nói chung, sự phân cực thấy rất rõ. Và con số người nghèo thì to lớn. Và tại sao, tôi nói tới người nghèo? Vì họ nằm ở tâm điểm Tin Mừng. Và tôi luôn nói tới nghèo khó căn cứ trên Tin Mừng, không phải sao? Không phải vì tính xã hội học của nó. Còn về giai cấp trung lưu, tôi cũng đã nói dăm ba lời rồi, nhưng chỉ qua loa chiếu lệ. Nhưng những người bình thường, những người đơn sơ, các công nhân, đều là những người cao giá trị, không đúng sao? Và do đó, tôi nghĩ ông cho tôi hay một điều tôi cần phải làm. Tôi cần đào sâu hơn huấn quyền này.

Cha Federico Lombardi: Tốt, đúng thế. Bây giờ, xin hường chỗ cho Vania de Luca thuộc nhóm nói tiếng Ý.

Vania de Luca, (RAI - News 24): Trong mấy ngày nay, Đức Thánh Cha đã nhấn mạnh tới sự cần thiết của các phương pháp hội nhập xã hội, chống lại nền văn hóa vứt bỏ. Đức Thánh Cha cũng ủng hộ các dự án diễn tiến theo chiều hướng sống tốt đẹp này, Đức Thánh Cha cũng nói Đức Thánh Cha vẫn còn đang suy nghĩ về chuyến đi Hoa Kỳ. Đức Thánh Cha có đụng tới các khía cạnh này khi tới Liên Hiệp Quốc, tới Tòa Bạch Ốc không? Đức Thánh Cha có nghĩ tới chuyến đi này khi nhắc tới các vấn đề đó không?

Đức Phanxicô: Không, không, tôi chỉ cụ thể nghĩ tới chuyến đi đó và tới thế giới cách chung thôi, thực thế.

Nợ nần của các nước vào chính lúc này thật là khủng khiếp; mọi quốc gia đều có những khỏan nợ. Có một hay hai nước mua khoản nợ của các nước lớn. Đây là một vấn đề hoàn cầu. Nhưng tôi không nghĩ chuyên biệt về chuyến đi Hoa Kỳ liên quan đến vấn đề này.

Cha Federico Lombardi: Bây giờ, chúng ta còn có Courtney Walsh thuộc nhóm nói tiếng Anh. Tôi nghĩ sẽ là chót, là câu hỏi chót. (Không nghe rõ) À mà không, còn hai người nữa. Courtney rồi sau đó là Benedicte.

Courtney Walsh, (Fox News): Vâng, kính thưa Đức Thánh Cha, chúng ta đã đề cập chút đỉnh tới Cuba trước khi Đức Thánh Cha đi Hoa Kỳ và vai trò Vatican đã đóng để đem hai người cựu bằng hữu trở lại với nhau. Bây giờ, Cuba sẽ có vai trò trong cộng đồng quốc tế, theo ý kiến Đức Thánh Cha, Cuba có nên cải thiện thành tích nhân quyền của họ cũng như tự do tôn giáo hay không? Và, Đức Thánh Cha có nghĩ Cuba sẽ liều mất điều gì đó trong mối liên hệ mới này với siêu cường bậc nhất thế giới không? Xin cám ơn Đức Thánh Cha rất nhiều.

Đức Phanxicô: Nhân quyền là dành cho mọi người. Và nhân quyền đang không được tôn trọng không phải chỉ một hay hai quốc gia mà thôi. Tôi dám nói tại nhiều quốc gia trên thế giới, nhân quyền đang bị vi phạm. Nhiều quốc gia trên thế giới…còn Cuba mất chi hay Hoa Kỳ mất chi? Cả hai sẽ được một điều gì đó và mất một điều gì đó, vì việc này sẽ diễn ra trong các cuộc thương thuyết. Cả hai sẽ được, chắc chắn như thế: được hòa bình, gặp gỡ, tình bằng hữu, sự hợp tác. Họ sẽ được những thứ ấy… nhưng họ sẽ mất gì, tôi không thể tưởng nghĩ ra được. Chúng có thể là những điều cụ thể. Nhưng trong các cuộc thương thuyết người ta luôn vừa thắng vừa thua. Nhưng trở lại vấn đề nhân quyền, và tự do tôn giáo. Hãy nghĩ tới thế giới. Có một số nước cả ở Âu Châu nữa, ở đó, ông không được làm một dấu hiệu tôn giáo nào, vì nhiều lý do khác nhau, và tại các lục địa khác cũng hệt như thế. Đúng. Tự do tôn giáo không hiện hữu khắp nơi trên thế giới, có những nơi không có nó.

Cha Federico Lombardi: Bây giờ, xin nhường chỗ cho cô Benedicte Lutaud thuộc nhóm nói tiếng Pháp.

Benedicte Lutaud, (I.Media): Kính thưa Đức Thánh Cha, Đức Thánh Cha tự trình bày mình như nhà tân lãnh đạo thế giới của nền chính trị thay thế. Con muốn được biết: tại sao Đức Thánh Cha ủng hộ các phong trào bình dân một cách mạnh mẽ đến thế, và không ủng hộ thế giới kinh doanh bao nhiêu? Và Đức Thánh Cha có nghĩ thế giới sẽ theo Đức Thánh Cha trong việc Đức Thánh Cha rộng mở hai tay cho các phong trào bình dân, vốn có tính rất thế tục không?

Đức Phanxicô: Thế giới của các phong trào bình dân là một thực tại. Các phong trào bình dân là một thực tại hết sức lớn lao, khắp thế giới. Tôi đã làm gì? Điều tôi đã cho họ là học thuyết xã hội của Giáo Hội, hệt như tôi đối đãi với thế giới kinh doanh. Học thuyết xã hội của Giáo Hội có đó. Nếu cô nhìn lại những điều tôi nói với các phong trào bình dân, một bài diễn văn tương đối dài, chúng quả phát xuất từ học thuyết xã hội của Giáo Hội, áp dụng vào tình thế của họ. Nhưng vẫn là học thuyết xã hội của Giáo Hội. Mọi điều tôi nói đều là học thuyết xã hội của Giáo Hội cả. Và, khi cần nói với thế giới kinh doanh, tôi cũng nói cùng một điều, vốn là học thuyết xã hội của Giáo Hội, điều nó muốn nói với thế giới kinh doanh. Trong Laudato Si', có một đoạn về ích chung và cả về món nợ xã hội của tư hữu nữa, mọi điều này đều diễn tiến theo chiều hướng này. Nhưng đều áp dụng học thuyết xã hội của Giáo Hội cả.

Lutaud: Đức Thánh Cha có nghĩ Giáo Hội sẽ theo Đức Thánh Cha trong việc gần gũi với các phong trào bình dân hay không?

Đức Phanxicô: Chính tôi là người theo Giáo Hội! Vì tôi đơn giản chỉ giảng dạy giáo huấn xã hội của Giáo Hội cho các phong trào này thôi. Đâu có giang rộng đôi tay cho kẻ thù đâu. Nó đâu có tính cách chính trị, không, nó là một sự kiện giáo lý. Tôi muốn điều này được sáng tỏ.

Cha Federico Lombardi: Vẫn còn một câu hỏi nữa, của Cristina Cabrejas thuộc nhóm nói tiếng Tây Ban Nha.

Cristina Cabrejas, (EFE): Kính thưa Đức Thánh Cha, các ký giả nói tiếng Tây Ban Nha muốn được hỏi có phải Đức Thánh Cha không sợ rằng Đức Thánh Cha hay các bài diễn văn của Đức Thánh Cha có thể bị khai thác bởi các chính phủ, bởi các nhóm gây áp lực, bởi các phong trào. Xin cám ơn Đức Thánh Cha.

Đức Phanxicô: Tôi nhắc lại một chút những gì tôi đã nói từ đầu. Mọi lời nói, mọi câu nói đều có thể bị khai thác. Điều ký giả ở Ecuador hỏi tôi, câu nói đó, có người bảo là nói cho chính phủ, có người lại bảo câu nói đó là chống chính phủ. Đó là lý do tại sao tôi tự cho phép tôi nói khoa giải thích toàn bộ (ngôn từ). Chúng luôn có thể bị khai thác. Đôi khi, một số tin tức chỉ lấy một câu, ra ngoài cả ngữ cảnh. Tôi không sợ. Tôi chỉ xin nói: hãy nhìn vào ngữ cảnh. Và nếu tôi phạm sai lầm, tôi sẽ bẽn lẽn đôi chút xin tha thứ, và tiếp tục tiến bước.

Cabrejas: Con có thể hỏi một câu hỏi khác, nhanh thôi không? Đức Thánh Cha nghĩ gì về việc người ta chụp hình tự xướng (selfies) trong Thánh Lễ, điều mà người trẻ và thiếu nhi muốn làm với Đức Thánh Cha?

Đức Phanxicô: Tôi nghĩ gì về điều đó ấy à? Tôi cảm thấy như một người ông! Đó là một văn hóa khác nữa. Hôm nay, khi tôi rời (Asuncion), một cảnh sát viên khoảng 40 tuổi xin tôi chụp một tấm tự xướng! Tôi bảo anh ta, này, nghe cho kỹ, anh là một thiếu niên! Quả là một nền văn hóa khác, tôi tôn trọng nền văn hóa này.

Cha Federico Lombardi: Bây giờ, chúng ta hãy dành cho câu hỏi cuối cùng và chúng ta sẽ để cho một người biết Đức Giáo Hoàng, biết đặt câu hỏi này rất hay, ông Andrea Tornielli thuộc nhóm nói tiếng Ý.

Andrea Tornielli, (Vatican Insider): Kính thưa Đức Thánh Cha, con muốn hỏi Đức Thánh Cha: một cách tổng hợp, đâu là sứ điệp Đức Thánh Cha muốn gửi Giáo Hội Mỹ Châu La Tinh trong những ngày này và Giáo Hội Mỹ Châu La Tinh có vai trò gì như là dấu chỉ đối với thế giới?

Đức Phanxicô: Giáo Hội Mỹ Châu La Tinh có một sự phong phú lớn lao. Đó là một Giáo Hội trẻ trung. Và điều đó quan trọng. Một Giáo Hội trẻ trung với một sự tươi mát nào đó. Với cả một số xuề xòa nữa, không trịnh trọng, không phải sao? Giáo Hội này có một nền thần học phong phú để nghiên cứu. Tôi muốn khuyến khích Giáo Hội trẻ trung này và tôi tin rằng Giáo Hội này sẽ trao tặng ta nhiều thứ. Tôi xin kể một điều thực sự làm tôi thán phục. Ở cả ba nước, cả ba, dọc các đường phố đều có các bà mẹ và ông bố với con cái, còn khoe con cái nữa. Tôi chưa bao giờ được thấy nhiều con nít như thế! Rất nhiều con nít. Đấy là một dân tộc, và cả Giáo Hội nữa, há không giống như thế hay sao? Quả là một bài học cho chúng ta, há không phải thế sao? Đối với Âu Châu, nơi sinh suất đang giảm, điều đó có hơi đáng sợ, không đúng sao? Nhưng các chính sách giúp các gia đình đông con thì rất ít. Tôi nghĩ tới Pháp, một nước có chính sách tốt đẹp trong việc giúp các gia đình đông con. Nhờ thế nước này đã đạt được một sinh suất cao hơn 2 phần trăm, còn các nước khác thì không phần trăm hay kém hơn. (Không nghe rõ) Ở Albania, chẳng hạn, tôi tin mức tuổi ở 45 phần trăm. (Ở) Paraguay 72 hay 75 phần trăm dân số trẻ hơn 40 tuổi. Sự phong phú của Giáo Hội này, quốc gia này, nhưng Giáo Hội này cũng sống động nữa. Đây là một Giáo Hội của sự sống, không đúng sao? Và điều đó quan trọng. Chúng ta cũng cần học hỏi từ điều vừa nói và sửa sai nó vì, ngược lại, nếu con cái không sinh ra… Đối với tôi cũng thế thôi, phí phạm. Con cái đang bị vứt bỏ. Người già đang bị vứt bỏ. Tất cả chúng ta đều biết người già… Thiếu việc làm, chúng ta vứt bỏ cả người trẻ, không phải sao? Và các nước trẻ trung của người trẻ này đem lại cho chúng ta nhiều sức mạnh hơn trong việc này, không đúng sao? Còn đối với Giáo Hội, tôi dám nói một Giáo Hội trẻ trung với rất nhiều vấn đề. Giáo Hội này có nhiều vấn đề và đây là sứ điệp tôi tìm ra. Đừng sợ hãi. Tuổi trẻ này có sự tươi mát này của Giáo Hội. Đây cũng có thể là một Giáo Hội vô kỷ luật, nhưng với thời gian, sẽ trở thành có kỷ luật. Nhưng nhất định nó sẽ đem tới cho chúng ta nhiều điều tốt. Tôi không biết liệu đó có phải là điều ông muốn hỏ tôi hay không. Xin cám ơn.

Cha Federico Lombardi: Kính thưa Đức Thánh Cha, xin cám ơn Đức Thánh Cha rất nhiều. Như thế, chúng ta sẽ kết thúc loạt câu hỏi. Cũng như thỉnh thoảng khi chúng ta hiện diện ở đây với nhau, chúng tôi thông báo cho qúi vị các sinh nhật của đồng nghiệp, giữa hôm nay và ngày mai, hay hôm qua và hôm nay, chúng ta có hai sinh nhật. Một là sinh nhật của cô Cristiana Caricato thuộc TV2000 và sinh nhật kia là của ông Antoine Marie Izoarde. Gì ạ? Cả ông Pablo nữa, hôm kia. Tuyệt.

(Cha Lombardi bắt đầu hát: Happy Birthday)

Xin cám ơn rất nhiều về các các câu trả lời và các câu hỏi và mọi công việc qúi vị đang thực hiện. Xin chúc qúi vị một hành trình tốt đẹp. Hẹn gặp lại qúi vị ngày mai.

(Vỗ tay)

 

2015-07-14 L’Osservatore Romano - From the Marian Shrine of Caacupé to the Basilica of St Mary Major. After celebrating Mass on Saturday, 11 July, Francis entrusted Paraguay to the Immaculate Conception and then a few days later the Holy Father raised another prayer to the Virgin Mary when he went to the Basilica of St Mary Major where he paid tribute to her in thanksgiving for the success of his apostolic visit in South America.

On returning from Paraguay, Pope Francis was welcomed to Ciampino Airport on Monday, 14 July, at 1:40 pm by the Substitute of the Secretary of State, Archbishop Angelo Becciu, and by the Regent of the Prefecture of the Papal Household, Fr Leonardo Sapienza. Before returning to the Vatican, the Pontiff went as usual to the Basilica of St Mary Major where the archpriest, Cardinal Santos Abril y Castelló was waiting for him. The Pope stopped for several minutes to pray in front of the icon of Mary and placed a bouquet of white and yellow flowers on the altar. Then he returned to the Domus Sanctae Marthae.

 

2015-07-13 Vatican - Pope Francis arrived back in Rome on Monday afternoon at the end of his week- long pastoral visit to Ecuador, Bolivia and Paraguay. The papal plane touched down at Rome’s Ciampino airport just before 2pm local time after the overnight flight from Asuncion in Paraguay.

On his way back to the Vatican, Pope Francis made a brief stop at the Basilica of St Mary Major, as he has done on all his previous trips, to lay a bunch of flowers in front of the icon of Our Lady.

Just before boarding the papal plane in Asuncion, the head of the Holy See press office, Fr Federico Lombardi, sat down with our correspondent in Paraguay for the visit, Linda Bordoni, to talk about the lasting legacy that Pope Francis has left behind in these three Latin American nations…

 

Giải đáp phụng vụ: Nến ở các Thánh giá xức dầu được thắp những dịp nào?

Giải đáp của Cha Edward McNamara, Dòng Đạo Binh Chúa Kitô (LC), Khoa trưởng Thần học và giáo sư phụng vụ của Đại học Regina Apostolorum (Nữ Vương các Thánh Tông Đồ), Rôma.

Hỏi: Sự thực hành truyền thống, bây giờ là tùy chọn, về việc đặt thánh giá cung hiến và nến sáng, để đánh dấu những nơi mà các bức tường nhà thờ được xức dầu trong nghi thức cung hiến, vẫn được duy trì ở nhiều nơi. Các chữ đỏ của nghi thức cung hiến bao gồm một nghi lễ thắp sáng chúng trong nghi thức này (xem Caeremoniale Episcoporum, số 907, Ordo dedicationis Ecclesiae et altaris, cap. II, số 72). Tôi không thể tìm thấy chỗ nào trong các chữ đỏ kêu gọi hay thậm chí cho phép chúng được thắp sáng vào các dịp khác. Ngay cả phần tóm tắt trong Nghi thức cung hiến (Ordo dedicationis) về các ngày kỷ niệm cung hiến cũng im lặng về điểm này (xem cap. II, số 26-27). Các sự thực hành dường như thay đổi từ không bao giờ thắp sáng chúng, chỉ thắp sáng chúng vào ngày kỷ niệm cung hiến nhà thờ, thắp sáng chúng vào ngày lễ tước hiệu nhà thờ, thắp sáng chúng Đêm Vọng Phục Sinh, thắp sáng chúng vào tất cả các lễ trọng, thắp sáng chúng mỗi Chúa Nhật, …Xin cha cho biết có nguồn sách nào xác định một qui định thẩm quyền về điểm này không? - J.S., St. Louis, Missouri, Mỹ.

Đáp: 12 thánh giá cung hiến hoặc đá cung hiến, và nến sáng được đề cập bởi độc giả chúng ta thường được đặt trên các bức tường của bất kỳ nhà thờ Công Giáo nào đã được cung hiến. Các thánh giá này thường bằng đá hoặc một vật liệu bền chắc khác; đôi khi chúng được sơn vẽ nữa. Các thánh giá và nến này đánh dấu 12 điểm, ở nơi mà bức tường nhà thờ đã được long trọng xức dầu và các ngọn nến được thắp sáng lần đầu tiên. Trong các nhà thờ xưa, cũng có 12 thánh giá trên bức tường bên ngoài của nhà thờ nữa.

Từ ngữ cung hiến (dedication) nhà thờ hiện nay được ưa chuộng hơn từ ngữ thánh hiến (consecration) nhà thờ. Tữ ngữ này được mô tả trong Nghi thức Cung Hiến nhà thờ:

"Nghi thức Xức Dầu, Xông hương, Dọn bàn thờ (trải khăn…) và Thắp đèn Bàn thờ.

"16. Nghi thức Xức Dầu, Xông hương, Dọn bàn thờ (trải khăn…) và Thắp đèn Bàn thờ diễn tả, bằng các dấu hiệu hữu hình, một số khía cạnh của công việc vô hình, mà Chúa hoàn thành thông qua Giáo Hội trong việc cử hành các mầu nhiệm thánh, đặc biệt là bí tích Thánh Thể.

"a) Xức dầu bàn thờ và các bức tường của nhà thờ: Việc xức dầu thánh làm cho bàn thờ trở nên một biểu tượng của Chúa Kitô, Đấng mà trước tất cả các danh hiệu khác, được gọi là “Đấng Được Xức Dầu”; vì Chúa Cha xức dầu Người với Thánh Thần và đặt Ngưởi làm Linh mục Thượng phẩm, để trên bàn thờ thân thể Người, Người có thể hy tế đời mình để cứu độ tất cả. Việc xức dầu nhà thờ có nghĩa rằng nó được dùng một cách hoàn toàn và luôn mãi cho việc thờ phương Kitô giáo. Phù hợp với truyền thống phụng vụ, có mười hai thánh giá được xức dầu, hoặc, nơi nào thuận tiện hơn, bốn thánh giá được xức dầu, như là một biểu tượng rằng nhà thờ là một hình ảnh của thành thánh Giêrusalem.

"b) Hương được đốt trên bàn thờ để có nghĩa rằng hy lễ của Chúa Kitô, diễn ra mãi ở đó trong mầu nhiệm, bay lên Chúa Cha như một mùi hương dịu ngọt, và cũng để diễn tả rằng lời cầu nguyện của dân chúng là làm hài lòng và được chấp nhận, lên tới ngai Thiên Chúa. Việc xông hương lòng nhà thờ cho thấy rằng sự cung hiến nhà thờ làm cho nó trở thành nhà cầu nguyện, nhưng dân của Thiên Chúa được xông hương trước tiên, bởi vì họ là đền thờ sống động, mà trong đó mỗi thành viên là một bàn thờ thiêng liêng.

"c) Việc dọn bàn thờ cho thấy rằng bàn thờ Kitô giáo là bàn thờ của hy tế tạ ơn và là bàn của Chúa; xung quanh bàn thờ, các linh mục và dân Chúa, bằng một nghi thức như nhau nhưng khác nhau về phận vụ, cử hành việc tưởng niệm cái chết và sự phục sinh của Chúa Kitô và chia sẻ bữa ăn của Người. Vì lý do này, bàn thờ được chuẩn bị như một bàn của bữa tiệc hy tế, và được trang trí cho một bữa tiệc. Do đó, việc trải khăn bàn thờ có ý nghĩa rõ ràng rằng đó là bàn tiệc của Chúa, mà tại đó dân Chúa vui vẻ gặp gỡ, để được hưởng của ăn thần linh, cụ thể là Mình và Máu của Chúa Kitô hy tế.

"d) Việc thắp sáng bàn thờ, sau đó là thắp sáng nhà thờ, nhắc chúng ta nhớ rằng Chúa Kitô là “ánh sáng soi chiếu mọi dân nước”; sự sáng của Người soi chiếu toàn Giáo Hội và qua đó, soi chiếu toàn thể gia đình nhân loại”.

Lời nguyện được sử dụng vào dịp này là: "Xin Chúa dùng quyền năng của Người thánh hóa bàn thờ và thánh đường này, khi chúng con làm phận sự xức dầu, đề chúng trở nên dấu hiệu hữu hình diễn tả mầu nhiệm Đức Kitô và Hội Thánh Người” (bản dịch của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam).

12 cây nến bắt nguồn từ việc sử dụng biểu tượng của con số này trong truyền thống Kinh Thánh. 12 viên đá, được ông Mô-sê sử dụng để xây dựng bàn thờ của giao ước, đại diện cho 12 chi tộc Ít-ra-en. Có 12 cửa của thành Giêrusalem mới được đề cập trong sách Khải Huyền (21, 12-14). Tương tự như vậy, có 12 thánh tông đồ. Khi chúng ta đọc kinh Tin Kính, chúng ta tuyên xưng "Tôi tin Hội thánh duy nhất, thánh thiện, Công Giáo và tông truyền”. Đức tin chúng ta là "tông truyền" vì nó được dựa trên những lời dạy của Chúa Giêsu, được trông nom bởi các tông đồ, những người thừa kế trực tiếp của các vị là các Giám mục của chúng ta, được Chúa Thánh Thần hướng dẫn.

Nghi thức cung hiến nhà thờ có lẽ bắt nguồn từ thời Hoàng đế Constantine (272-337), khi các Kitô hữu được tự do thờ phượng Chúa. Trong nhiều thế kỷ, nó bao gồm sự cử hành trọng thể lần đầu Hy lễ tạ ơn. Ở giai đoạn sau đó, một nghi thức đặt xương thánh được thêm vào. Hạt nhân của nghi thức hiện nay với các việc xức dầu khác nhau có nguồn gốc từ thời Trung Cổ.

Như độc giả chúng tôi đã đề cập, sự thực hành thay đổi khác nhau về thời gian các ngọn nến được thắp sáng Không có chỉ định chính thức trong luật hiện nay. Trong các trường hợp như vậy, phong tục truyền thống có thể được tuân giữ. Theo phong tục này, nến có thể được thắp sáng vào ngày 29-5 khi tất cả các nhà thờ mừng chung Lễ cung hiến. Nếu không, chúng có thể được thắp sáng để mừng các ngày lễ trọng trong năm của Giáo Hội. Đây là một khả năng và không phải là một điều buộc, nhưng có thể là hữu ích để tăng cường sự trọng thể của các ngày lễ. (Zenit.org 14-7-2015)

Nguyễn Trọng Đa

 

NHỚ RỪNG
Ảnh của Dominic Đức Nguyễn
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ,
Thủa tung hoành, hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng.
(Trích thơ của Thế Lữ)