Đức Bênêđíctô suy tư về Vatican II: hân hoan và phấn khởi
Vũ Văn An2/22/2013
________________________________________
Thứ năm, 14 tháng 2 vừa qua, nhân cuộc viếng thăm hàng giáo sĩ Rôma, Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI đã ứng khẩu nhắc tới một số kỷ niệm của ngài đối với Công Đồng Vatican II.

Đối với hôm nay, vì tuổi già sức yếu, tôi đã không thể dọn được một bài nói chuyện dài như thường lệ; thay vào đó, tôi xin trình bày những gì hiện có trong đầu tức một số ý tưởng về Công Đồng Vatican II, theo cái nhìn của tôi. Tôi xin bắt đầu với câu truyện vui: năm 1959, tôi được cử nhiệm làm giáo sư tại Đại Học Bonn, nơi có các chủng sinh của Giáo Phận Cologne và nhiều giáo phận trong vùng tới học. Nhờ thế, tôi có dịp được tiếp xúc với Đức Hồng Y TGM Cologne, là Đức Hồng Y Frings. Năm 1961, nếu tôi nhớ không sai, Đức Hồng Y Siri của Genoa có tổ chức một loạt các buổi nói chuyện về Công Đồng do nhiều vị hồng y ở Âu Châu đảm trách, và ngài có mời Đức TGM Cologne trình bày đề tài Công Đồng và thế giới tư duy hiện đại.

Đức Hồng Y yêu cầu tôi, là giáo sư trẻ nhất, viết cho ngài một dự thảo. Ngài rất thích dự thảo ấy và đã đem trình bày với dân chúng tại Genoa y nguyên bản văn mà tôi đã viết cho ngài. Chẳng bao lâu sau, Đức Giáo Hoàng Gioan mời Đức Hồng Y tới gặp ngài. Đức Hồng Y lo lắng lắm sợ mình nói điều gì đó không đúng, một điều gì đó sai lạc, nên bị triệu tới để quở mắng, thậm chí dám bị tước cả chức hồng y lắm. Thực vậy, khi cha thư ký của ngài giúp ngài vận phẩm phục để vào triều yến, Đức Hồng Y bảo: “Có lẽ đây là lần chót tôi mặc phẩm phục này!”. Rồi ngài đi vào, Đức Giáo Hoàng Gioan ra gặp ngài, ôm lấy ngài rồi nói: “Cám ơn Đức Hồng Y, Đức Hồng Y đã nói những điều mà chính tôi vốn muốn nói từ lâu, nhưng không tìm ra lời”. Nhờ thế, Đức Hồng Y biết ngài đi đúng đường và đã mời tôi tháp tùng ngài tới Công Đồng, đầu tiên làm cố vấn riêng cho ngài; sau đó, ngay trong khóa đầu tiên, tôi nghĩ vào khoảng tháng Mười Một năm 1962, tôi cũng được cử làm chuyên viên chính thức của Công Đồng.

Thế là chúng tôi lên đường tới Công Đồng không những lòng tràn đầy niềm vui mà còn phấn khởi nữa. Ai cũng hết sức nóng lòng mong đợi. Chúng tôi hy vọng mọi sự sẽ được canh tân, ta sẽ có một Lễ Hiện Xuống mới, vì lúc đó, Giáo Hội vẫn còn khá vững vàng: con số tham dự Thánh Lễ Chúa Nhật vẫn còn khá đông, ơn gọi làm linh mục và tu dòng chỉ hơi bắt đầu giảm sút, nhưng vẫn còn đủ. Tuy thế, người ta có cảm tưởng Giáo Hội không chịu tiến về phía trước, đang sa sút, dường như đã trở thành điều gì đó thuộc quá khứ chứ không phải là người loan báo tương lai. Và lúc đó, chúng tôi hy vọng rằng mối liên hệ này sẽ được đổi mới, chắc chắn nó sẽ thay đổi, Giáo Hội một lần nữa sẽ trở thành sức mạnh của tương lai cũng như sức mạnh của hiện tại. Chúng tôi cũng biết rằng mối liên hệ giữa Giáo Hội và thời hiện đại, ngay từ đầu, đã hơi gặp trục trặc, bắt đầu với sai lầm của Giáo Hội trong vụ Galileo Galilei. Chúng tôi mong sửa được buổi đầu sai lầm ấy và khám phá lại sự liên kết giữa Giáo Hội và những lực lượng tốt đẹp nhất của thế giới, ngõ hầu mở ra một tương lai thực sự cho nhân loại, một tiến bộ thực sự. Tóm lại, chúng tôi tràn trề hy vọng, tràn trề phấn khởi, những mong góp phần mình vào diễn trình đó. Tôi nhớ rằng người ta vốn nghĩ Công Đồng Rôma chỉ là một mô thức tiêu cực. Tôi không biết đúng hay sai nhưng người ta bảo rằng các văn kiện đã soạn sẵn tại Vương Cung Thánh Đường Thánh Gioan được đọc lớn tiếng lên, rồi các thành viên của Công Đồng chỉ biết vỗ tay hoan hô, nghĩa là chấp thuận bằng cách vỗ tay. Công Đồng đại loại được tiến hành như thế. (Nhưng ngày nay) các giám mục cho hay: không, ta không nên hành động như vậy nữa. Chúng tôi là giám mục, chúng tôi là chủ thể của Công Đồng; chúng tôi không muốn đơn giản chấp thuận những gì đã được làm sẵn, chúng tôi muốn làm chủ thể, làm chủ đạo của Công Đồng. Bởi thế, cả Đức Hồng Y Frings, người có tiếng trung thành tuyệt đối với Đức Thánh Cha, trung thành một cách gần như từng ly từng tí nữa, cũng đã phát biểu rằng: ở đây, chúng tôi đóng vai trò khác hẳn. Đức Giáo Hoàng mời gọi chúng tôi trở thành như các giáo phụ, trở thành Công Đồng Chung, một chủ thể canh tân Giáo Hội. Bởi thế, chúng tôi muốn đảm nhiệm vai trò mới mẻ này của chúng tôi.

Dịp đầu tiên thái độ trên được chứng tỏ là chính ngày thứ nhất. Chương trình dành cho ngày thứ nhất này là bầu các ủy ban. Các danh sách để bầu đã được soạn sẵn, và được coi là soạn một cách vô tư. Các danh sách này được đem ra bỏ phiếu. Nhưng ngay tức khắc, các nghị phụ tuyên bố: không, chúng tôi không muốn bỏ phiếu cho những danh sách đã dọn sẵn. Chúng tôi là chủ thể. Thành thử, phải hoãn việc bỏ phiếu này, vì các nghị phụ muốn trước hết được biết nhau cái đã, sau đó, mới tự mình soạn thảo các danh sách. Và đã xẩy ra đúng như thế. Đức Hồng Y Liénart của Lille và Đức Hồng Y Frings của Cologne công khai cho hay: không, không phải cách đó. Chúng tôi muốn soạn danh sách riêng của chúng tôi và bầu các ứng cử viên của chúng tôi. Đây không hẳn là hành vi cách mạng, mà chỉ là hành vi lương tâm, một hành vi chịu trách nhiệm về phía các nghị phụ của Công Đồng.

Và thế là khởi đầu giai đọan gay go, tích cực tìm hiểu các đối tác của mình, một điều không thể nào tình cờ xẩy ra được. Tại Collegio dell’Anima, nơi tôi cư ngụ, chúng tôi có nhiều khách tới thăm: Đức Hồng Y rất nổi tiếng, và chúng tôi được hân hạnh đón tiếp các vị hồng y khắp thế giới.Tôi nhớ rõ khổ người cao và gầy của Đức Cha Etchegaray, tổng thư ký Hội Đồng Giám Mục Pháp, và nhiều vị khác. Việc này diễn ra suốt thời kỳ Công Đồng: những cuộc họp bỏ túi với các đối tác thuộc nhiều quốc gia khác. Nhờ thế, tôi được làm quen với những nhân vật vĩ đại như các cha de Lubac, Daniélou, Congar, v.v… Chúng tôi cũng biết nhiều giám mục khác nhau; nhưng nhớ nhất là Đức Cha Elchinger của Strasbourg. Có thể nói đó đã là một cảm nghiệm về tính phổ quát và thực tại cụ thể của Giáo Hội, một thực tại không đơn giản chỉ tiếp nhận chỉ thị từ trên cao, nhưng cùng nhau triển nở và tiến về phía trước, luôn dưới sự hướng dẫn, dĩ nhiên, của vị kế nhiệm Thánh Phêrô.

Như tôi đã nói, mọi người tới đây với một hoài mong lớn lao; chưa bao giờ có được một công đồng với qui mô lớn lao như thế, nhưng không phải ai cũng biết mình phải làm gì. Có thể nói thế này: những vị được chuẩn bị hơn cả, tức những vị có những ý niệm rõ ràng hơn hết, là hàng giám mục Pháp, Đức, Bỉ và Hoà Lan, những vị tự nhận là “Liên Minh Sông Rhine”. Và trong giai đoạn đầu của Công Đồng, chính các vị này xác định ra con đường phải đi; sau đó, sinh hoạt nhanh chóng được mở rộng và mọi người mỗi ngày một góp phần nhiều hơn vào tính sáng tạo của Công Đồng. Các vị người Pháp và người Đức có một số quan tâm chung với nhau, dù khác nhau về tiểu tiết. Ý định đầu tiên, đơn giản và rõ ràng đơn giản là cải tổ phụng vụ, một việc đã bắt đầu từ thời Đức Piô XII, vị giáo hoàng từng cải tổ phụng vụ Tuần Thánh; ý định thứ hai là giáo hội học; ý định thứ ba là lời Chúa, tức mạc khải; và sau cùng là đại kết. Hơn các vị người Đức, các vị người Pháp cũng rất quan tâm tới việc thăm dò vấn đề liên hệ giữa Giáo Hội và thế giới.

Ta hãy bắt đầu với chủ đề thứ nhất. Sau Thế Chiến Thứ Nhất, Trung và Tây Âu đã được chứng kiến phong trào phụng vụ nhằm khám phá lại sự phong phú và sâu sắc của phụng vụ, mà tới lúc đó vẫn như thể bị khóa cứng trong cuốn sách lễ Rôma của linh mục, trong khi giáo dân cầu nguyện với sách kinh riêng của họ, được soạn thảo theo nhu cầu tình cảm của giáo dân, nhằm diễn dịch nội dung cao xa, ngôn ngữ cao vời của nền phụng vụ cổ điển thành những ngôn từ thiên nhiều về xúc cảm, gần gũi hơn với tâm hồn giáo dân. Nhưng dường như ta có đến hai nền phụng vụ song hành: linh mục với các cậu giúp lễ cử hành Thánh Lễ theo Sách Lễ, và giáo dân cầu nguyện trong Thánh Lễ theo sách kinh riêng của họ cùng một lúc, mà vẫn biết đại cương những gì đang diễn ra trên bàn thờ. Nhưng nay, ta khám phá lại vẻ đẹp, sự sâu sắc, sự phong phú về lịch sử, về nhân bản và tâm linh của Thánh Lễ và ai cũng hiểu rõ: không còn việc chỉ có người đại diện giáo dân, tức cậu giúp lễ, thưa “Et cum spiritu tuo" (và ở cùng tinh thần cha) v.v…, mà có cả một cuộc đối thoại giữa linh mục và giáo dân: quả thực, phụng vụ bàn thờ và phụng vụ giáo dân đã tạo thành một phụng vụ duy nhất, một tham dự tích cực, ngõ hầu mọi phong phú được đem tới cho giáo dân. Phụng vụ đã được tái khám phá và canh tân cách đó.

Nay nhìn lại, tôi thấy quả là một ý tưởng rất tốt khi ta khởi đầu với phụng vụ, bởi nhờ cách này, quyền tối thượng của Thiên Chúa đã được đặt ra, đó là tính tối thượng của thờ lạy. "Operi Dei nihil praeponatur" (không điều gì được đặt trước công việc của Chúa): câu trích từ Luật Của Thánh Bênêđíctô này (xem 43:3) như thế đã trở thành luật tối cao của Công Đồng. Nhiều người xưa nay chỉ trích rằng Công Đồng nói đến nhiều điều, nhưng không nói gì đến Thiên Chúa. (Chỉ trích thế là sai) vì quả Công Đồng có nói tới Thiên Chúa! Hơn nữa, đó là điều Công Đồng nói tới trước nhất, nói một cách đầy bản chất tới Thiên Chúa và dẫn đưa mọi người, dẫn đưa toàn thể dân thánh Chúa tới việc thờ lạy Người, trong việc cùng nhau cử hành phụng vụ Mình và Máu Thánh Chúa Kitô. Hiểu như thế, vuợt lên trên các nhân tố thực tiễn vốn khuyên các nghị phụ tránh việc tức khắc khởi đầu với các chủ đề gây tranh cãi, ta có thể nói, thật là một ơn Chúa quan phòng khi Công Đồng khởi đầu với phụng vụ, Thiên Chúa, thờ lạy. Ở đây và vào lúc này, tôi không có ý định chi tiết hóa các cuộc thảo luận này, tuy nhiên, vượt qua các thành quả thực tiễn, thiển nghĩ cũng nên trở về với chính Công Đồng, với những tầng sâu và ý niệm cốt yếu của nó.

Theo tôi, có một số ý niệm cốt yếu sau đây: trước nhất là Mầu Nhiệm Vượt Qua, hiểu như tâm điểm của người Kitô hữu, và do đó, của đời sống Kitô hữu, của năm Kitô Giáo, của Mùa Kitô Giáo, được phát biểu trong Mùa Phục Sinh và trong các Chúa Nhật vốn kỷ niệm ngày Chúa sống lại. Năm này qua năm nọ, chúng ta luôn bắt đầu thì giờ của ta với Lễ Phục Sinh, tức cuộc gặp gỡ của ta với Chúa Sống Lại, và từ cuộc gặp gỡ với Chúa sống lại này, ta đi gặp gỡ thế giới. Hiểu như thế, quả là đáng ngại khi ở thời nay, Chúa Nhật đã bị biến thành ngày cuối tuần, dù thực sự nó là ngày thứ nhất, ngày khởi đầu. Ta phải nhớ kỹ điều này: nó là ngày khởi đầu, khởi đầu Sáng Thế và khởi đầu Tái Sáng Thế trong Giáo Hội, nó là ngày gặp gỡ Đấng Tạo Hóa và Chúa Kitô Sống Lại. Nội dung kép của Chúa Nhật là điều rất quan trọng: nó là ngày thứ nhất, nghĩa là lễ mừng Sáng Thế, ta đang đứng trên nền Sáng Thế, ta tin Thiên Chúa Tác Tạo; và nó là cuộc gặp gỡ với Đấng Sống Lại, Đấng đổi mới Sáng Thế; mục đích chân thực của Người là sáng tạo một thế giới biết đáp trả tình yêu Thiên Chúa.

Rồi tới các nguyên tắc: nguyên tắc dễ hiểu, thay vì bị khóa cứng trong thứ ngôn ngữ không ai biết, không ai còn nói nữa, và nguyên tắc tích cực tham dự. Không may, những nguyên tắc này cũng đã bị hiểu sai. Dễ hiểu không có nghĩa là tầm thường, vì các bản văn vĩ đại trong phụng vụ, dù được nói bằng tiếng mẹ đẻ của ta, cám ơn Chúa về việc này, vẫn chưa chắc là dễ hiểu: chúng đòi Kitô hữu phải không ngừng được huấn luyện mới lớn lên và bước vào được sâu hơn trong mầu nhiệm và nhờ thế hiểu thấu nó. Lời Chúa cũng thế, khi tôi nghĩ tới trình tự hàng ngày các bài đọc Cựu Ước, và các thư Thánh Phaolô cũng như các Tin Mừng: ai dám nói là mình hiểu ngay tức khắc, chỉ vì nhờ ngôn ngữ mẹ đẻ của mình? Chỉ có việc huấn luyện tâm và trí liên tục mới có thể thực sự tạo được sự dễ hiểu và sự tham dự không phải như những sinh hoạt bề ngoài mà đúng hơn cả con người ta, cả hữu thể ta đi vào hiệp thông của Giáo Hội và nhờ thế đi vào hiệp thông với Chúa Kitô.

Bây giờ, xin nói tới chủ đề thứ hai: Giáo Hội. Ta biết rằng Công Đồng Vatican I bị gián đoạn vì cuộc Chiến Tranh Pháp Phổ, thành thử phần nào bị phiến diện, không hoàn toàn, vì tín điều về quyền tối thượng, tuy nhờ ơn Chúa, được xác định vào thời điểm lịch sử ấy của Giáo Hội, và rất cần thiết đối với thời kỳ tiếp theo, nhưng chỉ là một yếu tố đơn lẻ trong một giáo hội học rộng lớn hơn, vốn từng được xem sét và chuẩn bị. Bởi thế, ta mới chỉ nhận được một mảnh. Và có thể nói được rằng bao lâu nó vẫn còn là một mảnh, thì ta vẫn chỉ có được một cái nhìn phiến diện qua đó, Giáo Hội chỉ là tối thượng. Bởi thế, từ lâu, ý định vẫn là hoàn tất giáo hội học của Vatican I, vào một ngày sẽ được ấn định, để có được một giáo hội học hoàn tất. Ở đây, thì giờ cũng đã chín muồi, vì sau Thế Chiến I, cảm thức về Giáo Hội đã được tái sinh mới mẻ. Như Romano Guardini từng nói: “Giáo Hội đang bắt đầu tỉnh thức trong linh hồn người ta”. Một giám mục Thệ Phản thì nói tới “thời đại của Giáo Hội”. Trên hết, người ta tái khám phá ra ý niệm từng đã được Vatican I xem sét, tức ý niệm Nhiệm Thể Chúa Kitô. Người ta bắt đầu hiểu ra rằng Giáo Hội không phải chỉ là một tổ chức, một cái gì có cơ cấu, có luật pháp, có định chế; đúng là như thế đấy, nhưng thực sự nó là một sinh vật, một thực tại sống động đi vào linh hồn tôi, một cách mà chính tôi, với một linh hồn biết tin, tôi đúng là viên gạch xây nên Giáo Hội đúng nghĩa. Hiểu như hế, Đức Piô XII đã viết thông điệp Mystici Corporis Christi (Nhiệm Thể Chúa Kitô) như một bước tiến tới việc hoàn tất nền giáo hội học của Vatican I.

Tôi muốn nói rằng cuộc tranh luận thần học trong các thập niên 1930 và 1940, thậm chí cả trong thập niên 1920 nữa, đều được tiến hành dưới tiêu đề Nhiệm Thể. Đây là một khám phá đem lại nhiều niềm vui lớn lao vào thời đó, và trong ngữ cảnh này, ta thấy xuất hiện công thức sau: ta là Giáo Hội, Giáo Hội không phải là một cơ cấu; Kitô hữu chúng ta, cùng nhau tất cả, đều là cơ thể sống động của Giáo Hội. Và dĩ nhiên, điều này có nghĩa: chúng ta, cái “chúng tôi” đích thực của tín hữu, cùng với cái “tôi” của Chúa Kitô, chính là Giáo Hội; mỗi một người trong chúng ta, chứ không phải cái “chúng tôi” đặc thù nào, tạo thành nhóm đơn nhất tự mang tên là Giáo Hội. Cái “chúng tôi là Giáo Hội” này đòi tôi phải nhận lấy chỗ của mình trong cái “chúng tôi” vĩ đại của các tín hữu mọi thời mọi chốn. Bởi thế, ý niệm trước nhất là hoàn tất nền giáo hội học không những về phương diện thần học, mà cả về phương diện cơ cấu nữa, nghĩa là cần phải nói rằng: ngoài việc thừa kế Thánh Phêrô, và chức năng độc đáo của ngài, cần phải xác định rõ hơn nữa chức năng của các giám mục, của đoàn ngũ giám mục. Và để làm việc này, từ ngữ “hiệp đoàn tính” (collegiality) đã được chấp nhận, một từ ngữ vốn đã được tranh luận rất nhiều, đôi khi rất gay gắt, có thể nói như thế, và bằng những ngôn từ đôi khi rất cường điệu. Nhưng từ ngữ này, một từ ngữ hiện được coi là có công hiệu, dù vẫn có thể tìm ra một từ ngữ khác, muốn diễn tả sự kiện này: như một tập thể, các giám mục chính là những người tiếp nối nhóm Mười Hai, tức đoàn ngũ Tông Đồ. Ta từng nói: chỉ có một giám mục, tức Giám Mục Rôma, mới là người kế nhiệm của một Tông Đồ đặc thù, tức Thánh Phêrô. Tất cả các giám mục khác trở thành các vị kế nhiệm các tông đồ nhờ tham dự vào đoàn ngũ những người tiếp diễn đoàn ngũ của nhóm Mười Hai, và nhờ thế có được sự cần thiết nội tại, chức năng, các quyền lợi và nhiệm vụ của mình. Đối với nhiều người, điều này xem ra như một cuộc tranh quyền, và rất có thể có người nghĩ đến quyền lực của mình thật, nhưng xét trong bản chất, đây không phải là chuyện quyền lực, mà là tính bổ túc của những thành phần khác nhau và là sự hoàn tất đoàn ngũ Giáo Hội với các giám mục, các vị kế nhiệm các Tông Đồ, như là thành phần cấu tạo; và mỗi người trong các vị đều là thành phần cấu tạo của Giáo Hội bên trong đoàn ngũ vĩ đại này.

Có thể nói đó là hai thành phần nền tảng. Nhưng, trong khi đi tìm một quan niệm thần học đầy đủ cho giáo hội học, nhiều phê phán đã được phát biểu sau thập niên 1940, đúng hơn trong thập niên 1950, liên quan tới ý niệm Nhiệm Thể Chúa Kitô. Từ ngữ “nhiệm” bị cho là quá thiêng liêng, quá chuyên nhất (exclusive); do đó, ý niệm “Dân Chúa” bắt đầu được chú ý nhiều hơn. Công Đồng rất đúng khi tiếp nhận từ ngữ này, được các Nghị Phụ cho là nói lên được liên tục tính giữa Cựu và Tân Ước. Trong bản văn Tâu Ước, thuật ngữ Laos tou Theou (Dân Chúa), một thuật ngữ tương ứng với các bản văn Cựu Ước, theo tôi, chỉ trừ có hai ngoại lệ, có nghĩa là dân xưa của Thiên Chúa, tức Dân Do Thái, vốn là Dân “riêng” của Thiên Chúa giữa mọi dân tộc trên mặt đất (goim). Những dân tộc khác, các dân ngoại chúng ta, tự mình, không phải là Dân Chúa: ta trở nên con cái Ápraham và do đó là Dân Chúa nhờ bước vào hiệp thông với Chúa Kitô, vốn là dòng dõi Ápraham. Nhờ bước vào hiệp thông với Người, nhờ là một với Người, ta cũng đã trở thành Dân Chúa. Tóm lại, ý niệm Dân Chúa bao hàm liên tục tính giữa hai Giao Ước, liên tục tính trong lịch sử của Thiên Chúa với thế giới, với loài người, nhưng cũng bao hàm yếu tố Kitô học nữa. Chỉ nhờ Kitô học, ta mới trở thành Dân Chúa, và như thế hai ý niệm này được kết hợp với nhau. Công Đồng quyết định chi tiết hóa nền giáo hội học Ba Ngôi: Dân của Chúa Cha, Thân Thể Chúa Kitô, Đền Thờ Chúa Thánh Thần.

Tuy nhiên, chỉ sau Công Đồng, một yếu tố khác mới xuất hiện, một yếu tố có thể tìm thấy trong chính Công Đồng, tuy có hơi bí ẩn, đó là yếu tố này: mối dây liên kết giữa Dân Chúa và Thân Thể Chúa Kitô chính là sự hiệp thông với Chúa Kitô trong Hiệp Thông Thánh Thể. Chính ở đó, ta trở thành Thân Thể Chúa Kitô: mối tương quan giữa Dân Chúa và Thân Thể Chúa Kitô tạo ra một thực tại mới: thực tại hiệp thông. Có thể nói: sau Công Đồng, người ta mới thấy rõ chính Công Đồng thực sự đã khám phá ra và chỉ cho thấy ý niệm này: hiệp thông chính là ý niệm trung tâm. Về phương diện ngữ học, có thể nói ý niệm này chưa được hoàn toàn khai triển tại Công Đồng, nhưng nhờ công trình của Công Đồng, ý niệm hiệp thông mỗi ngày mỗi trở thành biểu thức nói lên yếu tính của Giáo Hội, hiệp thông trong các chiều kích khác nhau của nó: hiệp thông với Thiên Chúa Ba Ngôi, Đấng vốn là hiệp thông giữa Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, hiệp thông bí tích, và hiệp thông cụ thể trong hàng giám mục và trong đời sống Giáo Hội.

Nhưng cuộc tranh luận nóng bỏng hơn chính là vấn đề Mạc Khải. Vấn đề ở đây là mối liên hệ giữa Thánh Kinh và Thánh Truyền, và các nhà chú giải là những người trước nhất muốn được tự do nhiều hơn; họ cảm thấy phần nào, có thể nói như thế, ở thế sút kém so với các nhà chú giải Thệ Phản, là những người lúc đó đang thực hiện được nhiều khám phá lớn lao, trong khi các nhà chú giải Công Giáo phần nào cảm thấy “bị khuyết tật” do nhu cầu phải suy phục Huấn Quyền. Bởi thế, một cuộc đấu tranh hết sức cụ thể đã nổ ra: các nhà chú giải hiện có được thứ tự do nào? Người ta phải đọc Thánh Kinh một cách thích đáng ra sao? Đâu là ý nghĩa của Thánh Truyền? Đây là một cuộc đấu tranh nhiều mặt mà tôi không thể đi vào chi tiết lúc này được, nhưng điều quan trọng hẳn là: Thánh Kinh là lời của Chúa và Giáo Hội ở dưới Thánh Kinh, Giáo Hội vâng theo lời Chúa và không đứng trên Thánh Kinh. Ấy thế nhưng cùng một lúc, Thánh Kinh chỉ là Thánh Kinh vì có Giáo Hội sống động, vốn là chủ thể sống động của nó; không có chủ thể sống động là Giáo Hội, Thánh Kinh chỉ là một bộ sách, mở ra cho nhiều giải thích khác nhau, thiếu hẳn sự rõ ràng tối hậu.

Như tôi đã nói, cuộc đấu tranh này khá cam go, và việc can thiệp của Đức Giáo Hoàng Phaolô VI đã tỏ ra có tính quyết định. Việc can thiệp này cho thấy tất cả nét tế nhị của một người cha, tính trách nhiệm của ngài đối với tiến triển của Công Đồng, mà còn cả lòng tôn kính lớn lao của ngài đối với Công Đồng nữa. Lúc ấy đang có ý niệm cho rằng Thánh Kinh là đầy đủ; mọi sự đều chứa trong đó; thành thử không cần đến Thánh Truyền, và Huấn Quyền chẳng có quyền nói chi. Đến độ đó, tôi tin rằng Đức Giáo Hoàng đã chuyển tới Công Đồng mười bốn công thức về một câu cần được lồng vào bản văn Mạc Khải. Ngài dành cho chúng tôi, các nghị phụ, quyền tự do được chọn một trong mười bốn công thức ấy, nhưng ngài nhấn mạnh cần phải chọn một trong mười bốn công thức đó để hoàn tất bản văn. Tôi nhớ ít nhiều công thức "non omnis certitudo de veritatibus fidei potest sumi ex Sacra Scriptura", nghĩa là sự chắc chắn của Giáo Hội về đức tin của mình không chỉ phát sinh từ một cuốn sách riêng rẽ, nhưng cần đến chính Giáo Hội như là chủ thể được Chúa Thánh Thần soi sáng và hướng dẫn. Chỉ lúc đó, Thánh Kinh mới nói với tất cả thế giá của mình. Câu này, mà chúng tôi trong Ủy Ban Tín Lý chọn trong số mười bốn công thức, theo tôi, có tính cách quyết định đối với việc chứng tỏ sự cần thiết tuyệt đối phải có Giáo Hội, và do đó, hiểu được ý nghĩa của Thánh Truyền, cơ phận sống động trong đó lời Chúa nhận được sức sống ngay từ buổi đầu và từ đó, nó tiếp nhận được ánh sáng mà trong đó nó được sinh ra. Qui điển Thánh Kinh vốn đã là một sự kiện của Giáo Hội: việc các trước tác này là Sách Thánh vốn là kết quả công trình soi sáng của Giáo Hội, người đã khám phá ra qui điển này trong chính mình; Giáo Hội khám phá ra nó, chứ Giáo Hội không tạo ra nó; và mãi mãi cũng như chỉ trong hiệp thông với Giáo Hội sống động này, người ta mới thực sự hiểu và đọc Thánh Kinh như là lời Chúa, như là lời hướng dẫn ta lúc sống và lúc chết.

Như tôi đã nói, đấy là một cuộc tranh luận cam go, nhưng nhờ Đức Giáo Hoàng, và, có thể nói được rằng, nhờ ánh sáng Chúa Thánh Thần, Đấng hiện diện với Công Đồng, một văn kiện đã được hoàn thành, được coi như một trong các văn kiện tinh tế nhất và đổi mới nhất của toàn bộ Công Đồng, và đến nay vẫn cần được học hỏi thâm sâu hơn nữa. Vì cả ngày nay nữa, khoa chú giải vẫn có khuynh hướng đọc Thánh Kinh ở bên ngoài Giáo Hội, bên ngoài đức tin, chỉ trong tinh thần tự gọi là theo phương pháp phê bình sử học, một phương pháp tuy quan trọng, nhưng không bao giờ tới độ có thể đem lại các giải pháp chắc chắn tối hậu. Chỉ khi nào ta tin rằng đây không phải là lời của con người mà là lời của Thiên Chúa, và chỉ khi nào có được chủ thể sống động mà Thiên Chúa từng nói và đang nói với kia, ta mới có thể giải thích Sách Thánh một cách thích đáng. Và ở đây, như tôi từng nói trong lời nói đầu cuốn sách của tôi về Chúa Giêsu (Phần Một), nhiều điều vẫn còn cần phải làm ngõ hầu đạt được một lối giải thích thực sự theo tinh thần của Công Đồng. Ở đây, việc áp dụng Công Đồng vẫn chưa hoàn tất, nhiều điều còn cần phải được làm.

Sau cùng là đại kết. Lúc này đây, tôi không muốn đi vào các vấn đề này, nhưng điều hiển nhiên là các Kitô hữu có thể tìm được sự hợp nhất, đặc biệt sau những “thống khổ” họ phải chịu trong thời Quốc Xã, hay ít nhất cũng có thể mưu tìm sự hợp nhất, ấy thế nhưng điều rõ ràng là chỉ một mình Thiên Chúa mới ban cho ta sự hợp nhất ấy mà thôi. Hiện chúng ta vẫn đi theo nẻo đường này. Có thể nói được rằng hiện nay, với những chủ đề trên, “Liên Minh Sông Rhine” đã hoàn tất được công trình của họ.

Phần thứ hai của Công Đồng có phạm vi rộng hơn. Vấn đề khẩn trương được đặt ra ở đây là thế giới ngày nay, hay thời hiện đại, và Giáo Hội. Cùng với vấn đề đó là vấn đề trách nhiệm xây dựng thế giới này, xã hội này, trách nhiệm đối với tương lai thế giới và niềm hy vọng cánh chung, trách nhiệm đạo đức của các Kitô hữu và ta phải tìm sự hướng dẫn ở đâu; rồi tới các vấn đề: tự do tôn giáo, tiến bộ, và mối liên hệ với các tôn giáo khác. Đến lúc này, mọi phía của Công Đồng đều đã thực sự bước vào cuộc thảo luận, chứ không riêng gì Mỹ, không riêng gì Hiệp Chúng Quốc, là nước hết sức quan tâm tới tự do tôn giáo. Trong khóa thứ ba, các nghị phụ Mỹ thưa với Đức Giáo Hoàng rằng: chúng con không thể về nước mà lại không mang theo tuyên ngôn về tự do tôn giáo được Công Đồng biểu quyết. Tuy nhiên, Đức Giáo Hoàng hết sức cứng rắn và cương quyết, cả kiên nhẫn nữa, đã hoãn bản văn tới khóa thứ bốn, để các nghị phụ tìm hiểu cặn kẽ hơn và nhất trí đầy đủ hơn. Tôi muốn nói: không phải chỉ các vị người Mỹ mới mạnh dạn can thiệp vào diễn tiến của Công Đồng, mà cả các vị người Châu Mỹ La Tinh nữa là những vị thông hiểu cảnh nghèo đói cùng cực của dân chúng họ, ngay trên lục địa mang danh Công Giáo, và trách nhiệm của đức tin đối với hoàn cảnh của những người dân này. Cũng thế, Châu Phi và Châu Á thì nhận ra nhu cầu đối thoại liên tôn; đó là những nan đề mà xin thú thực, người Đức chúng tôi không nhìn thấy trước. Tôi không thể mô tả hết các nan đề này ở đây. Văn kiện vĩ đại Gaudium et Spes đã phân tích rất hay cánh chung học Kitô Giáo và tiến bộ của thế giới cũng như trách nhiệm đối với xã hội tương lai và trách nhiệm của Kitô hữu trước cõi đời đời. Bằng cách này, văn kiện cũng đã đổi mới nền đạo đức học Kitô Giáo, các nền móng của đạo đức học.

Nhưng, bất ngờ thay, song song với văn kiện vĩ đại trên, còn có một văn kiện khác đáp ứng một cách tổng hợp và cụ thể hơn đối với các thách đố của thời đại, đó là Tuyên Ngôn Nostra Aetate. Từ đầu, các bằng hữu Do Thái của chúng ta đã hiện diện (tại Công Đồng), và họ nói, chủ yếu với người Đức chúng ta, nhưng cả với nhiều người khác nữa, rằng sau các biến cố bi thảm của thời Quốc Xã, của thập niên Quốc Xã, Giáo Hội Công Giáo có trách nhiệm phải nói một điều gì đó về Cựu Ước, về Dân Do Thái. Họ bảo: dù rõ ràng Giáo Hội Công Giáo không có trách nhiệm trong vụ Diệt Chủng (Shoah), nhưng phần đông Kitô hữu đã phạm các tội ác này; chúng ta cần thâm hậu hóa và làm mới lại ý thức của Kitô hữu đối với việc này, cho dù biết rõ các tín hữu chân chính luôn đối kháng những chuyện đó. Như thế, mối liên hệ của chúng ta với thế giới của Dân Chúa xưa rõ ràng cần trở thành đối tượng để ta suy nghĩ. Cũng dễ hiểu khi các nước Ả Rập, đúng hơn, các giám mục của các nước Ả Rập, không hài lòng với tình thế ấy: họ sợ ta vinh danh Nhà Nước Do Thái, một điều đương nhiên họ không muốn. Họ bảo: được, một tuyên bố thực sự có tính thần học về Dân Do Thái thì tốt, thậm chí cần thiết nữa, nhưng nếu quí vị đã nói về chuyện ấy, thì cũng phải nói về Hồi Giáo nữa chứ; như thế mới có sự quân bình; Hồi Giáo cũng là một thách thức lớn và Giáo Hội cần phải minh xác mối liên hệ của mình với nó. Vấn đề này, vào lúc ấy, quả tình không được chúng ta hiểu biết nhiều, chỉ hiểu biết chút chút, không nhiều. Ngày nay, ta biết điều ấy cần thiết biết bao.

Khi chúng ta bắt đầu bàn tới Hồi Giáo, thì người ta lại bảo với chúng ta là còn nhiều tôn giáo khác nữa: Cả một lục địa Á Châu cơ mà! Nào là Phật Giáo, nào là Ấn Giáo… Do đó, thay vì một tuyên ngôn như quan niệm lúc đầu, chỉ liên quan tới Dân Chúa trong Cựu Ước, cả một văn kiện đã được soạn thảo nói tới cuộc đối thoại liên tôn, dự ứng được điều mà chỉ 30 năm sau thôi đã được chứng minh là rất thâm hậu và quan trọng. Ở đây, tôi không thể vào sâu chủ đề này, nhưng nếu đọc lại bản văn, ta sẽ thấy nó rất cô đọng và thực sự được soạn bởi những người rất quen thuộc với các thực tại này. Nó vắn tắt nói được những điều chủ yếu chỉ trong vòng một số chữ ít oi. Đồng thời, nó cũng đặt để được nền móng cho cuộc đối thoại, đối thoại trong khác biệt, trong đa dạng, trong niềm tin, về tính duy nhất của Chúa Kitô, Đấng độc nhất, và đối với một tín hữu, ta không thể nghĩ rằng các tôn giáo chỉ là các dị bản khác nhau của cùng một chủ đề. Không, chỉ có một thực tại Thiên Chúa hằng sống, Đấng đã lên tiếng, và chỉ có một Thiên Chúa, một Thiên Chúa nhập thể, tức một lời của Thiên Chúa, nghĩa là lời thực sự của Thiên Chúa. Nhưng cảm nghiệm tôn giáo (thì có nhiều), với ít nhiều ánh sáng nhân bản từ sáng thế, và do đó, ta cần và có thể bước vào đối thoại, nhờ thế trở nên cởi mở đối với nhau và mở lòng mọi người chào đón sự bằng an của Thiên Chúa, sự bằng an của mọi con cái nam nữ của Người, sự bằng an của toàn thể gia đình nhân loại.

Như thế, hai văn kiện trên, tức văn kiện về tự do tôn giáo và Nostra Aetate, cùng với hiến chế Gaudium et Spes đã tạo thành một bộ ba rất quan trọng. Tầm quan trọng này mãi mấy thập niên sau mới được chứng tỏ, và hiện nay, chúng ta vẫn còn cố gắng để hiểu tốt hơn các thực tại liên kết qua lại với nhau trong tính duy nhất của mạc khải Thiên Chúa, trong tính duy nhất của một Thiên Chúa nhập thể nơi Chúa Kitô và tính đa nguyên của tôn giáo, ngõ hầu tìm kiếm hòa bình và cả trái tim của những ai sẵn sàng chào đón ánh sáng Chúa Thánh Thần, Đấng hằng soi sáng và dẫn đưa con người tới Chúa Kitô.

Tôi cũng muốn nhân dịp này nói thêm điểm thứ ba: bên cạnh Công Đồng của các Nghị Phụ, Công Đồng đúng nghĩa, còn có công đồng của truyền thông nữa. Nó gần như là một công đồng riêng, và thế giới đã nhận thức Công Đồng qua thứ công đồng sau, tức qua các phương tiện truyền thông. Do đó, thứ công đồng tới với dân chúng một cách có hiệu quả tức khắc chính là thứ công đồng của truyền thông, chứ không phải là Công Đồng của các Nghị Phụ. Và trong khi Công Đồng của các Nghị Phụ được tiến hành trong đức tin, một Công Đồng của đức tin đi tìm intellectus, tìm cách hiểu chính mình và tìm cách hiểu các dấu chỉ của Thiên Chúa vào lúc ấy, tìm cách đáp trả các thách đố của Thiên Chúa vào lúc ấy và tìm trong lời Thiên Chúa một lời cho ngày nay và cho ngày mai, vâng như tôi đã nói, trong khi toàn thể Công Đồng khởi động trong đức tin, trong tư cách fides quaerens intellectum ấy, thì thứ công đồng của các nhà báo, đương nhiên, không được tiến hành trong đức tin, mà là trong các phạm trù của truyền thông ngày nay, tức các phạm trù nằm bên ngoài đức tin, với một khoa giải thích khác hẳn. Đó là khoa giải thích chính trị: đối với giới truyền thông, Công Đồng là một cuộc đấu tranh chính trị, một cuộc tranh quyền giữa các khuynh hướng khác nhau trong Giáo Hội. Đương nhiên truyền thông về phe với những người xem ra có nhiều liên minh gần gũi với thế giới của họ. Quả có những người mưu tìm sự phân quyền trong Giáo Hội, quyền của giám mục, và rồi, qua biểu thức “Dân Chúa”, quyền của giáo dân. Đối với họ, đây là vấn đề tối thượng quyền nhân dân (popular sovereignty) với ba khía cạnh: quyền Giáo Hoàng, sau đó chuyển giao qua quyền giám mục và quyền của mọi người. Dĩ nhiên, họ cho rằng đó là điều cần được chấp thuận, cần được công bố, cần được quí chuộng. Với phụng vụ cũng thế, người ta không hề quan tâm tới phụng vụ như hành vi đức tin, mà như một điều gì trong đó những điều dễ hiểu phải được đưa ra, một vấn đề gì đó thuộc sinh hoạt cộng đồng, một điều gì đó hoàn toàn phàm tục. Và ta biết rằng lúc đó đang có khuynh hướng, không hẳn là không có căn bản lịch sử, chủ trương rằng: thánh thiêng (sacrality) vốn là chuyện của ngoại giáo, cùng lắm chỉ là chuyện của Cựu Ước. Trong Tân Ước, điều đáng lưu ý là Chúa Kitô chết ở bên ngoài: đúng là ở bên ngoài cổng (đền thờ), trong thế giới phàm tục. Thành thử, phải hủy bỏ tính thánh thiêng đi và nhường chỗ cho tính phàm tục trong thờ phượng: một thờ phượng không còn là thờ phượng nữa, mà chỉ còn là hành vi cộng đồng, với sự tham dự của cộng đoàn: một tham dự hiểu như một sinh hoạt. Những diễn dịch này, những tầm thường hóa này đối với tư duy của Công Đồng rất hiểm độc trong diễn trình thi hành cuộc canh tân phụng vụ; chúng phát sinh từ một quan niệm nhìn Công Đồng tách rời khỏi chìa khóa riêng của nó là đức tin. Và điều đó cũng đúng đối với vấn đề Sách Thánh: Sách Thánh là một bộ sách, một bộ sách có tính lịch sử, phải được xem sét theo phương diện lịch sử và chỉ theo phương diện lịch sử mà thôi, v.v…

Ta biết rằng thứ công đồng của truyền thông này đã đến tai mọi người. Do đó, nó là một công đồng rất nổi bật, một công đồng nhiều “hiệu quả” hơn, và nó đã tạo ra không biết bao nhiêu tai họa, không biết bao nhiêu vấn đề, không biết bao nhiêu đau khổ mà kể: nhiều chủng viện bị đóng cửa, nhiều nhà tu trống vắng, một thứ phụng vụ tầm phào… trong khi Công Đồng đích thực thì lao đao trong việc tự xác định mình, tự hình thành vóc dáng mình; thứ công đồng ảo quả đã mạnh hơn Công Đồng thực. Tuy thế, sức mạnh thực sự của Công Đồng vẫn có đó và một cách từ từ nhưng chắc chắn, đang tự thiết dựng mình mỗi ngày một hơn và đã trở nên sức mạnh chân thực, cũng là cuộc canh tân chân thực, cuộc canh tân Giáo Hội đúng nghĩa. Đối với tôi, sau 50 năm, thứ công đồng ảo kia đang tan biến, mất dạng, và Công Đồng thực đang xuất hiện với tất cả sức mạnh thiêng liêng của nó. Và nhiệm vụ của chúng ta, nhất là trong Năm Đức Tin này, đặt căn bản trên Năm Đức Tin này, là cố gắng để Công Đồng thực, với sức mạnh của Chúa Thánh Thần, được thành toàn và Giáo Hội thực sự được canh tân. Ta hãy hy vọng rằng Chúa sẽ trợ giúp ta. Phần tôi, khi lui về cầu nguyện, tôi sẽ luôn ở với anh em và cùng nhau ta hãy tiến lên phía trước với Chúa trong niềm xác tín rằng Chúa sẽ chiến thắng. Xin cám ơn anh em.

 

Chuyên gia ít thế tục nhất nhìn cơ mật viện tương lai
Vũ Văn An2/25/2013
________________________________________
John L. Allen Jr. vốn được coi là một chuyên gia về Vatican. Ông thường xuyên viết cho tờ National Catholic Reporter (NCR), một tờ báo mà theo LifeSiteNews.com ngày 22 tháng 2 vừa qua, Đức Cha Michael Sheridan của Giáo Phận Colorado Springs cho là không xứng đáng mang danh Công Giáo. Ngài cho rằng tờ NCR làm Giáo Hội Công Giáo lúng túng. Cả Đức Cha Robert Finn, Giám Mục Kansas City, nơi NCR đặt trụ sở, trong tháng Giêng vừa qua, cũng viết một bài nhắc nhở mọi người nhớ rằng tờ báo này bị cấm không được sử dụng danh nghĩa Công Giáo từ những năm 1968, vì nó nổi tiếng chống đối giáo huấn Công Giáo về phong chức nữ giới, về ngừa thai và đồng tính luyến ái.

Bởi thế, đọc những gì Allen viết, người ta hẳn phải e dè đôi chút về quan điểm chính thống Công Giáo, mặc dù ông được truyền thông thế tục coi là chuyên gia hàng đầu về Vatican. Dù gì, Allen không hẳn chỉ viết cho người Công Giáo, nhất là người Công Giáo “thuần thành”. Ông nhằm một độc giả rộng hơn thế và do đó, trong cách trình bày, ông không muốn loại bỏ lối viết “inclusive” cố hữu. Về cơ mật viện tương lai, ta thấy rõ lối viết này. Có thể gọi ông là chuyên gia ít thế tục nhất chăng?

Trong bài “A quick course in ‘Conclave 101’”, ngày 15 tháng 2, Allen nói tới nền chính trị “hậu trường”. Theo ông, xác tín cổ truyền của người Công Giáo vẫn cho rằng cơ mật viện diễn ra dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần. Năm 2005, xác tín ấy được Đức HY Ennio Antonelli của Florence tóm tắt như sau: Thiên Chúa biết trước ai sẽ là tân giáo hoàng, các vị hồng y chỉ có việc cố gắng nhìn ra điều ấy mà thôi. Thành thử, đối với những người Công Giáo thuần thành, coi cơ mật viện như chuyện chính trị là không thích đáng, thậm chí lạc đạo nữa.

Ấy thế, nhưng theo Allen, thần học Công Giáo vẫn nhận rằng “ơn thánh xây dựng trên bản nhiên” với nghĩa: chiều kích thiêng liêng của việc bầu giáo hoàng vẫn không làm nó kém tính chính trị. Allen cũng trích dẫn lời một vị hồng y nói với ông sau khi Đức Bênêđíctô XVI được bầu “Tôi không bao giờ bị Chúa Thánh Thần củng vào đầu cả. Tôi phải thực hiện cuộc lựa chọn tốt nhất bao nhiêu có thể dựa trên tín liệu hiện có”. Tuy nhiên, phát biểu cổ điển nhất về việc này chắc chắn là của chính Đức HY Joseph Ratzinger trên đài truyền hình Bavaria năm 1997: “Tôi không dám nói thế, theo nghĩa Chúa Thánh Thần chọn lựa giáo hoàng… Tôi chỉ muốn nói rằng Chúa Thánh Thần không hẳn kiểm soát vụ việc, mà đúng hơn trong tư cách nhà giáo dục tốt, có thể nói như thế, Người dành cho ta nhiều không gian, nhiều tự do, tuy không hoàn toàn bỏ rơi ta. Như thế, nên hiểu vai trò của Chúa Thánh Thần một cách linh động hơn, không theo nghĩa Người đọc tên ứng viên ra để ta bỏ phiếu. Thực ra đã có những điển hình giáo hoàng chắc chắn không do Chúa Thánh Thần trực tiếp chọn lựa chút nào!”.

Tuy nhiên, mặt khác, Allen cho rằng không ít người tưởng tượng rằng: sau khi vị chưởng nghi hô to extra omnes (mọi người ra ngoài), thì cả một bầu không khí nặng mùi chính trị sẽ trùm phủ cơ mật viện: Các vị hồng y sẽ vội vàng rỉ tai nhau, cố gắng vận động sự ủng hộ cho “gà nhà”, chống lại các địch thủ. Chính Allen có lần cũng có ý nghĩ ấy, cho tới lúc phỏng vấn Đức HY Franz König ở Vienna năm 2002, hai năm trước khi ngài qua đời. Đức HY vốn là thành viên của cơ mật viện năm 1963 và sau đó hai cơ mật viện năm 1978. Allen hỏi ngài về không khí điện giật chắc chắn ai cũng cảm thấy trong Nhà Nguyện Sistine, được Đức HY cười khẩy trả lời: “thực ra, nếu anh được chứng kiến những gì xẩy ra ở bên trong, hẳn anh phải buồn nản đến phát khóc!”.

Thực thế, điều diễn ra ở đấy gần giống như một buổi phụng vụ chứ không phải một cuộc tụ tập chính trị. Ở mỗi một vòng bỏ phiếu, mỗi vị hồng y cử tri (năm nay sẽ là 117 vị) phải tiến lên bàn thờ, dưới bức bích họa Ngày Phán Xét của Michelangelo, để bỏ lá phiếu của mình vào chiếc đĩa thánh rồi sau đó cho vào chiếc chén thánh, vừa bỏ vừa thề đã bầu ứng viên mà trước mặt Chúa mình tin là đáng được bầu, sau đó lui về chỗ ngồi… Một vòng như thế kéo dài hơn một tiếng đồng hồ… Mỗi ngày hai vòng.
Thì giờ qua đi trong im lặng và cầu nguyện, không có diễn văn, không có những “người tạo ra vua” (kingmakers) xuất hiện để vận động cử tri thay đổi ý kiến, không có thỏa hiệp cũng không có những vòng chiến thắng.

Thành thử, theo Allen, chính trị thực ra không lộ diện bên trong chính cơ mật viện. Nó bắt đầu trước viện này, ngay bây giờ và sẽ lên cao độ bắt đầu từ 1 tháng Ba, khi các hồng y tiến về Rôma và bắt đầu tham khảo nhau, cả chính thức lẫn bất chính thức, và việc tham khảo này sẽ lên khuôn cho việc bỏ phiếu giữa các ngày 15 và 20 tháng Ba.

Bốn địa điểm sau đây, theo Allen, sẽ trở thành quan trọng trong những ngày sắp tới:

1. Các phiên họp toàn thể

Các phiên họp này qui tụ mọi hồng y kể cả các vị vượt quá tuổi cử tri (80). Lần vừa rồi, có tất cả 13 phiên họp toàn thể. Mục đích là để học hỏi luật lệ của cơ mật viện và để thảo luận công khai các vấn đề của Giáo Hội hiện nay. Phần lớn các vị tham gia 13 phiên họp vừa rồi cho hay: phong cách Đức HY Joseph Ratzinger điều khiển các phiên họp này trong tư cách niên trưởng hồng y đoàn đã đóng vai chủ yếu dọn đường cho việc bầu ngài làm giáo hoàng. Ngài biết hầu hết các hồng y, chuyện vãn với họ bằng tiếng mẹ đẻ của họ, và coi trọng các ý kiến của họ. Nói chung, phong cách của ngài lúc đó đã đánh tan hình ảnh “chó săn của Chúa” mà truyền thông vốn gán cho ngài trước đó.

Lần này, vị niên trưởng hồng y đoàn là Đức HY Angelo Sodano, đã ngoài 80, chắc chắn không có ưu điểm ấy. Người ta hẳn phải lưu ý tới một vị khác với đặc sủng tạo được sự nhất trí nơi các hồng y.

2. Truyền thông

Năm 2005, các hồng y đã sử dụng một trong các phiên họp toàn thể để nhất trí với nhau không nói với báo chí từ ngày 8 tháng Tư là ngày an táng Đức Gioan Phaolô II cho tới ngày 18 tháng Tư là ngày khai mạc cơ mật viện. Lúc đó, có tường trình cho rằng lệnh ngăn cấm chính thức đã được ban hành, nhưng Vatican nhấn mạnh: đó chỉ một lời kêu gọi chứ không phải là lệnh cấm. Riêng Đức HY Ratzinger thì cho rằng các hồng y có “nhân quyền” muốn nói với ai tùy ý.

Hiện nay, chưa rõ liệu sẽ có một nhất trí như thế hay không. Nhưng dù sao, một nhất trí như thế chưa có hiệu lực vào lúc này, và khá nhiều hồng y đã lên tiếng một cách khái quát về các thách đố của Giáo Hội hiện nay và mẫu giáo hoàng họ muốn có. Đức HY Theodore McCarrick của Hoa kỳ chẳng hạn cho hay ta cần một vị giáo hoàng của thế giới thứ ba. Còn Đức HY Giovanni Lajolo của Ý thì cho ký giả biết mình sẽ không bỏ phiếu cho một nhà ngoại giao như mình mà cho một “mục tử của linh hồn”. Đức HY Joachim Meisner của Cologne, Đức, thì vẽ ra một giáo hoàng kết hợp cả Gioan Phaolô II (bình dân) lẫn Bênêđíctô XVI (học thức).

Còn truyền thông thì rất thích loan truyền những câu truyện nhằm tăng tiến hay đình trệ cơ may của một vài ứng cử viên. Tháng Tư năm 2005 chẳng hạn, họ loan tin đồn Đức HY Angelo Scola của Venice bị chứng bất ổn tâm lý. Lần này chưa biết sao, vì ngài cũng được coi là một trong các “papabile”. Đức HY Ivan Dias của Mumbai bị cho là mắc chứng tiểu đường, hơn nữa, còn có cả một chiến dịch e-mail nói ngài “khó lui tới được, cố chấp và ngạo mạn”. Báo chí cũng đang kháo với nhau về một cuốn sách ở Argentina tố cáo Đức HY Jorge Mario Bergoglio quá thân thiện với các lãnh tụ quân sự trong thập niên 1970, thậm chí đồng loã trong việc xử tử hai linh mục cấp tiến Dòng Tên.

Không ai có thì giờ đi truy nguyên các tin đồn này. Nên “người ta” hy vọng những chuyện tiêu cực ấy đủ làm trật đường rầy một số ứng cử viên. Theo nghĩa này, cơ mật viện tương tự như chuyện chính trị của Anh hơn là của Mỹ: cuộc chạy đua chỉ kéo dài vài tuần chứ không phải cả năm. ở Mỹ, người ta đủ thì giờ để truy nguyên tin đồn, chứ ở Anh thì hơi khó.

Theo Allen, điều đáng lưu ý là chiến dịch bôi lọ trên luôn luôn diễn ra ở bên ngoài hồng y đoàn. Còn giữa các vị hồng y với nhau, các cuộc thảo luận lúc nào cũng êm thấm, lịch sự, tôn trọng nhau. Ông cho rằng qui luật ngắn gọn là nên giả thiết chúng sai cho tới khi được chứng minh ngược lại. Người ta phát động các tin đồn đó vì các lý do y hệt như các cố vấn chính trị thế tục khi sử dụng các quảng cáo để tấn công đối thủ, vì dù muốn hay không, các quảng cáo này vẫn có tác dụng.

3. Các căn hộ, học viện, phòng chờ

Các hồng y không hoàn toàn dựa vào các ấn tượng có được trong các phiên họp toàn thể hay từ báo chí để lên khuôn thái độ của mình. Những cuộc gặp gỡ không chính thức ở bên lề vẫn xẩy ra giữa các hồng y từng bằng hữu với nhau lâu đời hay cùng có những cảm thức như nhau về hướng đi của Giáo Hội, hay cùng nói một ngôn ngữ.

Không giống các cơ mật viện trước, năm 2005, các cuộc gặp gỡ này hầu như hoàn toàn diễn ra tại những địa điểm kín đáo như các căn hộ riêng của nhân viên giáo triều, các học viện quốc gia, nơi nhiều hồng y cư ngụ trước khi dọn vào Casa Santa Marta trong nội vi Vatican, và trong nhiều phòng chờ của các cơ sở giáo hội trong thành phố. Tại Venerable English College trên Via Monserrato của Anh chẳng hạn, Đức HY Cormac Murphy-O'Connor, lúc đó là TGM Westminster, trở thành điểm qui chiếu cho các hồng y nói tiếng Anh. Không bị ai dòm ngó, các ngài tự do thảo luận về một số ứng cử viên và biết được chiều hướng suy tư của nhiều hồng y khác nhau.

4. Casa Santa Marta

Trước đây, các hồng y phải ngụ bên trong Phủ Tông Tòa suốt thời gian cơ mật viện, ngủ trong những chiếc giường nhỏ đặt tại các nơi vốn là phòng kho hay văn phòng. Đức HY König nhớ lại nhiều vị hồng y già nua vất vả lắm mới kiếm được đường tới phòng vệ sinh giữa đêm tối mù mịt…

Vì thế, Đức Gioan Phaolô II đã cho xây một khách sạn trị giá 20 triệu dollars tức Casa Santa Marta làm nơi cư trú cho các ngài trong thời gian có cơ mật viện. Tọa lạc gần phòng triều kiến Phaolô VI, toà nhà này gồm 108 dẫy phòng (suites) với đủ phòng khách và phòng ngủ, và 23 phòng đơn, tất cả đều có phòng tắm… đủ cho số hồng y cử tri hiện nay.

Từ đây, các hồng y có thể đi bộ tới lui Nhà Nguyện Sistine, hay dùng minivans, dưới sự canh chừng của nhân viên an ninh để không ai bên ngoài có thể đến gần các vị hầu ảnh hưởng tới quyết định của các ngài. Dù Casa Santa Marta có Wi-Fi và mọi phương tiện tân tiến khác, các hồng y không được sử dụng bất cứ phương tiện truyền thông nào với thế giới bên ngoài.

Năm 2005, các hồng y quyết định nhập Casa sớm. Các ngài họp nhau vào đêm Chúa Nhật trước buổi khai mạc cơ mật viện vào hôm thứ Hai. Nhiều hồng y cho rằng họ cảm thấy nhu cầu muốn được “khởi động” (jump start) ngay vì những cuộc chuyện trò hậu trường cho tới lúc đó chỉ có tính tản mạn, chưa được mọi người can dự vào. Nhiều hồng y cho hay thì giờ ngắn ngủi ở Casa trước buổi khai mạc đã đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp liên minh phò Ratzinger thiết lập được tiếng nói của mình trước khi cơ mật viện khai mạc.

Dù sao, Đức HY Christoph Schönborn của Vienna cũng là một trong những vị “tạo ra vua” (kingmakers). Một vị HY cho hay: “Khi bạn nói chuyện với các vị hồng y khác về Ratzinger, phần lớn các ngài chỉ nói: vâng, ngài là một ứng viên tốt, nhưng cũng có vị này vị nọ nữa. Nhưng Đức HY Schönborn thì không thế. Đối với ngài, Chúa muốn Ratzinger làm giáo hoàng, chỉ có thế”.

Hiện nay, trong tư riêng, một số hồng y đã lên tiếng cho rằng các ngài nên vào Nhà Santa Marta sớm hơn dự liệu để có cơ hội sắp xếp sự việc. Điều này có cái lợi vì hiện có nhiều vị vẫn còn nhớ như in các kỷ niệm của 2005. Lần đó, chỉ có hai hồng y có kinh nghiệm cơ mật viện là Ratzinger và William Baum của Mỹ. Lần này, 50 trong số 117 vị HY cử tri đã quen thuộc với cơ mật viện.

Khi cơ mật viện bắt đầu, Nhà Santa Marta càng trở nên quan trọng hơn vì đó là nơi duy nhất họ có những cuộc chuyện vãn kéo dài bên ngoài nhịp điệu gần như có tính phụng vụ của Nhà Nguyện Sistine. Các ngài gặp nhau trong các bữa điểm tâm, bữa trưa và bữa tối trong suốt thời gian cơ mật viện khiến Nhà này trở thành địa điểm quan yếu để những dây nhợ tiềm ẩn có thể được tháo gỡ trước khi một đồng thuận được đạt tới.

Mười lý do cơ mật viện lần này có khác

Ngày 22 tháng Hai vừa qua, John L. Allen Jr có bài trên NCR về Mười Lý Do khiến cơ mật viện lần này khác với các lần trước.

Nếu bắt đầu tính từ năm 1295 lúc Đức GH Boniface VIII lần đầu tiên đòi các hồng y phải bầu tân giáo hoàng trong một căn phòng khóa kín, thì cơ mật viện 2013 sắp tới sẽ là cơ mật viện thứ 75 trong lịch sử Giáo Hội Công Giáo. Về một bình diện nào đó, ta vẫn có thể cho rằng nó không khác các cơ mật viện trước, nhất là cơ mật viện cách nay 8 năm: cũng diễn hành vào Nhà Nguyện Sistine, cũng khói đen và khói trắng, cũng "Habemus Papam" (chúng ta đã có giáo hoàng) lần này sẽ do Đức HY Jean-Louis Tauran, người Pháp, hiện là hồng y thâm niên nhất của hàng hồng y phó tế, ngoại trừ chính ngài được bầu làm giáo hoàng.

Tuy nhiên, có một số đặc điểm độc đáo của cơ mật viện lần này khiến làm thay đổi cả nền chính trị và có lẽ cho thấy một diễn trình dài hơn và khó khăn hơn. Sau đây là 10 dị biệt của Cơ Mật Viện 2013:

1. Từ nhiệm, chứ không qua đời

Điểm dị biệt hiển nhiên nhất là lần đầu tiên trong 600 năm nay, các hồng y sẽ bầu một giáo hoàng tiếp theo một vụ từ nhiệm chứ không phải qua đời. Về phương diện thủ tục, việc này chẳng thay đổi chi; vẫn là tiếp theo sự kiện sede vacante, luật lệ vẫn vậy cho mỗi vòng bỏ phiếu (được gọi là "scrutiny", xem sét tỉ mỉ) v.v… Tuy nhiên, về phương diện tâm lý, sự tương phản rất lớn. Khi một nhà lãnh đạo chính của thế giới qua đời, huống chi là một vị giáo hoàng, bầu không khí thường đầy những lời ai điếu đầy thành kính, bày tỏ lòng sầu buồn và cảm mến sâu xa. Sự lịch thiệp tối thiểu của con người không cho phép ai được nói xấu người qua đời, nhất là khi sự mất mát vẫn còn quá mới mẻ. Thành thử, khó hơn cho các vị hồng y nếu muốn chỉ trích triều đại giáo hoàng vừa mới chấm dứt, ít nhất cũng là công khai, và ít nhất cũng là giữa các ngài với nhau.

Khi tách biệt khoảng cuối triều đại và khoảng cuối đời mình ra, Đức Bênêđíctô XVI đã tránh cho các hồng y gánh nặng nói trên, giúp các ngài lên tiếng nhận định cả điểm mạnh lẫn điểm yếu của mình. Điều ấy giúp các ngài đạt được một đánh giá quân bình hơn, nhưng cũng vì thế phức tạp hóa diễn trình thảo luận và làm cho việc nhận dạng các ứng viên khó khăn hơn.

Một hậu quả nữa là sẽ không có Thánh Lễ an táng nghĩa là không có diễn đàn để một trong các hồng y có dịp làm mình nổi bật bằng cách giảng một bài giảng nhớ đời để ca ngợi vị giáo hoàng quá cố. Lần trước đây, nhiều hồng y cho rằng chính thành tích của Đức HY Ratzinger trong buổi phụng vụ an táng Đức Gioan Phaolô II và nói chung tác phong của ngài trong suốt lúc trống ngôi đã là yếu tố dứt khoát trong việc củng cố sự ủng hộ đối với ngài trong hồng y đoàn.

2. Không có người dẫn đầu

Bất kể những gì bạn có thể đã đọc, đã nghe phần lớn các vị hồng y nói, việc bầu Đức HY Ratzinger vào năm 2005 không phải là một chuyện đã được sắp xếp sẵn (a done deal) khi các ngài bước vào Nhà Nguyện Sistine để bỏ phiếu. Các hồng y nhấn mạnh rằng các ngài vẫn còn xem sét nhiều tên tuổi khác. Sau này, một số hồng y cho Allen hay các ngài thực sự chưa có quyết định dứt khoát khi việc đầu phiếu bắt đầu.

Nhưng mặt khác, tất cả các ngài đều cho hay ai cũng biết Đức HY Ratzinger là một ứng viên sáng giá, và như thế, những thảo luận của các ngài trước khi có cơ mật viện hẳn đã có tập chú riêng của nó. Các ngài biết rõ mình phải quyết định có nên ủng hộ chuyên gia lý thuyết hàng đầu của Đức Gioan Phaolô II hay không, vì không ai có mắt mà lại bỏ qua được các dấu hiệu ủng hộ mạnh đối với ngài.

Nhưng lần này thì khác, hiện chưa có điểm qui chiếu rõ ràng ấy, chưa có người chạy dẫn đầu rõ rệt. Tuy có một số vị được người ta coi là có triển vọng, nhưng không vị nào trổi vượt hơn các vị khác. Thành thử, các cuộc thảo luận trước cơ mật viện có lẽ sẽ không có được sự tập chú như trước, và vì thế, sẽ cần nhiều thì giờ hơn mới đạt được đồng thuận.

3. Nhân tố bất ngờ

Với việc từ nhiệm này, Đức Bênêđíctô đã tạo một cú sốc rất lớn cho Giáo Hội, phá bỏ điều trước đây vẫn được coi một thứ xác tín gần như tín điều ở một số giới rằng dù về phương diện kỹ thuật, giáo hoàng có thể từ nhiệm, nhưng thực sự ngài không nên làm như vậy. Như có câu thường nói “Bạn không thể từ bỏ thiên chức làm cha”. Allen từng nói chuyện với một vị hồng y gần đây là người có mặt tại mật viện ngày 11 tháng Hai khi Đức Bênêđíctô đưa ra lời tuyên bố lịch sử, và dù ngài rất hiểu tiếng La Tinh, nhưng ngài cho hay: phản ứng đầu tiên của ngài là “chuyện này không thể xẩy ra được”.

Sau khi tiếp nhận một bất ngờ lớn như thế, rất có thể các hồng y sẽ có khuynh hướng tạo một bất ngờ tương tự như chọn một ứng viên ở bên ngoài hồng y đoàn chẳng hạn, một việc từng xẩy ra năm 1378 khi các hồng y bầu TGM Bartolomeo Prignano của Bari làm giáo hoàng lấy hiệu là Urbano VI, chỉ 50 năm trước khi vị giáo hoàng áp chót từ nhiệm. Trong bầu không khí này, mọi việc vẫn có thể xẩy ra.

4. Các vị kỳ cựu

Năm 2005, chỉ có hai hồng y từng tham dự một cơ mật viện trước đó là các Đức HY Ratzinger và William Baum của Mỹ, trong khi lần này sẽ có 50 vị kỳ cựu.

Sự tương phản trên có thể có hai hiệu quả: một là các hồng y có thể được tổ chức tốt hơn và hữu hiệu hơn vì có nhiều vị biết rõ vụ việc, hai là những cuộc tranh luận sẽ phải kéo dài hơn vì số hồng y sẵn sàng nghe theo người dẫn đầu sẽ ít hơn.

5. Thời gian giữa chừng

Năm 2005, 16 ngày qua đi giữa ngày Đức Gioan Phaolô II qua đời và ngày khai mạc cơ mật viện vào hôm 18 tháng 4. Dĩ nhiên, ai cũng biết Đức Gioan Phaolô suy giảm sức khỏe từ lâu trước, nhưng vì ngài đã trải qua nhiều báo động giả về sức khỏe, đến độ vẫn còn tiếp tục “chiến đấu” được, nên nhiều hồng y không dám nghĩ đến thời gian chuyển tiếp trước khi ngài thực sự qua đời. Do đó, đa số các hồng y không hiện diện ở Rôma khi Đức Giáo Hoàng lâm chung.

Lần này có khác, Đức Bênêđíctô XVI tuyên bố từ nhiệm ngày 11 tháng Hai, như thế, các hồng y có thể xem sét sự việc tương lai ngay từ hôm đó rồi. Gần như mọi hồng y đều có ý định sẽ có mặt tại Rôma để dự buổi triều kiến cuối cùng của Đức Thánh Cha vào ngày 27 tháng Hai và buổi từ biệt ngài vào ngày 28 tháng Hai. Có thể nói, ngay sau đó, toàn bộ hồng y đoàn đã có cơ hội bước vào diễn trình bầu giáo hoàng mới rồi, tuy chưa chính thức.

Với tự sắc mới đây, cơ mật viện bầu giáo hoàng không cần phải bắt đầu 15 ngày sau khi Tòa Thánh Trống Ngôi. Nên, theo thông báo của cha Lombardi, phát ngôn viên Tòa Thánh, thì các phiên họp toàn thể của hồng y đoàn sẽ diễn ra vào tuần tới. Như thế, dù gì, các hồng y cũng có nhiều thời gian hơn năm 2005 để chuẩn bị, cân nhắc các ứng viên và tham khảo lẫn nhau để biết ứng viên nào được nhiều người ủng hộ hơn. Một lần nữa, việc này cũng có hai mặt: nó có thể mang lại một diễn trình nhẹ nhàng hơn vì điều cốt chính dường như đã được giải quyết trước đó; tuy nhiên, nó cũng có thể tạo ra một cơ mật viện lâu dài hơn, vì nhiều nhóm “cử tri” cần thì giờ hơn để tổ chức.

6. Hậu quả của tai tiếng

Cuộc khủng hoảng xách nhiễu tình dục trẻ em đã trở thành vấn đề dứt khoát đối với người Mỹ vào năm 2005, nhưng nó chỉ thực sự nổ ra tại Âu Châu vào năm 2010. Trong khi đó, Vatican còn bị vướng vào một số tình tiết gây bối rối khác nữa như Vatileaks (Rì Rỏ Vatican) và các tố cáo liên quan tới bê bối tài chánh.

Trong bối cảnh ấy, đại đa số hồng y chắc chắn sẽ quan tâm tới việc tân giáo hoàng phải được coi là người trong sạch. Trên thực tế, điều này làm gia trọng niềm nghi ngờ đối với bất cứ ứng viên nào bị công luận nối kết với một tai tiếng. Trong bầu khí nóng bỏng của giai đoạn tiền cơ mật viện, một số hồng y dám cảm thấy mình không đủ thì giờ để tách chân ra khỏi giả, nên để cho chắc ăn, đã loại bỏ bất cứ ứng viên nào có nguy cơ bị tai tiếng.

Như một hồng y từng tâm sự với Allen liên quan tới một hồng y nổi tiếng bị báo chí Ý tố giác có liên quan tới những vụ làm ăn tài chánh mờ ám: “Tôi không biết thực hư thế nào, nhưng ngay bây giờ, xem ra đây là một nguy cơ quá lớn”.

7. Các vị tai to mặt lớn không có lợi gì

Hai khuôn mặt quan trọng nhất trong thời gian trống tòa thường là niên trưởng hồng y đoàn, người chủ tọa các phiên họp và hướng dẫn mọi chức năng công cộng của đoàn hồng y, và “camerlengo” (thị tùng viên), người chịu trách nhiệm các công việc thường nhật của Giáo Hội vốn không thể chờ tân giáo hoàng giải quyết. Khi các chức vụ này do các vị hồng y có thế giá đảm nhiệm thì các vị này hiển nhiên có vị thế thuận lợi nhất để trở thành ứng viên. Như từng nói, sự nổi bật của Đức HY Ratzinger trong tư cách niên trưởng hồng y đoàn kỳ bầu cử giáo hoàng trước thường được trưng dẫn như nhân tố chính khiến ngài được bầu làm giáo hoàng.

Tuy nhiên, lần này, cả hai vị “tai to mặt lớn” trên đều không được coi là các ứng viên sáng giá. Đức HY Angelo Sodano, tuy là niên trưởng hồng y đoàn, nhưng đã 85 tuổi, và có lẽ bị tai tiếng trong vụ cực lực bênh vực cựu linh mục người Mễ Tây Cơ, Cha Marcial Maciel Degollado, sáng lập viên của Đạo Binh Chúa Kitô và sau này bị khám phá phạm nhiều lỗi lầm về tình dục và thiếu tác phong. Còn vị thị tùng viên là Đức HY Tarcisio Bertone, thì vốn bị nhiều hồng y qui cho việc phạm nhiều sai lầm trong việc quản trị suốt trong triều đại Đức Bênêđíctô XVI.

Thành thử, lần này, hai vai trò trên không đem lại lợi khí chính trị nào. Một lần nữa, điều này vừa cho thấy một cơ mật viện rộng mở hơn, nhưng cũng vì thế mà phức tạp hơn.

8. Đa số hai phần ba

Khi Đức Gioan Phaolô II công bố các điều lệ của ngài liên quan tới cơ mật viện vào năm 1996 trong văn kiện Universi dominici gregis, ngài có đưa ra điều khoản cho phép các hồng y được bầu một giáo hoàng bằng đa số phiếu tương đối chứ không cần phải là hai phần ba số phiếu, nếu các ngài bị bế tắc sau 30 lần bỏ phiếu.

Về phương diện thủ tục, cơ mật viện năm 2005 không cần tới điều khoản ấy, vì các hồng y chỉ cần 4 lần bỏ phiếu đã bầu được Đức Bênêđíctô XVI rồi. Tuy nhiên, về phương diện tâm lý, một số hồng y sau đó có cho biết khoản bổ sung ấy đã được lưu ý, đến nỗi khi số phiếu bầu cho Đức HY Ratzinger vượt quá 50%, thì kết quả của cuộc bầu lần đó kể như đã không thể thay đổi được nữa.

Năm 2007, Đức Bênêđíctô XVI đã tu chính văn kiện của Đức Gioan Phaolô II để loại bỏ khả thể bầu giáo hoàng với đa số tương đối phiếu. Lần này, các hồng y biết rõ: bất cứ trong trường hợp nào, ai được bầu cũng phải lôi kéo được sự ủng hộ của hai phần ba số phiếu. Điều này có nghĩa các hồng y sẽ phải thay đổi quan điểm của mình, bằng cách ủng hộ vị nào xem ra đã đạt được quá bán số phiếu.

9. Linh thao

Khi quyết định từ nhiệm vào lúc bắt đầu Mùa Chay, hình như Đức Bênêđíctô XVI muốn gợi lên cung điệu thống hối cho cơ mật viện sắp tới, bằng cách mời gọi các hồng y bước vào khung trời tỉnh táo thiêng liêng và xét mình thấu đáo. Tuy nhiên, trên thực tế, đây cũng là thời điểm đem lại một diễn đàn vĩ đại cho một trong những vị có thể kế nhiệm ngài: Đức HY Gianfranco Ravasi, chủ tịch Hội Đồng Giáo Hoàng về Văn Hóa, người giảng cấm phòng Mùa Chay hằng năm cho Đức Giáo Hoàng và giáo triều. Viễn cảnh này chỉ có thể có được với một vị giáo hoàng từ nhiệm. Các buổi linh thao Mùa Chay này dành cho giáo hoàng và giáo triều; nhưng nếu qua đời, ngài đâu có thể tham dự, và hầu hết các chức sắc cao cấp của giáo triều cũng thế vì đã hết nhiệm vụ khi Vatican trống toà. Các buổi linh thao vì thế chỉ có thể tiến hành với đức giáo hoàng còn tại chức, và các vị bộ trưởng hay chủ tịch vẫn còn tại chức. Theo hầu hết các phúc trình, Đức HY Ravasi đã trình bày các bài giảng của ngài một cách hết sức xuất sắc. Mỗi ngày, ngài trình bày ba buổi suy niệm, dựa trên tài chuyên môn của ngài trong tư cách học giả Thánh Kinh và một người có kiến thức uyên bác. Một hồng y tham dự các buổi linh thao này cho Allen hay: ngài thấy Đức Hồng Y Ravasi “cực kỳ gây ấn tượng”.

Tuy nhiên, vị hồng y kỳ cựu của giáo triều này nói thêm: ngoài việc ấy ra, ngài không biết nhiều về Đức HY Ravasi. Điều này hơi lạ, vì Đức HY Ravasi vốn đã làm việc tại Vatican từ năm 2007. Tuy nhiên, nó phản ảnh khuôn mặt độc đáo của Đức HY Ravasi, một người tuy ở Vatican nhưng không thực sự thuộc Vatican, mà tập chú nhiều vào việc nối kết với thế giới nghệ thuật, khoa học và văn hóa hơn là xây dựng thế giá trong hàng giáo phẩm.

Khuôn mặt trên có thể có lợi cho Đức HY Ravasi theo nghĩa ngài là gì thì là nhưng nhất định không phải là người có mưu kế (schemer) và chắc chắn không tham dự vào bất cứ tai tiếng nào gần đây của Vatican. Nhưng cũng có người quan ngại rằng ngài sẽ là một giáo hoàng nữa chỉ biết quan tâm tới sinh hoạt trí thức hơn là chăm lo công việc của Giáo Hội.

10. Truyền thông xã hội

Đây sẽ là cơ mật viện đầu tiên thực sự và hoàn toàn diễn ra trong thời truyền thông xã hội, giữa Twitter, Facebook và mọi phương tiện truyền thông hiện đại khác. Tin tức và bình luận sẽ được chuyền đi nhanh chóng hơn và sâu rộng hơn, ngay cả so với năm 2005.

Đương nhiên, không phải hồng y nào cũng dùng giờ rảnh để cập nhật hóa Facebook của mình cũng như gửi các “tweets” đi, nhưng các ngài và những người chung quanh các ngài chắc chắn sẽ lắng nghe những điều đang được nói tới liên quan đến đức giáo hoàng và các ứng viên giáo hoàng trong lúc này. Nếu có thời các hồng y quen ta thán rằng mình không có thì giờ tìm hiểu nhau đầy đủ, thì lần này, hẳn các ngài phải than thở trước cái núi cao ngất gồm đủ mọi loại tin tức.

Ngoài ra, truyền thông xã hội cũng đang tạo nên rất nhiều cơ hội mới mẻ để nhiều người khác can thiệp vào diễn trình, không hẳn chính diễn trình bỏ phiếu mà diễn trình trước đó. Các nhà tranh đấu, các học giả, những nhà chuyên môn về ềthần học, chính trị học và cả phụng vụ học nữa đều đang hàng loạt lên tiếng trên các làn sóng âm thanh hay trên các vĩ cầu “blog”, nhằm lên cung điệu và lên hình dạng cho nội dung những cuộc thảo luận công cộng.

Dù cố gắng bao nhiêu để nói rằng mình không chịu ảnh hưởng của tất cả những điều trên, phần lớn các hồng y, trong những lúc chân thực nhất, đều nhìn nhận rằng khó mà làm ngơ được chúng, ít nhiều, tâm trí các ngài cũng ưu tư về chúng, nhất là lần này.

Nhân dịp này, Allen cho rằng việc ông trình bày một số hồng y như tương lai giáo hoàng (Scola, Turkson, Ouellet, Sandri và Tagle) không nằm trong bất cứ âm mưu nào, mà chỉ trình bày theo cảm quan phần đông của công luận. Ông cho rằng mỗi khi có cơ mật viện, thì dường như cả thế giới biến thành người Ý, nhìn đâu cũng thấy như có âm mưu kiểu Machiavel.

 

Đức tính anh hùng của Đức Bênêđíctô XVI
Vũ Văn An2/27/2013
________________________________________
“Tôi chỉ muốn có nhiều hơn để cho đi”, một linh mục cao niên Dòng Tên đã nói như thế tại một cuộc tụ tập của cộng đoàn vài ngày trước khi lên đường nhập viện dưỡng lão. Người ta dễ thấy việc Đức GH Bênêđíctô có cùng một tâm tư như thế trong những ngày cuối cùng tại chức. Thời gian để Đức HY Joseph Ratzinger làm Đức Thánh Cha đã tới lúc chấm dứt; ngài đã hoàn toàn đuối sức. Ấy thế nhưng đối với tôi, ngài sẽ luôn luôn là người anh hùng. Tôi không nói ngọt đâu, mà tôi cũng không mong mọi người có cùng một ấn tượng như tôi. Ít ai đoán được một ông già nhỏ bé, được bầu cách nay 8 năm, lại sẽ sống đúng như điều tôi vừa nói. Chính ngài có lẽ cũng không đoán được thế, nên đã cố ý chọn tên một vị giáo hoàng đã lui hẳn vào lịch sử tuy đã làm hết sức cho nền hòa bình của thế kỷ trước. Khi đảm nhiệm ngôi tòa Phêrô, Đức GH Bênêđíctô XVI nói với ta rằng Dân Chúa chúng ta nên chấp nhận con người mà ngài tự biết từ lâu chỉ là “một lao công tầm thường, khiêm hạ trong vườn nho Chúa”. Khi tuyên bố từ nhiệm, ngài xin người ta “tha thứ các thiếu sót” của mình.

Nền văn hóa bình dân của ta đầy rẫy những ước nguyện công khai muốn có người anh hùng. Chứng cớ đọc thấy man vàn nơi các chính khách, nơi các vận động viên thể thao, nơi các siêu anh hùng trong các siêu phẩm điện ảnh. Siêu anh hùng thì chắc chắn không phải là Đức GH Bênêđíctô, vì làm gì có thứ siêu anh hùng ấy. Tuy nhiên, ngài không ngừng chỉ cho thấy Đấng Mêxia thực sự. Trong sự trung trinh của ngài, Đức GH Bênêđíctô nắm được yếu tính của đức anh hùng Kitô Giáo: khiêm hạ, âu yếm hy sinh trong việc phục vụ Chúa Giêsu Kitô và Dân của Người. Bất chấp là linh mục, là giáo sư, là chuyên viên, là người bảo vệ tín lý Kitô Giáo hay là giáo hoàng, thừa tác vụ thông thái của Ratzinger cũng đều được đánh dấu bằng đức hào hiệp và ý nguyện đạt tới điều Thánh Inhã gọi là magis, “điều hơn nữa” dẫn tới thánh ý Thiên Chúa. Là một người nổi tiếng về đối thoại và thiện chí suốt cuộc đời, ngài cho ta thấy: đó không phải là những đức tính mềm yếu hay ủy mị, trái lại là những nhân đức mạnh mẽ. Chúng lên năng lực giúp ngài dám đương đầu với cả điều ngài gọi là “nền độc tài của chủ nghĩa duy tương đối” trong khi lên tiếng với một khả tín tính đến nỗi Thủ Tướng David Cameron của Vương Quốc Thống Nhất cho rằng Đức Bênêđíctô XVI đã khiến xứ sở ông “ngồi dậy và suy nghĩ”.

Nhìn lại đời ngài, các đức tính ấy không phải chỉ là hồng ân ban cho chức vụ. Chúng là những đức tính từng do cố gắng mà có và được đem ra sống hàng bao thập niên trước khi ngài trở thành giáo hoàng. Là một học giả, Joseph Ratzinger từng nổi tiếng là người nhẫn nại, hiểu biết và cởi mở. Trong một cử chỉ thân hữu lâu đời, ngài vồn vã mời người vốn thách thức mình về thần học là Hans Küng tới Vatican. Ngài kêu gọi Dòng Tên lên “tuyến đầu” và quả quyết với các tu sĩ Dòng Tên đang dự Hội Nghị Toàn Thể lần thứ 35 vào ngày 21 tháng Hai năm 2008 rằng: “Giáo Hội cần anh em, trông cậy vào anh em và tiếp tục hướng về anh em trong tin cậy, đặc biệt để đạt tới những địa điểm thể lý và tâm linh mà người khác không đạt được hay khó khăn lắm mới đạt được”. Như tôi từng trả lời một số người từng bôi lọ Dòng Tên là bất trung: “Vâng, nhưng ít nhất Đức Giáo Hoàng cũng tin chúng tôi!”.

Đời sống của Ratzinger được dành để theo đuổi và rành mạch hóa chân lý trong mọi sắc thái của nó. Ngài dám làm điều mà không vị giáo hoàng nào khác từng làm, là chịu phỏng vấn cho cuốn sách dài “Ánh Sáng Thế Gian”. Khi được tin về sự bộc trực của ngài, tôi nhớ một người bạn của tôi đã nhận định về “sự ngu đần” khi ngài bình luận về áo mưa ngừa thai. Việc đánh giá đạo đức học phức tạp trong tư cách giáo hoàng này thực ra rất nhất quán với con người lúc còn là một giáo sư trẻ tuổi, một con người không sợ phải nói sự thật trong yêu thương. Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI chỉ mỉm cười khi có ai đó cho ngài hay người ta đang lỗ mãng đối với các nhận định của ngài. Người anh hùng là người tự chủ đủ để không cho phép bất cứ sự thất thường hay ngu dốt nào của người khác tác động trên mình. Như một bậc thầy của tôi từng nhắc nhở, trong suốt cuộc đời của Ratzinger, gần như không một ai có thể nói rằng ngài đích thân đả kích họ. Với một lòng tự tin giống như “Đức Giáo Hoàng Gioan tốt lành”, ngài đã dẫn dắt Giáo Hội với sự khôn ngoan và dịu dàng.

Ratzinger có đủ lý do để tự hào vì như Thánh Phaolô viết trong 1Cor 8:1, “kiến thức làm người ta tự hào”, nhưng thay vào đó, đời ngài chứng minh thực tại này: “tình yêu mới xây dựng”. Kiến thức là sức mạnh, cả hai đều được ngài sở hữu dư thừa. Ngài biểu lộ các khả thể anh hùng của sức mạnh khi được qui hướng về lợi lích của Giáo Hội. Các cuộc gặp gỡ của ngài với các nạn nhân bị lạm dụng tại nhiều quốc gia khác nhau quả là cảm động. Một nạn nhân hiện diện tại một trong các cuộc gặp gỡ tại Malta cho hay: Đức Giáo Hoàng đã “khóc” với họ tại đấy.

Việc Ratzinger rời bỏ chức vụ của Phêrô đã thành toàn ơn gọi của ngài như là “đầy tớ các đầy tớ của Thiên Chúa”. Xem ra tên lúc rửa tội của Đức GH Bênêđíctô quả là thích hợp. Thánh Giuse, Đấng Che Chở Giáo Hội hoàn vũ, là khuôn mặt anh hùng đã được trao phó cho việc chăm sóc Mẹ Diễm Phúc và Con Thiên Chúa. Nhưng đức anh hùng của Thánh Giuse vốn là một nhân đức giấu kín trong lịch sử; đời ngài là một đời thu nhỏ mình đến độ Thánh Kinh chẳng cho ta biết điều gì đã xẩy ra cho ngài sau biến cố lạc con ở Đền Thờ.

Trong cuốn Linh Thao, Thánh Inhã tìm cách giúp người ta đáp trả “Lời Kêu Gọi của Đức Vua” sống dưới “Lá Cờ Chúa Kitô” tới độ bị bác bỏ và bước theo Thần Khí Thiên Chúa, Đấng sai ta đi làm mọi điều để Thiên Chúa được hiển vinh hơn. Ta sẽ làm tốt việc đó nếu biết chiêm niệm cuộc đời của Joseph Ratzinger và cầu nguyện cho ngài trong quãng đời cầu nguyện và hãm mình còn lại. Ngài không lạnh lùng sử dụng quyền lực, thứ hành động vốn có của những chính khách nổi tiếng như nhà độc tài Rôma Cincinnatus. Trái lại đây là điều Đức TGM Gomez của Los Angeles gọi là “hành động của một thánh nhân”. Joseph Ratzinger tiến hành công việc trong đức vâng lời đối với Đấng bị đóng đinh vào cây gỗ, chấp nhận sỉ nhục với Người và trong Người. Ngài chắc chắn nhớ rằng Giám Mục đầu tiên của Rôma vốn công khai bị đóng đinh ngược. Nhiều người nghĩ rằng sứ mệnh của Đức GH Bênêđíctô là một sứ mệnh thất bại. Các hoàn cảnh thời ngài làm giáo hoàng không phải là lý tưởng; nhiều mục tiêu trượt khỏi tay ngài. Ấy thế nhưng ta đừng quên rằng một Người khác về cuối đời cũng bị coi là thất bại như thế. Và không đầy tớ nào lớn hơn Chủ mình.

Nhận định của người không Công Giáo

Trên đây là các nhận định của Linh Mục John Roselle, S.J. trên tạp chí America, số ngày 26 tháng Hai, 2013. Điều đáng nói là nhiều người không Công Giáo cũng có cùng một nhận định như linh mục Roselle. Theo tin Zenit ngày 26 tháng Hai, Gaia, một tín hữu Chính Thống Giáo tại Moscow cho hay: “tôi cảm thấy một nỗi buồn và một cảm giác mất mát lớn lao. Tôi hy vọng rằng hành động này của Đức Bênêđíctô XVI sẽ là tấm gương yêu thương cho vị tân giáo hoàng, một tấm gương không hề sợ hy sinh”. Ali, một người Hồi Giáo Marốc, thì viết rằng: “Chúng ta đang mất một người hết lòng phục vụ hòa bình và hợp nhất thế giới”. Abdou, một người Hồi Giáo Algeria, cho hay: “Hành động quan trọng như thế này có tính độc đáo chưa từng có. Nó nên dùng làm điển hình cho toàn thể nhân loại”. Racim, cũng là người Hồi Giáo Algeria, phát biểu: “Tôi muốn cám ơn ngài về tất cả những gì ngài đã cống hiến. Tôi hy vọng vị giáo hoàng kế tiếp sẽ luôn có được quan điểm y hệt về tình huynh đệ, về sự cởi mở đối với các tín ngưỡng khác, để xây dựng một thế giới huynh đệ phổ quát”. Còn Metta, một phật tử Thái Lan , thì cho rằng “Được sống với anh chị em Công Giáo, tôi hiểu sâu xa rằng cốt yếu của thừa tác vụ này có tính thiêng liêng, nhưng cũng có rất nhiều khả năng và năng khiếu. Tôi sẽ hiện diện với ngài và các Kitô hữu khác bằng lời cầu nguyện. Tôi cũng cầu nguyện cho việc bầu cử vị giáo hoàng kế tiếp, để Giáo Hội tiếp tục phục vụ lợi ích của nhân loại”.

 

Hội Đồng Giáo Hoàng về Văn Hóa và nền văn hóa tuổi trẻ đang hình thành

Tại Phòng Báo Chí của Tòa Thánh vào sáng ngày 31 tháng 1, đã có buổi họp báo để Hội Đồng Giáo Hoàng về Văn Hóa trình bày về Hội Nghị Toàn Thể của Hội Đồng sẽ diễn ra từ 6 đến 9 tháng 2 này với chủ đề “Các Nền Văn Hóa Tuổi Trẻ Đang Hình Thành”.

Hiện diện trong buổi họp báo có Đức Hồng Y Gianfranco Ravasi và Đức Cha Carlos Alberto de Pinho Moreira Azevedo, là chủ tịch và đại diện của Hội Đồng, cùng với linh mục Enzo Fortunato, O.F.M. Conv., giám đốc văn phòng báo chí của Tu Viện Thánh Phanxicô tại Assisi và hai đại diện người trẻ là Alessio Antonielli, người Ý, và Farasoa Mihaja Bemahazaka, người Madagascar.

Trước đây vài ngày, tại Tu Viện Thánh Phanxicô ở Assisi, trong một bài diễn văn nói về biến cố trên, Đức HY Ravasi cho hay: lãnh vực chính khiến chúng ta lưu tâm hiện nay là nền văn hóa tuổi trẻ. Ngài nói: “(Tuổi trẻ) dạo phố với những ống nghe bịt hết hai tai, mải mê nghe âm nhạc, cho thấy họ hoàn toàn cắt đứt khỏi mọi phiền phức không chịu nổi của xã hội, của chính trị và của tôn giáo mà người lớn chúng ta đã tạo ra… Xét về một phương diện nào đó, họ cúi mặt như muốn loại mình ra vì chúng ta đã loại họ ra bằng chính cái hủ hóa, cái bất nhất của ta, bằng chính việc làm họ không biết chắc bất cứ điều gì, làm cho họ thất nghiệp và đẩy họ ra bên lề của ta. Chúng ta, trong tư cách cha mẹ, thầy cô, và linh mục, nói chung giai cấp cai trị, chúng ta phải xem sét lại lương tâm của mình”.

Đức HY nhấn mạnh thêm tầm quan trọng phải vươn tay ra nắm lấy tuổi trẻ ngày nay, những người hiện là “hiện tại, chứ không phải chỉ là tương lai, của nhân loại”. Điều quan trọng là phải tập chú vào niềm tin và và niềm tín thác nơi các tiềm năng của họ.

Hội nghị toàn thể

Trong một diễn văn đọc tại cuộc họp báo, Đức Cha Avezedo đã đưa ra chương trình của hội nghị. Theo ngài, mục tiêu của ĐH là “khách quan thăm dò hiện tượng mới, phức tạp và rời rạc trong các nền văn hóa tuổi trẻ với sự trợ giúp của các chuyên gia và lắng nghe các tư duy của các thành viên và cố vấn của HĐGH về VH”. Nghi thức khai mạc sẽ là nghi thức duy nhất chào đón cả công chúng bên ngoài và sẽ được tổ chức tại Đại Giảng Đường Đại Học LUMSA. Sau đó là buổi hòa nhạc, trước khi hội nghị chính thức bắt đầu.

Theo Đức Cha Avezedo, hội nghị sẽ xem sét nền văn hóa tuổi trẻ và các vấn đề mà thế hệ hiện nay đang gặp phải. Ngài nhận định: “Mấy ngày trước đây, Cơ Quan Lao Động Quốc Tế cho rằng 73.8 triệu người trẻ trên thế giới đang đi kiếm việc làm và đến năm 2014, sẽ có thêm nửa triệu người nữa. Tín liệu này đặt ra hàng loạt câu hỏi: liệu có nên bất tín nhiệm các chính phủ hay không? Liệu có nên sợ tương lai hay không? Liệu người trẻ có ra đường phố biểu tình phản đối hay không? Liệu cái huyền thoại về tuổi trẻ trường cửu có cho thấy người lớn thiếu giá trị hay không?”.

Đức cha nói tiếp: “trong bối cảnh ấy, và sau khi hội nghị đã xem sét tình hình một cách toàn diện, chương trình sẽ tập chú vào một số điểm nổi bật nhất và có tính sâu rộng nhất trong nền văn hóa tuổi trẻ như nền văn hóa kỹ thuật số đã cách mạng ra sao mẫu thức và cấu trúc của truyền thông.

Các chủ đề khác sẽ được đem ra thảo luận tại hội nghị là giá trị thân xác, hệ thống tình bạn, và hiện tượng trì hoãn trong việc đạt được tự lập. Đức Cha Avezedo cũng cho hay: sáng kiến chính của hội nghị sẽ là buổi yết kiến Đức Thánh Cha của toàn thể tham dự viên vào lúc bắt đầu hội nghị toàn thể.

Ngài kết luận: “trong hai nghìn năm nay, Giáo Hội không hề có một phong thái nghệ thuật tiền định hay một ngôn ngữ định sẵn. Giáo Hội luôn hướng về con người và sứ điệp của Chúa Giêsu để truyền thông trong thời buổi hoàn toàn đa dạng này. Các nền văn hóa tuổi trẻ đang hình thành cho thấy các công thức lặp đi lặp lại quả là yếu ớt, bất ổn và dễ bẻ gẫy biết bao. Hội nghị toàn thể của Hội Đồng Giáo Hoàng về Văn Hóa hy vọng sẽ giải thoát chúng ta khỏi sự phiến diện và lãnh cảm. Nó sẽ không do dự giáp mặt với sự thật của tình huống văn hóa hiện nay”.

 

 

 

 

Thường ai là người có thể cảm nhận được Lòng Thương Xót Chúa? Thưa là tất cả mọi tội nhân đã đi quá xa Con Đường mang lại sự sống muôn đời của Chúa. Là những tội nhân đi lạc, bỏ Nhà Cha để đi khám phá một phương trời xa lạ, tìm đến những nơi ăn chơi sa đọa, đi theo bạn bè rủ rê tìm khoái lạc …. Cho đến khi tấm thân tàn tạ như con chó đói, ghẻ nằm chờ chết ở vệ đường!?.

Đến khi ấy thì hết thảy tội nhân mới thấm được sự cần kíp lắm để được trở về Nhà Cha của mình bằng mọi cách dù họ có phải lê từng bước chân tật nguyền của họ để lết về nhà; để hy vọng được Cha tha thứ tội, cái tội tày Trời rồi có chết cũng được mãn nguyện??. Vì có phải là con người thì không ai mà không muốn được trở về với nguồn cội của mình tìm gặp lại Người Cha nhân từ?.

Trên đời thì có khối những người con muốn được khám phá lắm ở một chân trời mà nghe rất mời gọi, rất có tương lai, nơi tận phương trời xa. Không ai lại muốn được “Ở nhà với mẹ biết ngày nào khôn?”. Chẳng phải đợi đến Thiên Chúa mới hiểu được điều này mà cha mẹ trần gian cũng rất muốn con trai của mình chúng ra ngoài để tập sống tự lập, tự học khôn ngoài đời, ngay cả không ngần ngại mà cho chúng một số tiền mang theo để có vốn mà làm ăn.

Bởi đời thì nhan nhãn cảnh “Cậu Ấm về làng”, “Một người làm quan cả họ được nhờ”, “Vinh quy bái tổ”, v.v….. Chỉ rất ít thành phần ra đi rồi mất tích luôn, biệt tăm, và không bao giờ trở về làng nữa …. Hay nếu có trở về thì các cụ cũng chẳng còn sống nữa!. Đó là chúng ta nói chuyện thường tình ở đời là vậy nhưng tình yêu Thiên Chúa thì bao la, vô bến vô bờ, và vô biên giới …. Dù chính chúng ta đã tự hủy thân xác của mình, không còn được lành lặn như xưa nữa nhưng Thiên Chúa Người vẫn luôn thương yêu, thương xót, và tội nghiệp vì sự ngu khờ và quá dại dột của từng con người của chúng ta.

Có phải khi ta nói về Lòng Thương Xót Chúa thì ta muốn nói về tình yêu không giới hạn của Chúa?. Không một hình ảnh nào hạnh phúc cho bằng ta thấy một bức tranh rất sống động cho bằng bức tranh của tông đồ Phêrô ngờ vực tình yêu của Chúa và bàn tay yêu thương của Chúa Giêsu đã đưa ra nắm bắt lấy bàn tay của ông Phêrô trước khi ông bị đắm chìm xuống lòng biển sâu. Bức tranh này quả đã nói lên lòng tin rất yếu kém của con người luôn có, đối với một Thiên Chúa vô cùng quyền năng và hằng hữu. Phải nói rằng cả thế giới ai cũng đều giống như tông đồ Phêrô không nhiều thì ít trong cuộc đời, thưa có phải?.

Quan trọng nhất là ở lúc ta gần chết đuối mà nhanh nhẹn bắt lấy bàn tay cứu sống của Chúa mà không để tự ái chế ngự hay khi ấy mà còn kiêu căng tự phụ, ỷ vào sức riêng của mình thì sự chết thật đến với con người vô vọng ấy!. Khi ta hiểu được nguyên tắc và tình yêu hải hà của một Thiên Chúa Đấng tối cao, luôn yêu thương con người, thì ta phải sống sao để cho thật xứng đáng với Lòng Thương Xót Chúa của ta chứ??.

Thiết nghĩ ai trong chúng ta cả một đời mà nói rằng tôi không biết việc tôi làm đã làm buồn lòng cha mẹ, anh chị em, và Thiên Chúa hẳn người ấy đã tự dối lòng và đang tự biện hộ cho chính mình. Ngược lại mình biết mình quá đi chứ vì chính mình đã làm chủ trên mọi sự suy nghĩ và hành động ngu muội của mình mà!?. Chỉ vì sự hưởng thụ cá nhân và trên cái thân xác hay chết này chúng ta đã bị ma quỷ chúng chiêu dụ cho siêu lòng, khó mà ai có thể từ chối hay muốn tránh cả!. Vì có mấy ai trên đời lại từ chối tiền bạc, danh vọng, chức vụ, và mọi đam mê sắc dục của trần gian???.

Còn lại rất ít người là tiếp tục bị chúng quỷ làm cho siêu lòng là vì họ đã trải qua, đã được Thiên Chúa cứu khỏi cơn chìm đắm của biển đời tội lỗi, gần chết mất cả linh hồn, hiện đang phục hồi và được sống trong thanh thản trong bình an; có Chúa gần bên họ. Ôi con người đam mê, sống ngụp lặn trong tội lỗi! Xin cho hết thảy chúng ta biết bắt chước như người thu thuế tội lỗi đứng cuối nhà thờ kia, đầu cúi gục, tay đấm ngực nói lời ăn năn, hối lỗi, thưa cùng Chúa rằng “Lỗi tại tôi, lỗi tại tôi mọi đàng …. Hay “Mea cupa, Mea cupa” …. Xin Lòng Thương Xót Chúa hãy luôn xót thương con người tội lỗi chúng con, để chúng con có thể xa tránh được tội lỗi và thoát khỏi Hỏa Ngục kinh hoàng muôn đời! Amen.

 

BÓ HOA XUÂN
Ảnh của Thérésa Nguyễn
Khi yêu cổ nghẹn lời câm
Bó hoa có lưỡi thì thầm hộ ta.
(Trích thơ của Bụt Sĩ Lưu Văn Vịnh)